You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
12 interviu<br />
literaturuli gazeTi<br />
mkiTxveli<br />
_ qarTuli mwerlobis SesaniSnavi<br />
mcodne da araerTi saintereso<br />
kvlevis avtori brZandebiT. rogorc<br />
filologiis doqtors, sagnis mimarT<br />
profesiuli damokidebuleba<br />
gaqvT da es bunebrivia. Tumca sainteresoa,<br />
Sua saukuneebis avtorTa<br />
Soris vin aris Tqveni, rogorc mkiTxvelis<br />
rCeuli<br />
_ vfiqrob ioane sabanisZis `abos<br />
wameba~ Zalze mniSvnelovani hagiografiuli<br />
Zeglia. Tavdapirvelad,<br />
swored misgan daiwyo erovnuli TviTdafiqreba,<br />
TviTCaZieba, daiwyo laparaki<br />
imaze, Tu vin varT Cven da ra funqcia<br />
aqvs qarTul saxelmwifos. es Txzuleba<br />
kidev imitom miyvars, rom mas-<br />
Si moTxrobilia istoria, rogor<br />
sZlevs SiSs adamiani da mis kvaldakval<br />
_ sazogadoeba, xalxi. am tipis<br />
nawarmoebi qarTul literaturaSi<br />
Znelad Tu moiZieba.<br />
dRevandeli sazogadoebisTvis<br />
sagulisxmo da ukiduresad Tanamedrove<br />
adgilebi `grigol xanZTelis<br />
cxovrebaSic~ bevria. Tundac is nawyveti<br />
gaixseneT, sadac merCule xanZ-<br />
Telis mier Sedgenil tipikons _ monastris<br />
wes-gangebas aRwers. avtori<br />
uceb wyvets amaze saubars da ambobs,<br />
marTalia tipikoni sxva mravali sikeTiT<br />
iyo Semkuli, magram msmeneli<br />
rom ar gadavRalo da dro ar davakargvino<br />
TiToeulze aRar SevCerdebio.<br />
`Jami ese Semoklebul ars~ _<br />
dros Cven imdenad ver vufrTxildebiT,<br />
masTan damokidebulebis kultura<br />
imdenad asamaRlebeli gvaqvs, rom<br />
dameTanxmebiT, X saukunis qarTvelisgan<br />
drois SegrZnebaze saubari ucnauricaa<br />
da sayuradReboc.<br />
_ Zvel qarTul literaturaSi<br />
marTlac bevria nimuSi, romelic<br />
Tanamedroveobas exmianeba. Zalian<br />
cocxali teqstebia.<br />
_ am TvalsazrisiT sulxan-sabas<br />
erT igavsac gavixsenebdi. mas `virad<br />
namyofi yadi~ hqvia. SeiZleba iTqvas,<br />
am igaviT avtorma absurdis xelovnebis<br />
Semqmnelebs mravali wliT daaswro.<br />
mikvirs, rom `virad namyofi yadi~ Cven-<br />
Si popularuli ar aris da misi ekranizacia<br />
aqamde aravin moisurva.<br />
rogorc Cans, mkiTxveli sulxan-sabasac<br />
moaklda. igavi Rarib, xandazmul<br />
col-qmarze mogviTxrobs.<br />
erTi mWle viri hyavdaT, saxlidan<br />
gaeparaT da garkveuli drois Semdeg<br />
Sin mosuqebuli daubrundaT. gaxarebulebma<br />
virs safqvavi ahkides, magram<br />
wisqvilSi aRar gahyvnen, raki imdeni<br />
Wkua aqvs, rom Sin mosuqebuli dabrunda,<br />
safqvavis `ukacod dafqvasa~ da<br />
ukan motanasac SeZlebso. viri marto<br />
gauSves da mas mere aRarc unaxavT.<br />
sagulisxmoa, rom col-qmarma pirutyvi<br />
mxolod erTi kviris Tavze moikiTxa.<br />
mewisqvile maleve mixvda maT<br />
