Tydskrif Julie 2010.p65 - CJBF

2 UIT DIE WOORD
Jy moet jou naaste liefhê soos jouself
4 REDAKSIONEEL
Die bron van geestelike
onderskeidingsvermoë
6 BRANDPUNT
Gelowiges - God se vredemakers!
FOKUSARTIKELS
8 My verhouding met ... my landgenote
10 My verhouding met ... my volksgenote
12 My verhouding met ... die mense by die werk
14 My verhouding met ... my vriende
16 My verhouding met ... my huisgenote
18 My verhouding met ... my geloofsgenote
DISKUSSIE
20 Om in die skepping te go en evolusie te
aanvaar
22 Evolusie (wetenskap), Skrif en Belydenis
ANDER
24 Deur die oë van ’n besoeker (2)
26 Die Goeie Herder vergader sy skape in
Zambië
2010
julie
inhoud
inhoud
28 ’n Gewaardeerde gemeenskap op Warmbad
30 Geref. Kerk Sanveld bevestig eerste
predikant
31 Vulling van drie poste in die Fakulteit
Teologie / Teologiese Skool
32 Gee-jaar: ’n diensjaar vir Christus
34 Vier geslagte Van Heerdens volg mekaar op
in Wolmaransstad
35 Die krok in die ganshok
36 Fakulteit Teologie van die NWU ken grade
toe
38 In dankbare herinnering ... ds. AH (Braam) le
Roux
41 In dankbare herinnering ... ds. Theron
Krüger
42 Dopper-Tjopperkamp
43 Briewe van ons lesers
45 Personalia
Wel en wee
47 Lief en Leed
Op die Kerkwerf
48 Kleinadvertensies
• Die Kerkblad • 3

• uit die Woord •
Jy moet jou naaste liefhê
Die verhouding tussen Dawid en
Jonatan is spreekwoordelik van
’n baie hegte vriendskapsverhouding.
In die teksvers het hulle met
mekaar ’n verbond gesluit. Verskeie kere
noem die Bybel dat Jonatan vir Dawid
liefgehad het soos homself (1 Sam 18:1,
3; 19:1; 20:17).
Om iemand lief te hê soos jouself herinner
ons aan die tweede groot gebod. In Levitikus
19:18 het die Here die volk Israel
beveel om “jou naaste lief te hê soos jouself”.
Jesus Christus het in sy lewe op die
aarde by geleentheid na hierdie opdrag
as deel van die grootste gebod verwys
(Mark 12:31).
As ons dink aan al ons verhoudings waarin
ons op die aarde staan, dan is die opdrag
om ons naaste lief te hê soos onsself,
bepalend vir elkeen hiervan. Wat beteken
dit om jou naaste lief te hê soos jouself?
Berei ’n vriend voor
Jonatan het die eerste keer met Dawid te
doen gekry toe hy Goliat verslaan het. Jonatan
was die seun van Saul, ’n erfgenaam
van die troon en toekomstige koning. Hy
was self ’n dapper soldaat wat die Filistyne
verskeie kere verslaan het. Toe die
Filistyne hulle grootste, sterkste kryger
gestuur het om een van die Israeliete uit
te daag om teen hom te kom veg, het Dawid,
’n skaapherder, die uitdaging aan-
soos jouself
Lees: 1 Samuel 18:1-4; 19:1-8
Teks: 1 Samuel 18:3
“Jonatan en Dawid het ’n verbond gesluit omdat Jonatan hom liefgekry het soos homself”
vaar om teen Goliat te veg (1 Sam 17). Dawid se vermoë en talente het eers vir
koning Saul beïndruk, maar sy gewildheid het daartoe bygedra dat Saul al hoe jaloerser
op hom geraak het.
Jonatan se reaksie was baie anders gewees. Ons lees in 1 Samuel 18:1 dat “Jonatan
baie geheg geraak het aan Dawid en hom liefgekry het soos homself.” In die Ou
Afrikaanse Vertaling staan daar: “... die siel van Jonatan het verkleef geraak aan die
siel van Dawid, en Jonatan het hom liefgekry soos sy eie siel.” Hierdie woorde verskil
van die woorde soos wat dit in Levitikus 19:18 staan. Die Hebreeuse woord “verkleef”
of “geheg raak” beteken letterlik “saambind as een.” Soos wat Jonatan die loopbaansuksesse
van Dawid gevolg het, het daar iets diep in sy siel gebeur: sy lewe was
misterieus verbind aan dié van Dawid. Daar het ’n innige gevoel van liefde het in die
hart van Jonatan ontstaan.
Sekere optredes van Jonatan het hierdie liefde bevestig. Eers het Jonatan sy mantel,
sy uitrusting, sy swaard, sy boog en sy gordel aan Dawid gegee. Aan die begin van
koning Saul se regeringstydperk het die Filistyne die Israeliete ontwapen. In 1 Samuel
13:22 lees ons: “… in die oorlogstyd nie een van die manskappe by Saul en Jonatan
’n swaard of ’n spies gehad het nie; net Saul en sy seun Jonatan het wapens gehad.”
Jonatan het vir Dawid voorberei vir die taak wat hy moes gaan verrig. Hy het aan
hom die gesogte en skaars middele gegee wat nodig was om te gaan veg. Die gevolg
hiervan was dat Dawid suksesvol was teen elkeen teen wie Saul hom uitgestuur het (1
Sam 18:5).
“Om jou naaste lief te hê soos jouself” hou onder andere in dat ons mekaar voorberei
vir ons taak. Die Here roep elke gelowige om ’n spesifieke taak en funksie te vervul,
en ons kan mekaar bystaan en van die nodige middele voorsien om hierdie taak te
vervul. Jesus Christus het sy dissipels met die krag van bo en met die Heilige Gees
toegerus om uit te gaan en hulle werk te doen (vgl. Luk 24:49). Ons as gelowiges het
ook aan hierdie toerusting van bo deel!
Beskerm mekaar
Dr. Jan Lion-Cachet (Klerksdorp)
In 1 Samuel 19:1-3 staan dat Jonatan vir Dawid teen Saul beskerm het. Koning Saul
se jaloersheid het in hom die oorhand gekry. Weens hulle verbond het Jonatan aan
Dawid vertel dat Saul beplan het om hom dood te maak. Jonatan het dit ten koste van
4 • Die Kerkblad • 2010
julie

homself en sy eie lewe gedoen. Sy ooreenkoms met Dawid het selfs ’n kloof tussen
hom en sy pa veroorsaak (1 Sam 19:2, 4-7; 20:24-34). Maar Jonatan het voortgegaan
om sy vriend Dawid te beskerm.
Is jy bereid om jou naaste te beskerm? Saul het probeer om Dawid dood te maak. In
ons geval kan dit regte vlees-en-bloed vyande wees wat jou naaste in gevaar stel. Of
dit kan innerlike vyande soos depressie, alleenheid, armoede, luste of sulke dinge
wees. Wees gewillig, soos in die geval van Jonatan, om jou naaste se aandag te vra en
te sê: “Luister, jy is in gevaar. As jy nie versigtig is waar jy loop nie, gaan jy val of
selfs vernietig word!” In reaksie kon Dawid vir Jonatan afgelag het. Hy kon Jonatan
daarvan beskuldig het dat hy jaloers was. En natuurlik neem ons ook die risiko wanneer
ons iemand probeer beskerm deur aan hom/haar dinge te sê wat hulle nie graag wil
hoor nie. Maar as jy werklik jou naaste wil liefhê soos jouself, dan moet jy bereid
wees om hulle te beskerm. Jy kan ’n aktiewe rol inneem om die verkeerde invloede
uit te wys wat hom/haar kan seermaak.
Staan op vir jou naaste
Jonatan was bereid om vir Dawid voorspraak by sy pa en by God te doen. In 1
Samuel 19:4 staan daar: “Jonatan het toe vir Dawid voorspraak gedoen by Saul ...”
“Voorspraak” is ’n woord wat eenvoudig beteken om “vir iemand op te staan” of “om
goed te praat van iemand”. Iemand wat waarlik jou naaste in die Bybelse sin van die
woord is, is iemand wat voorspraak sal doen by ander mense vir sy/haar vriend of
naaste. Dit is presies wat Jonatan gedoen het toe hy met koning Saul oor Dawid
gepraat het.
Dit vra moed om vir ’n sondige mens in te tree. Dit is nie altyd maklik en aanvaarbaar
om die een te verdedig wat onregverdiglik die onderwerp van ’n skinderveldtog is, of
van wantroue, of net omdat mense nie meer van hom/haar hou nie. In die Nuwe
Testament het Jesus vir ’n vrou wat op owerspel betrap is, ingetree en aan die skare
gesê dat die een van hulle wat ’n skoon gewete het, eerste ’n klip op haar mag gooi
(Joh 8:7)! Hy het langs hierdie skuldige vrou gaan staan en haar voor hulle verdedig.
As jy jou buurman se naaste is en hom/haar sou liefhet soos jouself, sê dan: “Ek sal
2010
julie
• uit die Woord •
openlik my vriend verdedig as hy/sy die
onderwerp van ’n onredelike aanval
word – of die aanval nou groot of klein
is, fisies of net met die mond!”
Maar nie alleen maak ons voorspraak vir
ons naaste by mense nie, maar ons doen
ook vir mekaar voorspraak by God. Daarvan
is Jonatan weer ’n voorbeeld. Volgens
1 Samuel 20:13 bid Jonatan dat die “Here
by Dawid sal wees soos wat Hy by sy pa
was”. Ware vriende bid vir mekaar. Nie
maar net wanneer iemand siek is nie, maar
in al die probleme van die lewe, die bekommernisse,
die behoeftes, die oorwinnings
en die mislukkings.
In Romeine 8:34 staan dat Jesus Christus
vir ons by die Vader voorspraak doen:
“Christus Jesus het gesterf, maar meer
as dit: Hy is uit die dood opgewek, Hy sit
aan die regterhand van God, Hy pleit vir
ons”. Wanneer ons lees dat Jesus Christus
vir ons pleit, beteken dit dat Hy vir ons
onthalwe ingetree het by die Vader deur
sy dood. Hierdie offer aan die kruis is aanvaarbaar
vir God, omdat Christus vir ewig
lewe en dit aan Hom voorhou. Omdat
Jesus Christus beide die lewende Hoëpriester
en die hoogste offer is, is dit voldoende
vir diegene wat in Hom glo.
En ons kan in dankbaarheid hierdie liefde
wat ons ontvang het, ook met ons naaste
deel deur hulle lief te hê soos onsself. DK
• Die Kerkblad • 5

• redaksioneel •
Die bron van
William F Buckley het ’n boek geskrywe, The
Jeweler’s Eye, waarin hy die vermoë van die
juwelier beskrywe om die waardevolle diamant van
die minder waardevolle een te kan onderskei. Die goeie diamantkenner
kan slegs die edelsteen teen die lig hou of onder die
vergrootglas ondersoek en hy sal kan sê wat die egte waarde
daarvan is. Hierdie vermoë het Buckley toegepas op die terrein
van die politiek.
Op die terrein van die godsdiens kan ons dieselfde voorbeeld
toepaslik gebruik.
Die hartseer verhaal
’n Mens sou verwag dat die gelowige op die belangrikste terrein
van sy lewe sal poog om die beste te kan onderskei. Dit is die
geestelike terrein. George Duncan skryf in sy boek Wanting
the Impossible dat die vreemde in die lewe van baie mense dit
is dat hulle versigtig en helder (eksplisiet) en presies (eksak) is
ten opsigte van alle fasette van hulle lewe, maar as dit by die
geestelike kom, dan verval hulle in vaagheid, onbeholpenheid
en onverskilligheid.
Dit is die hartseer verhaal van baie gelowiges vandag.
Bybelse woordgebruik
In die Bybel word twee woorde gebruik vir die begrip onderskeiding,
een in Hebreeus en een in Grieks:
♦ In sy kern beteken die Hebreeuse woord in die Ou Testa-
geestelike
onderskeidingsvermoë
ment “om dinge van mekaar te skei” op grond van hulle
verskille sodat jy die twee van mekaar kan uitken.
Onderskeidingsvermoë is die kuns om begrip en insig van
iets te verkry deur die proses van skeiding. Geestelik moet
die gelowige skeiding maak tussen die gedagtes en die wil
van God en dié van die wêreld (Lev 11:47; Ps 11:5; Eseg
44:22).
♦ Die Griekse woord in die Nuwe Testament beteken ook
om “van mekaar te skei”. In Matteus 16:2-3 is ’n goeie
voorbeeld van die gebruik van die woord. Jesus sê vir die
Fariseërs en Sadduseërs: “In die aand sê julle: Daar kom
mooi weer, want die lug is rooi; in die môre sê julle: Vandag
sal dit onweer wees, want die lug is dynserig rooi. Julle
weet hoe om die voorkoms van die lug te beoordeel, maar
die tekens van die tye kan julle nie onderskei nie.”
Die Fariseërs en Sadduseërs kon met gemak ten opsigte
van die weer onderskei, maar hulle kon dit nie doen op
godsdienstige vlak nie. Die gebrek aan geestelike onderskeidingsvermoë
was vir Christus ’n baie ernstige saak.
Dit is onmoontlik om ’n doeltreffende geestelike onderskeidingsvermoë
aan te leer of aan te kweek buite die Woord van
die Here om. Dit is die hoofsaaklike rede waarom gelowiges
mank gaan aan ’n sterk geestelike onderskeidingsvermoë; omdat
hulle omgang met God se Woord so vlak en betekenisloos geword
het.
Die gevolge hiervan is dat die grens tussen kerk en wêreld al
hoe dowwer word. Die kontras tussen geloof en ongeloof verloor
sy skerpheid. Wanneer die sondige mens voortgaan om te lewe
6 • Die Kerkblad • 2010
julie

volgens sy eie standaarde en eie doelwitte, neem die skeeftrekkings
van die sonde toe, en kan die mens die dinge van elke dag
al hoe minder geestelik onderskei.
Bybelse waarhede
Ons leer in die Bybel dat daar nie ’n verskeidenheid maniere is
om God te dien nie, of dat die een manier so goed en geskik is
soos die ander nie. Uit die Skrif leer ons dat enige gedagte of
optrede van die mens wat nie deur God gewil is nie, uit die
bose is. Daar is net EEN GOD en daar is net EEN MANIER
om korrek te lewe – en dit is GOD SE WYSE.
Die mens van vandag beskou die waarhede en waardes wat vir
die lewe geld, te maklik as relatief, as betreklik. Is sekere waardes
vir jou absoluut waar en geldend vir jou praktiese lewe? Of
kyk jy eers na die praktyk van die lewe en besluit dan oor die
toepassing van beginsels en norme?
Die lewe is nie een groot, grys gebied waarin die skakering van
grys net ietwat wissel van een gebeurtenis tot ’n ander nie. Dan
hoef jou standpunte nie ’n regte of ’n verkeerde te wees nie.
Dan is dit ook nie nodig om ’n waar of ’n vals vas te stel nie,
want in die lewe bestaan daar vir jou dan net skakeringe van
waar en vals, reg en verkeerd. Die pole hiervan rek jy dan so
ver uitmekaar dan jy nooit by ’n punt sal kom waar ’n ding
verkeerd of vals is nie. Jou skakeringe van grys laat jou altyd
toe om met jou standpunte regverdiging vir jou dade te kry.
Indien daar nie tussen waarheid en valsheid onderskei kan word
nie, of tussen reg en verkeerd, of goed en sleg, dan is dit onnodig
om geestelik te onderskei. Jy kan alleen geestelik onderskei as
daar ’n skerp skeiding is tussen reg en verkeerd, waar en vals,
goed en sleg.
Onderskeiding is nodig
In die Bybel is teëstelling baie belangrik, want in die Bybel
gaan dit om God se gedagtes teenoor die gedagtes van Satan.
Daarom is geestelike onderskeidingsvermoë nodig om God se
gedagtes en wil te kan onderskei van alle ander gedagtes. Omdat
Satan met sy leuens, onreg, valsheid en sondeverleiding teenwoordig
is, was dit van die begin af vir die mens nodig om te
onderskei tussen goed en kwaad.
♦ Adam en Eva moes onderskei en kies tussen die twee bome
wat in die middel van die tuin gestaan het (Gen 2:9).
2010
julie
• redaksioneel •
♦ Weldra sou die mens moes onderskei en kies tussen die
twee lewenspaaie waarvan Psalm 1 so duidelik vertel.
♦ Daar moet onderskei word tussen lewe en dood, ewigheid
en hel, lig en duisternis, die koninkryk van God en die koninkryk
van Satan.
Gelowiges is verplig om te onderskei tussen die geeste. Die
volle lewe van die mens is godsdiens (Pred 12:13; 1 Kor 10:31;
Kol 3:17; 1 Pet 4:11). Daarom is dit ’n voltydse verantwoordelikheid
om te bly onderskei.
Die bron van waardes
Geestelike onderskeiding is net moontlik as die Gees van God
die vermoë daartoe gee. In 1 Korintiërs 2:6-15 skrywe Paulus
oor die Gees van God wat teenwoordig is in die hart van die
gelowige en die betekenis daarvan. Dan kom Paulus tot die
slotsom: “Die mens wat die Gees van God het, kan die waarde
van alle dinge beoordeel” (vs 15). Geestelike onderskeidingsvermoë
is ’n Godgegewe vermoë. CNM
• Die Kerkblad • 7

