01.06.2017 Views

qronika+194

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

demna veSapiZe<br />

294 69 77; qronikaqronika@gmail.com<br />

cxra dRis ganmavlobaSi sakonstitucio cvlilebebis say-<br />

ovelTao-saxalxo ganxilva taSis damkvrelTa damkvreluri<br />

aqtivobiT mimdinareobda. administraciuli resursis mobilizeba<br />

„qarTulma ocnebam”, rogorc Cans, winamorbedi xelisu-<br />

flebisgan SesaniSnavad iswavla. qalaqebSi, sadac ganxilvebi<br />

mimdinareobda, srulad iyvnen mobilizebulebi gamgeobis, gu-<br />

berniis, sxvadasxva samxareo uwyebis TanamSromlebi. yvela<br />

Sexvedraze administraciuli resursi, daaxloebiT, 90%-s war-<br />

moadgenda. es xelisuflebas SesaZleblobas aZlevda, Tavis<br />

iniciativebze madlobis SeZaxilebi moesmina, xolo gansxvave-<br />

buli azri lanZRva-ginebiT CaexSo.<br />

bolo Sexvedraze, TbilisSi,<br />

viTareba kardinalurad Seicvala.<br />

xelisuflebas filarmoniaSi Sekrebilma<br />

2000-ma polit-aqtivistmac<br />

ver uSvela. xuTasamde gansxvavebuli<br />

azris mqone axalgazrdam da<br />

opozicionerma politikosebma sajaro<br />

ganxilva CaSales. maTi mxridan<br />

ori mTavari moTxovna ismoda.<br />

pirveli: qarTuli miwis ucxoelebze<br />

gayidvis akrZalva da meore:<br />

Sromis usafrTxoebis uzrunvelyofa.<br />

gamwvavebul viTarebaSi yvelaze<br />

„sainteresod” parlamentis<br />

Tavmjdomare iqceoda, romelic<br />

ise gaRizianda, rom cecxlze nav-<br />

Tis dasxma daiwyo. kobaxiZem nervebi<br />

veRar moToka da gansxvavebuli<br />

mosazrebis mqone yvela adamians<br />

xan komunists da bolSeviks eZaxda<br />

da xanac _ ruseTumes. saqme<br />

iqamde mivida, rom xelisuflebam,<br />

romelmac procesebi ver marTa,<br />

scena datova.<br />

bunebrivia, Tbilisi iyo kulminacia,<br />

Tumca xelisuflebisTvis<br />

arasasurveli procesebi, jer kidev,<br />

baTumSi daiwyo. ver getyviT,<br />

saxelisuflebo rigebSi opozicia<br />

SeeparaT, Tu TavianTi mxardamWerebis<br />

mobilizebisas, ubralod,<br />

yuradReba moadunes, faqtia, rom<br />

baTumis universitetSi imdeni gansxvavebuli<br />

pozicia dafiqsirda,<br />

„ocnebis” interesebze morgebul<br />

sakonstitucio cvlilebebisTvis<br />

taSis damkvrelebic aRar aqtiurobdnen.<br />

administraciuli resursis mobilizeba<br />

„qarTulma ocnebam”, rogorc<br />

Cans, SesaniSnavad iswavla winamorbedi<br />

xelisuflebisgan. aTive<br />

qalaqSi, sadac ganxilvebi mimdinareobda,<br />

srulad iyvnen mobilizebulebi<br />

gamgeobis, guberniis,<br />

sxvadasxva samxareo uwyebis Tanam-<br />

Sromlebi. yvela Sexvedraze administraciuli<br />

resursi, daaxloebiT,<br />

90%-s warmoadgenda. es xelisuflebas<br />

SesaZleblobas aZlevda,<br />

yvela Tavis iniciativaze madlobis<br />

SeZaxilebi moesmina, xolo gansxvavebuli<br />

azri lanZRva-ginebiT<br />

CaexSo. pirveli „Secdoma” xelisuflebam<br />

baTumSi dauSva. ver getyviT<br />

saxelisuflebo rigebSi opozicia<br />

SeeparaT, Tu TavianTi mxardamWerebis<br />

mobilizebisas, ubralod,<br />

yuradReba moadunes, faqtia,<br />

baTumis universitetSi imdeni gansxvavebuli<br />

pozicia dafiqsirda,<br />

rom „ocnebis” interesebze morgebul<br />

sakonstitucio cvlilebebisTvis<br />

taSis damkvrelebic aRar aqtiurobdnen.<br />

ar gegonoT, rom xelisuflebis<br />

aqtivi baTumSi umciresobaSi<br />