sibriyves da sxva, `dia eSmak~<br />
mewisqvilesTan miagzavna, Tqveni virisa<br />
man iciso. iman ki uTxra, aseTi Wkviani<br />
saxedari arasodes minaxavs,<br />
safqvavi moitana, dafqva, fqviliT<br />
jori iyida da zed Sejda. axla qalaq-<br />
Sia da yadad ziso. daijera viris patronma<br />
da qalaqisken gaswia... axla ki<br />
yadisa da viris patronis Sexvedra<br />
warmoidineT. hkiTxavs, ver mcnobo<br />
pirvelad gxedavo. Sen Cemi yofili<br />
viri xar, Zalian male gaampartavnebulxaro,<br />
usayvedurebs da kargadac<br />
gailaxeba. Tumca iseTi Tavxedia, yads<br />
mosamarTlesTan uCivlebs da ityvis,<br />
magis virobas iolad davamtkiceb,<br />
`barklebzed orgniTve daRi aziso~.<br />
saubedurod, yads sxeulze, imave adgfilologiis<br />
doqtori, 24-e sajaro skolis direqtori batoni gia mur-<br />
Rulia gamorCeuli literaturuli gemovnebis mkiTxvelia. SeiZleba iTqvas,<br />
`suliT scnobs~ mxatvrul teqsts da afasebs mis raobas. dRis umetes<br />
nawils _ dilis rva saaTidan gvian saRamomde _ skolasa da pedagogiur<br />
saqmianobas uTmobs. Rame ki kiTxvisa da fiqrisTvisaa. albaT bevrs waukiTxavs<br />
misi literaturuli werilebi _ mcodne, wignieri da Sinagani kulturiT<br />
mdidari mkiTxvelis naazrevi.<br />
_ komerciuli TvalsazrisiT es<br />
asecaa. ideurad ki, amgvari `sabazro~<br />
midgoma arasworad mimaCnia.<br />
dRes kargad iyideba `telefonebis<br />
wigni~, kidev ukeTesad _ erotikuli<br />
literatura. maRali rangis mwerlobiT<br />
tkboba adamianTa mcire<br />
nawils SeuZlia mxolod. imisTvis,<br />
rom mixvde, romelia kargi wigni da<br />
ratomaa is kargi, saWiroa gqondes<br />
ganaTleba, aRzrda, Sinagani kultura.<br />
nawarmoebis aRqmis procesSi ori<br />
ramaa mniSvnelovani _ ganwyoba da<br />
goniereba. kargia, Tu wigni Sesabamis<br />
ganwyobas giqmnis. Tumca, am SemTxvevaSi<br />
mkiTxvelsac gaaCnia _<br />
emocias zogSi mdare xarisxis wignic<br />
iwvevs.<br />
xSirad `vefxistyaosnis~ ramdenime<br />
gverdi ise wamikiTxavs, Sinaarsi<br />
arc gamigia. rusTvels SeuZlia sityvaTa<br />
imgvari samyaro Seqmnas, rom<br />
monusxul mkiTxvels Sinaarsi ganze<br />
darCes. aseT dros, bunebrivia, `ukan~<br />
brundebi da musikis miRma azrsac moiZieb,<br />
radgan maRal harmonias swored<br />
formisa da azris erTianoba qmnis.<br />
9 - 22 dekemberi 2011<br />
ki imTaviTve aRiareben qajeTis cixis<br />
aReba gaixseneT: cixes sami kari icavda,<br />
mis SigniT koSks ki aTasobiT mcveli ertya<br />
gars. sanam avTandili da fridoni<br />
cixis mtkiced dacul karebTan<br />
ibrZodnen, tarielma mesame karis aReba,<br />
koSkis dalaSqvra da nestanis gaTavisufleba<br />
SeZlo. Tumca Sesaxedaoba da<br />
Zalmosileba sakmarisi ar aris imisTvis,<br />
rom tariels gmirebic eTayvanebodnen.<br />
