13.01.2015 Views

proza

proza

proza

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

12 interviu<br />

literaturuli gazeTi<br />

mkiTxveli<br />

_ qarTuli mwerlobis SesaniSnavi<br />

mcodne da araerTi saintereso<br />

kvlevis avtori brZandebiT. rogorc<br />

filologiis doqtors, sagnis mimarT<br />

profesiuli damokidebuleba<br />

gaqvT da es bunebrivia. Tumca sainteresoa,<br />

Sua saukuneebis avtorTa<br />

Soris vin aris Tqveni, rogorc mkiTxvelis<br />

rCeuli<br />

_ vfiqrob ioane sabanisZis `abos<br />

wameba~ Zalze mniSvnelovani hagiografiuli<br />

Zeglia. Tavdapirvelad,<br />

swored misgan daiwyo erovnuli TviTdafiqreba,<br />

TviTCaZieba, daiwyo laparaki<br />

imaze, Tu vin varT Cven da ra funqcia<br />

aqvs qarTul saxelmwifos. es Txzuleba<br />

kidev imitom miyvars, rom mas-<br />

Si moTxrobilia istoria, rogor<br />

sZlevs SiSs adamiani da mis kvaldakval<br />

_ sazogadoeba, xalxi. am tipis<br />

nawarmoebi qarTul literaturaSi<br />

Znelad Tu moiZieba.<br />

dRevandeli sazogadoebisTvis<br />

sagulisxmo da ukiduresad Tanamedrove<br />

adgilebi `grigol xanZTelis<br />

cxovrebaSic~ bevria. Tundac is nawyveti<br />

gaixseneT, sadac merCule xanZ-<br />

Telis mier Sedgenil tipikons _ monastris<br />

wes-gangebas aRwers. avtori<br />

uceb wyvets amaze saubars da ambobs,<br />

marTalia tipikoni sxva mravali sikeTiT<br />

iyo Semkuli, magram msmeneli<br />

rom ar gadavRalo da dro ar davakargvino<br />

TiToeulze aRar SevCerdebio.<br />

`Jami ese Semoklebul ars~ _<br />

dros Cven imdenad ver vufrTxildebiT,<br />

masTan damokidebulebis kultura<br />

imdenad asamaRlebeli gvaqvs, rom<br />

dameTanxmebiT, X saukunis qarTvelisgan<br />

drois SegrZnebaze saubari ucnauricaa<br />

da sayuradReboc.<br />

_ Zvel qarTul literaturaSi<br />

marTlac bevria nimuSi, romelic<br />

Tanamedroveobas exmianeba. Zalian<br />

cocxali teqstebia.<br />

_ am TvalsazrisiT sulxan-sabas<br />

erT igavsac gavixsenebdi. mas `virad<br />

namyofi yadi~ hqvia. SeiZleba iTqvas,<br />

am igaviT avtorma absurdis xelovnebis<br />

Semqmnelebs mravali wliT daaswro.<br />

mikvirs, rom `virad namyofi yadi~ Cven-<br />

Si popularuli ar aris da misi ekranizacia<br />

aqamde aravin moisurva.<br />

rogorc Cans, mkiTxveli sulxan-sabasac<br />

moaklda. igavi Rarib, xandazmul<br />

col-qmarze mogviTxrobs.<br />

erTi mWle viri hyavdaT, saxlidan<br />

gaeparaT da garkveuli drois Semdeg<br />

Sin mosuqebuli daubrundaT. gaxarebulebma<br />

virs safqvavi ahkides, magram<br />

wisqvilSi aRar gahyvnen, raki imdeni<br />

Wkua aqvs, rom Sin mosuqebuli dabrunda,<br />

safqvavis `ukacod dafqvasa~ da<br />

ukan motanasac SeZlebso. viri marto<br />

gauSves da mas mere aRarc unaxavT.<br />

sagulisxmoa, rom col-qmarma pirutyvi<br />

mxolod erTi kviris Tavze moikiTxa.<br />

mewisqvile maleve mixvda maT<br />

sibriyves da sxva, `dia eSmak~<br />

mewisqvilesTan miagzavna, Tqveni virisa<br />

man iciso. iman ki uTxra, aseTi Wkviani<br />

saxedari arasodes minaxavs,<br />

safqvavi moitana, dafqva, fqviliT<br />

jori iyida da zed Sejda. axla qalaq-<br />

Sia da yadad ziso. daijera viris patronma<br />

da qalaqisken gaswia... axla ki<br />

yadisa da viris patronis Sexvedra<br />

warmoidineT. hkiTxavs, ver mcnobo<br />

pirvelad gxedavo. Sen Cemi yofili<br />

viri xar, Zalian male gaampartavnebulxaro,<br />

usayvedurebs da kargadac<br />

gailaxeba. Tumca iseTi Tavxedia, yads<br />

mosamarTlesTan uCivlebs da ityvis,<br />

magis virobas iolad davamtkiceb,<br />

`barklebzed orgniTve daRi aziso~.<br />

saubedurod, yads sxeulze, imave adgfilologiis<br />

doqtori, 24-e sajaro skolis direqtori batoni gia mur-<br />

Rulia gamorCeuli literaturuli gemovnebis mkiTxvelia. SeiZleba iTqvas,<br />

`suliT scnobs~ mxatvrul teqsts da afasebs mis raobas. dRis umetes<br />

nawils _ dilis rva saaTidan gvian saRamomde _ skolasa da pedagogiur<br />

saqmianobas uTmobs. Rame ki kiTxvisa da fiqrisTvisaa. albaT bevrs waukiTxavs<br />