iyo, ara, ubralod, imdenad<br />

bevri da argumentirebuli, gansxvavebuli<br />

azri gaisma, rom taSmeikerebsac<br />

ki SercxvaT, xelisuflebisTvis<br />

taSi daekraT. baTum-<br />

Si miRebulma galawunebam xelisufleba<br />

gamoafxizla, oRond ara im<br />

kuTxiT, rom konstitucia ise SeecvalaT,<br />

rogorc xalxs undoda,<br />

aramed im mimarTulebiT, rom meore<br />

dRes zugdidSi saerTod ar<br />

SeuSves opoziciis warmomadgenlebi<br />

darbazSi. rogorc ki, sxdomamde<br />

erTi saaTiT adre, zugdidis<br />

Wadrakis sasaxleSi Sesasvleli kari<br />

gaiRo, yvelam dainaxa, rom darbazi<br />

ukve pirTamde savsea. araTu<br />

dasajdomi, fexze dasadgomi adg-<br />

14<br />

ilebic ki winaswar iyo gadatenili.<br />

rogorc gairkva, adgilobrivma<br />

xelisuflebam mTeli Tavisi partaqtivi<br />

darbazSi ukana karidan<br />

Seiyvana, Tan TiToeul mxardamWers<br />

siebiT iZaxebdnen, emand vinme<br />

ucxo ar SehparvodaT. administraciuli<br />

resursis imedad rom dar-<br />

Ceba xelisufleba, yvela kargad<br />

xvdeba, romeli ufskrulis piras<br />

dgas is ukve.<br />

xelisuflebas erTi wamiTac ar<br />

Sercxvenia imis gamo, rom ca da<br />

dedamiwasaviT gansxvavdeba darbazSi<br />

Sekrebili adamianebis xedva da<br />

ganwyoba imisgan, rasac fiqrobs da<br />

iTxovs saqarTvelos danarCeni mosaxleoba.<br />

magaliTisTvis, qveynis<br />

mosaxleobis 90%-ze meti Riad<br />

acxadebs, rom momxrea prezidentis<br />

pirdapiri arCevis da iTxovs,<br />

rom es ufleba mas ar waaarTvan.<br />

darbazSi Sekrebili taSmeikerebi<br />

ki sakmarisia, parlamentis Tavmjdomarem<br />

Tqvas, rom prezidenti<br />

xalxma ki ara, 300-ma xmosanma unda<br />

airCioso, maSinve ovaciebiT xelebs<br />

ityaveben da esec rom ecotavebaT,<br />

gamodian mikrofonTan da prezidentis<br />

institutis saerTod<br />

gauqmebas iTxoven.<br />

igive damokidebulebaa saparlamento<br />

saarCevno sistemasTan<br />

dakavSirebiT: mTeli qveyana SesaniSnavad<br />

xvdeba, rom is, rac Sen ar<br />

gekuTvnis, ar unda waiRo. amas qurdoba<br />

hqvia. yvela xvdeba, rom<br />

qurdobaa, roca yvela im sadeputato<br />

mandats iTviseb, romelic<br />

amomrCevels SenTvis ar moucia. xelisuflebisTvis<br />

da misi aqtivistebisTvis<br />

amas araviTari mniSvneloba<br />

ar aqvs. mere ra, rom qurdobaa?<br />

mere ra, rom ar SeiZleba?<br />

mere ra, rom usamarTlobaa? mTavaria,<br />

rom ase unda imas, visac<br />

dRes Zala aqvs, morCa da gaTavda!<br />

dRevandeli saarCevno sistema,<br />

romelic 22 weliwadia, usamarTlobis<br />

simbolod iqca, imitomacaa<br />

`ocnebaze~ gamoWrili saarCevno<br />

sistema da ucxoelebze gasayidad<br />

gamzadebuli qarTuli miwebi<br />

taSmeikerebTan<br />

gamosacvleli, rom xelisufleba- ravlesoba, 117 deputati, mainc miiRo<br />

Si myofi ZalisTvis mudmivad daumsaxurebeli<br />

im partiam, romelsac misuli<br />

mandatebis miTvisebis<br />

amomrCevlebis naxevarze naklebma,<br />

saSualebas iZleva. dRes es ma- anu umciresobam dauWira mxari,<br />

Joritarebis meSveobiT xdeba da aseTi saarCevno garemo adamianebs,<br />

Sedegsac vxedavT:<br />

ubralod, imas afiqrebinebs, rom<br />

2008 wlis saparlamento arCevnebze<br />

araviTari azri am arCevnebs ar<br />

„nacionalebma” 59% miiRes, aqvs. aranairi Sansi imisa, rom xe-<br />

magram maJoritaruli sistemis wyalobiT<br />

