13.01.2015 Views

proza

proza

proza

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

9 - 22 dekemberi 2011<br />

areTo, ubrZanebia. Tanos rom mTavris<br />

win muxli moudreknia, mTavars uTqvams,<br />

gana muxlis mosadrekad, imisTvis<br />

gixme, ai, am gogosTan cekva-TamaSSi<br />

gagsinjoo. is mkerdmaRali, lurjTvaleba<br />

gogo, iseTi cqviti yofila,<br />

mTavars sityva arc daemTavrebina,<br />

sacekvaod gasula da Tanos Tavad<br />

uxmo Turme, `gamodi, mecekveo~ ise<br />

cekvavdnen, gegonebodaT, erTmaneTs<br />

epaeqrebiano, Tano dauvlida da<br />

cekviT SesZaxebda: `Sors nu gamirbi,<br />

axlo modi!~, gogo ki cekviTve miugebda:<br />

`visac xilis moxilva unda, ufro<br />

meti simarde gamoiCinos, egre zozinzozina<br />

verafers gaxdebao~. Tano<br />

TavSekavebulad mardobda, amodena<br />

xalxis Tvalwin qalTan paeqroba<br />

erideboda. is kidev, is mkerdmaRali da<br />

lurjTvaleba gogo, ufro da ufro<br />

aqezebda: Tu ase gairjebi, verc verafers<br />

ewevio. qal-vaJis paeqroba karga<br />

xans gagrZelebula. arc erTi moqancula<br />

da arc meore gamdgara gverdze.<br />

mere mTavars Tanoc da is gogoc<br />

TavisTan uxmia da ukiTxavs: `axla<br />

rogor moviqceT~ Tanos uTqvams:<br />

`rogorc Sen giTqvams guli, mec ise<br />

moviqcevi~. gogos ki: `rasac mSobeli<br />

mama mibrZanebs, imas gavakeTebo~. `mamam<br />

ro is giTxras, am biWs colad nu gahyvebio~<br />

– RimiliT ukiTxavs mTavars. gogos<br />

Tavi Cauqindravs. mTavari ki xmama-<br />

Rla CasZiebia – `ha, mamam ro am biWze<br />

gaTxoveba dagiSalos, raRas izam~<br />

`mTavari Sen xar, Sens sityvasTan mama-<br />

Cemi ras gaxdeba!~ – undoda SeeZaxna<br />

gogos, magram enas kbili daaWira, Cveuli<br />

siTamame daioka da Tavi Zirs daxara.<br />

es Tavis daxra rasac niSnavs, es<br />

buRasaviT ymawvili mixvdeba, Tu eg ver<br />

mixvda, mTavari Caxvdeba yvelafersao.<br />

noe-mTavars gogos mama moukiTxavs. is<br />

kaci rom win gamosula, erTxans uxmod<br />

Sescqeroda, moWril mklavze akvirdeboda.<br />

`Sena... Sena eg mklavi... Sen xom<br />

eg mklavi... maSin, vgoneb, aba, gamaxsene,<br />

maSin visTan gvqonda Cxubi~ `yvelaferi<br />

kargad gaxsovs~, miugo gogos<br />

mamam.<br />

noe gaCumebula. TamaSis xalisi<br />

daukargavs da `ho, kargi, ise gixmeo~<br />

Caulaparaknia. is kacic – gogos mama –<br />

ukan gabrunebula. gawiwmatebul gogos<br />

ki mTavrisaTvis SeuZaxnia:<br />

– riRasTvis ixme, is gewada, gagego,<br />

xeli amouvida Tu ara<br />

– qalze rato araferi mkiTxe –<br />

daawia mTavarma gogos mamas. kacma<br />

mxrebi aiCeCa, me ra unda gkiTxo, Tu ram<br />

fiqrad mogsvlia, mibrZaneo.<br />

– me ase mgonia, mag Seni gogosTvis<br />

eg biWia gaCenili, Seni gogo ki – mag<br />

biWisTvis. memorCilebi, Tu gixaria<br />

– kidec gemorCilebi, kidec mixaria.<br />

noe-mTavarma sulmouTqmelad Tqva<br />

saTqmeli: `am wuTidan Seni gogo Tanos<br />

colad gamomicxadebia – mere Tanos<br />