misi literaturuli werilebi _ mcodne, wignieri da Sinagani kulturiT<br />

mdidari mkiTxvelis naazrevi.<br />

_ komerciuli TvalsazrisiT es<br />

asecaa. ideurad ki, amgvari `sabazro~<br />

midgoma arasworad mimaCnia.<br />

dRes kargad iyideba `telefonebis<br />

wigni~, kidev ukeTesad _ erotikuli<br />

literatura. maRali rangis mwerlobiT<br />

tkboba adamianTa mcire<br />

nawils SeuZlia mxolod. imisTvis,<br />

rom mixvde, romelia kargi wigni da<br />

ratomaa is kargi, saWiroa gqondes<br />

ganaTleba, aRzrda, Sinagani kultura.<br />

nawarmoebis aRqmis procesSi ori<br />

ramaa mniSvnelovani _ ganwyoba da<br />

goniereba. kargia, Tu wigni Sesabamis<br />

ganwyobas giqmnis. Tumca, am SemTxvevaSi<br />

mkiTxvelsac gaaCnia _<br />

emocias zogSi mdare xarisxis wignic<br />

iwvevs.<br />

xSirad `vefxistyaosnis~ ramdenime<br />

gverdi ise wamikiTxavs, Sinaarsi<br />

arc gamigia. rusTvels SeuZlia sityvaTa<br />

imgvari samyaro Seqmnas, rom<br />

monusxul mkiTxvels Sinaarsi ganze<br />

darCes. aseT dros, bunebrivia, `ukan~<br />

brundebi da musikis miRma azrsac moiZieb,<br />

radgan maRal harmonias swored<br />

formisa da azris erTianoba qmnis.<br />

9 - 22 dekemberi 2011<br />

ki imTaviTve aRiareben qajeTis cixis<br />

aReba gaixseneT: cixes sami kari icavda,<br />

mis SigniT koSks ki aTasobiT mcveli ertya<br />

gars. sanam avTandili da fridoni<br />

cixis mtkiced dacul karebTan<br />

ibrZodnen, tarielma mesame karis aReba,<br />

koSkis dalaSqvra da nestanis gaTavisufleba<br />

SeZlo. Tumca Sesaxedaoba da<br />

Zalmosileba sakmarisi ar aris imisTvis,<br />

rom tariels gmirebic eTayvanebodnen.<br />

vfiqrob, is adamianze gacilebiT metia.<br />

zeadamianzec ki aRmatebulia. maS vin<br />

aris igi dameTanxmebiT, am kiTxvas arsebobis<br />

ufleba namdvilad aqvs. pasuxis<br />

ZiebaSi tarielis saxelis mniSvnelobasa<br />

da bibliur warmomavlobasac unda davufiqrdeT...<br />

ufro Sors aRar waval.<br />

cxadia, amasTan dakavSirebT Cemi varaudi<br />

maqvs, magram sakmarisi argumentebis<br />

gareSe kiTxvaze pasuxis gacema gami-<br />

Wirdeba. pasuxi met fiqrs moiTxovs. samomavlod<br />

am Temaze werilis daweras vapireb,<br />

danarCens iq mogaxsenebT.<br />

_ Tqven laparakobdiT mkiTxvelis<br />

im mcire jgufze, romelsac seriozuli,<br />

namdvili literaturiT tkboba<br />

SeuZlia. bavSvebTan, mozardebTan<br />

gia murRulia:<br />

`qarTvelebi SesaniSnavad weren~<br />

ilas qarisgan datovebuli niSnebi _<br />

`dugunebi~ hqonda. amis mnaxvelma mosamarTlem<br />