vfiqrob, is adamianze gacilebiT metia.<br />
zeadamianzec ki aRmatebulia. maS vin<br />
aris igi dameTanxmebiT, am kiTxvas arsebobis<br />
ufleba namdvilad aqvs. pasuxis<br />
ZiebaSi tarielis saxelis mniSvnelobasa<br />
da bibliur warmomavlobasac unda davufiqrdeT...<br />
ufro Sors aRar waval.<br />
cxadia, amasTan dakavSirebT Cemi varaudi<br />
maqvs, magram sakmarisi argumentebis<br />
gareSe kiTxvaze pasuxis gacema gami-<br />
Wirdeba. pasuxi met fiqrs moiTxovs. samomavlod<br />
am Temaze werilis daweras vapireb,<br />
danarCens iq mogaxsenebT.<br />
_ Tqven laparakobdiT mkiTxvelis<br />
im mcire jgufze, romelsac seriozuli,<br />
namdvili literaturiT tkboba<br />
SeuZlia. bavSvebTan, mozardebTan<br />
gia murRulia:<br />
`qarTvelebi SesaniSnavad weren~<br />
ilas qarisgan datovebuli niSnebi _<br />
`dugunebi~ hqonda. amis mnaxvelma mosamarTlem<br />
ganaCenic `Sesabamisi~ gamoitana<br />
_ yadi virad gamoacxada...<br />
gana ar aris absurdi Cveni cxovrebac<br />
xandaxan msgavsi absuduli situaciebiTa<br />
da moulodnelobebiTaa savse.<br />
adamians dResac uwevs xolme mtkiceba,<br />
rom is `viri~ ar aris.<br />
_ wlebis win, Zalze saintereso<br />
naSromi _ `daviTianis mxatvrul<br />
saxeTa sistema~ gamoaqveyneT. ramdenadac<br />
vici, mwerlisa da moazrovnis<br />
Semoqmedebis kvlevas dRemde<br />
agrZelebT. ra gizidavT daviT<br />
guramiSvilSi<br />
_ vfiqrob, saqarTveloSi pirvelad<br />
swored am adamianma Seqmna nawarmoebi,<br />
romelic praqtikulad samyaros<br />
xedvis bibliur moduszea agebuli.<br />
sxvaTaSoris, bibliuri, Zalze<br />
saintereso xedva qarTul literaturaSi<br />
_ SemoqmedTa Tu kritikos-<br />
Ta mxridan _ SeumCneveli rCeba.<br />
antikuri samyaro wuTisofels<br />
sivrcul struqturaSi aRiqvams. bibliuri<br />
xalxebisaTvis ki amgvari sqematuri<br />
aRqma ucxoa. maTTvis wuTisofeli<br />
mdinares ufro hgavs. mdinare<br />
_ samyaro, istoria _ miznobrivad<br />
RvTisken miedineba, is RmerTis mieraa<br />
Seqmnili da kvlav Semoqmeds ubrundeba.<br />
RvTis neba, RvTisken svla droisa<br />
da sivrcis erTianobis gasaocar gancdas<br />
hbadebs. guramiSvili am erTobis<br />
ucxadesad damnaxavi da gamomTqmelia.<br />
Tundac `adamis saCivari~ gavixsenoT.<br />
leqsi adamis sityvebiT iwyeba, Semdeg<br />
saubars adamiani agrZelebs, dasasrul<br />
ki mas guramiSvili enacvleba.<br />
Tumca aris gancda, rom erTi adamiani<br />
laparakobs, radgan saTqmeli, sawuxari,<br />
savedrebeli erTia.<br />
Cvenc am erTobis nawili varT. adamianis<br />
azrovneba, ganaTlebis mTeli<br />
sistema xandaxan ise anawevrebs samyaros,<br />
TiTqos is RvTis mier Seqmnili<br />
erTi mTlanoba ar iyos. sxvaTaSoris,<br />
ganaTlebis yvela Teoritikosi Tanxmdeba,<br />
rom ian komenskis mier SemoRebulma<br />
gakveTilebis sistemam, bavSvis<br />