• brandpunt •
Gelowiges
God se vredemakers!
Dit is nou reeds ’n geruime tyd dat ’n mens agterkom dat rassespanning besig
is om op te laai in ons land. Daar is heelwat faktore wat daartoe aanleiding
gee. Byvoorbeeld: die volgehoue misdaad en geweld en die brutaliteit waarmee
dit geskied, laat rassistiese ondertone deurskemer. Dit het ook duidelik geword
dat die landbougemeenskap en plaasboere geteiken word as sagte teikens vir misdaad.
Politieke ontleders het lank reeds gewaarsku dat daar iets gedoen moet word, want
raspolarisasie is besig om die brose demokrasie te bedreig.
Regstellende aksie wat verskerp is, en wat meer en meer blankes werkloos laat,
en wat die Afrikaanse deel van die bevolking al hoe meer verarm, het egter nuwe
stukrag hieraan gegee. Die gebrek aan dienslewering wat nie net onbevoegdheid openbaar
nie, maar wat ook deur blankes met rassisme gekleur word, dra verder by tot
hierdie klimaat. Op die politieke terrein het dit die afgelope tyd baie duidelik geword
dat politieke gevegte nie meer geveg word rondom sekere beginsels en waardes nie,
maar dat politiek blatant op grond van velkleur, ras en eie gewin bedryf word.
Hierdie klimaat van opbouende, rasgedrewe konflik het dit vir sekere ekstremiste
maklik gemaak om die openbare oog te vang en hierdie saak nog verder te dryf. Aan
die een kant het Julius Malema as ekstreme element van swart rassisme dit in die
openbaar begin bedryf en die regering se gesloer om hom tot orde te roep, het die
persepsie geskep dat hulle stilswyend sy optrede goedkeur. Die moord op die AWBleier
Eugène Terreblanche het weer die ekstreme ander kant van blanke rassisme op
die spits gedryf.
Die afgelope tyd het ons almal besef: Sake is besig om verkeerd te loop! Hierdie
opbouende rassespanning en die voortslepende geweld – nie net fisiese geweld nie –
maar ook emosionele en geestelike geweld wat mense mekaar aandoen met woorde
en retoriek, is besig om ons land en al sy mense na ’n afgrond te sleep.
Tussen alles deur hoor ’n mens hoe gelowiges hieroor praat en emosioneel hierop
reageer. In ons gesprekke hoor jy die ondertone van rassisme en plek-plek selfs openlike
haat en afkeur teenoor anderskleuriges wat verwoord word. Mense word op grond
van ras en velkleur van beide wit en swart kant veroordeel en swart- of witgesmeer.
Baie maak hierdie dinge af as blote praatjies, maar ons moet besef wat is besig om te
gebeur. Mense word op hierdie wyse uitmekaar gedryf, mense word in groepe gepraat
en teenoor mekaar opgestel. Die ekstremiste trek die spanningslyn uit na die twee
teenoorstaande pole en die groot middelgroep word daardeur oorweldig en beinvloed.
Deur wat ons praat en doen word onvrede en spanning tussen mense bewerk. In
ekstreme gevalle word selfs gepraat van wapengeweld wat opgeneem moet word om
ander rassegroepe uit die land te dryf of om grond van wit boere te gryp.
So is ons besig om in die hande van Satan te speel. Hy wat juis onvrede wil hê,
gebruik nou ook gelowiges om dit te bewerk.
Ons moet besef dat daar maar een manier is waarop ons as gelowiges op hierdie
dinge kan en moet antwoord, en dit is wanneer ons Here en Koning vir ons sê: Salig
is die vredemakers, want hulle sal kinders van God genoem word. Ja, in hierdie
klimaat van opbouende spanning en rassekonflik, in hierdie tyd van misdaad, geweld
en mense se reaksie daarop moet ons as gelowiges God se vredemakers wees. Ons
Ds. Piet Venter (Potchefstroom-Oos)
moet God se vrede verkondig, ons moet
self vrede hê, en dan moet ons vrede praat
en vrede maak in ’n wêreld vol spanning
en onrus en oorlog.
Die vraag is: Waarom gebeur al hierdie
dinge? Hoekom is die hele wêreld vol
onrus en spanning en oorlog? Dit is nie
net in ons land waar daar rassespanning
is nie, dit vind regoor die wêreld plaas.
Waar ons hier in Suid-Afrika misdaadgeweld
ervaar, ervaar mense in ander lande
burgeroorloë, godsdienstige geweld en
etniese uitwissing.
Hoekom gebeur dit reg oor die wêreld?
Want Satan werk nog hier! Hy is
die vors van onvrede. Hy saai tweespalt,
verdeeldheid, onmin, haat en woede. Galasiërs
5:20 beskryf sy werke as vyandskap,
haat, naywer, woede, rusies, verdeeldheid
en skeuring. Jakobus noem
hierdie soort verskynsels in hoofstuk 3 demonies
– dit kom van die duiwel. Hierdie
dinge wat gebeur, is die duiwel se werk.
Daarteenoor is God ’n God van vrede
en orde. Christus is die Vredevors en gelowiges
is vredemakers. Wat aan die gang
is, is dus nie maar net ’n politieke verskynsel
nie, dis nie net ’n rassespanning
nie, dit is nie net misdaadgeweld wat deur
armoede gedryf word nie, dit is ’n onverbiddelike
stryd tussen die Ryk van Vrede
en die ryk van onvrede. Tussen lig en
duisternis, tussen God en Satan.
Ons moet kies aan wie se kant ons in
hierdie stryd wil wees. Wil ons vredemakers
wees of wil ons aanstigters van die
kwaad, onvrede en stryd wees? In Matteus
5 impliseer Jesus baie duidelik wat
die keuse is: Is ons kinders van God of
kinders van die duiwel? Net so skerp as
wat die twee groepe van mekaar verskil
– die kinders van God en die kinders van
Satan – net so skerp verskillend moet ons
optrede as gelowiges wees teenoor die optrede
van mense van hierdie wêreld. Dit
is juis wat Christus met die saligsprekinge
bedoel het. Die lewe van die burgers van
God se ryk is totaal anders as die lewe
van die burgers van hierdie bose wêreld.
Daarom val hierdie oproep ook so
vreemd op ons ore: Vredemakers in hier-
8 • Die Kerkblad • 2010
julie

die omstandighede? Is dit wat die Here
van ons vra? Moet ons die minste wees
en probeer vrede soek? Ons wat self die
slagoffers is van rassisme, van misdaad
en geweld? Ja, dit is wat die Here vandag
van ons as sy kinders verwag? Dat ons
vredemakers sal wees!
Wat of wie is ’n vredemaker
dan?
’n Vredemaker is in die eerste plek
iemand wat vrede met God het. Die woord
vir vrede in ons teks hou baie sterk verband
met die Ou-Testamentiese woord
“sjaloom”. Sjaloom is ’n omvattende vredesbegrip.
Dit is nie net die afwesigheid
van onrus, spanning, twis, rusie of oorlog
nie, maar ’n allesomvattende en lewensveranderende
vrede met God. Die teenpool
van sjaloom is nie oorlog nie, maar
kwaad – sondekwaad wat alles verwoes.
Daarom is ’n vredemaker iemand wat vrede
met God in Jesus Christus gevind het.
Iemand wat weet dat sy/haar eie sondekwaad
vergewe is en die allesoorheersende
vrede in jou lewe ervaar. Dit is in hierdie
vredesverhouding met God deur Jesus
Christus waar ’n gelowige se vredestaak
begin. Vredemakers het ’n ewigheidsvisie.
Ek en jy moet dus eers in ons eie lewe
vrede met God in en deur Christus vind.
Dit is wat ons werklik gelukkig maak –
salig maak – ook nou in ons land. Die
vrede dat ons deur Christus van hierdie
sondige wêreld verlos is en dat ons ons
lewe nou anders as ander mense leef –
met ander reëls leef as die sondige mense.
Vrede begin dus by vergifnis. Vredemakers
is dus in die tweede plek mense
wat vergifnis ken, dit elke dag van God
ervaar, en daarom is vredemakers ook
mense wat vergifnis kan gee. Alleen deur
ander te vergewe vir wat hulle sê en doen,
kan daar vrede in ons wees en kan ons
vrede najaag. Vir solank daar jaloesie,
haat, naywer en watter verdelende sondes
ook in ons harte heers, sal ons nie vredemakers
vir God kan wees nie. Ons moet
dus leer om te vergewe – ook dit wat ons
aangedoen is. Geen vrede kom sonder
2010
julie
• brandpunt•
selfverloëning nie en vergifnis is niks anders as selfverloening nie. Dit is die pad wat
die Here wil hê ons nou moet loop.
Vredemakers is in die derde plek nie ruggraatlose mense wat alle konflik vermy
en net wil hê dat alles mooi en reg moet verloop nie. Nee, die volgende saligspreking
sê dit ook: dit is mense wat as gevolg van hulle optrede teenstand beleef. Ons moet
dus opstaan en getuig van dit wat reg is en dit wat vrede in ons land sal bring. Die
Here roep ons dus as gelowiges – as kerk – tot aksie! Vredemakers is daarom ook
vrede-verkondigers. Ons moet hierdie vrede maak deur die boodskap van vrede in
God aan almal te bring – ook aan ons felste rassistiese teenstanders of geweldenaars.
Ons moet dit ook aan mekaar verkondig. Die sonde van rassisme, die sonde van
haat, naywer kry baie maklik vatplek ook in ons eie harte, en daarom moet ons met
mekaar oor vrede praat. Die wyse waarop ons as gelowiges vandag oor hierdie dinge
praat – dit wat ons sê en hoe ons dit sê – daarmee moet ons moet vrede najaag. Ons
moet mekaar aanmoedig en vermaan om nie op verkeerde maniere te reageer op al
die verskriklike dinge wat ons beleef en hoor nie – want daarmee speel ons in die
hand van die bose – ons moet vrede praat. Vrede praat sodat ons kinders ook kan leer
wat dit beteken om vredemakers vir God te wees. Daarom moet ons ons tong in toom
hou – ons praat te maklik oor ander mense. Oor hulle velkleur, hulle optrede en wat
ook al gebeur. Ons praat te maklik oor geweld en wat ons nie alles sal wil doen met
geweldenaars nie. Onthou wat leer die Here ons in Jakobus se brief: die tong is soos
’n klein vuurhoutjie wat ’n reuse vuur aan die brand kan steek. Ons moet vrede praat
en vredevol optree.
Beteken hierdie opdrag van die Here dat ons nou uitgelewer word aan die boosheid
van hierdie wêreld? Dat ons wat vrede wil maak en vrede wil praat dié sal wees wat
vervolg word en wat net die swaarkry van die situasie sal beleef? Nee, glad nie –
daarom voeg ons Here Jesus die troos vir die vredemakers in Matteus 5:9 toe: “...
want hulle sal kinders van God genoem word!”
Kinders van God! Kinders van ’n liefdevolle en almagtige Hemelse Vader in Wie
se hand ons hele lewe lê – ook te midde van rassespanning, misdaadgeweld en onreg.
Kinders van God vir wie Hy lief is en wat Hy versorg en beskerm. Kinders van God!
Hierdie woorde dui op daardie intiem-persoonlike en betrokke verhouding waarmee
God met vredemakers staan. Dit is ’n voorreg wat net vredemakers kan beleef! Jy kry
nie die Nobelprys vir vrede wat jou gelukkig sal maak nie. Nee, jy is salig, gelukkig
– omdat jy ’n kind van God is! Dat Hy ons krag is, ons troos is, ook as ons slagoffers
word van rassisme, van geweld en misdaad. Kinders wat God versorg na liggaam en
gees. Kinders in wie God se Gees woon en wat ons lei om ons Vader te vertrou, om
gehoorsaam te wees – al lyk dit ook so onmoonlik.
In ’n situasie van rassespanning, van geweld of misdaad, na wie sou jy eerder
vernoem wil wees? Sal jy eerder as kind van God bekend wil staan,uit Wie se hand
niks jou ooit kan ruk nie? Of sal jy eerder aan die ander kant wil wees – sonder vrede,
soos oorlede Steve Biko se vrou op TV gesê het dat niks of niemand ooit vergifnis
van haar moet verwag nie. Wat ’n treurige situasie van onvrede, van haat van verdeeldheid
wat jou uiteindelik verswelg in die greep van Satan.
Die oproep van ons Here en Koning is radikaal. Radikaal soos Hy radikaal aan
die kruis die Vredevors geword het deur die bose te oorwin. So moet ons ook die
bose in ons oorwin en radikale vredemakers vir God word in hierdie wêreld – dit is
die enigste antwoord.
Wie is dus die mense wat werklik gelukkig is vandag in ons land? Nie dié wat
oënskynlik die botoon voer en met rassisme en geweld wil heers nie, maar dié wat
vredemakers is, God se vredemakers. Hoor dit dan weer: Salig, gelukkig is die vredemakers,
want hulle sal kinders van God genoem word. DK
• Die Kerkblad • 9

• fokusartikel • Ds. GS (Gerrit) Kruger (Centurion)
My verhouding met ...
my landgenote
Suid Afrika is ’n land met ’n groot diversiteit van
volke, tale en kulture. Dink maar aan die 11
amptelike landstale. Die volkslied wat bestaan uit
vyf tale: Xhosa, Zoeloe, Noord-Sotho, Afrikaans en Engels.
Breedweg gesien, is daar die Afrikakultuur teenoor die
Westerse kultuur. Hier is ’n ryke verskeidenheid van Afrikavolke
met hulle kulture en godsdienste, asook ’n ryke verskeidenheid
van Westerse volke met hulle kulture, soos
Nederlanders, Engelse, Duitsers ensovoorts. Ons het ook
Oosterse volke soos Indiërs, Chinese, Japannese, ensovoorts.
Hier is soveel verskillende volkere, en tog het God
ons in een land geplaas, ons is landgenote.
My verhouding met my landgenote
Landgenote is inwoners van dieselfde land. Vir die afgelope
358 jaar is ons besig om die Afrika- en Westerse
en Oosterse kultuur te beleef in een land. Ons leef elke
dag in verhoudings met verskillende landgenote met verskillende
kulture.
Verhoudings op staatkundige gebied
Staatkundig leef ons in ’n land wat geweldige veranderings
sedert 1994 beleef. Daar is geen eksklusiwiteit meer
nie, veral in die regering sien ons ’n geïntegreerde werkerskorps.
Daarom praat die politici van die reënboognasie.
Ons beleef elke dag die rykdom van hierdie kleurryke
land met sy diversiteit in munisipale kantore, regeringskantore,
op straat, in die winkelsentrum, oral waar
ons beweeg.
Verhoudings op sportgebied
Elke volk kan sy taal, kultuur en sport uitleef saam
met sy landgenote. Dink maar aan die verskeidenheid
van sportsoorte, onder andere sokker en rugby. Wat ’n
positiewe belewing toe die eindstryd van die Super 14rugbytoernooi
in Soweto aangebied is. Skielik is verskillende
kulture “gedwing” om vir ’n middag saam te kom en
mekaar te beleef in “Soccer City”.
Verhoudings op godsdienstige gebied
’n Groot verskeidenheid van godsdienste word in die
land gevind. Christene (68% - dit sluit die meeste blankes
en bruinmense, sowat 60% van die swartmense en
ongeveer 40% van die Indiërs in), Moslems (2%), Hindoes
(1,5% - dit sluit 60% van die Indiërs in), inheemse gelowe
(28,5%). Bepalend vir my verhouding met my landsgenote
is my geloof in die Drie-enige Verbondsgod:
❏ Verlossing het gekom vir elkeen wat in Jesus Christus
glo (Joh 3:16).
❏ Almal wat in Jesus glo, is één voor God. Galasiërs
3:26-29 handel oor die verlossing wat daar gekom
het vir almal wat glo in Jesus Christus. “Dit maak nie
saak of iemand Jood of Griek, slaaf of vry, man of
vrou is nie: in Christus Jesus is julle almal één.”
❏ Ons Christelike geloof plaas ons in ’n unieke verhouding
met ons landgenote. Wat bepalend is, is die
Christelike liefde, jy moet God eerstens liefhê en daarna
jou naaste soos jouself (Matt 22:37-40).
❏ Die opdrag is ook duidelik om in liefde die evangelie
aan alle nasies uit te dra (Matt 28:19). Ons Christenskap
bepaal dan ook eerstens ons verhouding met
God, daarna met ons medegelowiges en daarna met
ons landgenote.
Verhoudings op kulturele gebied
Op kulturele gebied is daar kleurryke verskille. Die diversiteit
van kulture vra begrip en aanvaarding. Om diversiteit
bloot te ignoreer, is kortsigtig, daarom moet daar
10 • Die Kerkblad • 2010
julie

interaksie wees. Realiteite in verhoudings wat verdiskonteer
moet word, is armoede, ontwikkeling, globalisering
en verskillende leierskapsmodelle. God het ook die verskille
daargestel (Gen 11) by die toringbou van Babel. Kulturele
verskille moet gebruik word om God voluit te dien,
elkeen in sy eie kultuur, met sy eie taal, maar in liefde vir
mekaar tot uitbreiding van God se koninkryk. Een kultuur
moet nooit verabsoluteer word om oor ander kulture te
heers nie, of beskou word as die norm waarteen ander
gemeet moet word nie. Christene moet nie ander kulture
vermy of ignoreer nie, maar moet mekaar eerder aanvaar,
akkommodeer en waardeer.
Verhoudings op taalgebied
In Afrika alleen is daar 53 lande waarin 1 500 tale gepraat
word. In Suid Afrika alleen is daar 11 amptelike landstale.
Sekerlik een van die grootste probleme in ons verhoudings
met ons landgenote is die gebrek aan taalvaardigheid.
Vir lank was Afrikaans en Engels die enigste amptelike
landstale. Hoe moeilik is dit nie om te kommunikeer
as jy nie mekaar se taal verstaan of praat nie? Hoe moeilik
is dit nie om oor te dra hoe ek oor jou voel, wat ek dink,
wat ek bedoel as jy dit nie in jou eie taal kan hoor nie?
Hoe moeilik is dit nie om per tolk die evangelie oor te dra
nie?
Dit sou goed wees as ons met mekaar kon praat, elkeen
in sy moedertaal. Dit sou so goed wees as ons met mekaar
kan praat volgens die eis van die Skrif uit Efesiërs 4:29,
sodat ons net kon praat wat goed en opbouend is. Dat
ons mekaar kon verstaan elkeen in sy eie taal. Is dit nie
hoog tyd dat ons elkeen ’n Afrikataal aanleer nie?
Verhoudings op kerklike terrein
Die Gereformeerde Kerke het ook alreeds begin om
die diversiteit van ons landgenote aan te spreek. Die
verskillende sinodes oor die kleurgrens heen werk saam
na ’n eenheid toe. So het ons op die afgelope nasionale
sinode in 2009 die voorreg gehad om as kerke in ’n eenheid
saam te vergader. Dit het gebeur ondanks die diversiteit,
pluriformiteit en individualiteit van die verskillende
kerke. Die allesinsluitende sisteme is besig om herdefinieer
te word om saam God te verheerlik en te aanbid.
Diversiteit en pluraliteit moet nie as bedreigend gesien
word nie, maar moet gebruik word in die uitbreiding van
die koninkryk, die uitdra van die evangelie.
2010
julie
• fokusartikel•
Verhoudings ten opsigte van rykes en armes
Suid Afrika is ’n land waarin baie ryk en baie arm mense
woon. Vroeër was die woongebiede gedefinieërd en geografies
geskei. Die skeiding word grootliks opgehef met
die informele nedersettings en die formele woongebiede
wat langs mekaar en soms inmekaar gevleg is. Om daarom
in verhouding met mekaar te leef, het ’n realiteit geword.
Dit bring ons nader aanmekaar en skep geleenthede
om sodoende die evangelie aan ons landgenote te kan
verkondig.
❏ Eerstens is daar sekerlik die opdrag om die evangelie
uit te dra (Matt 28:19).
❏ Tweedens is daar die opdrag om mekaar lief te hê,
en dit geld veral vir Christene (Joh 13:34, 35).
❏ Derdens moet ons in die wêreld die sout vir die aarde
wees en die lig vir die wêreld (Matt 5:13-16).
❏ Vierdens moet ons die Christelike liefde uitdra teenoor
almal, veral ons medebroeders en susters en ook ons
landgenote (Matt 5:43-48).
❏ Vyfdens is die opdrag ook duidelik om vir almal te
sorg wat arm, honger en dors het (Matt 25:31-46).
Verhoudings ten opsigte van ryk en arm vra daadwerklike
dade van liefde, begrip, omgee teenoor ons landsburgers.
Verhoudings in ’n wonderlike land
God het aan ons almal ’n wonderlike land gegee, met
natuurskoon wat strek van woestyne tot waterryke, groen
gebiede, van lowergroen tot uiters droog, van uiterste koue
tot uiterste hitte. Saam het ons die land gebou en saam
moet ons dit bly bewerk ook vir die toekoms. Saam moet
ons dit waardeer wat God aan ons gegee het (Ps 8).
Samevatting
Om in ’n Christelike verhouding te leef met jou medelandgenote
is ’n wonderlike voorreg. Die norm vir Christene
is nie geleë in materiële welvaart of in persoonlike voordeel
nie, maar dit gaan eerstens oor die uitbreiding van
die koninkryk van God. Dit beteken dat elkeen wat in Jesus
glo, die ewige lewe het. Elkeen wat waarlik ’n kind
van God is, is ook mede-erfgenaam van die ewige koninkryk.
Saam moet ons die liefde van God uitdra teenoor
alle mense. Kom ons dra mekaar in die gebed op aan die
sorg van ons troue hemelse Vader. Kom ons bid oponhoudelik
vir hierdie land en sy mense waarin God ons geplaas
het. DK
• Die Kerkblad • 11

