19.01.2014 Views

arnold Ciqobavas arnold Ciqobavas sakiTxavebi sakiTxavebi XIX

arnold Ciqobavas arnold Ciqobavas sakiTxavebi sakiTxavebi XIX

arnold Ciqobavas arnold Ciqobavas sakiTxavebi sakiTxavebi XIX

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

n a T e l a m u z a S v i l i<br />

termi<br />

mino<br />

nolo<br />

logi<br />

giuri sitKvawar<br />

warmo<br />

moebi<br />

bisa<br />

saTvis<br />

1. axal terminTa damkvidrebas, romlebic garkveul procesTan<br />

aris dakavSirebeli, Tan sdevs axali zmnuri formebisa<br />

da maTgan warmoebuli masdarebis Seqmna.<br />

2. teqnikur terminologiaSi xSiria zmnuri formebi,<br />

romlebSic saxeluri fuZeebi saliteraturo qarTulidanaa<br />

aGebuli, magram zmnis formebi specialuri terminebia.<br />

3. teqnikur terminologiaSi warmodgenilia saxeluri<br />

fuZis masdarebi, romelTac Sesabamisi zmnuri formebi ar<br />

aqvT, Tumca udasturdebaT amosavali aGweriTi warmoeba. es im<br />

tradiciis gagrZelebaa, romelic Zvel qarTulSi SeiniSneboda.<br />

Zveli qarTulis zmnaTa uGvlilebaSi aGweriTi formebisa da<br />

organuli warmoebis Senacvleba sakmaod mniSvnelovani faqtia.<br />

igi istoriuli gramatikis erT-erT saintereso ubans warmoadgens.<br />

4. saintereso suraTs gviCvenebs kompozitebisa da sufiqsoidiani<br />

terminebis gaformeba.<br />

l a m a r a n o z a Z e<br />

zogi cnebis<br />

(mniS<br />

mniSvne<br />

nelo<br />

lobis<br />

bis) dazus<br />

zuste<br />

tebi<br />

bisa<br />

saTvis<br />

`qegl<br />

qegl~-Ta<br />

Tan mimar<br />

marTe<br />

TebiT<br />

Tanamedrove qarTul leqsikologiaSi, rogorc cnobilia,<br />

zmnuri saleqsikono erTeulis problemasTan dakavSirebiT, ZiriTadad,<br />

ori sapirispiro mosazreba arsebobs, rac Tavis<br />

mxriv, g a n p i r o b e b u l i a g a n s x v a v e b u l i z o g a d - T e -<br />

o r i u l i T v a l s a z r i s e b i T , saxeldobr:<br />

a. SaniZis azriT qcevis, gvarisa da misT. formebi warmoqmnili<br />

erTeulebia, magram grama<br />

mati<br />

tiku<br />

kuli<br />

da ara leqsi<br />

siku<br />

kuri<br />

58<br />

mniSvnelobis mixedviT 3 .<br />

keravs, akerinebs, ikeravs, ukeravs, ikereba, ekereba... e r -<br />

T s a d a i m a v e m o q m e d e b a s g a m o x a t a v s , e r T s a d a<br />

i m a v e m o v l e n a s asaxavs 4 (es arse<br />

sebi<br />

biTi faqto<br />

toria maTi kva-<br />

lifi<br />

fika<br />

kaci<br />

ciisa<br />

saTvis<br />

Tvis).<br />

aGniSnul formaTa Soris sxvaobas morfologiuri elementebiT<br />

_ a. SaniZis mixedviT _ sasitKvaTSoriso mimarTeba-<br />

Ta gamomxatveli afiqsebiT (a-, i-, i-/u-, i-/e-...) gadmocemuli<br />

grama<br />

mati<br />

tiku<br />

kuli Sina<br />

naar<br />

arsi<br />

qmnis (mxedvelobaSia subieqtur da<br />

obieqtur pirTa Soris kuTvnilebiT urTierTobaze miTiTeba,<br />

moqmedebis gadmocema moqmedi piris gamoCeniT an mis gamouCenlad,<br />

subieqturi piris moqmedeba pirdapir obieqtze uSualod<br />

an sxva piris SualobiT...).<br />

aGsaniSnavia, rom, umravles SemTxvevaSi xsenebul forma-<br />

Ta (vnebiTis, qcevis variantebis, SualobiTi kontaqtis da<br />

misT). mniSvneloba SeiZleba pirdapir (avtomaturad) gamoKvanili<br />

iqnas zmnis Ziris mniSvnelobidan da morfologiuri mawarmoeblebidan.<br />

a. SaniZis azriT, amgvar _ gramatikul erTeulTa _ qcevis,<br />

gvaris, kauzativis da misT. piriani formebis miCneva damoukidebel<br />

saleqsikono erTeulad umarTebuloa (leqsikoni _<br />

leqsemaTa krebulia).<br />

igi, rogorc cnobilia, am funqciiT _ zmnuri paradigmis<br />

meTaur formad _ iKenebs masdars, romlis budeSic warmodgenilia<br />

morfologiuri elementebiT warmoqmnili Kvela SesaZlo<br />

(piriani) g r a m a t i k u l i f o r m a saTanado ilustraciebiT<br />

(Sdr. Kra: Kris... aKris... iKris... uKris... iKreba... eKreba...<br />

Kria... aKria...).<br />

3 aGniSnuli debuleba a. SaniZis `leqsikologiuri koncefciis~ qvakuTxedia.<br />

4<br />

Sdr. amave zmnuri Zirisagan (martivi fuZisagan) warmoqmnili axali<br />

leqsikuri erTeulebi _ mkeravi (`vinc keravs~), sakeravi (`riTac keraven~ _<br />

sakeravi manqana), _ {ga<br />

ga}kerili<br />

(`rac {ga}keres~, mag. qsovili) da misT.,<br />

romlebic zmnuri ZiriT gamoxatul moqmedebasTan dakavSirebul sxva saganze,<br />

sxva obieqtze (adamiani, manqana, qsovili...) miuTiTeben.<br />

59

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!