Recenzo - Plansprachen.ch

Demokratoj (RWD) Pleśnar restis ekster la solidareca tendaro kaj ankaǔ ne aliĝis al la ‚ronda tablo’ en 1989,
ĉar li ne akceptis la konstitucian ordon de Pollando, ĉiam esprimante sin por plena libera kaj demokratia
balotado. Post la politikaj ŝanĝoj en 1989 la organizo de Pleśnar estis marĝenigita, kio kaǔzis, ke li retiriĝis
de la politika agado favore al la socia aktiveco. Lia RWD transformiĝis en politikan partion, en kiu dum
1995-97 Pleśnar funkciis kiel prezidanto. Sed lia partio fiaskis en la parlamenta baloto de 1991, ĉar RWD eĉ
ne povis kolekti la postulitan nombron de subskriboj por la registriĝo en la balota listo kaj pro la manko de
financaj kaj organizaj rimedoj Pleśnar vane kandidatiĝis por publikaj funkcioj, ekzemple por la ofico de la
vroclava vojevodo, senatoro, parlamenta deputito k.a. En novembro 1997 la membroj de RWD decidis
likvidi la partion. Sed tio ne malhelpis, ke Pleśnar pluagadis sine de pluraj demokratiaj organizaĵoj, nelaste
ankaǔ en Silezia Esperanto-Asocio.
Por Bogusław Mazur, kiu verkis la antaǔparolon kaj mem bone konis la biografiiton, Pleśnar estis kreopova
demokratia idealisto, fakte ideokrato, kiu aspiris al la perfekta mondo, aǔ almenaǔ por la efektiviĝo de decaj
liberaj balotoj. La homecon de Pleśnar Mazur karakterizis jene: „Adam Pleśnar estas homo, en kiu delikateco
de silko ligiĝas kun dureco de titano. La delikateco aperas en lia vivmaniero, malfermiteco por dialogo,
ĉarma sento de humoro kaj konstanta vigleco. La dureco malkaŝiĝas en la preteco defendi proprajn opiniojn
kaj en la rezisto kontraǔ tentoj de la mondo, kiu sugestas facilajn vojojn al la sukceso – falsajn
kompromisojn, manipuladon de homoj, cinikajn ludojn, ŝanĝon de starpunkto por atingi senprokrastan
profiton. Kaj al tiaj tentoj subiĝis ne nur homoj, kiuj kreis eliton de regopovo en la komunisma ŝtato, sed
ankaǔ multaj el tiuj, kiuj kontraǔ tiu ĉi povo batalis. Ni batu nin sur la bruston – al tiaj tentoj multaj el ni
estas subiĝemaj.“
Do, la tragika historia eraro de Adam Pleśnar ŝajne estis, ke li rifuzis kunludi en la tendaro de ‚Solidareco’
kiam ĝi fariĝis potenca opozicia politika forto kun la tendenco parte kompromitiĝi kun la alta politiko, kaj
veturis, nelaste kiel iama fervojisto, sian propran politikan trajneton, ĉar li restis fidela al siaj demokratiaj
idealoj. Je la politika marĝeno li jam neniun ŝancon plu ricevis por ludi gravan publikan rolon.
Estas tre bone, ke aperis ĉi tiu biografieto pri Adam Pleśnar, verkita de Grzegorz Waligóra kaj esperantigita
de Grzegorz Pisarski. Same kiel en la kazo de la judo Jakobo Ŝapiro, kiu dum la intermilita tempo suferis
antisemitismon, ankaǔ en la kazo de Adam Pleśnar la verkado de tiaj biografioj estas gravaj por ilustri la
ligitecon de kuraĝaj esperantistoj en la lukto kontraǔ diktaturo kaj totalismo, por libereco kaj demokratio.
La esperanta lingvaĵo estas grandparte glata, sed stile iom tro poleca, ne nur pro la ofta problemo rilate la
difinitan artikolon, sed ekzemple ankaǔ la skribmanieron de la dato (7-a de junio de 1970-a jaro). Estas
uzataj formoj kiel katolicismo, korespondencia, totalitarismo, organizacio, konsultacia, demokracio,
signaturintoj, kiuj ne estas kutimaj en Esperanto (t.e. laǔ PIV). Multaj fotoj akompanas la volumeton, kiu
enhavas ankaǔ la originalan tekston en la pola lingvo kaj, feliĉe, liston de ĉiuj mallongigoj uzataj en la
teksto. Sur la listo de polaj esperantistoj en Vikipedio Adam Pleśnar estas nenie menciita.
Koutny, Ilona (Red.). Abunda fonto. Memorlibro omaĝe al Prof. István Szerdahelyi.
407 paĝoj. ProDruk & Steleto Poznań 2009. Prezo: 24.00 € (UEA). En Pollando: 50
zlotoj.
La nomo de István Szerdahelyi (1924-1987) estis bone konata en la Esperanto- kaj interlingvistika movado,
sed ankaǔ ekster ĝi en Hungario kaj en aliaj landoj. Malpli konate estis, ke Szerdahelyi naskiĝis en
Transilvanio, Rumanio, kaj ke li partoprenis la ribelan agadon en Hungario de la tragika jaro 1956, tiel ke
pro tio li havis seriozajn problemojn: li estis malliberigita kaj pasigis punareston, kiu daǔris 1,5 jarojn. Pro
tiu biografia makulo li ne povis ricevi pedagogian aǔ similan postenon kaj estis kondamnita fari laǔokazajn
helplaborojn. Nur kiam en 1963 li povis ĝui la amnestion, li ricevis kvazaǔ hazarde laborlokon en la
budapeŝta ekonomika mezlernejo ‚Kossuth Lajos’, kie li instruis la rusan lingvon, kiun li lernis kiam li estis
militkaptito dum la dua mondmilito. En 1991, post la politikaj ŝanĝoj en Hungario, Szerdahelyi ricevis
postmorte memorordenon.
Esperanton Szerdahelyi lernis en 1949, komencis gvidi kurson kaj instruis Esperanton dum pli ol unu
jardeko. Post kiam en 1963 en Hungario Esperanto fariĝis unu el la elekteblaj lingvoj en la lernejoj,
Szerdahelyi pli kaj pli avancis en la sfero de la universitata kaj altlerneja instruado. Ekde septembro 1966 li
14