• fokusartikel • Ds. KA (Anton) J van Rensburg (Paarl)
My verhouding met ...
my volksgenote
Baie debatte word gevoer oor
wat die woorde “volk” en
“volksgenoot” beteken. ’n Definisie
is dus nodig. Die meerderheid
Kerkbladlesers is Afrikaanssprekend,
en dus word ’n volksgenoot in dié artikel
beskou as iemand wat die Afrikaanse
taal en ’n gesamentlike geskiedenis
en kultuur met ons deel.
Eenheid in verskeidenheid
Binne ons eie volksverband verskil
ons baie. Kyk of luister net na twee
Afrikaanse senders soos KykNet of
RSG om dit te begryp. Plek moet in
programme ingeruim word vir jongmense
met ’n eie musieksmaak en
manier van praat. Ouer mense skakel
waarskynlik die radio af as ’n Afrikaanse
rockgroep sing, maar luister graag
na U Eie Keuse.
Die kru humor wat sekere grapjasse
opdis, val beslis nie in elke Afrikaner
se smaak nie. Die een kyk rugby en
’n ander verkies golf. Die uitruil van
Suid-Afrikaanse resepte is soos ’n nasionale
sport vir sommige.
Opvoedingspeile is nie dieselfde nie.
Polities verskil ons. Ons godsdiensopvattings
verskil baie keer, maar
steeds bind ons geskiedenis, taal en
kultuur ons saam. Die meerderheid Afrikaners sal iets vind by Aardklop of die
KKNK waarmee hy kan identifiseer.
Die saambindende faktore wat ons volksgenote maak, is nie onbelangrik nie.
Die Bybel hou rekening met die realiteit van nasies, dikwels met verskillende
woonplekke. Paulus sê vir die Grieke in Atene dat die Here bepaal hoe lank
nasies sal bestaan en waar hulle woonplek sal wees (Hand 17: 26).
Waardeer ons genoeg die voorreg wat die Here ons gee om aan ons volk te
mag behoort, en om volksgenote te hê? Die Here roep my om daar waar Hy
my geplaas het, die voorregte tot beswil van my naaste en myself te benut.
Dis ’n kosbare kleinood om my kind te kan laat skoolgaan en as die Here se
verbondskind te kan opvoed in sy en my moedertaal. Geen ander opvoedingstaal
kan daarmee vergelyk word nie, sê wetenskaplikes.
Ter wille van my en my volksgenote moet ek die basiese voorregte van deelname
aan my kultuur, eie onderwys, godsdiens en alles wat ons uniek maak,
help beskerm en uitbou in ons reënboogland. Volksgenote behoort saam te
staan en moet vir mekaar omgee. Daar is ook baie arm Afrikaners in ons land
na wie ons moet uitreik as kerke en individue.
In die Bybel roep die profete die volk Israel dikwels op om geregtigheid en
barmhartigheid teenoor mekaar te bewys (Jes 5:7-8; 58: 9 en 10; Amos 5:10-
13). Jesus het ’n oop oor en oog gehad elke keer as Hy te doen gekry het met
volksgenote wat hom nodig het of swaarkry (vgl. Luk 4:31-41; 5:12-13; 6:6-11
en vele ander plekke).
Hoekom is ons ’n Afrikanervolk?
Al het ons uit een mens voortgekom (Gen 2; Hand 17:26), het die Here nasies
tot stand laat kom. Die Here bepaal waar hulle woon (Amos 9:7). Die volk
Israel ontstaan byvoorbeeld as die Here vir Abraham tussen die Chaldeërs
gaan roep om in Kanaän te gaan woon (Gen 12). Uit hom wil die Here sy
verbondsvolk tot stand bring. Paulus sê vir die Grieke dat God elke nasie sy
12 • Die Kerkblad • 2010
julie

land gee sodat hulle Hom kan soek (Hand 17:27). Dit was beslis die doel
waarom die Here Israel uit die heidendom geroep het, al het die volk dikwels
jammerlik gefaal in dié roeping.
Nie alle volke wat die Here laat ontstaan het, het Hom gedien nie. In Noag se
tyd word geprofeteer waar die kinders van Kanaän sal woon (Gen 9). Hulle
was egter geen dienaars van die Here nie, maar afgodsdienaars.
Dit is belangrik om te leef uit die wete dat die Here ook ons Afrikanervolk in
die land gevorm het uit onder andere Hollanders, Franse Hugenote, Duitsers
en ander volke. Ons gesamentlike geloof was, saam met ander faktore, ’n
sterk bindende faktor. Daar moet beslis vir elkeen afsonderlik en/of gesamentlik
’n roeping wees in die feit dat die Here ons volk hier tot stand gebring het.
Moet ons ’n eie land hê om Afrikaners te wees?
Ons moet met nederigheid die wonderlike voorreg waardeer dat ons as Afrikanervolk
nog grotendeels hier kan saamwoon. Baie van ons volksgenote woon
tans oorsee. Tog wil baie Afrikaners in ander lande die bande met ons land en
kultuur behou. ’n Rugbywedstryd of ’n kunstefees is net ’n knoppie van die
internet ver. Biltong en daardie beroemde tannie se blatjang kan jy in Londen
of Sydney koop.
Ons wil egter graag aan ’n bepaalde plek behoort. Om ver te wees, bring
groot verlange.
Vir ’n volk om waarlik God se kinders te wees, is ’n land egter nie onontbeerlik
nie. Israel is juis weens sy sonde uit sy land weggeneem, en in die vreemde
Babel het hulle hul weer tot die Here bekeer.
Ons moet beslis die Here dankbaar wees dat ons as volksgenote kan saamwoon
in ’n land wat ons nog (tot ’n mate) ons eie kan noem. Al deel ons die
land met ander volke, kan ons taal, kultuur en godsdiens nog vryelik uitgeleef
word.
Die vraag is of dit ons erns is om dit wat ons uniek maak, te bewaar. Die
koestering van ons eie is beslis hier makliker as wanneer jy in ’n vreemde
land as enkeling woon.
Taal, kultuur en geloof
U het seker uit wat tot dusver gesê is, agtergekom hoe belangrik ons gesamentlike
geloof is. Om volksgenote te wees, gaan oor taal, kultuur, ons mooi
musiek, liefde vir ons pragtige land, en baie ander dinge. Tog is ons geloof die
saambindende faktor wat verder behoort te strek as familie-of volksbande.
Op ’n keer was Jesus se verbintenis met medegelowiges so belangrik dat hy
dit voor die bloedbande met sy eie familie plaas (Matt 2:46-49). Jesus was ’n
2010
julie
• fokusartikel•
getroue Jood wat al die tradisies van
die Jode eerbiedig het, volgens die
getuienis van die Bybel.
Sy volksverbintenis het Hom egter
nooit verhinder om uit te reik na die
soekendes en lydendes van ander
volke nie. Hy genees ’n Griekse vrou
uit Ciro-Fenisië (Mark 7:24 vv). Al het
sy volksgenote die Samaritane verag,
wys Hy die vrou uit Samaria die pad
na verlossing (Joh 4). Hy genees die
slaaf van ’n heidense offisier (Matt
8:28 vv).
Juis met die sekerheid en geborgenheid
wat ons taal en kultuur ons bied,
kan ons met vrymoedigheid na ander
mense in ons land laat uitreik. Met hulle
sluit ons geloofsbande oor volksgrense
heen. Bande wat veel sterker
is as met iemand wat dalk net so lief
is as ek vir braaivleis en ’n glasie Merlot,
maar wat ongelowig is.
Die Spreukedigter praat van ’n vriend
wat nader kan wees as ’n broer (Spr
18:24). Dis beslis ook waar van ’n gelowige
van ’n ander volk teenoor ’n
ongelowige mede-Afrikaner.
Soos die jare voortsnel, sal die Christelike
geloof uiteindelik die band wees
wat bly. In lande, soos Argentinië, bind
hulle geloofsband Afrikaanssprekende
ouers en Spaanssprekende kinders
en kleinkinders aan mekaar. Iets
soortgelyks sal al meer wêreldwyd gebeur
namate ons kinders in ander lande
grootword.
Net geloof skep ’n ewige broederband.
Hoe lief ons ons taal en kultuur
ook al het; dit is tyd- en plekgebonde,
en kan verbygaan. Slegs geloofsbande
is ewig. DK
• Die Kerkblad • 13

• fokusartikel • Dr. SF (Francois) Kruger (Middelburg MP)
My verhouding met ...
die mense by die
Baie van ons spandeer die meeste tyd per dag by
die werkplek. As my werkplek ’n plek van
negatiewe verhoudings is, word dit maklik ’n las
eerder as ’n lus. Positiewe verhoudings by die werkplek
lei tot groter gemotiveerdheid en produktiwiteit.
Kom ons vra ’n paar vrae oor my verhouding met die mense
by die werkplek:
Hoe belangrik is verhoudings nou eintlik?
Verhoudings is een van die kosbaarste aspekte van ’n
Christen se lewe. Dat verhoudings reg en mooi sal wees,
is nie maar ’n middelmatige saak nie. Dis waarvoor Jesus
gesterf het: sodat verhoudings wat deur die sonde
verbreek is, kan regkom. Sy dood word immers ’n soendood
(of versoeningsdood) genoem.
Verhoudings wat gesond is en wat werk, is een van die
opbouendste en verrykendste ervarings vir enige mens.
Egte verhoudings gaan enige ander fisiese bate in waarde
te bowe – by verre.
Wat laat verhoudings werk – en wat nie?
Die kenners van die persoonlikheidsielkunde noem die
volgende basiese beginsels om verhoudings te laat werk:
werk
Van die twee partye in ’n horisontale verhouding behoort
die een die leier te wees met bietjie meer mag
en status as die ander. Die ander een behoort ’n vertrouende
volgeling of spanlid te wees. Dan werk ’n verhouding.
As albei probeer leiding neem, kry mens maklik
’n magstryd, met al die spanning wat daarmee saamgaan.
As albei probeer volgeling wees, word verantwoordelikhede
nie nagekom nie; dit val tussendeur.
Van die twee partye behoort albei dieselfde afstandvoorkeure
hê. As die een party hou van groter nabyheid
en die ander van meer afstand, frustreer hulle mekaar
wedersyds. Wanneer albei egter ’n behoefte aan groter
affiniteit het, is die verhouding funksioneel. Dieselfde
geld wanneer albei ’n voorkeur vir kleiner affiniteit het.
Hierdie twee beginsels help ons om te weet dat ons nader
moet staan, of wanneer ons verder moet staan. Net so
help dit om te weet wanneer om leiding te neem en wanneer
om terug te staan en bloot volgeling te wees.
In ’n werksopset is daar gewoonlik ’n verhoudingstruktuur
wat een of ander vorm van ’n rangorde bevat. Dit hoort in
meeste gevalle so. Ek moet weet waar ek inpas; ek moet
dit aanvaar en my staanplek vind. Daarbinne kan ek my
uitleef.
Om so my plek te vind en vol te staan, is nie inperkend
nie, maar eerder funksioneel. Op hierdie wyse kan ek
14 • Die Kerkblad • 2010
julie

ydra tot ’n groter saak, naamlik tot verhoudings wat nie
spanning en bedreiging vir enige iemand inhou nie, maar
eerder ’n veilige hawe is.
Om sodanige verhoudings by die werkplek te skep, is die
groot uitdaging vir ’n Christen. Verhoudings wat werk, is
funksionele verhoudings. Funksionele verhoudings is verhoudings
wat ’n baie effektiewe instrument word waarbinne
en waardeur ander mense gedien en gebou kan word.
Wat is die besondere uitdagings van verhoudings
by die werkplek?
Om goeie verhoudings by die werk te handhaaf, vra doelbewuste
inspanning. Dit gebeur nie sommer vanself nie.
Dit is so omdat die werksopset dikwels anders is as ’n
luilekker, ontspanne opset. Daar word hard gewerk, dikwels
onder druk, met sperdatums. Dit alles bring spanning
mee en kompliseer die verhoudingsaspek. Spanning
wat deur een ding veroorsaak word, word dikwels op ’n
ander uitgehaal (die skop-die-hond-reaksie). Werkspanning
word dikwels in verhoudings afgewentel. Dit bring
mee dat ek endersyds ander se emosionele reaksie moet
verstaan en dit nie persoonlik opneem nie, maar andersyds
behoort ek ook versigtig te wees vir onbillike reaksies
van my kant af.
Selfbeheersing is telkens ’n oorwinning oor impulsiwiteit
en dit versterk ’n positiewe gevoel. Selfbeheersing is
moontlik deur die krag van die Heilige Gees (Gal 5:22; 2
Tim 1:7). So word werksverhoudings ’n oefenskool waardeur
ek sterker en sterker word.
Werksverhoudings behels ook naby-verhoudings vir baie
ure elke dag. Dit kan wedersydse respek en basiese ordentlikheid
laat taan. Dink maar hoe goedgemanierd mens
is as jy iemand vir die eerste keer ontmoet. Wanneer mens
gewoond is aan dieselfde persoon, kan daardie ordentlikheid
maklik agterweë bly. Om in ’n verhouding gemaklik
te voel, is belangrik, solank mens nie té gemaklik voel
nie. Baie ongewensde en skadelike verhoudings tussen
’n baas en sy sekretaresse het al so ontstaan. Behou altyd
daardie noodsaaklike afstand! Moenie te eie raak nie.
Anders as verhoudings binne ’n gemeente, is die verhoudings
by die werkplek ’n gulde geleentheid vir my om my
Christenskap te demonstreer en uit te spel. Waarskynlik
is nie almal by die werk gelowiges nie. Om jou lig in hulle
(waarskynlik donker) lewens te laat skyn, is dit nodig om
2010
julie
• fokusartikel•
vooraf ’n vertrouensverhouding te skep. Hulle gaan nie
luister na wat ek sê as hulle nie eers my motiewe ken en
vertrou nie. My geestelike integriteit moet duidelik blyk.
Daarom behoort ek eers deur my lewenstyl te praat voor
ek met my mond praat. Té gou praat is gevaarlik. Maar te
laat praat (of glad nie praat nie) is eweneens gevaarlik.
Aan die eenkant is vrypostigheid ’n strategiese fout, maar
net so is lafhartigheid en vrees vir persoonlike risikos ’n
manifestasie van gebrek aan geloofsmoed.
Mense by die werkplek wat ook Christene is, kan gewys
word op ons eintlike Werkgewer (Kol 3:23). So kan ’n
Christelike werkskultuur tot stand kom. My werkplek word
dan ’n deel van God se koninkryk – ’n plek waar Hy sy
vlag geplant het. Dan word die werk nie net ’n plek van
horisontale verhoudings nie, maar ook, en veral, van die
een vertikale verhouding waarsonder ons nie kan werk
en leef nie.
Een persoon kan die onderlinge gesindhede by die werk
bepaal deur reg en positief en liefdevol op te tree. Net so
kan dieselfde persoon, wanneer ander hom/haar onbillik
en afbrekend behandel, reg en liefdevol daarop reageer.
Is jy daardie persoon?
Onthou: dinge loop nie skeef wanneer ek verkeerd behandel
word nie, maar wel wanneer ek verkeerd reageer daarop.
Die beheersentrum bly dus by myself! En ek staan
onder die beheersing van die Heilige Gees (Gal 5:16).
Geniet jou werk! Dít gebeur wanneer jy nie alleen aan jou
werk werk nie, maar ook aan die verhoudings in die werkplek!
DK
• Die Kerkblad • 15