miubrunda – waiyva, mesame orSabaTs<br />

SenTan CamovalT, da daglocamT!~<br />

Taxos TanosTvis ise Cauvlia xeli,<br />

TiTqos es piryviTelTa risxva Wabuki<br />

moulodnelad amovardnil qaraSots<br />

mihqonda, aman ki wamiwam miuswro, haer-<br />

Si nafotiviT ar daatrialoso.<br />

is ki, Tano, idga da iRimeboda.<br />

aqedan babnavamde kidec neba-neba<br />

gevlo, mzis amosvlidan mTvaris<br />

gamoCenamde savali gza iyo – ai, im<br />

mTaze mofenil tyes, mere unagira<br />

goraks gadaivlidi da Tanos soflisaken<br />

daeSvebodi. Tano da Taxo ki<br />

Svidi dRe da Svidi Rame midiodnen –<br />

tyeSi yofna da alersi irCivnes Sin misvlas.<br />

xviara foTlebSi iwvnen, zedac<br />

foTlebi eyaraT, mze rom Tvalebze<br />

daaWyitebdaT, amodena – deviviT kaci<br />

adgils inacvlebda: Taxoze ise moeqceoda,<br />

vinmes rom daenaxa, Sehkivlebda<br />

`gaWylets, am sabralo qals suls<br />

gaafrTxobinebs.~ Taxo ki amodena kacis<br />

qveS ise grZnobda Tavs, gegonebodaT,<br />

bumbulSi moqceula da mecxre<br />

caze nebivrobso – Tvalebsa da sulSi<br />

mze udgeboda, iseTi bednieri iyo, ise-<br />

Ti warmtaci, am wuTebSi Tanos mis<br />

cqeras araferi ujobda. nanadirevs<br />

sWamdnen, wyaros wyals svamdnen, erTmaneTs<br />

ealersebodnen, meti arc ram<br />

ewadaT. erTi kvira midiodnen-meTqi,<br />

giTxariT, kidev gaigrZelebdnen keriisaken<br />

mimaval gzas, magram am droisaTvis<br />

iseTi uCveulo wvimebi wamosula,<br />

xeebi foTlebisganac ki gauZarcvavs –<br />

zariTa da zaTqiT mohqonda, ara mxolod<br />

foTlebi, xeTa totebic ki. mohqonda<br />

da mohqonda...<br />

unagira goraki sirbiliT gadaiares.<br />

mTavari, ara mesame orSabaTs, sami<br />

Tvis Semdeg CamobrZanda. mdinaris piras<br />

uxmod mimodioda –tivis Sekvras<br />

eloda. mze rom Subis tarze dadga,<br />

tivze CabrZanda. sofeli retdasxmuli<br />

Sescqeroda, mTavari rogor gadavida<br />

gaRma napirze. abjrosnebi gars<br />

exvia, is ki win da win midioda.<br />

mdinare saRamo xans gadmoscures.<br />

xmeleTze gadmovida Tu ara, mTavarma<br />

Tanos uTxra Sens keriaSi wamiyvaneo,<br />

Taxo rom dainaxa, gaiRima da ikiTxa:<br />

`maS, erTmaneTisTvis gaCenilxarT~<br />

qali auCqareblad moZraobda.<br />

adrindeli simkvircxle da siTamame<br />

sadRac gamqraliyo. morcxvobda<br />

kidec.<br />

– maS, qorwilis Jamic damdgara! –<br />

Tqva mTavarma da gareT gamovida, iq<br />

mTeli sofeli eloda. cxenze rom Sejda,<br />

iman ise daiWixvina, TiTqos viRacas<br />

amcnobda _ aha, movdivarTo.<br />

mTavarma yvelas gasagonad uTxra<br />

Tanos: `am sofelSi Cemi Tvali da yuri<br />

Sena xar, Sennairi biWebi gamomizarde.<br />

Cven ki imaze vfiqrobT,es kuTxe gavamdidroT,<br />

meti baraqa gqondaT, geqnebaT<br />

kidec!~. – yvelam SeniSna: mTavari bolo<br />

frazas rom ambobda, gaRma napirs Sescqeroda.<br />

simdidre, baraqa yvelas ocnebaa, am<br />

soflisa ki miTumetes, magram raxan<br />

mTavarma ar ineba, imis Tqma, Tu rogor<br />

unda iyos meti baraqa, veravin Sehbeda<br />