ganaCenic `Sesabamisi~ gamoitana<br />

_ yadi virad gamoacxada...<br />

gana ar aris absurdi Cveni cxovrebac<br />

xandaxan msgavsi absuduli situaciebiTa<br />

da moulodnelobebiTaa savse.<br />

adamians dResac uwevs xolme mtkiceba,<br />

rom is `viri~ ar aris.<br />

_ wlebis win, Zalze saintereso<br />

naSromi _ `daviTianis mxatvrul<br />

saxeTa sistema~ gamoaqveyneT. ramdenadac<br />

vici, mwerlisa da moazrovnis<br />

Semoqmedebis kvlevas dRemde<br />

agrZelebT. ra gizidavT daviT<br />

guramiSvilSi<br />

_ vfiqrob, saqarTveloSi pirvelad<br />

swored am adamianma Seqmna nawarmoebi,<br />

romelic praqtikulad samyaros<br />

xedvis bibliur moduszea agebuli.<br />

sxvaTaSoris, bibliuri, Zalze<br />

saintereso xedva qarTul literaturaSi<br />

_ SemoqmedTa Tu kritikos-<br />

Ta mxridan _ SeumCneveli rCeba.<br />

antikuri samyaro wuTisofels<br />

sivrcul struqturaSi aRiqvams. bibliuri<br />

xalxebisaTvis ki amgvari sqematuri<br />

aRqma ucxoa. maTTvis wuTisofeli<br />

mdinares ufro hgavs. mdinare<br />

_ samyaro, istoria _ miznobrivad<br />

RvTisken miedineba, is RmerTis mieraa<br />

Seqmnili da kvlav Semoqmeds ubrundeba.<br />

RvTis neba, RvTisken svla droisa<br />

da sivrcis erTianobis gasaocar gancdas<br />

hbadebs. guramiSvili am erTobis<br />

ucxadesad damnaxavi da gamomTqmelia.<br />

Tundac `adamis saCivari~ gavixsenoT.<br />

leqsi adamis sityvebiT iwyeba, Semdeg<br />

saubars adamiani agrZelebs, dasasrul<br />

ki mas guramiSvili enacvleba.<br />

Tumca aris gancda, rom erTi adamiani<br />

laparakobs, radgan saTqmeli, sawuxari,<br />

savedrebeli erTia.<br />

Cvenc am erTobis nawili varT. adamianis<br />

azrovneba, ganaTlebis mTeli<br />

sistema xandaxan ise anawevrebs samyaros,<br />

TiTqos is RvTis mier Seqmnili<br />

erTi mTlanoba ar iyos. sxvaTaSoris,<br />

ganaTlebis yvela Teoritikosi Tanxmdeba,<br />

rom ian komenskis mier SemoRebulma<br />

gakveTilebis sistemam, bavSvis<br />

cnobierebaSi samyaro sxvadasxva sagnebad<br />

`daSala~ da misi gaerTianeba<br />

aucilebelia. gana Cvens irgvliv _ Sin<br />

Tu gareT _ fizika, qimia an maTematika<br />

cal-calke arsebobs amitomac<br />

skolaSi filosofiis elementaruli<br />

kursis swavlebas bevri saWirod miiCnevs.<br />

_ erTxel, erT cnobil gamomcemels<br />

vkiTxe, kargi wigni romeliameTqi.<br />

mipasuxa, kargia wigni, romelic<br />

kargad iyidebao. Tqvenc aseve<br />

fiqrobT<br />

marTalia, am saubriT Cemi Tavi<br />

mkiTxvelTa im mcire nawils mivakuTne,<br />

romelzec zemoT vilaparakeT,<br />