cnobierebaSi samyaro sxvadasxva sagnebad<br />
`daSala~ da misi gaerTianeba<br />
aucilebelia. gana Cvens irgvliv _ Sin<br />
Tu gareT _ fizika, qimia an maTematika<br />
cal-calke arsebobs amitomac<br />
skolaSi filosofiis elementaruli<br />
kursis swavlebas bevri saWirod miiCnevs.<br />
_ erTxel, erT cnobil gamomcemels<br />
vkiTxe, kargi wigni romeliameTqi.<br />
mipasuxa, kargia wigni, romelic<br />
kargad iyidebao. Tqvenc aseve<br />
fiqrobT<br />
marTalia, am saubriT Cemi Tavi<br />
mkiTxvelTa im mcire nawils mivakuTne,<br />
romelzec zemoT vilaparakeT,<br />
magram vfiqrob, roca saqme namdvil<br />
literaturas exeba, yalbi Tavmdabloba<br />
zedmetia.<br />
_ Tuki mxatvruli sityvisa da<br />
azrovnebis mwvervalebze vsaubrobT,<br />
`vefxistyaosans~ gverds<br />
ver avuvliT.<br />
_ mesmis, rom saubris Semdegnairad<br />
gagrZeleba mkiTxvelis gakvirvebas<br />
gamoiwvevs, magram minda martivi<br />
kiTxva dagisvaT: Tqveni azriT, vin<br />
aris tarieli modi, am kiTxvas<br />
`Sleifsac~ movayoleb: poemas `vefxistyaosani~<br />
hqvia, is mTavari gmiris,<br />
tarielis saxels atarebs. tarieli<br />
prologSi orgzis da epilogSi erTxel<br />
ixsenieba. marTlac sagulisxmo<br />
da niSandoblivia avtoris mier prologSi<br />
naTqvami sityvebi: `mo, davsxdeT,<br />
tarielisTvis cremli gvdis<br />
SeuSrobili~. mTavari gmiris ambavma,<br />
SesaZloa mkiTxvels marTlac<br />
moadinos cremli, magram nawarmoebis<br />
dasasrul, bolo strofSi vkiTxulobT:<br />
`tariel _ missa rusTvelsa,<br />
misTvis creml-SeuSromelsa~.<br />
gana raRaa satirali, ra saWiroa<br />
mudmivmdinari cremli, yvelaferi<br />
xom bednierad dasrulda amazec<br />
davfiqrdeT: qarTul literatura-<br />
Si iSviaTad Seqmnila _ Tuki saer-<br />
Tod Seqmnila _ avTandilis dari<br />
saxe. is gamorCeuli personaJia.<br />
laRi, ganaTlebuli, mijnuri _ namdvili<br />
raindia. akaki baqraZes (da ara<br />
mxolod mas) avTandiloba qarTuli<br />
xasiaTis umaRles gamovlinebad miaCnda.<br />
axla avTandilisa da tarielis<br />
pirveli Sexvedra gavixsenoT.<br />
`aman dReman damaviwya, guli Cemi vin<br />
dabinda... Sen geaxlo sikvdilamdis,<br />
amis meti ara minda~ _ TinaTini damaviwdao,<br />
sruliad ucnob adamians<br />
eubneba. ram warmoaTqmevina<br />
avTandils es sityvebi ra dainaxa<br />
man adamianSi, romelsac is-is iyo<br />
Seeyara fridonisa da tarielis Sexvedra<br />
aseTive kiTxvas badebs.<br />
daWrili, sisxlmdinare fridoni<br />
`...amayad yioda, Semoirbevda zRvis<br />
pir-pir, mas Turme wyluli stkioda,<br />
xmlisa natexi dasvrili aqvs, sisxli<br />
Camosdioda, mterTa eqadda, wyreboda,<br />
igineboda, Cioda~. da aseT mdgomareobaSi<br />
myofi raindi tarielis<br />
naxvisas RmerTs mimarTavs: `Sen ase-<br />
Ti xeni vin xen!~, moymes ki eubneba:<br />