lisufleba Secvalo aseTi arCevnidnen.<br />

parlamentSi 80%-iT SevebiT,<br />

ar arsebobs da droa, sxva melisufleba<br />

maSin, roca unda hyolodaT TodebiT vimoqmedoT. aseT dReSi<br />

88 deputati da mxolod saparlamento<br />

varT 22 weliwadia da yvelas rom<br />

umravlesoba, hyavdaT 120 egona, axali xelisufleba movida<br />

deputati da sakonstitucio umravlesoba.<br />

da awi samarTliani saarCevno sisamarTlo<br />

saboloo jamSi, am ustema<br />

gveRirsebao, mwared SevcdiT.<br />

saarCevno sistemis bra-<br />

„ocnebam” usamarTlobis aR-<br />

lia is uamravi absurduli sakonstitucio<br />

cvlileba, romlis meSveobiTac<br />

saakaSvili, praqtikulad,<br />

monarqi gaxda. igive moxda 2014<br />

wlis adgilobriv arCevnebze: „ocnebam”<br />

TbilisSi amomrCevlis mxolod<br />

44% miiRo, magram maJoritarebis<br />

meSveobiT mandatebis 76%<br />

miisakuTra. da yvelaze TvalsaCino<br />

magaliTi 2016 wlis saparlamento<br />

arCevnebia: „ocnebam” xmebis mxolod<br />

48% miiRo, anu saparlamento<br />

umravlesobisTvisac ki arasakmarisi<br />

raodenoba, magram yvela ma-<br />

Joritaris mogebiT (aseTi ram<br />

komunistebis Semdeg ar momxdara)<br />

mandatebis 78% miiTvisa. Sedegad,<br />

umciresobiT mxardaWerilma partiam<br />

sakonstitucio umravlesoba<br />

Seqmna.<br />

aseTi magaliTebis Semxedvares<br />

aRar giCndeba kiTxvebi, ratom aqvs<br />

qarTvel ers arCevnebisadmi amxela<br />

undobloba? saarCevno sistemis<br />

samarTlianoba mxolod politikuri<br />

partiebis interess ar warmoadgens.<br />

sistemis samarTlianoba,<br />

upirveles yovlisa, amomrCevlis<br />

interesSia. arCevnebisadmi undobloba<br />

vaxseneT da mTavari problemac<br />

swored esaa. roca adamianebi<br />

xedaven, rom, magaliTisTvis, bolo<br />

saparlamento arCevnebze misuli<br />

amomrCevlis umravlesobam,<br />

52%-ma, xma misca opoziciur partiebs,<br />

magram sakonstitucio um-<br />

mofxvra ki ar daiwyo, aramed erTi<br />

usamarTlobis meore usamarTlobiT<br />

Canacvleba gadawyvita. aRar<br />

iqneba daumsaxurebeli mandatebis<br />

miTvisebis saSualeba maJoritarebis<br />

meSveobiT? _ mere ra? samagierod,<br />

yvela gadaunawilebeli mandatis<br />

miTvisebiT miisakuTrebs<br />

imas, rac mas ar ekuTvnis da mainc<br />

darCeba xelisuflebaSi.<br />

konstituciis sajaro ganxilvebze<br />

mxareebs Zalian xSirad mohyavdaT<br />

mogonili, Teoriuli magaliTebi,<br />

romelTa cxovrebaSi<br />

ganxorcielebis Sansi TiTqmis ar<br />

arsebobs. arada, argumentebis<br />

gasamyareblad sul araa saWro ase-<br />

Ti Teoriebis gamogoneba. Cvens<br />

uaxles saparlamento istoriaSi<br />

uamravi konkretuli magaliTia<br />

imisa, Tu rogor katastroful<br />

Sedegebamde SeiZleba migviyvanos<br />

yvela gadaunawilebeli mandatis<br />

erTi partiisTvis mikuTvnebam.<br />

Cven amaze wina statiebSi detalurad<br />

ukve visaubreT, amitom mxolod<br />

zogadad gagaxsenebT:<br />

1995 wlis saparlamento arCevnebze<br />

gadaunawilebeli darCa<br />

62%. dRes es iqneboda 93 mandati;<br />

1999 wels darCa mandatebis 27%,<br />

rac pirvel adgilze gasuls miakuTvnebda<br />

daumsaxurebel 40 mandats;<br />

2004 wels darCa 26%, rac 39<br />

mandats niSnavs; 2016-Si ki gadaunawilebeli<br />

darCa 20%, rac kanoniT<br />

moparuli 30 mandati iqneboda.<br />