• fokusartikel • Ds. CJJ (Jaco) Putter (Potgietersrus)
My verhouding met ...
my vriende
Verhoudings met vriende begin baie vroeg in mense se lewe en duur
tot aan die einde daarvan. Van kleins af het kinders maats en tot in die
ouderdom het mense vriende. Vriende oefen bewustelik en onbewustelik
’n invloed op mekaar uit. Kinders ervaar dikwels sterk groepsdruk en
doen dan mee aan die verkeerde, omdat hulle nie uit die vriendekring uitgesluit
wil word nie. Daar is baie hartseer verhale van hoe kinders en jongmense
deur verkeerde vriende betrokke geraak het by euwels.
Volwassenes is ook nie noodwendig van groepsdruk gespaar nie. Hoe dikwels
bepaal vriende en nie die beginsels van die Woord en belydenis mense se
keuses nie? Selfs die keuse van ’n skool of ’n kerk word soms hierdeur beïnvloed.
Vanweë die invloed wat vriende in ’n leeftyd wedersyds op mekaar uitoefen,
is dit belangrik dat die verhouding met my vriendskapsgenote op die regte
beginsels rus.
Verhouding met God
Die Here het Israel teen ’n eggenoot, familielid of naby vriende gewaarsku
wat wil verlei tot afgodery, en het beveel dat nie na hulle geluister moes word
nie. Hulle moes selfs gestenig word omdat hulle probeer het om iemand weg
te dryf van die Here af (Deut 13:6-10). Selfs die teerste gevoelens en verhoudings
mag niemand hier verskoon het nie. Ons verhouding met die Here
gaan alle verhoudings vooraf en is die belangrikste. Vriendskapsverhoudinge
moet jou nie wegdryf van die Here nie, maar juis nader aan Hom bring.
Christenskap en vriendskap
Christus het ons en ook ons verhoudings kom verlos van Satan, die wêreld
en die sonde. Daartoe het Hy in sy groot liefde sy lewe vir ons, sy vriende
gegee. Hy leer ons om as sy vriende
alles te doen wat Hy ons beveel. Hy
het aan ons, sy vriende, alles bekend
gemaak wat Hy van sy Vader gehoor
het (Joh 15:13-15). Ons het die
Woord van God en die belydenis, wat
rus op die Woord, wat ons leer omtrent
ons verhouding met ons vriendskapsgenote.
Ons moet altyd in die beoordeling van
’n vriendskapsverhouding vra: Kan ek
met hierdie vriendskap steeds bo alles
’n vriend van Christus wees? As
Christene wat deur Christus verlos is
en deel aan sy salwing met die Heilige
Gees, moet ons in ons vriendskapsverhoudinge
profeties sy Naam bely,
priesterlik ons as lewende dankoffer
aan Hom toewy en koninklik in hierdie
lewe met ’n vrye gewete teen die duiwel
stry (HK v/a 32).
Geloof
Een van die bekendste vriendskapsverhoudings
in die Bybel is dié van
Dawid en Jonatan. Dit was ’n merkwaardige
vriendskap, omdat Jonatan
die seun van koning Saul was. Dawid
was die koning wat deur God aangewys
en deur Samuel gesalf is as ko-
16 • Die Kerkblad • 2010
julie

ning in Saul se plek. Jy sou dus nie
eintlik verwag dat hulle vriende kon
wees nie, maar eerder mededingers,
aangesien Dawid die plek van Jonatan
ingeneem het as opvolger (1 Sam
23:17). Tog het die siel van Jonatan
verkleef geraak aan die siel van Dawid,
en Jonatan het hom liefgekry
soos sy eie siel (1 Sam 18:1).
Hulle kon vriende wees, omdat dit op
geloof berus het. As ons Dawid se belydenis
in sy optrede teenoor die onbesnede
Fillistyn Goliat (1 Sam 17:36
& 37) vergelyk met Jonatan se belydenis
in sy optrede teenoor die onbesnede
Filistyne (1 Sam 14:6-15), sien ons
hulle het dieselfde geloofstaal gepraat.
Albei het onwrikbaar op die Almagtige
God vertrou in hulle stryd.
Hulle was een in geloof, daarom het
hulle ’n vriendskapsverbond met mekaar
gesluit (1 Sam 18:3).
Die Here het Jonatan as vriend vir Dawid
beskik wat hom teen sy eie pa,
Saul, se afguns en haat beskerm het.
Jonatan het die koninkryk van God
hoër geag as sy eie belang. Hulle
vriendskap was daarom tot heil vir hulleself
en die koninkryk, en so ook tot
eer van God.
So is dit met enige vriendskapsverhouding
wat op geloof rus.
Die gesindheid van Christus
By vriende moet daar nie selfsug of
ydele eer wees nie, maar in nederigheid
moet die een die ander hoër ag
as homself. Elkeen moet nie net na
sy eie belang omsien nie, maar elkeen
moet ook na die ander se belang omsien
(Fil 2:3-5).
Die gesindheid van Christus moet in
ons wees en in ons verhouding met
ons vriendskapsgenote.
2010
julie
Vertroue
• fokusartikel•
Vriende moet mekaar en mekaar se raad kan vertrou, anders kan vriendskap
maklik tot onheil wees. Dink maar net aan Haman wat uiteindelik aan die galg
gehang het wat hy op aanbeveling van sy vrou en vriende vir Mordegai laat
bou het (Ester 5:14; 7:9, 10).
Getrouheid
As Christene moet ons getrou wees in ons vriendskapsverhoudinge. Ons
moet geen “mooiweersvriende” wees nie. Job kla in sy ellende dat al sy vertroude
vriende ’n afsku in hom het (19:19). Baie van sy vriende het hom
verlaat en hy was eensaam in sy siekte. Ware, gelowige vriende moet deur
dik en dun bymekaar staan.
Spreuke leer ons dat die vriend altyd lief moet hê, en die broer gebore word
met die oog op nood (17:7). Dié spreuk wil beklemtoon dat ware vriendskap
(of broederskap) eers in nood blyk.
Job roep uit dat daar vir die moedelose liefde moet wees, van die kant van sy
vriend, ook al laat die vriend die vrees vir die Almagtige vaar (6:14). ’n Vriend
moet aan sy vriend wat moed verloor het en wanhoop, liefde betoon.
Regte motief
Die Bybel waarsku dat besittings en rykdom vriende aanbring, maar die arme
word deur sy vriend verlaat. Dit leer ook dat iemand wat geskenke uitdeel, ’n
hoop vriende het (Spr 19:4 & 6). ’n Mens moet nie vriendskap met iemand
sluit om stoflike voordeel daaruit te trek nie. Jy moet ook oppas dat iemand
nie met jou vriende is ter wille van stoflike voordeel nie. Iemand met baie
vriende kan geruïneer word omdat hulle vriende net stoflike voordeel uit die
vriendskap wil trek.
Daar is egter ware vriende wat getrouer is as broers en wat nie bymotiewe
het nie (Spr 18:24). ’n Mens moet dus versigtig wees in die keuse van jou
vriende en ook rekenskap kan gee oor die motief van jou vriendskap met
ander.
Die goue reël
In al hierdie riglyne wat die Woord ons bied in verband met die verhouding
met ons vriendskapsgenote, is die goue reël: Wie dan ’n vriend van die wêreld
wil wees, word ’n vyand van God (Jak 4:4). Die verhouding met ons vriendskapsgenote
moet altyd tot eer van God wees. DK
• Die Kerkblad • 17

• fokusartikel • Ds. GC (Gideon) Coetzee (Nigel)
My verhouding met ...
my huisgenote
“SA swig voor morele verval.”
“LUR skryf moorde toe aan morele verval.”
“Zuma sal praat oor morele waardes.”
Bogenoemde is enkele van die opskrifte wat in onlangse
tye in die pers verskyn het.
Morele verval kom al hoe meer aan die orde in gesprekke
in en oor Suid-Afrika. Daar word dikwels vrae gevra oor
die waardes en waardesisteme van die leiers van ons
land. In verskeie artikels word die morele verval in die
land selfs gekoppel aan die hoë misdaadsyfers. Konferensies
en werkswinkels word gehou om te dink en te
praat oor die waardes en waardesisteme van ons land.
Begin by die Woord
Waar begin ons as ons praat van waardes en waardesisteme?
As kinders van ons Vader begin ons by die Woord
van ons Here. En as ons praat oor waardes en waardesisteme,
is die Tien Gebooie ons kompas. My verhouding
met mense op my lewenspad word deur die wil van die
Here my God bepaal.
Hierdie artikel spits toe op my verhouding met my huisgenote.
Waar dit gaan om huisgenote, moet ons besef dat
ons van meer as net ons huisgesin praat. Huisgenote sluit
almal in wat in dieselfde huis bly. Met die ekonomiese
klimaat en tekort aan werksgeleenthede word families dikwels
genoodsaak om saam in een huis te bly. Maar uitein-
delik hou die Here ouers verantwoordelik vir die opvoeding
van hulle kinders (vgl. Ef 6:1; Kol 3:20).
Waardes word gevorm in die ouerhuis
In die vyfde gebod beveel die Here: “Eer jou vader en jou
moeder, dan sal jy lank bly woon in die land wat die Here
jou God vir jou gee” (Eks 20:12). Met die vyfde gebod
begin die tweede deel van die Tien Gebooie. Soos Christus
self in Matteus 22:37-40 die Tien Gebooie uiteensit, handel
die tweede deel oor my verhouding met my naaste of my
verhouding met mense op my lewenspad. En hierdie verhouding
begin in die ouerhuis.
Daarom begin die tweede deel van die Tien Gebooie met
die woorde “Eer jou Vader en jou moeder”. In die veilige
ruimte van die huisgesin leer ons kinders wat goed en
reg is. Kinders oefen hulle verhoudings tussen die mense
wat hulle ken en koester. Juis in hierdie veilige ruimte is
daar vir hulle die geleentheid om foute te maak.
Gee erkenning en respek aan jou ouers
“Eer jou vader en moeder” verklaar die vyfde gebod. Die
woord “eer” beteken letterlik om swaar of gewigtig te wees.
Ouers moet dus deur hulle kinders gesien word as besondere
en baie belangrike mense. Die woord “eer” kan daarom
vertaal word met erken, hoogag of respekteer. Daarom
bely ons in Sondag 39 van die Heidelbergse Kategismus:
“Ek moet my vader en moeder en almal wat oor my gestel
18 • Die Kerkblad • 2010
julie

is, alle eer, liefde en trou bewys. Aan hulle goeie leer en
tug moet ek my met die verskuldigde gehoorsaamheid
onderwerp. Ook moet ek met hulle gebreke geduld hê,
omdat God ons deur hulle wil regeer”.
Die gesag wat my ouers oor my het, kom dus van die
Here my God af. As ek God liefhet, het ek ook my ouers
lief en bewys ek aan hulle die eer, respek en liefde wat ek
aan my Vader in die hemel verskuldig is. Terwyl ek jonk
is, versorg my ouers my geestelik en fisies, maar namate
ek groter word en hulle ouer, skuif die verantwoordelikheid
vir die geestelike en fisiese versorging van my ouers na
my as kind (Spr 23:22).
Omdat ons in ’n gebroke wêreld leef, bely ons in die Kategismus
dat ouers net soos kinders swak sondaars is en
daarom word kinders opgeroep om geduld te hê met hulle
ouers se gebreke en swakhede.
Ouers moet in liefde gesag uitoefen
By hierdie gebreke en swakhede sluit Paulus aan as hy
aan die Efesiërs (6:4) skryf: “En vaders, moenie julle kinders
so behandel dat hulle opstandig word nie, maar maak
hulle groot met tug en vermaning soos die Here dit wil.”
Ook aan die gemeente in Kolosse (3:21) gee Paulus die
opdrag: “Vaders, moenie gedurig by julle kinders fout soek
dat hulle moedeloos word nie.”
Ouers se gesag beteken nie dat hulle kan maak soos
hulle wil nie. Ouers moet hulle gesag biddend en met nederigheid
uitoefen. Uit my optrede as ouer leer my kind
hoe om op te tree.
2010
julie
• fokusartikel•
Daarom moet ouers besonder let op hulle verhouding met
die Here en mekaar. Ouers moet hulle kinders leer wat
dit werklik beteken om die Here te dien, wanneer dit goed
gaan en sleg. En waar ouers in gehoorsaamheid hulle
onderwerp aan die wil van die Here, leer kinders dat gehoorsaamheid
nie net op hulle van toepassing is nie, maar
ook op grootmense. Ouers wat in liefde saamleef en getrou
is aan mekaar, is vir hulle kinders goeie Christelike
voorbeelde (Fil 3:17).
’n Lang en geseënde lewe
Dikwels sien ons net die eerste gedeelte van die vyfde
gebod raak, naamlik: “Eer jou vader en jou moeder” maar
ons lees oor die belofte wat daarop volg: “dan sal jy lank
bly woon in die land wat die Here jou God vir jou gee.”
Hierdie belofte beteken nie maar net dat dié wat hulle
ouers gehoorsaam, lank sal lewe nie. Hierdie belofte verwys
ook daarna dat waar daar in die huisgesin goeie gesinsverhoudings
is (liefde,eerbied, ontsag en respek), sal
hierdie waardes ook vir die samelewing tot seën wees.
Prof. PJ de Bruyn merk daarom tereg in sy inleiding tot
die verklaring van die vyfde gebod op: “As gesag erken
en eerbiedig word, gaan dit gewoonlik goed met ‘n volk of
samelewing. As dit egter misken word, grawe hulle hulle
eie graf.” My verhouding met my medemens begin by my
verhouding met my huisgenote. As ouer is ek medeaanspreeklik
vir die waardes en waardesisteme wat daar in
die samelewing is.
“Eer jou vader en jou moeder, dan sal jy lank bly woon in
die land wat die Here jou God vir jou gee.” DK
• Die Kerkblad • 19

• fokusartikel • Ds. DJA (Danie) Booyens (Dendron/Magalakwin)
My verhouding met ...
my
geloofsgenote
“Wat verstaan jy onder die gemeenskap van die heiliges?
Ten eerste dat die gelowiges, almal saam en elkeen afsonderlik, as lede met die Here Christus
gemeenskap en aan al sy skatte en gawes deel het. Ten tweede dat elkeen verplig is om sy gawes
gewillig en met vreugde tot nut en saligheid van die ander lede aan te wend.”
(Heidelbergse Kategismus, Sondag 21)
Daar is meer as tagtig beelde in die Nuwe Testament vir wat ons
verstaan onder kerk. Dit bly ’n boeiende Skrifondersoek om hierdie
beelde te ontleed en na te gaan wat die Here daarin openbaar van
die kerk. Wanneer ons wil besin oor ons verhouding met ons geloofsgenote ,
kan ons ook met groot vrug fokus op van die bekendste beelde:
die lote in die wynstok (Joh 15:1-10)
’n gebou wat groei (1 Pet 2:4-8; Ef 2:20-22)
’n liggaam (1 Kor 12:12-31; Rom 12:4-8)
’n huisgesin (Ef 2:19; 1 Tim 3:15).
Die kenmerkende van hierdie beelde is dat die kerk voorgestel word as ’n
lewende organisme. Met die lewende eenheid van die kerk is Christus ook in
’n lewenseenheid verbind – as wynstok waaruit die lote groei, as hoeksteen
van die gebou van lewende stene, as Hoof van die liggaam, as ewige natuurlike
Seun van God in die gesin van aangenome kinders. Ons as gelowiges is die
lote, die lewende stene, die ledemate en organe van die liggaam en die kinders.
Wie is dan my geloofsgenote? Al die ander lote in die wynstok geplant, al die
ander stene, al die ander ledemate en organe, al die ander broers en susters
in die geloof.
So bely ons ook in die Heidelbergse Kategismus dat die Seun van God vir
Hom ’n gemeente vergader deur sy Woord en Gees, uit die hele menslike
geslag, almal wat tot die ewige lewe uitverkies is. Dit is die heilige, algemene
Christelike kerk waarvan ek ’n lewende
lid is en ewig sal bly!
Lote in die wynstok
In Johannes 15 wys Christus daarop
dat die gelowiges (die lote) in Hom
(die wynstok) ingeplant word deur die
geloof. So het God ons deur die Heilige
Gees in Christus ingelyf (die woorde
van ons Doopsformulier). Ons
groei en dra vrug omdat ons ons lewensap
van die stam kry. Die vrugte
wat ons dra, is volgens hierdie gedeelte:
om Christus in die geloof te omhels,
sy opdragte te gehoorsaam en
in ’n persoonlike verhouding met Hom
te leef. Jy mag nie vergeet dat dit God
self is wat jou met sy eie hand aan
ander lote “vasvleg”nie. Aan jou huweliksmaat,
jou kinders, lidmate saam
met jou in die gemeente. “Snoei” aan
hulle deur met die Here se Woord te
vermaan, te waarsku, te dissiplineer,
20 • Die Kerkblad • 2010
julie

te tug. Snoei is seer vir die loot, maar
die boer weet so word die vrugte
meer. Waarsku jou geloofsgenote altyd
weer dat die lote wat nie in Christus
bly nie of nie vrug dra nie, afgesny
word.
Dra jy die vrug van die Gees wat liefde,
vreugde, vrede, geduld, vriendelikheid,
goedhartigheid, getrouheid,nederigheid
en selfbeheersing is
(Gal 5:22)? Bewys dit dan aan die
ander lote, leef dit teenoor hulle uit!
Lewende stene
Petrus gebruik in 1 Petrus 2 die
beeld van ’n gebou, ’n tempel, wanneer
hy van die kerk praat. Hier is dus
boustene wat groei. Maar vir die groei
moet ons vas wees aan die belangrikste
steen in die gebou – Jesus
Christus. Hy is die hoeksteen van die
gebou. Hy gee lewe aan die ander
stene.
So word ons deur die Heilige Gees
aan mekaar vasgebou in ’n geestelike
huis. Elke steen gee Hy ’n unieke,
onvervangbare plek en funksie.
Dit alles dui daarop dat ons op mekaar
aangewese is. As alleen eenkantsteen
verarm jy, of bly onvolwasse in
die geloof, of word selfs onbruikbaar.
Soos stene mekaar ondersteun en
sterk in ’n gebou se muur, het jou geloofsgenote
jou nodig. Jou bemoedigende
woorde in ’n telefoongesprek,
bossie blomme, woorde van vertroosting
in die kaartjie, ’n gebed, doen juis
dit. Dit steun, dit sterk, dit hou vas.
Dit bring meelewing en warmte.
Verstaan jy nou hoekom God al so
baie aan jou gekap en gebeitel het?
Al die skerp punte wat ander so seermaak,
kap Hy weg sodat jy op jou
unieke plek kan inpas. Maak Hy jou
meer diensbaar. Want jy is een van
2010
julie
• fokusartikel•
die lewende stene in die kerk, wat op Christus verrys tot ’n wonderskone
gebou.
Liggaam van Christus
Die beelde in 1 Korintiërs 12 en Romeine 12 beskryf op aangrypende
wyse hoe die kerk die liggaam van Christus op aarde is. Dit is duidelik dat
sonder die band met Christus die hoof daar ook geen band met mekaar kan
wees nie. As die lede van die liggaam nie deur middel van senuwees aan die
hoof verbind is nie, kan hulle ook geen verband met mekaar hê nie. So ’n
liggaam sal verlam wees, met die hartseer gevolg dat die een deel daarvan
nie vir ’n ander deel iets beteken nie. Elke lidmaat met sy of haar gawes is
nodig vir die regte funksionering van die liggaam. Ons is so verskillend en tog
het elkeen sy funksie. So het God dit gewil dat oues en jonges, mans en
vroue, met verskillende gawes, persoonlikhede, uit alle vlakke van die samelewing,
een liggaam moet vorm. Jy moet jou gawes gebruik om die ander te
dien en te ondersteun. Om hulle in die geloof te laat groei en ook self te groei.
As jy besef hoe wonderlik God jou eie liggaam geskep het, sal jy weet hoe
nou ons aan mekaar verbind en van mekaar afhanklik is. Gebruik gerus die
volgende voorbeeld in al sy skakerings: Hoekom het ek twee gesonde oë? –
om die nood van ’n ander raak te sien; hoekom gesonde bene en voete? –
om nader te gaan; hoekom gesonde arms en hande? – om salf aan die wonde
te kan smeer! So sal jy nooit ’n dooie ledemaat wees van ’n lewende, handelende
Hoof nie!
God se huisgesin
In Efesiërs 2:19 en 1 Timoteus 3:15 is dit duidelik dat die gemeenskap van
die gelowiges, die kerk, soos ’n geestelike huisgesin is, met God as Vader.
God se nuwe huisgesin in hierdie wêreld. Anders as in ons gesinne, lê God
nie hierdie verband deur geboorte nie, maar deur wedergeboorte. Almal wat
in Jesus Christus glo, word in die huisgesin van God ingebring (Joh 1:12).
Hier is almal tuis in die ware sin van die woord.
Die feit dat ons God se gesin is, vereis dat ons anders met mekaar sal omgaan.
Dink hier aan jou eie gesin en hoe jy oor hulle voel. Dit moet die maatstaf
wees vir jou optrede teenoor jou geloofsgenote. Hoe lief het jy jou gesin?
Hoeveel keer is jy bereid om hulle te vergewe? Hierin sal die Seun van God
vir jou die navolgenswaardige, nee, navolgens-eisende voorbeeld wees.
As jy moes kies, sou jy dalk ander familie gekies het, maar nou het God ons
uitgekies as broers en susters van mekaar. In ’n tyd waar baie huwelike
verbrokkel, gesinne uit mekaar geskeur word, mense vereensaam in stede,
word die huisgesin van God se taak al hoe groter en moeiliker. Nooit mag
Kain se antwoord: “Is ek my broer se wagter?” jou antwoord wees nie! NP
van Wyk Louw het gedig: “’n Beitel moet kan klipbreek as hy ’n beitel is.” God
het jou die lewende loot, en steen, en ledemaat, en kind (en baie ander beelde)
gemaak. Hoe lyk jou verhouding met jou geloofsgenote? Beantwoord jy aan
God se doel met jou? DK
• Die Kerkblad • 21

