bekijken - digitale bibliotheek voor de Nederlandse letteren

25
waarlik zo kompleet en zo weinig geïndividualiseerd, dat men haar nauweliks kent
of ziet; zij is de vrouw, de normale vrouw. Vijftig jaar geleden had haar eerste
liefdeshistorie in Dresden, vóór haar huwelik met Clifford, nauweliks ‘normaal’
geschenen, nu wel; zij is de gewone, middelmatig intelligente, welopgevoede maar
zuivervoelende vrouwelike vrouw (ook van lichaamsbouw, Lawrence insisteert
hierop: zij heeft geen engels ideaal-lichaam, zij is daarvoor te rond, te breed). Haar
reakties zijn, het hele boek door, onrustbarend zuiver, in haar verpleegsters-instinkt
voor Clifford, haar medelijden voor Michaelis, haar vermoeienis bij het al te
intellektuele gepraat, haar liefde voor de natuur, haar verlangen naar een kind, haar
tranen bij de kuikentjes, waardoor zij weerloos overmeesterd zal worden door Mellors,
en niet het minst in de manier waarop zij zich later door deze werkelike man als
vrouwelik toevoegsel zal laten meevoeren, niet alleen in de alleraardigste scène
waarin zij probeert zijn dialekt na te praten, het ‘broad vernacular’ waarin hij zichzelf
tracht te zijn wanneer het heel moeilik of heel innig wordt, maar later nog, als zij niet
méér schijnt te zijn dan een echo van zijn opvattingen (als na de scène op het atelier
van de schilder Duncan Forbes).
Veel persoonliker, veel meer een figuur, dan deze ideale normale vaagheid, is
voor mij Mrs. Bolton, de verpleegster. In dit personage, dat voor het schema zeer
goed gemist had kunnen worden, neemt de romancier in Lawrence zijn revanche
op de pedagoog: want deze vrouw die, eveneens uit de mijnstreek voortgekomen,
zich opwerken wil juist in de toch door haar gehate hogere stand, is in niet-erotiese
zin de enige tegenwaarde van Mellors; Lawrence moet gevoeld hebben dat haar
moed om het ‘nieuwe leven’ aan te durven en te nemen zoals het is, tenslotte niet
geringer is dan de weerbarstigheid van de man die eenzaamheid en natuur verkiest.
Mrs. Bolton, die Sir Clifford en in hem de hogere wereld verovert, al pleegt zij hierdoor
verraad aan haar primitieve natuur, en de exofficier-boswachter voor wie één ding
primeert: trouw te blijven aan wat door Mrs. Bolton verraden wordt, beiden zijn
krachten uit de lagere klassen voortgekomen, kinderen van hetzelfde Tevershall;
de lezer gelieve hier nota van te nemen. Oliver Mellors is naar zijn ‘wildernis’ terug
gevlucht, waar
E. du Perron, De smalle mens