magram vfiqrob, roca saqme namdvil<br />

literaturas exeba, yalbi Tavmdabloba<br />

zedmetia.<br />

_ Tuki mxatvruli sityvisa da<br />

azrovnebis mwvervalebze vsaubrobT,<br />

`vefxistyaosans~ gverds<br />

ver avuvliT.<br />

_ mesmis, rom saubris Semdegnairad<br />

gagrZeleba mkiTxvelis gakvirvebas<br />

gamoiwvevs, magram minda martivi<br />

kiTxva dagisvaT: Tqveni azriT, vin<br />

aris tarieli modi, am kiTxvas<br />

`Sleifsac~ movayoleb: poemas `vefxistyaosani~<br />

hqvia, is mTavari gmiris,<br />

tarielis saxels atarebs. tarieli<br />

prologSi orgzis da epilogSi erTxel<br />

ixsenieba. marTlac sagulisxmo<br />

da niSandoblivia avtoris mier prologSi<br />

naTqvami sityvebi: `mo, davsxdeT,<br />

tarielisTvis cremli gvdis<br />

SeuSrobili~. mTavari gmiris ambavma,<br />

SesaZloa mkiTxvels marTlac<br />

moadinos cremli, magram nawarmoebis<br />

dasasrul, bolo strofSi vkiTxulobT:<br />

`tariel _ missa rusTvelsa,<br />

misTvis creml-SeuSromelsa~.<br />

gana raRaa satirali, ra saWiroa<br />

mudmivmdinari cremli, yvelaferi<br />

xom bednierad dasrulda amazec<br />

davfiqrdeT: qarTul literatura-<br />

Si iSviaTad Seqmnila _ Tuki saer-<br />

Tod Seqmnila _ avTandilis dari<br />

saxe. is gamorCeuli personaJia.<br />

laRi, ganaTlebuli, mijnuri _ namdvili<br />

raindia. akaki baqraZes (da ara<br />

mxolod mas) avTandiloba qarTuli<br />

xasiaTis umaRles gamovlinebad miaCnda.<br />

axla avTandilisa da tarielis<br />

pirveli Sexvedra gavixsenoT.<br />

`aman dReman damaviwya, guli Cemi vin<br />

dabinda... Sen geaxlo sikvdilamdis,<br />

amis meti ara minda~ _ TinaTini damaviwdao,<br />

sruliad ucnob adamians<br />

eubneba. ram warmoaTqmevina<br />

avTandils es sityvebi ra dainaxa<br />

man adamianSi, romelsac is-is iyo<br />

Seeyara fridonisa da tarielis Sexvedra<br />

aseTive kiTxvas badebs.<br />

daWrili, sisxlmdinare fridoni<br />

`...amayad yioda, Semoirbevda zRvis<br />

pir-pir, mas Turme wyluli stkioda,<br />

xmlisa natexi dasvrili aqvs, sisxli<br />

Camosdioda, mterTa eqadda, wyreboda,<br />

igineboda, Cioda~. da aseT mdgomareobaSi<br />

myofi raindi tarielis<br />

naxvisas RmerTs mimarTavs: `Sen ase-<br />

Ti xeni vin xen!~, moymes ki eubneba:<br />

`dRed sikvdilamdis sicocxle Sen<br />

Cemi dagemonebis~. arasodes gagCeniaT<br />

kiTxva, vin aris is, romlis gadamwyvet<br />

upiratesobas saukeTesonic<br />

gaqvT saqme da wignTan maTi urTier-<br />

Tobis problematikas albaT yvelaze<br />

ukeT icnobT. santeresoa, rogor unda<br />

aRzardo bavSvi aseT mkiTxvelad<br />

