bekijken - digitale bibliotheek voor de Nederlandse letteren

29
nacht vóór Connie's vertrek naar Venetië, en uit enige hints in een brief van Clifford,
besluiten moet tot een grappige diskretie van Lawrence bij het ‘gevarieerd
programma’, dat hij niet schijnt te hebben willen vermijden, maar liever suggereert
dan in beeld brengt. Behalve zijn haat tegen de abnormale kwelduivelin (die wederom
in Engeland overvloediger moet voorkomen dan in andere landen), heeft Mellors
niet veel meer dan twee of drie grondwaarheden; één daarvan is
meeslepend-sympatiek wanneer men denkt aan de intellektuele milieus waartegen
zij reageert: men heeft de liefde te beoefenen with a warm heart. Waarlik, in allen
dele moet deze man een held zijn naar het hart van Lawrence; hij domineert ieder
ander in het boek met de volle kracht van een soms al te manifesterende, maar
intens-overtuigde natuurlikheid. Maar om hem als kampioen te erkennen van het
normale, zou men hem Connie hebben willen zien ontrukken aan een heros van de
andere school; niet aan artistieke en intellektuele ledepoppen, maar aan bijv. de
een of andere italiaanse luitenant die even gezegend zou zijn met de middelen hier
vereist. Eerst dan zou men zien of het ‘broad vernacular’ en de knallende termen
als een onmisbare specerij mogen worden beschouwd; en wat de welsprekendheid
betreft, ik kan mij die rivaal voorstellen, met een verrukkelike gemoedelikheid
verklarend: - Non mi piace, il naturale. 1)
Niettemin, en met al het voorbehoud dat ik tegen de erotiese ‘problemen’ hier
behandeld heb moeten maken, zou men - ware het niet dat Holland op dit gebied
haast nog onmogeliker is dan Engeland zelf - een hollandse vertaling willen
aanbevelen, omdat dit boek werkelik een sterke getuigenis mag heten van, of als
men wil: tégen deze tijd. Om de waarde ook als remedie, om de durf van iemand
die zozeer ingaat, niet alleen tegen de hypokrisie van de massa, maar dan nog, en
met een bizondere verachting, tegen die der intellektuelen. Wanneer, om de
tegenstelling te nemen die men steeds meer is gaan maken, met de jaren blijken
zal dat Lawrence inderdaad op een hoger plan staat dan Huxley, dan zal dit minder
een kwestie zijn van intel-
1) Aan de andere kant vindt men in een brief van Clifford over het schandaal door Mellors in de
streek veroorzaakt, een suggestieve wenk over zijn reputatie ‘to use his wife in the Italian
way’. Zoals ik reeds zei: de grenzen van het normale zijn bij Lawrence vaag.
E. du Perron, De smalle mens