• diskussie-artikel • Harm Moraal en Jakkals Reynecke (Potchefstroom)
Om in die skepping te glo ...
en evolusie te aanvaar
Die artikel “Die Belydenisskrifte oor God se
skeppingswerk” van prof. PP Krüger in die
Januarie-uitgawe van Die Kerkblad sit die gesprek
oor skepping en evolusie voort. Hy maak tien stellings
oor die skepping, haal aan wat die belydenisskrifte
daaroor leer, en maak by elke aanhaling ’n gevolgtrekking.
Die tien stellings is ’n bondige opsomming van wat die
Bybel oor die skepping leer: dat God deur sy Woord geskep
het en wat sy doel met die skepping is. Hy sê tereg
dat hierdie stellings ons onderlinge geloofsafspraak met
mekaar oor hierdie saak bevestig, want die belydenisskrifte
is ons afgesproke, gesamentlike interpretasie van
die Skrif.
Die gevolgtrekkings by die stellings sê egter meer as
wat daar in die belydenisskrifte staan. Sommige het natuurwetenskaplike
implikasies, maar die gevolgtrekking
by Stelling 9 maak ’n eksplisiete uitspraak oor ’n saak wat
volledig op die terrein van ’n moderne natuurwetenskap,
naamlik die ontwikkelingsbiologie, lê. Stelling 9 sê: “God
het alles volgens hulle eie soorte en aard gemaak. NGB Art.
12 – Hy het aan elke skepsel ’n eie wese, gestalte en voorkoms
en onderskeie take gegee om sy Skepper te dien. Gevolgtrekking:
Die mens kom nie uit die dier voort nie, en alle spesies
kan nie na mekaar herlei word nie.” In hierdie kort artikel
wil ons slegs op hierdie een stelling reageer.
Oor die metode
So ’n kort en kragtige gevolgtrekking trek ’n streep
deur ’n magdom wetenskaplike resultate van die evolusionêre
biologie. Die gangbare gereformeerde opvatting
is dat die Bybel nie ’n natuurwetenskaplike handboek is
nie, en nie uitsprake maak oor die geldigheid of ongeldigheid
van natuurwetenskaplike modelle of teorieë nie. Wat
die skepping betref, vertel die Bybel vir ons Wie geskep
het, naamlik God, én waaróm God geskep het, maar nie
hóé Hy dit gedoen het nie. Die hóé is die terrein van die
natuurwetenskappe. Die skrywer sê ook self dat “die
belydenisskrifte nie as omvattende dokumente bedoel is oor
alles van wat ons moet glo volgens die Skrifte nie”, maar dat
dit grondbeginsels vir ons gesamentlike geloof bevat. In
sy gevolgtrekking by Stelling 9 hou hy egter nie by hierdie
afspraak nie: hy maak ’n gevolgtrekking oor hoe dit níé in
die natuur kon verloop het nie.
Die tien stellings is dogmaties (leerstellig van aard.
Dogmatiese uitgangspunte is nodig in enige waardestel-
sel, omdat dit gesaghebbende en rigtinggewende grondreëls
is. Die natuurwetenskappe is daarteenoor nie dogmaties
van aard nie. Daar bestaan nie ’n sentrale, natuurwetenskaplike
gesag waaraan praktiserende wetenskaplikes
gebonde is nie. Daarom is ’n dogmatiese uitspraak
soos die een by Stelling 9 nie vir natuurwetenskaplikes
aanvaarbaar nie.
Verwarrend
Daar bestaan by baie gelowiges verwarring oor wat
om te glo: skepping of evolusie. Die twee staan skynbaar
teenoor mekaar, en dit lyk of daar ’n keuse gemaak moet
word. Dit het met Darwin se “On the Origin of the Species”
in 1859 begin, en sedertdien duur die debat onverpoosd
voort. Behalwe vir die evolusionêre biologie het die
term “evolusie” ook nog ’n tweede, breëre betekenis,
naamlik die moderne evolusionêre kosmologie waarin die
heelal 14 miljard jaar en die aarde 4 miljard jaar oud is.
Dit skep by oningeligtes eweveel twyfel en verwarring.
Daarom word die onderwerpe baie keer liewers vermy of
hoogstens net huiwerig aangeraak. Die uiteinde van gesprekke
is ook baie keer: “... maar ek hoef dit nie glo nie.”
Alhoewel prof. Krüger dit seker nie bedoel nie, dra dogmatiese
uitsprake oor natuurwetenskaplike sake by tot
die verwarring, en dit bring nie groter duidelikheid nie.
Die verskil tussen aanvaar en glo
As bydrae tot hierdie gesprek word hier beklemtoon
dat gelowiges gelyktydig in die skeppingsverhaal kan glo
en die resultate van die natuurwetenskappe onbevange
kan aanvaar.
Mens aanvaar die resultate van die natuurwetenskappe
op grond van voortdurende eksperimentele ondersoek
en die getuienis wat dit oplewer. Hieruit word natuurkundige
en biologiese wetmatighede geformuleer, en hulle
geld totdat ’n eksperimentele waarneming hulle as verkeerd
of onvolledig bewys. Dan word so ’n wetmatigheid
laat vaar en met ’n nuwe een vervang, of minstens aangepas
om die nuwe waarneming(s) in te sluit. In hierdie proses,
dit wil sê in die alledaagse beoefening van die natuurwetenskappe,
is daar nie geloofsaspekte nodig nie, omdat
die metodes van die wetenskap gebruik word. Dit berus
nie op ’n sentrale geloofsuitgangspunt of –gesag nie.
In die samelewing word daar dikwels vermoed dat daar
wetenskaplike komplotte bestaan (of kan bestaan) om
22 • Die Kerkblad • 2010
julie

sekere denkraamwerke om dogmatiese redes staande
te hou en ander te onderdruk. Sulke komplotte word soms
wel probeer, maar hulle slaag nie. Die rede daarvoor lê
nie soseer in die gedragskodes of die opregtheid van die
wetenskaplikes nie. Inteendeel, komplotte slaag juis nie,
omdat die wetenskap heeltemal oop is, en elke wetenskaplike
resultaat en denkraamwerk aan die felste denkbare
openbare kritiek onderwerp word. Enige moontlikheid
om ’n bestaande teorie omver te werp, word met oop hande
aangegryp, want dit is ’n sekere pad na erkenning.
Op grond van hierdie nie-dogmatiese, wetenskaplike
metodiek, en by gebrek aan alternatiewe, moet ’n denkende
mens dus die resultate van die heersende wetenskaplike
denkraamwerk, insluitend dié van die evolusionêre
mens, aanvaar.
Wetenskaplike metodiek verskaf egter slegs ’n raamwerk
oor hóé dinge kon gebeur het, en nie waaróm nie.
Uit sy aard kan die natuurwetenskap nie antwoorde verskaf
op die win en wese van dinge en van ons bestaan
nie. Daarvoor is geloof nodig – geloof in waardestelsels
soos mensgemaakte gedragskodes, etiese kodes, miskien
’n grondwet, en in sy hoogste vorm in God self. Vir
baie mense gaan dit net om ’n Skepper-God, maar vir
ons is Hy ook ’n Persoonlike God.
Alhoewel geloof rasionele komponente bevat, en die
oorsprong daarvan vir sommige van ons ook rasioneel
veranker is, kan dit nie na rasionele denke terug herlei
word nie, en dit kan nie wetenskaplik geregverdig word
nie. Dit is iets wat die mens aanhang in sy behoefte aan
en hoop op die dinge wat hy nie kan sien nie. Die meerderheid
van alle mense het so ’n geloof nodig. Dit is byvoorbeeld
opmerklik dat tussen een-derde en twee-derdes
van praktiserende wetenskaplikes – die presiese getal
hang af van hoe ’n mens meet – erken dat daar ruimte vir
’n buitewetenskaplike Skeppings- en Onderhoudingskrag
is. Die Christelike geloof moet ’n dogmatiese stelsel hê,
omdat dit gesaghebbende vertrekpunte verskaf waarvan
die geloof nie mag (wil) afwyk nie. Ander geloofsoortuigings
mag soortgelyke uitgangspunte hê. Dit is ook insiggewend
dat ateïstiese Amerikaners hulle “Constitution”
tot dogma verhef het. Hulle bevraagteken niks daarin nie,
en hulle meet selfs gereeld of openbare godsdienstige
praktyke “constitutional” is of nie.
Alhoewel aanvaarding en geloof van mekaar verskil,
en alhoewel daar nie in die wetenskap ’n sentrale gesag
bestaan nie, erken die meerderheid wetenskaplikes wel
dat wetenskaplike paradigmas op ’n wêreldbeeld gegrond
is, en dat elke wêreldbeeld tog religieuse elemente bevat.
Omdat ons dit besef, verloop die gesprek oor die wetenskap
gewoonlik met groot gemak en met wedersydse
respek, selfs met geharde ateïste. In die groot meerder-
2010
julie
• diskussie-artikel•
heid van gevalle is daar nie ’n behoefte om dogmaties
daaroor te wees nie.
Die gevolgtrekking by Stelling 9 is egter ’n suiwer dogmatiese
geloofsuitspraak oor ’n natuurwetenskaplike terrein
wat nie op ’n natuurwetenskaplike manier ’n bestaande
model of teorie probeer verander nie. Dit maak daarom
nie enige bydrae tot natuurkennis nie.
Geloof en Wetenskap
Om oor die betekenis van wetenskaplike resultate in
’n geloofsraamwerk te besin, is moeiliker as om nét die
wetenskap sonder ’n geloofsraamwerk te probeer beoefen,
of om nét te glo en die resultate van die wetenskap te
ignoreer.
Die Templetonprys van een miljoen pond sterling (groter
as ’n Nobelprys) word jaarliks toegeken aan ’n wetenskaplike
wat op hierdie moeilike terrein van die interaksie
tussen Geloof en Wetenskap werk: “to reconcile the known
scientific world with the unknowable dimensions of God.” Dit
gaan daaroor om resultate wat uit die alledaagse beoefening
van die wetenskap voortspruit, in die konteks van ’n
wêreldbeeld of geloofsraamwerk te kan plaas. Dit is ook
deel van wetenskapsbeoefening en dit lê dieper as dat
die natuurwetenskap uitsprake oor geloofsake maak, of
dat die teologie dogmatiese uitsprake oor die natuur maak.
’n Suid-Afrikaner, prof. GFR (George) Ellis, het die
Templetonprys in 2004 vir sy werk op die moderne kosmologie
gewen. In ons eie akademiese en geloofskring streef
ons ook voortdurend daarna om kundigheid van hierdie
aard te verdiep.
Wetenskaplike kennis is voorlopig. Wetenskaplikes erken
dit. Daarom bly ons die wetenskap beoefen en daarom
is die mens se ontwikkelingsgeskiedenis ook aan verdere
ondersoek en korreksie onderworpe. Net so is teologiese
kennis ook voorlopig – waarom anders bid ons vir die
verligting deur die Heilige Gees? Skrifverklaring is daarom
net so ’n dinamiese veld, onder andere in die lig van die
steeds groeiende natuuropenbaring. Die insigte wat in die
NGB ingeskryf is, was riglyne en geloofsafsprake vir
daardie tyd. Dit was 100 jaar vóór Newton se meganika,
en dus gewortel in ’n klassieke en Middeleeuse wetenskaplike
wêreldbeeld. Behalwe Newton se meganika het
ons daarna ook nog Einstein se korreksie daarop gesien,
en die ontwikkeling van die moderne kosmologie en die
evolusionêre biologie beleef. In die lig hiervan moet ons
oor ons geloofsafsprake oor die natuurkennis herbesin.
Wat Stelling 9 betref, bepleit ons dus ’n nuwe, openlike
gesprek oor ons geloof in die openbaring van Adam en
Eva as eerste mense, en ons aanvaarding van wetenskaplike
resultate oor die ontwikkeling van die mensdom. Ons
besef dat so ’n gesprek baie konsekwensies bevat. DK
• Die Kerkblad • 23

• diskussie-artikel • Prof. CFC (Callie) Coetzee (Teologiese Skool)
Evolusie (wetenskap), Skrif en
Belydenis
Op versoek van die redakteur maak ek enkele opmerkings oor die
bydrae van proff. Harm Moraal en Jakkals Reynecke: “Om in die
skepping te glo en evolusie te aanvaar.” Die skrywers reageer op ’n
artikel van prof. PP Krüger in die Januarie-uitgawe, en het veral probleme
met uitsprake van prof. Krüger in sy negende stelling, waar hy sê: “God het
alles volgens hulle eie soorte en aard gemaak ...” “Die mens kom nie uit die dier
voort nie, en alle spesies kan nie na mekaar herlei word nie.”
Volgens proff. Moraal en Reynecke is hierdie “’n eksplisiete uitspraak oor ’n
saak wat volledig op die terrein van ’n moderne natuurwetenskap, naamlik
die ontwikkelingsbiologie, lê” en sê dit meer as wat in ons belydenisskrifte
staan. Volgens hulle maak prof. Krüger ’n gevolgtrekking oor dit “níé in die
natuur kon verloop het nie”.
Hulle verklaar ook kategories: “Wat die skepping betref, vertel die Bybel vir ons
Wie geskep het, naamlik God, én waaróm God geskep het, maar nie hóé Hy dit
gedoen het nie. Die hóé is die terrein van die natuurwetenskappe.”
Skrif en Belydenis
Die kernvraag waaroor dit myns insiens hier gaan, is wat die Skrif en Belydenis
oor bogenoemde saak leer, en hoe ons die Skrif in dié gesprek hanteer.
En dan is dit duidelik dat die Skrif inderdaad meer oor die skepping sê as wat
proff. Moraal en Reynecke meen. Die Skrif sê inderdaad ook iets (soveel as
wat ons nodig het tot eer van God en tot ons eie saligheid) oor die hóé van die
skepping.
Die Skrif leer ons in die eerste plek dat God deur sy Woord (Christus) geskep
het. Verder is daar in die Gereformeerde wêreld nog altyd eenstemmigheid
dat God alles uit niks geskep het (vgl. ook Art. 12 NGB). Uiteindelik leer die
Skrif in duidelike taal dat God die verskeidenheid in die skepping gestel het.
So lees ons in Genesis 1:11, 12 (OAV) – “En God het gesê: Laat die aarde
voortbring grasspruitjies, plante wat saad gee en bome wat, volgens hulle soorte,
vrugte dra waarin hulle saad is ... en dit was so. Die aarde het voortgebring grasspruitjies,
plante wat saad gee volgens hulle soorte, en bome wat vrugte dra waarin
hulle saad is, volgens hulle soorte. Toe sien God dat dit goed was.”
Laastens lees ons in vers 25: “En God het die wilde diere van die aarde gemaak
volgens hulle soorte, en die vee volgens hulle soorte, en al die diere wat op die
grond kruip volgens hulle soorte. Toe
sien God dat dit goed was.”
Deur hierdie verse ernstig te neem,
word die Bybel nie as ’n natuurwetenskaplike
handboek gebruik nie, maar
word wel alles wat God in sy Woord
geopenbaar het, as waar aanvaar (HK
Sondag 7). En wat ons dan in Artikel
12 NGB bely, is gewoon die gelowige
nasê van die Bybel: “Hy het aan elke
skepsel ’n eie wese, gestalte en voorkoms
en onderskeie take gegee.”
Die skepping van die mens
Wat die skepping van die mens betref,
aanvaar proff. Moraal en Reynecke
klaarblyklik die evolusie op grond van
die resultate van die sogenaamde
evolusionêre biologie. So verklaar hulle
dat “die mens se ontwikkelingsgeskiedenis
ook aan verdere ondersoek
en korreksie onderworpe” is, en aanvaar
hulle die “wetenskaplike resultate
oor die ontwikkeling van die mensdom”.
Hierteenoor leer die Skrif baie duidelik
dat die skepping van die mens ’n unieke
en afsonderlike daad van God was
(Gen 1:26, 27). Die eerste mensepaar
was die hoogste skepsels, die kroon
van God se skepping.
Ons kan ons geen voorstelling vorm
van die unieke, hoë posisie van die
eerste mensepaar voor die sondeval
nie. Ná die sondeval het die mens juis
agteruitgegaan, gesterf. Die sondige
24 • Die Kerkblad • 2010
julie

mens is juis vandag baie “laer” as by
die skepping, en nie andersom nie.
Ons bely hierdie Skrifwaarheid onder
andere in Artikel 14 NGB. Dit behoort
ook proff. Moraal en Reynecke se belydenis
te wees. Dit is egter opmerklik
dat hulle, altans in hulle skrywe aan
Die Kerkblad, geensins die feit en die
gevolge van die sondeval verdiskonteer
nie.
Die Belydenis
Dit bring ons by die kwessie van die
Belydenis. Proff. Moraal en Reynecke
maak in dié verband twee stellings.
Hulle verklaar aan die een kant dat
die belydenisskrifte “ons onderlinge
geloofsafspraak met mekaar ... bevestig,
want die belydenisskrifte is ons
afgesproke, gesamentlike interpretasie
van die Skrif”.
Aan die ander kant sê hulle: “Die insigte
wat in die NGB ingeskryf is, was
riglyne en geloofsafsprake vir daardie
tyd. Dit was 100 jaar vóór Newton se
meganika en dus gewortel in ’n klassieke
en Middeleeuse, wetenskaplike wêreldbeeld.
Behalwe Newton se meganika het
ons daarna ook nog Einstein se korreksie
daarop gesien, en die ontwikkeling
van die moderne kosmologie en die evolusionêre
biologie beleef. In die lig hiervan
moet ons oor ons geloofsafsprake
oor die natuurkennis herbesin.”
Hierdie twee stellings is direk in stryd
met mekaar, en kan dus nie albei
waar wees nie. Veral die tweede stelling
is uiters problematies. Ons aanvaar
die Belydenisskrifte, omdat dit in
ooreenstemming is met die Woord
van God (die Griekse woord vir belydenis
beteken “om dieselfde te sê”),
en nie omdat dit ’n bepaalde wêreldbeeld
of wetenskaplike teorie vertolk
nie.
2010
julie
• diskussie-artikel•
Die Belydenis kan daarom alleen verander/uitgebrei word as daar vanuit die
Skrif aangetoon kan word dat die kerk die Skrif verkeerd verstaan of nagesê
het.
Neutrale wetenskap?
’n Laaste opmerking het betrekking op die volgende stelling van proff. Moraal
en Reynecke: “In hierdie proses, dit wil sê in die alledaagse beoefening van die
natuurwetenskappe, is daar nie geloofsaspekte nodig nie, omdat die metodes van
die wetenskap gebruik word.”
Die vraag kan myns insiens gevra word of so ’n stelling nie weer die debat
van ’n sogenaamde neutrale wetenskap op die tafel bring nie. Dit word vandag
al hoe meer aanvaar (wat wetenskaplikes aan die destydse PU vir CHO en
hopelik vandag aan die NWU steeds gehandhaaf het) dat alle wetenskapsbeoefening
vanuit bepaalde voorveronderstellings (denkraamwerk, lewensbeskouing)
geskied.
Wat ’n Gereformeerde natuurwetenskaplike betref, behoort hierdie voorveronderstellings,
in die lig van die onderhawige gesprek, veral die volgende te
wees:
Die Drie-enige God het deur sy Woord alles geskep in die ryke verskeidenheid
daarvan.
Die Bybel is die onfeilbare Woord van God.
Die mens is in ’n afsonderlike skeppingsdaad deur God as sy beelddraer
en as kroon van sy skepping geskape.
Van hierdie “geloofsaspekte” kan ’n gelowige wetenskaplike hom/haar nie
losmaak sonder om geloof en wetenskap van mekaar te skei nie. DK
• Die Kerkblad • 25