ekiTxna, riTa da rogorao.<br />

ramdenime xanSi ki Taxos naTqvamma<br />

ramdenime sityvam sofeli aaforiaqa.<br />

Taxo mTavris nebas gvimxels, aba, aseT<br />

rames risTvis ityodao.<br />

es ambavi ase iyo: sofels erTi elami<br />

kaci hyavda. im kacis saxeli aRaravis<br />

axsovda, imis gamo, rom erTob momcro<br />

tanisa, Txel-Txeli, foToliviT msubuqi<br />

iyo, yvela pawuas eZaxda. pawuas ise-<br />

Ti Zlieri xma hqonda, ifiqrebdiT,<br />

mdinares orad gahyofs, ai, am mTas ki<br />

Tu ar daSlis,iqiT mainc gadaagorebso.<br />

ai, es pawua, sadac ki gamoCndeboda,<br />

yanaSi, Tu wyarosTan, Tevzaobisas, Tu<br />

tablasTan, sul erT ambavs uambobda<br />

xalxs:<br />

`unagira goraks miRmidan moyvanilma<br />

qalma Tanos iseTi ram gamoucxada,<br />

yurebi axlac mixurs: `egre cxovreba<br />

rogor iqneba, aq ras udgexarT!<br />

Cvenke iseTi miwaa, Tqvenodena Sromas<br />

rom eweodnen, xuT amnair sofels sul<br />

hari-harales aZaxebso~.<br />

mereda, mag naTqvamma yurebi rad<br />

agixura, gana, ar ici, gana, dRes gaige,<br />

miwa rom bexreki gvaqvso, ekiTxebodnen<br />

soflelebi, pawua xmas dauwevda da<br />

xalxs Sinaurulad andobda imas, rasac<br />

am Zalze sandomiani qalis naTqvami ni-<br />

Snavda:<br />

– mand saqme sul xvagvarad unda<br />

iyos, Torem Sen meti maxvili goneba<br />

mogdevs da ukeT gasWri. eg Tano amodena<br />

kaci kia, piryviTelebs ki daeria,<br />

magram... – pawua tuCebs mokumavda, cas<br />

axedavda, xmas kidev ufro dauwevda da<br />

ganagrZobda – ukmarisoba mosdevs,<br />

zogierTi nawili, ai, isa, kacisTvis ro<br />

mTavaria, Zalze pawua gamouvida, arada,<br />

am asos zoma-wona qalis siamovnebis<br />

mauwyic ari, rac ufro didia, met<br />

siames gvris da surosaviT gexveva,<br />

zogs ki ise pawua aqvs... ai, amiT gulnakluli<br />

qali miwas gviwunebs. aba, mosavlis<br />

simcires risTvis unda Seewuxebina.<br />

roca qals is ar hyofnis, mosavals<br />

ki ara, mzes dagiwunebs~.<br />

amis gamgone yeyom imdeni icina,<br />

lamis CabJirda, pawuas kefaze xeli<br />

amohkra da Tqva:<br />

– pawuav, Sen rac Tavidan bolomde<br />

xar, Tanos imodena hkidia.<br />

beCom yvelaferi sul sxvagvarad<br />

axsna:<br />

– raxan mTavris SerCeuli patarZali<br />

Tavisi kuTxisken gadabirebas<br />

gvipirebs, gamodis, mTavris survils<br />

gvimxels, mTavars es sofeli, mdinarec<br />

riRacisaTvis, an viRacisaTvis sWirdeba,<br />

Cveni ayra ganuzraxavs.<br />

xalxma es azri ufro sarwmunod<br />

literaturuli gazeTi<br />

<strong>proza</strong> 11<br />

miiCnia da swored amitom Cavarda<br />

sagonebels, aforiaqda.<br />

magram, soflis ambavi mogexsenebaT:<br />

yvela satkivars iSuSebs, male pawuas<br />

naTqvamic miiviwya da beCos mosazrebac.<br />

mTavari is iyo, balRebi mSier-mwyurvali<br />

ar hyavdaT. Rrials gana imisTvis<br />

morTavdnen, gvSiao, egre xmagaucemlad<br />

rad dagvagdeTo _ mosavali<br />

ase Tu ise, akmayofilebdaT, amaze<br />