dameTanxmeT, es ricxvebi<br />

sruliad sakmarisia imisTvis, rom<br />

davrwmundeT, raoden seriozuli<br />

usamarTlobis winaSe SeiZleba aRmovCndeT<br />

saparlamento arCevnebis<br />

Semdeg. xom yvelas kargad gvesmis,<br />

rom aseTi yaCaRuri saarCevno<br />

sistema adamianebs arCevnebis mimarT<br />

ndobas ver daubrunebs. piriqiT<br />

is ufro metad gaaRrmavebs<br />

undoblobas, rac, Tavis mxriv,<br />

kidev ufro metad Seuwyobs xels<br />

politikuri procesebis radikalizacias.<br />

yofili xelisufleba,<br />

romelic darwmunebuli iyo, rom<br />

Tavis Tavze morgebuli maJoritaruli<br />

saarCevno sistemiT, sul<br />

mcire, 30 weliwadi iqneboda xelisuflebaSi,<br />

dRes Tavze nacardayrili,<br />

yoveldRe erTsa da imaves<br />

imeorebs, rom saarCevno sistemis<br />

sakuTar Tavze morgeba iyo<br />

Secdoma da a. S. marTalia, maTi sinanulis<br />

aravis sjera, magram yvelaze<br />

saSiSi isaa, rom „ocnebac”<br />

zustad igive gzas miuyveba. maTac<br />

gamoacxades, rom 2030 wlamde Cven<br />

unda viyoT xelisuflebaSio da<br />

maTac daiwyes saarCevno sistemis<br />

Tavis Tavze morgeba. gadaunawilebeli<br />

mandatebis misakuTreba, rogorc<br />

Cans, xelisuflebaSi uSfoTvelad<br />

yofnisTvis sakmaris berketad<br />

ar CaTvales da mTlianad<br />

politikuri speqtris ganadgureba<br />

gadawyvites. zustad es moxdeba,<br />

roca partiebs koaliciebis Seqmnis<br />

saSualebas waarTmev, riTac,<br />

praqtikulad, gaZlierebis Sanss<br />

mouspob da, amasTanave, barieri<br />

isev 5% iqneba. cnobisTvis: am 5%-<br />

iani barieris wyalobiT, gasul saparlamento<br />

arCevnebze, 300 aTasi<br />

amomrCeveli sakanonmdeblo organoSi,<br />

warmomadgenlis gareSe dar-<br />

Ca. anu amomrCevelTa 20% 5%-iani<br />

barieris qvemoT aRmoCnda.<br />

ai, ase imeorebs „nacionalebis”<br />

usamarTlo qmedebebs erTi erTSi<br />

„qarTuli ocneba”. Sesabamisad,<br />

Sors araa is dro, roca dRevandeli<br />

xelisuflebis wevrebi isev<br />

opoziciaSi iqnebian da Semdgom<br />

sajaro ganxilvebze isinic Tavze<br />

nacardayrilebi gvetyvian, rom<br />

maT mier saarCevno sistemis saku-<br />

Tar Tavze morgeba iyo Secdoma.<br />

sakiTxavia, _ qveyanas ra amisgan?!!<br />

saukunis meoTxedi gavida am moZalade<br />

xelisuflebebis yurebaSi,<br />

romlebic mxolod imaze fiqroben,<br />

rogor darCnen xelisuflebaSi,<br />

rac SeiZleba, didxans. qveyana ki,<br />

amasobaSi, erT adgils tkepnis da<br />

procesebis revoluciuri ganvi-<br />

Tarebis erTi da igive wreze brunavs.<br />

verc demokratiul institutebs<br />

vaSenebT da verc sazogadoebis<br />

keTildReobas vamaRlebT.<br />

Tavi da Tavi yvela ubedurebisa ki<br />

swored usamarTlo saarCevno sistemaa.<br />

usamarTlo sistemiT arCeuli<br />

xelisufleba, rogori revoluciuric<br />

ar unda iyos, saboloo<br />

jamSi, mainc ganicdis legitimaciis<br />

naklebobas. roca yvelam icis,<br />

rom xelisuflebam xelisufleba<br />

kanoniT, magram mainc moipara, misi<br />

legitimacia SeuZlebelia iyos ma-<br />

Rali. saarCevno sistema samarTliani<br />

saxelmwifos fundamentia,<br />

romelzedac unda daSendes uamravi<br />

demokratiuli instituti.<br />

aseTi institutebis damkvidreba<br />

ki mxolod iseT xelisuflebas<br />

14 N17 (194) 16.05-22.05.2017 w.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!