• van oraloor • Jacomien Zwemstra en Chris van der Walt
Deur die oë van ’n
besoeker (2)
In die vorige uitgawe kon u lees dat DR. CHRIS VAN DER WALT van Pietersburg vir twee weke
gaan klasgee het by Covenant College in Zambië, waar Jacomien Zwemstra en haar man Heinrich bly.
In hierdie artikel word verder vertel van hulle wedervarings.
Sondag is ons natuurlik kerk toe. Teen 9:45 begin
ek, Jacomien en Marjanne stap (die kerk begin
10:30). Ek het nog nooit vier kilometer gestap
om te preek nie, maar dit was ’n goeie ondervinding.
Die pad loop deur van die dorpies en lande, en ons kan
dus ook ietsie sien van hoe die mense hier leef. Langs
die pad ontmoet ons ook ’n paar ander wat op pad is
kerk toe. Sommige stap entjies saam, ander stop gou
met die fiets net om te groet, en ry dan verder.
Die erediens begin met ’n gebed, koordans en BAIE
sing. Dan word daar verslag gelewer oor die vrouekonferensie,
die kollekte word opgeneem en die mense
word getel. Om 12:00 kry ek my preekbeurt. Bilison, die
plaasbestuurder, tolk en hy doen dit uitstekend! Hy
gebruik selfs handgebare! Hy lees die Skrifgedeeltes
voor in Nyanja en vertaal al die verduidelikings tussenin
in Nyanja. Toe ek op ’n stadium sê: “Zikomo kwambiri!”
vertaal hy sonder om te dink: “Thank you very much.”
Die erediens is om 12:45 met ’n gebed afgesluit.
Daarna moes ek en Bilison eerste uit die kerk. Ons
moet by die deur staan en almal wat uitkom, se hand
skud. Ons het toe saam met die ander huis toe gery.
Tuis het ons gou ’n broodjie geëet en gerus. Teen 15:30
is ons weer op pad. Hierdie keer na Petauke vir Bybelstudie
saam met twee Hollandse dames wat ook in die
omgewing werk. Daarna het ons ’n gesamentlike
aandete gehad.
Maandag is ’n rusdag. Ek staan later op, en net daarna
word my klere gehaal om gewas te word. Toe begin ek
in alle erns werk aan iets wat nog vir die Admin Buro
gedoen moet word. Teen 11:00 kom haal Heinrich my
om my gou iets te wys. Ons raak toe besig met die bye,
en ek kan eers teen 15:00 weer teruggaan om my werk
voort te sit.
Maar iemand het besluit om die veld ’n paar honderd
meter van my tuisgaan-huis aan die brand te steek en
pad te gee. Ons begin toe maar brandslaan en voorbrande
maak. Die gras is hoër as wat ’n mens is, en
dus nie so ’n maklike taak nie! Ons was besig tot
aandete!
Met aandete dank Heinrich die Here dat Hy ons teen
die vuur beskerm het, en ek besef weer hoe diep
afhanklik ons van die Here is. Na aandete kan ek
uiteindelik aangaan met die werk wat ek eintlik tydens
die korfbouery en vuurslanery moes doen.
Links:
In Zambië is daar baie vaardighede wat nog nie verlore
gegaan het nie.
26 • Die Kerkblad • 2010
julie

Ná nog ’n week van klasgee, durf ek die lang pad huis
toe aan. Dit begin met ’n busrit van Petauke na Lusaka.
Dit is 400 km en die rit duur ongeveer vyf ure. Dit is
egter nie heeltemal so eenvoudig nie. In die eerste plek
weet ons nie hoe laat die bus vanaf Chipata gaan
opdaag nie. Jacomien gaan laai my so vroeg moontlik
by die busstop af. Hier wag rev. Miti vir ons met ’n
kaartjie wat hy reeds gekoop het. Hy is ’n emerituspredikant
van die Reformed Church of Zambia.
Jacomien gaan terug om Heinrich, wat malaria het, te
versorg. Intussen wag rev. Miti getrou saam met my vir
’n bus. Teen 15:00 daag daar een op, maar dit is te vol
na rev. Miti se sin. Hy sê ek kan nie vyf ure lank op die
bus staan nie. Toe staan hy (’n man van in die 70) maar
vir vyf ure saam met my en wag vir ’n ander bus. Maar
soos hy sê, ’n mens kan eerder langs die pad staan as
in ’n bus, want daar kan mens darem bietjie rondloop
ook. Die regte bus het toe teen 17:00 opgedaag.
In die bus land ek langs ’n vrou met ’n langbroek aan
(baie vreemd vir die omgewing!) wat 100 sake grondboontjies
in Petauke kom koop het om weer in Lusaka
te gaan verkoop. Teen 20:00 stop ons by Luangwa waar
ons bietjie bene kan rek en kos koop as jy wil. Toe ons
weer begin ry, gaan die bus se ligte nie aan nie en dit ry
net so 30 km/u.
Die kondukteur kom praat met ’n man wat op my
oorspronklike plek gaan sit het. Ek verstaan nie die
gesprek nie, maar lei af dat dit iets met die sitplek te
doen het. Toe die kondukteur egter sy hand uithou vir
die man se kaartjie, verander die prentjie heeltemal,
want hy het nie so iets nie. Die man word toe voor langs
die bestuurder sitgemaak, en my buurvrou verduidelik
dat hy ’n “hijacker” is.
Met my Suid-Afrikaanse agtergrond sien ek dadelik
beelde van gewere en ander onheilighede, maar in
Zambië is ’n kaper se modus operandi om in die bus te
klim en dan van die passasiers se bagasie vir sy
medeskelms deur die venster aan te gee. Toe skrik ek
weer, want die man het reg onder my skootrekenaar
gesit! So 20 km verder word die kaper sonder seremonie,
in die donker, by ’n dorpie afgelaai en ons kan veilig
verder ry.
Toe ek die ligte van Lusaka sien, bel ek vir Fanie (’n
Suid-Afrikaner wat in Zambië werk) en sê hy kan maar,
soos afgespreek, solank ry om my te kom oplaai. Toe
2010
julie
• van oraloor •
ek die foon neersit, sien ek egter ’n bordjie: Lusaka 45.
My buurvrou verduidelik toe dat ons nou eers by
Chongwe is! Ek sit egter nou in ’n penarie. My foon se
lugtyd is byna op! My buurvrou bied egter dadelik haar
foon aan en sê: “Gebruik myne.”
Fanie en sy gesin ontvang my besonder vriendelik en
gasvry, al is dit al ver na middernag! Die volgende
oggend vroeg sorg hulle ook dat ek betyds by die
lughawe kom. Weereens tref die ware betekenis van
die gemeenskap van gelowiges my soos ’n vars bries!
Ek is weer veilig tuis en hardloop rond tussen al my
werk. En nou dink ek: Ek sal eerder loop op ’n stofpad
as jaag op ’n teerpad. Hierdie besoek was werklik ’n
lewensveranderende belewenis en hierdie is ’n paar
dinge wat ek geleer het: Ek kan óf sê dat ek vyf ure
lank in agterlike Afrika gewag het vir ’n bus wat oor 20
minute sou kom, óf ek kan met Afrika-oë kyk en sê ’n
70-jarige man het vyf ure lank saam met my gewag vir
’n bus om seker te maak ek kry die regte bus. En dat hy
selfs seker gemaak het ek is op die regte sitplek voor
hy huis toe gestap het!
Ek leef daagliks in ’n wêreld waar ek jou nie nodig het
vir kos nie. Ek kan my kos in ’n blik kry of gou by die
winkel gaan koop. Maar Matthew kon nie langer by die
byekorf help nie, want Nelson het tamaties nodig gehad
om vir die studente kos te maak. En terwyl Nelson die
tamaties gaarmaak, moet Ackim die pap roer. Maar
hoekom is dit so besonders?
Dan besef ek: Mense is gemaak om mekaar nodig te
hê en dit is waarom ware gemeenskap van gelowiges
vir ons so belangrik is.
Maar die gemeenskap van gelowiges in die aanwesigheid
van lopende water, 24-uur krag en 24-uur winkels,
waar elkeen vir homself kan sorg, het mekaar nie so
nodig soos die mense in Zambië (en ook die res van
Afrika) nie. En in die aanwesigheid van anonimiteit lê
ook die aanwesigheid van kriminaliteit. Ek kan net ’n
misdadiger wees wanneer niemand omgee vir die
persoon wat langs hom/haar leef nie.
Alhoewel ek ’n kind van Afrika is, is dit wat ek hier in
Zambië beleef het, iets besonders. Dit gee weer vir my
’n nuwe perspektief op iets wat hier by ons verdwyn het,
maar beslis in die gemeenskap van die gelowiges
beleef kan word, en ook beleef moet word. DK
• Die Kerkblad • 27

• van oraloor • Alwyn Bezuidenhout (Pretoria)
Die Goeie Herder vergader sy
Zambië se Bok-konneksie
Zambië, ’n land wat in ’n
stadium kon spog met die
hoogte rugbypale in die
wêreld. Ook die land wat die
geboorteland is van die rugbykapteins
van Suid-Afrika en Australië
(Corné Krige en George Gregan)
onderskeidelik. Behalwe dat dié
land ’n Bok-kaptein gelewer het,
was dit ons voorreg om getuies te
wees van hoe die Goeie Herder sy
skape in hierdie pragtige land
vergader.
Onafhanklikheid
Zambië verkry sy onafhanklikheid
op 24 Oktober 1964. Dit word die
enigste land (tot dusver) waarvan
deelnemers aan ’n Olimpiese Spele
die spele begin as deelnemers van
een land en eindig as deelnemers
van ’n ander land.
Ondanks ’n redelik vreedsame
skape in Zambië
geskiedenis sedert onafhanklikwording,
is dit steeds ’n baie arm land.
Ongeveer 68% van die inwoners
leef onder die internasionaal aanvaarde
“broodlyn”. Volgens die
World Competitive Global Index
(2008) is die gemiddelde per kapita
inkomste R2 765 (ongeveer die
helfte van wat dit was met onafhanklikwording).
Daar is bereken
dat ongeveer 55% van die bevolking
moet oorleef op R14 en minder per
dag.
Geloof
Zambië is amptelik ’n Christelike
land – dog dit is baie sinkretisties.
Die tradisionele Afrikagodsdiens
word maklik met die Christelike
geloof vermeng. Oral langs die pad
is Katolieke katedrale en Jehova
Getuies-koninkryksale wat gewoonlik
met kleibakstene gebou is,
teenoor die talle Protestantse en
Afrika-onafhanklike kerkies wat met
modder en gras gebou is. Talle
“madjids” (Moslem-moskees) verrys
oral. Van die vroue in Zambië word
verwag om rokke te dra wat tot
onder die knie strek. Vroue wat
broeke dra, of rokke wat die knieë
laat wys, word as vroue met losse
sedes beskou. Tog is dit nie ongewoon
vir vroue om openlik te
borsvoed tydens ’n erediens nie!
Covenant College
Covenant College is geleë in die
suidoostelike deel van Zambië,
naby Patauke. Dit is hier waar dr.
Heinrich Zwemstra (sendeling van
die Geref. Kerk Vereniging ’95) en
sy gesin woon. Dr. Zwemstra en sy
vrou Jacomien is betrokke by die
opleiding van predikante vir Zambië.
Hulle werk nou saam met ds. Cees
Molenaar (oorspronklik van Nederland,
maar tans sendeling van die
Heritage Reformed Congregations
in Amerika). Ons (Eddie en Xandra
Boersema en die skrywer, van die
Geref. Kerk Die Kandelaar) was hier
28 • Die Kerkblad • 2010
julie

omdat die Zwemstras in Suid-Afrika
was vir die geboorte van hulle derde
kind, en die skrywer klasse gaan
aanbied het.
Covenant College is ’n kollege met
’n verskil. Bo en behalwe die feit dat
studente hier in die teologie opgelei
word, word hulle ook geleer “to farm
God’s way”. Studente ontvang
opleiding in veral die plant van
mielies, maar ook veekuddebestuur,
konyntelery, eierproduksie,
tonnelbedryf en vele ander fasette
vir gekonsentreerde voedselproduksie.
Hierdie kennis kan hulle dan
terugneem na hulle “villages” en so
bydra tot armoedeverligting.
Die studente by Covenant (almal
reeds “pastors” in hulle onderskeie
kerkverbande – wat wissel van
Pinkster tot Gereformeerd – en alles
tussenin) is baie toegewyd tot hulle
studie, en het ’n leerywer wat
uitsonderlik is. Elke oggend word
die dag begin met “devotions” wat
deur die studente self gelei word.
Psalms word lustig gesing (volgens
die Skotse tradisie) en voorbidding
word gedoen vir relevante sake.
“How do we know which is the
true church?”
Hierdie vraag is aan my gevra aan
die einde van ’n lesing. Omdat die
klas toe reeds amptelik verby was,
kon ek die vraag nie onmiddellik
beantwoord nie. In ’n land waar daar
soveel verskillende gelowe en
kerktradisies verteenwoordig is, is
dit ’n baie relevante vraag.
Ds. Molenaar het my versoek om te
preek by ’n nabygeleë kerkie (waar
een van die studente die pastor is).
Ek het ingestem en op grond van
bogenoemde vraag besluit dat ek
2010
julie
• van oraloor •
Psalm 23 en Johannes 10:1-18 as teks sal gebruik. Die oggend op pad na
Patmos Reformed Baptist Church (die amptelike naam van die gemeentetjie,
foto bo is van hulle kerkgebou) was my verbasing groot toe ek uitvind
die tolk daardie oggend is niemand anders nie as die student wat die vraag
gevra het (praat nou van God se voorsienigheid)!
Dit was vir my ’n groot voorreg om daardie oggend, met daardie skapies
van die Goeie Herder die goeie nuus te kon deel: die Goeie Herder “... roep
sy eie skape by hulle naam en lei hulle uit.” Reeds na die sondeval was dit
God wat na Adam en Eva geroep het terwyl hulle bewend van vrees in die
bosse geskuil het, geklee in vyeblare. Daarna het Hy sy skape geroep deur
die profete. Hier in Johannes 10 lees ons hoe die Seun van God, die Goeie
Herder, dit self doen.
Later het Hy die apostels gebruik, en vandag gebruik hy “pastors” (onderherders)
wat die skape moet leer: “So sê die HERE Here.” (Later het ek
verneem in die plaaslike taal [Nyanja] noem die mense hulle predikant of
pastor “Ambusa”, en dit beteken letterlik “herder” – APB). Vir die plaaslike
herder om te weet wat die Goeie Herder sê, moet hy leer wat die Goeie
Herder in sy Woord vir ons leer. Daarom het die Here Covenant College in
Zambië geplaas, sodat sy skape daar in Zambië die stem van die Goeie
Herder kan hoor, en hy hulle kan lei na waters waar daar rus is. Want: “Ek
het nog ander skape wat nie aan hierdie stal behoort nie. Ek moet hulle ook
lei en hulle sal na my stem luister en dit sal wees een kudde, een herder.”
Na die diens is twee sakke ongedopte grondboontjies, wat hulle self geplant
en geoes het, aan my oorhandig. Die vrug van die grond in Zambië
wat die Here vir hulle gegee het. Die boodskap is: “Wanneer jy hierdie bone
eet, dink aan ons hier in Zambië.”
“... een kudde, een herder.” Patmos Reformed Baptist Church Zambië;
Covenant College en die GKSA ...? Dink aan u broeders en susters in
Zambië. DK
• Die Kerkblad • 29

• van oraloor • Tom Larney en Rassie Smit
’n Gewaardeerde
gemeenskap op Warmbad
Die Nederlanders het Suid-
Afrika in sarsies binnegeval.
Die grootste deel hiervan
was dié wat aanvanklik in die jare
tussen 1652 en 1795 na Suid-Afrika
gekom het as sieketroosters,
timmermanne, vryboere en wat dies
meer.
Daarna, in die tyd van die ZAR, was
dit Kruger se Hollanders, baie van
hulle onderwysers, met nasate
waarvan die name terug te vind is in
die lyste van predikante en ouderlinge
en diakens in elke jaar se
Almanak van die GKSA.
En toe, van net ná die Tweede
Wêreldoorlog tot in die sestigerjare,
het ’n derde golf van Nederlanders
gevolg wat ná die beproewing van
die oorlog en ekonomiese ontbering
’n beter heenkome vir hulleself en
hulle kinders in Suid-Afrika gesoek
het, soos baie meer van hulle
familie in die VSA en Kanada en
elders.
Tussenin was daar heelwat ander,
sodat mens die historiese indeling
ook anders kan aanbied.
Soos reeds gesê, is die name van
baie van hierdie melkboere en
bakkers en bouers en ander
vakmanne terug te vind in die
lidmateregisters van baie
Gereformeerde kerke in ons land.
Dis waarskynlik veilig om te sê dat
die GKSA meer as ander kerke en
kerkverbande gebaat het by Nederlandse immigrasie oor die laaste eeu en
’n half.
Een van die besonder bevoorregte kerke is die Geref. Kerk Warmbad, waar
die name van baie Nederlanders sedert die afstigting in 1954 nooit afwesig
was in die lys van kerkraadslede nie. Voordat Warmbad gestig is, was die
Hollanders wat reeds hier was, natuurlik lidmate van die Geref. Kerk
Waterberg in Nylstroom, en enkeles het vir langer tye by Waterberg gebly.
Wat in Warmbad opval, is nie net die aantal en verskeidenheid name nie.
Daar is ook die redelik seldsame verskynsel dat baie van hierdie immigrante
droëland-saaiboere was op die Springbokvlakte in die omgewing van
Settlers (met soms ook ’n klompie beeste daarby). Dit is ironies genoeg juis
in die omgewing van en op plase wat Milner ná die Tweede Vryheidsoorlog
opsygesit het vir Engelse soldate wat in Suid-Afrika wou agterbly om te
boer (vandaar die naam Settlers).
’n Mens huiwer amper om name te noem, uit vrees dat jy ’n familie sal
oorslaan. Baie was juis familie van mekaar, maar dit het ook wyer gegaan.
30 • Die Kerkblad • 2010
julie