meti kidec hqonodaT, sad unda waeRoT,<br />

sofels sami mxridan borcvebi ertya,<br />

gegonebodaT, es ruxi borcvebi aq imisTvis<br />

CamoedgaT, sofeli danarCeni<br />

samyarosgan gaecalkevebina, unagira<br />

gorakis gadavla ki sicocxleSi orsamjer<br />

Tu mouwevdaT, umetesad maSin,<br />

roca mTavari laSqars eZaxda. gorakis<br />

gadaRma soflebidan ramdenime qali<br />

Tu daesvaT colad, isinic dawvrilSvildebodnen<br />

Tu ara, am unagira<br />

gorakis gadavlis arc Zali hqondaT,<br />

arc– dro. saqoneli, miwa, balRebi,<br />

mter-moyvare... ramdeni ram iyo misaxedi.<br />

mokeTeebic ki iSviaTad gadmodiodnen<br />

goraks.<br />

mas Semdeg, rac mTavarma brZana, Cven<br />

kidev am kuTxis simdidreze vizrunebTo,<br />

bare orma rTvlobam Caiara.<br />

amasobaSi, swored xuTiode kviris<br />

winaT, Tanos mesame vaJi gauCnda.<br />

im Rames Tano Sin ar iyo. `mTvare<br />

midamos ise anaTebda, aRar gadavde,<br />

zamTrisTvis SeSis saWrelad avedi~,<br />

uTxra dilas Taxos. colma ki ucnauri<br />

ram uambo Tanos. TumcaRa, Taxos<br />

Tavad ver gaerkvia, ras uambobda: sizmarSi<br />

nanaxs, Tu cxads. jer Tqva, sizmari<br />

unda giambo, daujerebeli ram<br />

vnaxeo. mere ki imas giambob, rac saku-<br />

Tari TvalebiT davinaxeo. `aseTi ra<br />

dainaxe, sad ra xdebodao~ – CaeZia<br />

Tano. `balRi viSviSebda, ver isvenebda.<br />

ise tiroda, Zili wamarTva. raRa<br />

meqna, wamovdeqi, gulze mivikar da gareT<br />

gamovedi, iqneb, TamaS-TamaSma aamos<br />

da CaaZinos-meTqi. raRac SeZaxilebi<br />

momeyura, ai, iq, koncxTan, qalebi<br />

rom mdinareSi sarecxs vrecxavT,<br />

didZal xalxs moeyara Tavi. auarebeli<br />

qali da kaci, ymawvili, Tu bavSvi,<br />

sapyari moxuci SequCuliyo. maTi rigi<br />

kaklis xeebamde swvdeboda. uxmod<br />

idgnen, drodadro Tu SesZaxebdnen<br />

TiTo-orola sityvas. Rame naTeli iyo,<br />

mTvariT gasxivosnebuli, magram aqedan<br />

iqamde mzeras ver vawvdendi – rac ar<br />

unda naTeli iyos, Rame mainc Ramea. xis<br />

morze Camovjeqi, balRi kalTaSi Cavisvi<br />

da im mofusfuse xalxs mivaCerdi.<br />

rac me davinaxe, axlac ar vici, marTla<br />

davinaxe, Tu sizmari iyo, pirkata<br />

meca da xis moridan wamovxti, balRi<br />

balaxebSi dagorda da aRrialda~.<br />

– aseTi ra dainaxe, balRic ki balaxebSi<br />

rom Caagore – daeWvebiT ikiTxa<br />

Tanom.<br />

– davinaxe davinaxe ki mdinare<br />

Sedga. wyalma mdinareba Sewyvita.<br />

xalxi ki kvlav uZravad idga. imaTi<br />

rigi ai, mdinaridan kaklebamde swvdeboda.<br />

simRera rom daiwyes, kvlav xis<br />

morze Camovjeqi, simRera iyo, Tu galoba<br />

balRic ki gairinda, smenad iqca.<br />

egre galobiT daiZrnen mdinarisaken.<br />

wyali yalyze Semdgari cxeniviT idga,<br />

wina fexebi aekecna, darajad dadgomoda<br />

mdinaris fskerze galobiT mimaval<br />

xalxs da ise garindebuliyo,<br />

rogorc balRi Cems kalTaSi.<br />

xalxi didxans midioda gaRma napirisaken.<br />

imden xans, rom... balRis tirilma<br />