_ Cemi azriT, aucilebelia bavSvSi<br />

wignisadmi siyvaruli daibados da mas<br />

kiTxvis motivacia gauCndes. mogexsenebaT,<br />

siyvaruli iZulebiT ar modis.<br />

rogorc ki wignis kiTxvas davalebad<br />

aqcevT, rogorc ki bavSvs Zalas daatanT<br />

ikiTxos, misi enTuziazmica da motivaciac<br />

maSinve gaqreba. vfiqrob, wignTan<br />

urTierToba skolaSi mcire zomis<br />

nawarmoebebiT unda daiwyos. bavSvebi ar<br />

unda gadavRaloT. jobs literaturis<br />

mTeli sikeTe da momxiblaoba maT drois<br />

mcire monakveTSi igrZnon. kerZo skolis<br />

_ `logosis~ bazaze Cvens mier<br />

daarsebul literaturul skolaSi,<br />

bavSvebi wignis samyaromde swored am<br />

gziT migvyavs.<br />

ramdenime wlis win, gamomcemloba<br />

`triasTan~ erTad `sibrZne miniatura-<br />

Si~ gamoveciT. es wigni mcire zomis igavebis<br />

saxiT yvela droisa da xalxis<br />

saukeTeso filosofiur naazrevs aer-<br />

Tianebs. zogierTi igavis moculoba erT<br />

gverds ar aRemateba, zogic gverdis<br />

erT meoTxedze Tavsdeba. magaliTad,<br />

erTi aseTi igavia: tyeSi xanZaria. cxovelebi<br />

garbian. gaqcevas mxolod patara<br />

Citi ar Cqarobs. mifrindeba<br />

wyarosTan, niskartiT iRebs wyals da<br />

aalebul xeebs awveTebs. tyis erT-erTi<br />

binadari Cits am mdgomareobaSi rom<br />

dainaxavs, adamianebs ubedurebis drosac<br />

uyvarT xolme sxvaTa gaqilikeba,<br />

etyvis: `ras akeTeb fiqrob, amxela xan-<br />

Zars wylis wveTebiT gaumklavdebi~.<br />

Citi miugebs: `ara, ase ar vfiqrob, Tumca<br />

rac SemiZlia, imas vakeTeb~. Wkuissaswavlebeli<br />

igavia. amgvari fiqrisa da<br />

gancdis gareSe xom saxelmwifo, sazogadoeba,<br />

ojaxic ki ar iarsebebs.<br />

sxvaTa Soris, igive mizniT, xuTi-eqvsi<br />

wlis win, gamomcemloba `diasTan~<br />

erTad msoflios rCeuli moTxrobebis<br />

eqvstomeuli gamoveciT. pirveli xuTi<br />

tomi ucxoel avtorebs daeTmo, meeqvse<br />

tomi ki mTlianad qarTul moTxrobas<br />

mieZRvna. masSi XX saukunis 50-iani<br />

wlebidan Tanamedroveobis CaTvliT Seqmnili<br />

nawarmoebebia warmodgenili.<br />

qarTvelebi SesaniSnavad weren, maT<br />

Soris _ axalgazrda avtorebi. sxvaze<br />

naklebi mwerlebi ar gvyavs.<br />

_ modi, Tanamedrove qarTul mwerlobaze<br />

visaubroT. TanamedroveebSi<br />

gasuli saukunis avtorebsac vgulisxmob.<br />

_ Tanamedrove avtorTa araerTi<br />

nawarmoebi qarTuli klasikuri literaturis<br />

nawilad ukve iqca. Tumca, romeli<br />

mwerlebi iTvlebian Tanamedroved,

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!