Reint Dijkema het homself in die twintigerjare in die omgewing van
Settlers gevestig. Deur sy bande met “ou” ds. D Rumpff (van
1922-1941 predikant in Pretoria) was daar ’n goeie kontakpunt en
het daar moontlikhede vir die koms van nog Hollanders ontstaan.
Izak Kense het in die vroeë dertigerjare as bouer en skrynwerker
deur kontak met ds. Rumpff gekom, spoedig gevolg deur sy vrou
Antje. Met die ekonomiese resessie van die dertigerjare, die swak
vooruitsigte vir boere in Holland, en die behoefte aan goeie boere
in Suid-Afrika, het Cees de Jager en sy vrou Zus (’n suster van
Antje Kense) in 1936 by Dykema kom help met die boerdery. Later
het hulle selfstandig begin boer, deurentyd op die suidelike Springbokvlakte.
In 1939 het Dykema se boerskind Lina en haar man Ko Groothof
gekom, en in 1951 was dit die beurt van Lina se suster Jantje en
haar man Berend Wierenga, met hulle dogtertjies Mentje en Antje,
wat hulle ook hier kom vestig het. Marinus de Jager (’n broer van
Cees) en sy vrou Janneke en ’n seun het ook in die laat veertigerjare
gekom, hoewel hulle lidmate gebly het van die Vrygemaakte
Kerke in Pretoria. Ook in die vyftigerjare was dit die beurt van
Maarten en Dirkje Daling, wat bekende boere hier geword het.
So het ook die Van der Laans en Van der Pols gekom. Izak Catsman (sy
vrou Corry was ’n suster van Izak Kense) het aanvanklik ook geboer, maar
was gou beter bekend as bouer en skrynwerker in Warmbad en later in
Potgietersrus. Voeg hierby nog die name van Piet en Ankie Hoeksema,
bakker in Warmbad, en Herman en Tinie Stavast, bekende kleremaker van
Nylstroom, wat nie boere was nie, asook die Scheeles en Van der Laarse,
wat nie Doppers was nie, maar wat almal gewaardeerde lede van die
gemeenskap was.
Vandag, ná meer as 50 en in sommige gevalle meer as 70 of 80 jaar, het
die meeste van die vaders en moeders ons al ontvang. Maar kyk maar in
die telefoonboek en in die kerkalmanak en u sal daar die name sien van
mense wat met trots die erfgename is van setlaars wat nooit skaam was
oor hulle Nederlandse erfenis nie, maar wat terselfdertyd alles feil gehad
het vir die gemeenskap waarbinne hulle hul gevestig het, en wat daarvoor
hoog geëer is.
Van daardie eerste geslag is daar nog enkeles oor wat vandag almal op die
dorp bly, en waarvan die twee jongstes vanjaar albei 90 word. Deur die
genade van die Here is hulle steeds meelewende lidmate van die Geref.
2010
julie
• van oraloor •
Kerk Warmbad. As familie en
medegelowiges eer ons hulle en
dank ons God vir wat Hy deur hulle
aan ons en aan die Gereformeerde
kerke geskenk het.
Op die groepfoto is br. Berend
Wierenga (geb. 1919), sr. Zus de
Jager (geb. 1913), en sr. Betsie
Hoeksema (vroeër ook ’n Hollandse
De Klerk) (geb. 1920); en op die
aparte foto is sr. Dirkje Daling (geb.
1920). DK
(Die skrywers van hierdie bydrae is
skoonseuns van die De Jagers en die
Wierengas onderskeidelik.)
• Die Kerkblad • 31

• van oraloor •
Geref. Kerk Sanveld bevestig
Die eerste dominee van die
Geref. Kerk Sanveld is op 23
Mei 2010 op Hippo bevestig!
God het in die verlede voorsien! Hy
het nou voorsien! Hy sal ook in die
môres wat kom, voorsien! Dit is die
oorheersende gevoel wat alle betrokkenes
uitgespreek het.
God het toegelaat dat die bedieningswerk
in 1967 onder die voorgeslagte
van vandag se lidmate begin.
Hy het ds. Flip van der Westhuizen,
en elkeen wat in sy voetspore as
sendeling geloop het, gerig en versorg.
Hy het die bediening deurentyd
in stand gehou. Toe ds. Flip met die
Bybelvertaling in Kung begin het, het
hy ook daar voorsien vir kundiges, vir
finansiële en ander bystand en vir volgehoue
arbeid. Toe oudl. Kobus Kotzé
in 2008 weer die sendingdrade opgetel
het, het Hy ook voorsien. God het
bowenal toegesien dat die bediening
van hierdie klein mensies van die Kalahari
nie skipbreuk ly nie.
Na gemeentestigting in Julie 2009
is baie gesels oor die droom om ’n
leraar vir hierdie nuwe gemeente te
kry. Menslik gesproke was die droom
nie maklik realiseerbaar nie. Maar opnuut
het God Homself geopenbaar as
die Een wat hierdie saak stuur en
daaroor regeer. Die droom het vlerke
eerste predikant
Attie van Wyk (Namibië)
gekry – ja, danksy ruim sustentasie vanuit
die GKSA – maar veral omdat in God se
tydsraamwerk daar nou ook ’n leraar na
vore getree het. Iemand met ’n passie vir
die sendingveld EN ’n passie vir hierdie
afskeepkinders, die San van die Sandveld:
prop. Dirk Kotzee. Hy is getroud met ’n
meisie uit Namibiese bodem, Anri Opperman.
So het God ook voorsien vir iemand
wat in hierdie land kan werk sonder die
donker wolk van staatsregulasies oor
werkspermitte en ander regsvereistes.
Ons staan klein in verwondering oor die
wyse waarop oor die afgelope paar maande
soveel los drade bymekaargetrek is.
God in aksie is meer as wat woorde kan uitdruk!
Die bevestiging van prop. Dirk Kotzee is bygewoon deur meer as 200
lidmate en uitgenooide gaste. (Enkele lidmate het so ver as 120 km gereis.)
Onder die gaste het getel prof. Sarel van der Merwe, leraar van Mafikeng en
hoogleraar van die Teologiese Skool; prop. Kotzee se pa, Louis Kotzee (’n
heupprobleem en dringende operasie het verhoed dat sy ma ook die feesgeleentheid
kon bywoon); Gerhard en Phillip van der Westhuizen, seuns van
wyle ds. Flip en Adriana van der Westhuizen; Hoofman Langman Frederik,
die hoofman van die San van die Sandveld; die skoolhoof van die Hippo
Primary School waar die verrigtinge plaasgevind het, mnr. Zirk Vermeulen en
sy vrou Hetta; en verskeie lidmate van die naburige gemeentes, Gobabis,
Windhoek en Windhoek-Suid asook enkele boere van die omgewing.
Die bevestiging is deur dr. Callie Opperman van die Geref. Kerk Windhoek-
Suid en skoonpa van prop. Kotzee, hanteer. Die fokus is geplaas op 1 Timoteus
4:10 en 12. Vers 10 beklemtoon die boodskap wat die leraar moet uitdra,
naamlik: “ons hoop (is) gevestig op die Lewende God wat die Verlosser is
van alle mense, van almal wat glo.” Hierdie jong leraar word verder deur
Paulus bemoedig in vers 12: “Niemand mag op jou neersien omdat jy jonk is
nie, maar wees jy vir die gelowiges ‘n voorbeeld in woord en gedrag, in liefde,
geloof en reinheid.” Die Woord van God dra gesag. Predik hierdie woord, leef
die liefde van God uit, wees n voorbeeld van reinheid en houvas aan jou
geloof, ook in tye van twyfel. Ons glo die Here roep mense wat Hy in sy
koninkryk gebruik, besondere mense met besondere gawes wat ook deur
dieselfde God daartoe bemagtig word.
Nadat ds. Kotzee bevestig is, het die gemeente saam nagmaal gebruik
onder die bekwame leiding van ds. Roelf du Plessis, emerituspredikant van
Gobabis. Sy hand het menige kinders en volwasse lidmate van die Geref.
Kerk Sanveld gedoop. Hy het bygestaan met katkisering en die aflê van
geloofsbelydenis. Hy het ook talle van die lidmate in die eg verbind. Wie sou
32 • Die Kerkblad • 2010
julie

dan beter weet hoe om die Woord van God ook sigbaar
in brood en wyn vir die gemeente te bedien? Bykans 110
lidmate het by die tafel verbygegaan en van die brood
geëet en van die wyn gedrink – ’n herinnering aan die
soendood van en verlossing deur Jesus Christus.
Die erediens is afgesluit deur ds. Dirk Kotzee. Sy eerste
tree as predikant in die GKSA, maar veral sy eerste woorde
as die herder en leraar van die Geref. Kerk Sanveld.
Hy het voorgelees uit 2 Kronieke 1 met die klem op Salomo
se gebed in vers 10: “Gee my nou wysheid en kennis dat
ek hierdie volk reg kan lei, want wie kan uit homself hierdie
groot volk van U regeer?”
En, ja, sonder wysheid sal dit nie moontlik wees om
God se kinders te bedien in hierdie omvangryke en uitgestrekte
gemeente nie – 155 belydende lidmate en 419
dooplidmate, met nog meer as 400 wat gereeld eredienste
bywoon en moontlik nog die pad saam met hom sal stap
om gedoop te word en gekatkiseer te word; die meeste
werkloos en dié wat werk, verspreid op plase; ’n volk vasgevang
in armoede en moderne Westerse euwels. Hiervoor
vra ds. Dirk wysheid as hy sê: “Wysheid is nodig om
die regte dinge te sê, die regte dinge te doen en om reg te
lewe. God is in beheer. Hy gee uit sy genade. Hy sorg en
versorg. Hy voorsien. Ons is ’n gemeente deur Hom bymekaar
gemaak; daarom vra ons Hom vir wysheid. Niks is
uit ons eie nie, maar deur die krag van die Heilige Gees.”
2010
julie
• van oraloor •
Laaste aan die woord was oudl. Thomas Tsebe wat
namens die Geref. Kerk Sanveld se lidmate hulle dominee
verwelkom het. Hy het verwys na Eksodus 3:7-9 toe hy
sê: “Soos Israel van ouds het die San ook gebid, gevra
vir ’n herder. En dieselfde God van ouds het ook vir ons
geantwoord. Ons is dankbaar, ds. Dirk, dat jy die beroep
na ons aanvaar het, dat jy nie soos Moses destyds eers
met ’n klomp verskonings gekom het nie. En, ds., mag
ons maar byvoeg dat hier darem nie Egiptenare onder
ons is nie!”
Op dié ligter noot is ds. Dirk ook deur ’n sanggroep
welkom ge-sing waarna hy ’n dankwoord gerig het. Die
nuwe herderspaar het elke lidmaat by die deur gegroet
voordat daar vir middagete weggelê is aan ’n heerlike geil
vlakvark-potjie.
Almal weet hier is nog groot werk, maar almal weet
ook dat God self hier aan die werk is. Daarom, hoewel
ons dankie sê aan almal wat bygedra en gehelp het tot by
hierdie besondere mylpaal, is ons dank eintlik gerig aan
ons Hemelvader wat elke gelowige in sy beskerming toevou
en versorg. Hierdie bevestiging het immers plaasgevind
op die Sondag waarop Pinksterdag herdenk is – die
dag waarop die opdrag aan die apostels ondubbelsinnig
duidelik was om die evangelie onverskrokke in alle tale
oop te breek en te versprei – God se genadedag – die
Geref. Kerk Sanveld se genadedag! DK
Vulling van drie poste in die Fakulteit
Teologie / Teologiese Skool
Drie poste kan aan die einde van die jaar
vakant raak, onderskeidelik in Ou Testament,
Praktiese Teologie en Dogmatiek. Die pos in Ou
Testament raak vakant omdat, in oorleg met die
Kuratore, prof. Herrie van Rooy op versoek van
die NWU oorgeskuif word na ’n navorsingspos
met die oog op die bestudering van tekste in
Grieks, Latyn en Semitiese Tale, met inbegrip van
die Bybel en die Ou Vertalings daarvan. Die poste
in Praktiese Teologie en Dogmatiek: Die huidige
posbekleërs, proff. Ben de Klerk en Callie
Coetzee, het vanjaar 65 jaar oud geword. Hulle
tree dus aan die einde van die jaar by die NWU
af, en kan ook kerklik emeriteer – in welke geval
die poste vanaf 1 Januarie 2011 vakant is.
Op versoek van die Fakulteit Teologie word
hierdie drie leerstoele deur beroeping gevul. Die
Ooreenkoms tussen die GKSA en die NWU bepaal
dat die NWU oor die aanstelbaarheid en
posvlak (senior lektor, medeprofessor, professor)
van elke kwalifiserende persoon besluit. Die posprofiele
vir die drie poste is tydens die Junie-Kuratorevergadering
goedgekeur, en reeds aan al die
lede van die Beroepingsvergadering van die GKSA gestuur. Die lede van die Beroepingsvergadering
kan aan die hand van die posprofiel vóór 6 Augustus kandidate voorstel, met ’n duidelike motivering, ’n
volledige CV van elke voorgestelde kandidaat, asook ’n voltooide NWU-aansoekvorm.
Die name van kwalifiserende predikante kan ook langs ’n ander weg op die tafel van die Senaat-
TSP kom: die NWU-advertensie vir elke pos, asook die NWU-aansoekvorm kan opgevra word by mev.
Antoinett Moerdyk (Antoinett.Moerdyk@nwu.ac.za). Die aansoekvorm met die nodige bylaes moet
elektronies aan mev. Moerdyk gestuur word voor of op 6 Augustus 2010. Enige verdere navrae kan
gerig word aan die dekaan-Teologie, prof. Fika J van Rensburg (Fika.JanseVanRensburg@nwu.ac.za)
of aan die rektor-TSP, prof. Jorrie Jordaan (Gert.Jordaan@nwu.ac.za).
Die Teologiese Senaat het die verantwoordelikheid om ná 6 Augustus ’n gemotiveerde naamlys as
aanbeveling aan die Kuratore-Dagbestuur voor te lê. Hierdie lys van name word (in terme van punt 2.1
van die Ooreenkoms) aan die NWU voorgelê om uitsluitsel oor die aanstelbaarheid van elke persoon
te gee, asook die posvlak waarop die persoon ná beroeping deur die NWU aangestel sal word. Met die
oog hierop voer ’n NWU-onderhoudpaneel met elke kandidaat vir elke pos/leerstoel ’n onderhoud. Die
onderhoudpaneel bestaan onder andere uit die rektor-TSP, viserektor-NWU, die dekaan-Teologie, die
betrokke skooldirekteur, die navorsingsdirekteur, ’n kundige professor uit die vakgebied, ’n kurator, en
’n NWU-Mensehulpbronpraktisyn.
Die Kuratore-Dagbestuur beveel ’n finale lys by die Kuratore aan, met die nodige motivering,
asook die uitslag van die onderhoude deur die NWU-paneel. Hierdie finale, gemotiveerde naamlys
word deur die Kuratore aan die Beroepingsvergadering voorgelê, wat dan op die gebruiklike wyse die
beroep uitbring.
Die Beroepingsvergadering word beplan vir DV Donderdag 18 November 2010 (die dag ná die
Kuratorevergadering), om 08:30 – in Potchefstroom.
• Die Kerkblad • 33

• van oraloor •
Geagte ma en pa van ons jeug in die GKSA
Onbekend maak onbemind, so laat my toe om julle deeglik in te lig
oor ’n projek van die Deputate Jeugsorg van die GKSA, ’n
diensjaar genaamd die Gee-jaar. Dit is ’n diensjaar vir Christus wat
voltyds in Potchefstroom vir naskoolse jeug aangebied word.
Die vraag word natuurlik gevra: Hoekom kan/moet ek my kind na ’n
diensjaar, en spesifiek na die Gee-jaar stuur? Eerstens verskil die Gee-jaar
van ander diensjare. Ons poog nie net om deur praktiese werk ’n rivier te
skep wat ’n myl breed is nie, maar ook om die rivier so diep as moontlik te
maak deur teologiese opleiding, en om die rivier so kleurvol as moontlik te
maak deur die aanbieding van multimedia-klasse. U sien, dit moet ’n vloed
wees wat aanhou vloei nadat die diensjaar verby is. Die water moet
uitstroom as ’n dienslewe na die res van die jeug van ons kerk om hulle
verder te bedien.
’n Tipiese Gee-jaar week lyk soos volg: Maandae, Dinsdae en Donderdae
het die studente van 08:00 tot 13:00 teologiese klasse wat aangebied
word deur predikante, professore, kundiges en nagraadse studente van die
’n diensjaar
vir Christus
GKSA. Die kurrikulum is saamgestel
vanuit die kurrikulum wat vir die
teologiese studente gebruik word.
Alhoewel die klasse oor die hele
spektrum van teologie strek, word
dit op ’n praktiese, informele manier
aangebied. Die klaskamer is ingerig
met ’n sitkamerstel, rekenaars en ’n
dataprojektor om ’n gemaklike
dialoog tussen die aanbieder en die
studente te skep.
Die klasse vereis nie enige
voorbereiding nie, maar daar word
van die studente verwag om hulle
eie verwysingshandboek saam te
stel. Hierin gebruik hulle die notas
van die aanbieder saam met hulle
eie notas om ’n boek saam te stel
wat nie net weerspieël wat hulle
gedurende die jaar geleer het nie,
maar ook vir hulleself in die
34 • Die Kerkblad • 2010
julie

toekoms as verwysingshandboek
dien.
Saans word daar onderskeidelik
klasse in videografie, fotografie,
leierskapsontwikkeling, kreatiewe
ontwerp, webbladontwerp en
kommunikasiekunde aangebied.
Sommige van die laasgenoemde
word deur die Noordwes-Universiteit
(NWU) se kreatiwiteitsentrum
aangebied. Die res word privaat
aangebied deur dosente verbonde
aan die NWU. Verder is daar twee
weke lank opleiding deur doktore
van die Maatskaplike Fakulteit.
Hulle fokus spesifiek op die ontwikkelingsfases
van die kind, en hoe
om met kinders te kommunikeer.
Gedurende naweke besoek die
studente die jeug van die GKSA
deur kampe by te woon en aksies
by die gemeentes self aan te bied.
Dit is ’n wonderlike geleentheid om
verskeie gemeentes te besoek wat
regoor die land versprei is, en
sodoende ’n bietjie van ons land te
sien. Die Gee-jaar studente is ook
voltyds betrokke by Aksie Koningskinders,
en het vanjaar self ’n
naweekkamp vir dié kinders gereël
en gekoördineer.
Die Gee-jaar het vanjaar afgeskop
met ’n ken-mekaar: ’n staptoer
in die Drakensberge. Tydens dié
drie dae het ons mekaar beter leer
ken deur saam te suffer. Tydens die
Junievakansie gaan die Gee-jaar
span op ’n uitreik na Zambië waar
hulle met weeskinders gaan werk.
Verder was hulle ook saam met die
teologiese studente op die wêreldbeskouingstoer
waar hulle verskeie
ander gelowe se aanbiddingsentrums
besoek het.
Die studente bly tans in ’n
studentekommune op ’n kleinhoewe
langs die Mooirivier. Elkeen het ’n
taak om te help met die kosmaak
en die skoonmaak van die huis. Die
Gee-jaar-koördineerder woon op
2010
julie
• van oraloor •
dieselfde perseel en hou voltyds toesig oor die studente. Verder is die
koördineerder ook betrokke by die studente se uitreike en ander aktiwiteite.
Dit is ons droom om strome water uit te stuur om sodoende ons jeug toe
te rus en te mobiliseer in hulle werk in die Koninkryk. Indien u kind nog nie
weet wat hy/sy na skool wil doen nie, of indien hy/sy ’n passie het vir die
koninkryk van God, meer wil leer oor God, die Bybel en jeugwerk, maar nie
as geroepe predikant vir ses jaar teologie wil studeer nie, hoop ons van
harte dat u die Gee-jaar goedgunstig sal oorweeg.
As jy jou kind wil toerus om ’n verskil in die wêreld te maak, kontak:
• Charl van Rooy; voorsitter: Deputate Jeugsorg
charl@gkrandburg.org.za
• Brahm Robinson;Gee-jaar-koördineerder
brahmrobinson@gmail.com
• Die Kerkblad • 35