gamomaRviZa – mze Tavze dadgomoda,<br />

mdinare ise mirboda, rogorc<br />

minaxavs. modioda da Sxefebs isroda.<br />

napirze ki aravin iyo. Sen sad iyavi am<br />

dros `aki giTxari, zamTrisTvis SeSas<br />

vimaragebdi-meTqi~ – gaRizianebuli<br />

Tano fardagisaken gaemarTa `wavuZineb.~<br />

fardags rom miuaxlovda,<br />

cols moutrialda – iseT rames ubnob,<br />

eg ambavi arc aravis uambo... adamiani<br />

verafers gaigebs... areul-dareuli<br />

sizmari ginaxavs, nuRarsad ityvi,<br />

xalxi sicils dagayris.<br />

fardagze dawva da Zils misca Tavi.<br />

am dRis Semdeg rasac babnavelebi<br />

gaRma napirze amCnevdnen, imdenad<br />

daujerebeli gaxldaT, Tavsac ar utydebodnen,<br />

xalxsa vxedavTo, midi-modiano,<br />

mere cisken mimavali kvamlic dainaxes.<br />

babnavelebs Tvali da yuri gaRma<br />

napirisaken hqondaT. adamianebsac am-<br />

Cnevdnen, kvamlsac. nanaxi kidec<br />

sjerodaT, kidec – ara. amasobaSi Semodgomac<br />

dadga. mdinaris Tavze burusi<br />

moxSirda da gaRma napiris xilva<br />

kidev ufro gaWirda. `netai, mdinare-<br />

Si vinme Sevides, gaRma napirs miadges<br />

da gagvagebinos, gveCveneba, Tu marTla<br />

adamianebi mimodian im uxsenebel-<br />

Ta da mgelTa saufloSi~<br />

Semodgomis qarSi mdinareSi aravin<br />

Sedioda. imis gagebis survili ki, rac<br />

mdinaris iqiTa mxares xdeboda, babnavelebs<br />

TandaTan uZlierdebodaT.<br />

mere zamTari Camodga da am survilmac<br />

iseve miiZina, rogorc am dros zogierTi<br />

cxoveli iZinebs babnavis tyeeb-<br />

Si. am xanmokle da uferul dReebSi miwas<br />

sagazafxulo xvna-TesvisaTvis<br />

amzadebdnen, saqonelsac dastrialebdnen<br />

Tavs, venaxsac uvlidnen, umetesad<br />

ki tablasTan jdoma da musaifi<br />

uwevdaT, cxadia, Rvinis TamadobiT.<br />

aba, uRvinod tablas ra fasi hqonda.<br />

dasxdebodnen, musaifobdnen, Rvinos<br />

svamdnen da ise amRerdebodnen, xeebze<br />

SemorCenil im gulyviTela Citebsac<br />

siames gvridnen. erT-erTi amgvari Camuxvlisas,<br />

vinc Cven fexsa gvbans da<br />

balRebs gvizrdiso, imaTi sadRegrZelo<br />

rom Tqves, Rvinomoreulma yeyem<br />

imaze wamoiwyo saubari, razec aravin<br />

arafers ambobda, `balRebs ki mizrdis,<br />

magrama sibere rom Seepara gina Tu<br />

ara, gaRma napirze xalxi cxovrobso.<br />

gana, iqneba im samgleTSi xalxi iyos!~<br />

amaze erTi xmauri, SeZaxilebi atyda –<br />

yeyes amtyunebdnen, Seni qali swores<br />

ambobs, Sen daberebulxar da ara isao.<br />

pawuam magidas xeli dascxo da Tanos<br />

SesZaxa:<br />

– unda gadasuliyav da genaxa, ra<br />

xdeba iqa, egre rogor iqneba! – ukmayofilo,<br />

kopebSekrulma Tanom xmadabla<br />

ikiTxa:<br />

_ `Tu egrea, Sen miTxari vin arian<br />

iqa!~<br />

pawuam ki garSemo myofT gadaxeda:<br />

– gesmiT, xalxno mTavari amas eubneba,<br />

am kuTxeSi Cemi Tvali da yuri Sena<br />

xaro, es ki me mekiTxeba, iqao, Cven gaRma,<br />

vin saxlobso.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!