`dRed sikvdilamdis sicocxle Sen<br />
Cemi dagemonebis~. arasodes gagCeniaT<br />
kiTxva, vin aris is, romlis gadamwyvet<br />
upiratesobas saukeTesonic<br />
gaqvT saqme da wignTan maTi urTier-<br />
Tobis problematikas albaT yvelaze<br />
ukeT icnobT. santeresoa, rogor unda<br />
aRzardo bavSvi aseT mkiTxvelad<br />
_ Cemi azriT, aucilebelia bavSvSi<br />
wignisadmi siyvaruli daibados da mas<br />
kiTxvis motivacia gauCndes. mogexsenebaT,<br />
siyvaruli iZulebiT ar modis.<br />
rogorc ki wignis kiTxvas davalebad<br />
aqcevT, rogorc ki bavSvs Zalas daatanT<br />
ikiTxos, misi enTuziazmica da motivaciac<br />
maSinve gaqreba. vfiqrob, wignTan<br />
urTierToba skolaSi mcire zomis<br />
nawarmoebebiT unda daiwyos. bavSvebi ar<br />
unda gadavRaloT. jobs literaturis<br />
mTeli sikeTe da momxiblaoba maT drois<br />
mcire monakveTSi igrZnon. kerZo skolis<br />
_ `logosis~ bazaze Cvens mier<br />
daarsebul literaturul skolaSi,<br />
bavSvebi wignis samyaromde swored am<br />
gziT migvyavs.<br />
ramdenime wlis win, gamomcemloba<br />
`triasTan~ erTad `sibrZne miniatura-<br />
Si~ gamoveciT. es wigni mcire zomis igavebis<br />
saxiT yvela droisa da xalxis<br />
saukeTeso filosofiur naazrevs aer-<br />
Tianebs. zogierTi igavis moculoba erT<br />
gverds ar aRemateba, zogic gverdis<br />
erT meoTxedze Tavsdeba. magaliTad,<br />
erTi aseTi igavia: tyeSi xanZaria. cxovelebi<br />
garbian. gaqcevas mxolod patara<br />
Citi ar Cqarobs. mifrindeba<br />
wyarosTan, niskartiT iRebs wyals da<br />
aalebul xeebs awveTebs. tyis erT-erTi<br />
binadari Cits am mdgomareobaSi rom<br />
dainaxavs, adamianebs ubedurebis drosac<br />
uyvarT xolme sxvaTa gaqilikeba,<br />
etyvis: `ras akeTeb fiqrob, amxela xan-<br />
Zars wylis wveTebiT gaumklavdebi~.<br />
Citi miugebs: `ara, ase ar vfiqrob, Tumca<br />
rac SemiZlia, imas vakeTeb~. Wkuissaswavlebeli<br />
igavia. amgvari fiqrisa da<br />
gancdis gareSe xom saxelmwifo, sazogadoeba,<br />
ojaxic ki ar iarsebebs.<br />
sxvaTa Soris, igive mizniT, xuTi-eqvsi<br />
wlis win, gamomcemloba `diasTan~<br />
erTad msoflios rCeuli moTxrobebis<br />
eqvstomeuli gamoveciT. pirveli xuTi<br />
tomi ucxoel avtorebs daeTmo, meeqvse<br />
tomi ki mTlianad qarTul moTxrobas<br />
mieZRvna. masSi XX saukunis 50-iani<br />
wlebidan Tanamedroveobis CaTvliT Seqmnili<br />
nawarmoebebia warmodgenili.<br />
qarTvelebi SesaniSnavad weren, maT<br />
Soris _ axalgazrda avtorebi. sxvaze<br />
naklebi mwerlebi ar gvyavs.<br />
_ modi, Tanamedrove qarTul mwerlobaze<br />
visaubroT. TanamedroveebSi<br />
gasuli saukunis avtorebsac vgulisxmob.<br />
_ Tanamedrove avtorTa araerTi<br />
nawarmoebi qarTuli klasikuri literaturis<br />
nawilad ukve iqca. Tumca, romeli<br />
mwerlebi iTvlebian Tanamedroved,