• van oraloor •
Vier geslagte Van Heerdens
volg mekaar op in
Wolmaransstad
Op Sondag 9 Mei 2010 is Frederik Johannes van
Heerden as ouderling (wyk Doornbult) in die
Geref. Kerk Wolmaransstad bevestig. Hy het sy
vader, Servaas Daniël van Heerden, in dié wyk opgevolg.
Sy vader was die wyk se ouderling sedert 23 November
1972.
Servaas Daniël van Heerden het op sy beurt weer sy
vader, Frederik Johannes van Heerden, as ouderling opgevolg.
Sy vader het sedert 20 Junie 1954 as ouderling
gedien. Frederik Johannes van Heerden het eweneens
die voorreg gehad om sy vader, Servaas Daniël van Heerden,
te kon opvolg, wat op 18 Maart 1922 as ouderling
bevestig is.
Dus, die Van Heerden-familie het in drie geslagte meer
as 88 jaar ononderbroke as ouderlinge op dieselfde kerkraad
gedien, en die vierde geslag Van Heerden is pas
bevestig – wat ’n voorreg vir enige kerk en familie!
Dit is nie al nie! Hierdie vier Van Heerden-ouderlinge
het elkeen die eer gehad om vir korter en langer tye sedert
9 Junie 1917 as diakens in hierdie gemeente te dien. In
vier geslagte tesame amper 93 jaar ononderbroke diens
in dieselfde kerkraad! In gesprek met brs. Servaas en
Frik van Heerden blyk dit dat hierdie voorreg hulle met
Links:
1. Servaas Daniël (sittende); 2. Frederik
Johannes (regs agter); 3. Servaas Daniël
(regs voor).
Regs
Agter: 3. Servaas Daniël, en 4. Frederik
Johannes. Voor: 5. Servaas Daniël;
Jolani en Rinus.
Ds. Rudolph van der Merwe (Wolmaransstad)
nederigheid voor die Here vervul. Nederig, omdat die Here
so goed was om ten spyte van hulle eie menslike swakheid
en onvermoë, hulle toegerus het en vir so lank in sy diens
gebruik het. “Die Here het ons van Heerdens maar verdra”,
is br. Servaas se woorde.
Om die kroon oor alles te span, was die Here so goed
om vir br. Frik van Heerden, wat tans ouderling van Doornbult
is, twee seuns en ’n dogter te skenk, waarvan een
van die seuns trots die naam dra: Servaas Daniël ... Psalm
105:5 vertel van hierdie werk van ons Verbondsgod:
Die Heer wat van geen wankel weet nie,
sal nimmer sy verbond vergeet nie;
al sy beloftes bly van krag
tot in die duisendste geslag.
Verbond met Abraham, sy vrind,
bevestig Hy van kind tot kind.
Skematies voorgestel volg die vier geslagte van Heerdens
mekaar so op as ouderlinge:
1. Servaas Daniël van Heerden 18 Maart 1922
2. Frederik Johannes van Heerden 20 Junie 1954
3. Servaas Daniël van Heerden 23 November 1972
4. Frederik Johannes van Heerden 9 Mei 2010
5. Servaas Daniël van Heerden ?
36 • Die Kerkblad • 2010
julie

Annatjie du Plessis (Grootfontein, Namibië)
2010
julie
Die krok in die
ganshok
• van oraloor •
Almal weet dat om predikant te wees, nie altyd maanskyn en rose is
nie, en dat ’n predikant maar soos ’n goeie herder agter sy skapies
moet aanloop, en soms die wolwe en jakkalse trotseer. Herder-wees
hou dus sy bepaalde risiko’s in.
Maar om gemeentelid te wees, wil vir my lyk, is ’n groot risiko. Ten minste
in die noorde van Namibië! So is my goeie, liewe, getroue herder en ek op na
Rundu toe vir die maandelikse bediening en besoek hy sy lidmate. Leonie du
Plessis en Ellen van den Berg is twee getroue lidmate wat ’n merkwaardige
opheffingsprojek onder die plaaslike bevolking op die oewer van die Kavango
op ware Christelike wyse bedryf. Hulle hoop is om die gemeenskap so te
skool en onderrig dat hulle eendag op hulle eie kan funksioneer en vir mekaar
sal kan sorg wat betref maatskaplike en geestelike sake.
Leonie, ’n regspraktisyn, is onder andere besig om mense op te lei om
ander se vorms, aansoeke en eise te hanteer. Ellen, die maatskaplike werker,
sien om na die versorging en opleiding van wesies, vigspasiënte en bejaardes.
Die gemeenskap moet onderrig word om na hulle eie mense om te sien. Op
die oog af lyk dit of alles voor die wind gaan, hulle het selfs van tyd tot tyd
vrywillige werkers uit Nederland wat kom hand bysit, soos Anke, wat nou in
die geselskap deel.
Wat Anke en haar familie uit Nederland egter nie besef het nie, is dat sy
nie net in die geselskap gaan deel nie, maar ook in die pret ... en in die risiko.
Want toe kom die rivier af, en hulle pragtige houtwoning, hoop op pale gebou,
op die oewer van die Kavango, word deur water omring. Meteens moet hulle
’n kilometer roei om aan wal te kom. En toe bel die dominee, hy kom huisbesoek
doen!
Baie wys besluit die vroue dat hulle maar vir huisbesoek moet uitroei, die
kilometer, die water en die roeispane sal opneem en die prediker op die oewer
sal ontmoet vir iets wat amper ’n nagmaal kon wees. Want met ’n broodjie in
elke hand en ’n beker koffie op die skoot, met die herder wat op die kano se
punt sit, word daar Bybel gelees en gebid. Ja, bediening in die noorde van
Namibië hou geen vervelige oomblik in nie! Maar dis waar die predikantspaar
se risiko eindig ... nie die gemeentelede s’n nie. Die onoorvertelbare storie
klink iets soos volg: die dames bring dikwels ure in die bootjies deur, want
moet hulle dan nie die honde, hoenders en ganse wat hulle eilandsbestaan
met hulle deel, soms uitroei na die vasteland om hulle sanitêre sake af te
handel nie? En iewers in een van hierdie prosesse duik oom Krokkie toe op
met sy lang tande en sy sluwe kyk in die oë.
Eers probeer die dames, wat glad nie grootwildjagters is nie, om op vredeliewende
wyse die vyand met die roeispaan af te weer, maar later moes hulle ’n
ernstige geveg op tou sit in die stryd om oorlewing. In die proses speel die
volgende toneel af: ’n boot wat omslaan, Ellen wat van onder die boot probeer
om die geweer in die lug te hou, en die ander wat die krokodil met die roeispaan
probeer tem.
En die wenner in die verhaal? Die gemeentelede wat probeer het om die
Bybel verkeerd te bewys. Want het Job dan nie gesê (Job 40:20): “Kan jy ’n
krokodil met ’n hoek vang en hom ’n
tou in die bek sit? Kan jy ’n lyn deur
sy neus steek of sy kakebeen met ’n
hoek vastrek? Sal hy by jou soebat
om genade of by jou mooipraat? Sal
hy ’n ooreenkoms met jou aangaan
of vir altyd jou slaaf wees? Sal jy hom
kan mak maak soos ’n voëltjie of kan
jy hom met ’n lyn vasmaak vir jou dogtertjies?
Sal handelaars oor ’n prys vir
hom kan kibbel? Sal hy onder kopers
verdeel kan word? Sal jy harpoene
deur sy vel kan gooi en hom met ’n
haak aan die kop kan vang? Pak hom
gerus met kaal hande: Jy sal die geveg
onthou, jy sal nie weer probeer
nie, jy sal die slegste daarvan afkom.
Wanneer jy hom sien, is jy al klaar
oorweldig.”
In Job 42:3 gaan Job sowaar nog
aan: “Ek wil nog verder praat oor die
krokodil, oor sy krag en sy liggaamsbou.
Wie kan sy bek oopmaak? Wie
kan met ’n toom naby sy tande kom?
Wie kan sy kakebene oopbreek, sy
kakebene met die verskriklike tande?”
En in vers 9: “As hy nies, spat die
vonke, sy oë is so rooi soos die daeraad.
Daar kom vuur uit sy bek, die
vonke waai deur die lug. Daar trek
rook uit sy neusgate soos uit ’n kokende
pot op die vuur ...” (Lees gerus
self verder voor jy ooit ’n krokodil aanvat.)
Hierdie aanhaling is net om te
sê: Hierdie dames verdien ’n medalje
vir dapperheid, en wanneer die herder
ooit met ’n jakkals, ’n wolf of ’n slang
naby sy kudde te doen kry, kan hy
hulle sekerlik nader roep vir hulp!
Vir meer inligting en die ware feite (want
’n goeie skrywer laat nooit toe dat ware feite
in die pad van ’n goeie storie kom nie), kontak
hulle by philadelphia@namibnet.com of
kyk op www.philadelphianamibia.org vir die
grusame detail. DK
• Die Kerkblad • 37

• van oraloor •
Fakulteit Teologie van die
NWU ken grade toe
Ds. Gerrie van Wyk het die
volgende grade (almal aan die
voormalige PU vir CHO) verwerf: BA,
ThB, BA Hons (Grieks) en ThM
(Nuwe Testament). Van 1981 tot
1982 dien hy as dienspligkapelaan by
Sektor 10 in Oshakati, waarna hy as
predikant beroep is na die Geref.
Kerk Petrusburg/Boshoff-kombinasie.
In 1987 aanvaar hy ’n beroep na die
Geref. Kerk Rustenburg, waar hy tot op hede as
predikant dien. Hy is getroud met Hanlie Dalhuyzen en
die egpaar is geseën met twee dogters – Retha en
Anne-Marie.
Dr. Van Wyk verwerf die doktorsgraad in Nuwe
Testament onder die promotorskap van prof. dr.
Francois P Viljoen. In sy proefskrif, “Die implikasie van
die diakonia van Jesus in woord- en daadverkondiging
in die Markus-Evangelie” vors hy die doel en implikasie
van Jesus se koms vir elkeen van sy volgelinge na. Dié
navorsing toon aan dat Jesus se diakonia bepaalde
verlossings-, navolgings- en oordeelsimplikasies inhou.
Dr. Kukzin Lee kom van Korea,
en het die volgende grade
verwerf: BA (Chongshin
Universiteit), MDiv (Chongshin
Teologiese Skool) en ThM (Gordon-
Conwell Universiteit). Hy was
dosent by die Korean Institute for
Theological Education en is tans
predikant van die Church of Love in
Philadelphia, VSA. Kukzin is
getroud met Yoosin Choi en die egpaar het twee
dogters: Jamie en Joann.
Sy doktorale proefskrif (in Nuwe Testament) handel
oor Matthew’s community and the gentile mission,
waarin hy die skynbare teenstrydighede met betrekking
tot die heidene en sending teenoor heidene ondersoek
met betrekking tot die sendingopdrag soos vermeld in
Matteus 28:18-20. Prof. Francois Viljoen van die
vakgroep Nuwe Testament het opgetree as promotor.
Dr. Pieter Rousseau – ’n
Tweede doktorsgraad is by
hierdie gradeplegtigheid aan dr.
Rousseau toegeken. Die eerste
was in Nuwe Testament (Johannese
studies) wat in 2004 aan
UNISA verwerf is.
Dr. Rousseau is ’n emeritusteoloog,
voorheen verbonde aan
die Seminarie van die Evangelies
Gereformeerde Kerk te Nigel,
waar hy vanaf 1980 tot 2004
gedien het as professor. Gedurende hierdie tydperk het
hy in die vakke Hellenistiese Grieks, Nuwe Testament
en Bybelse Hermeneutiek gespesialiseer, en het hy ook
Kerkreg gedoseer. Sedert sy aftrede in 2004 begelei hy
magisterstudente aan die Perspektief Opleidingskollege
te Potchefstroom.
In sy proefskrif getiteld “Noutetiese berading van
persone met piëtistiese mistastings oor lewensheiligheid”,
doen hy onder promotorskap van proff. Cassie
Venter (Praktiese Teologie, Skool vir Kerkwetenskappe)
en Chris Venter (Dept. Psigologie & Skool vir Psigososiale
Wetenskappe) ’n hermeneuties-kritiese ondersoek
na die Skriftuurlike geldigheid van die “tweede genadewerk”-leer.
Die belewing van dié vorm van piëtisme is
nagevors in ’n narratiewe, empiriese ondersoek met ’n
groep lidmate.
Die studie bied ’n beradingsmodel oor Skrifgetroue
lewensheiligheid vanuit die hoek van ’n hermeneutiesbegronde
basisteorie en die narratiewe resultate van
die ondersoek.
D r. Tshililo Liphadzi is gebore op 10 April 1964 in
Venda. Hy was predikant van die Geref. Kerk
Nzhelele (1992-2004) en tans van Tshiawelo. Hy is ook
38 • Die Kerkblad • 2010
julie

die nasionale koördineerder van
die Pan-Afrika Leierskapsontwikkelingprogram
More than a
mile deep (MMD). Hy is getroud
met Mashudu en hulle het vier
kinders.
Sy proefskrif het gehandel oor
die eerste nege hoofstukke van
Spreuke, waarin hy veral gelet het
op die onderrig wat ouers aan hulle kinders gee, met
die oog op die opbou van die gesin vandag. Prof. Herrie
van Rooy was sy promotor.
Alta Swart het die PhD in
Dogmatiek aan die NWU
verwerf met ’n proefskrif: Die
ooreenkomste tussen die
Skrif- en Godsbeskouing van
enkele internasionale
feministiese teoloë en dié van
teoloë in Suid-Afrika.
Sy het gewerk onder die
promotorskap van prof. Callie
Coetzee. Dr. Swart en haar
man Hannes (’n sakeman) is aktiewe lede van die
gemeenskap in Stella waar sy van tyd tot tyd skoolhou.
Sy het ook al haar ander grade aan die destydse PU
vir CHO ontvang: BA, HOD en MA (in Bybelkunde).
2010
julie
• van oraloor •
M ev. Christa Lusse,
betrokke by Famsa in
Prieska, het die MA-graad in
Pastorale Berading aan die
Noordwes-Universiteit in
Potchefstroom verwerf. Die titel
van haar studie was: Eensydige
vergifnis: ’n Pastorale studie.
Haar studie dek ’n unieke
faset van vergewing en wat die
implikasies daarvan is vir die
pastorale praktyk. Sy het die
studie voltooi onder die
studieleiding van prof. George
Lotter, vakvoorsitter van Praktiese Teologie by die
Fakulteit Teologie aan die NWU.
Mev. Lusse het ook vroeër die volgende kwalifikasies
verwerf: BA (SW) aan Unisa (1992) en die
Diploma in Pastorale Berading aan die Filadelfia
Kollege van Bloemfontein in 2006.
Sy is getroud met Johan Lusse en is die trotse ouma
van drie kleinkinders van haar drie kinders.
• Die Kerkblad • 39

in dankbare herinnering ...
Ds. AH (Braam) le Roux
• • 1951 1951 - - 2010 2010 •
•
Daar is min mense van wie ’n mens met reg kan sê dat hulle onder die grotes
in die koninkryk van God gereken kan word. Daarby moet ’n mens ook nie
vergeet nie dat wat in die oë van die mense groot is, dikwels in God se oë
nietig is, en wat by mense nie gereken word nie, deur God “groot” genoem word.
Wat my eie kennisse onder die mense betref, sou ek hierdie nederige dienskneg van
die Here wou uitsonder om hom “groot” te noem. Die ewigheid sal openbaar wat
hy in die koninkryk van God beteken het.
Predikant in Vanderbijlpark
Hy was eers, in 1981-1982, predikant in Vanderbijlpark. Tydens sy kort dienstydperk
daar was hy en sy kollega, ds. Fanie Grobler, reeds besig om ’n jeugsentrum vir
die bearbeiding van jongmense in ’n industriële milieu te vestig, omdat dit duidelik
was dat innoverende pastorale aandag hier nodig was.
Hy het ook destyds al die moed gehad om die kerkraad deur ’n reeks Bybelstudies
te lei om die gebrek aan Bybelgefundeerde redes vir apartheid uit te wys, omdat
hulle tot op daardie tydstip geweier het om swartmense tot eredienste, begrafnisse
en troues toe te laat. Hy het op sy kenmerkend rustige, versoenende wyse die
mense laat nadink en met die ander kant van die saak gekonfronteer sonder om
hulle te vervreem. “Jy moet so werk met mense dat jy altyd weer vir hulle kan
preek,” was een van sy persoonlike riglyne.
Sendeling van Aranos
Hy is spoedig na die sendingveld in Botswana beroep, waar hy 27 jaar lank, eers
as sendeling van Aranosgemeente en later as tentmaker-predikant van die Reformed
Churches in Botswana (spesifiek die gemeente D’Kar), altyd nog weer as die vredemaker
bekend sou staan, iemand wat mense kon versoen en groepe bymekaar kon
bring waar dit op die oog af onmoontlik gelyk het. Kerklik was sy visie en inspirasie
’n belangrike dryfkrag agter die vereniging van die verskillende klein Boesmangemeentetjies,
vrugte van die sending van die Gereformeerde en NG Kerke, in een,
nuwe kerkstruktuur met ’n eie gereformeerde kerkorde, aangepas by hulle lewensomstandighede,
in die selfstandige Reformed Churches in Botswana.
Sy kreatiwiteit
Hy was innoverend en kreatief in sy denke. Sommige mense kan wel kreatief
dink en visioene sien, maar min mense het die seldsame gawe om daardie visie
werklikheid te laat word. Braam was een van daardie begenadigdes. Was die visie
eenmaal duidelik, het hy met soveel passie en harde werk ingespring dat hy mense
met hom saamgeneem het, gemotiveer deur sy voorbeeld en optimisme.
Reeds in sy studentejare was hy een van die argitekte en uitvoerders van ’n
nagskool vir swart studente wat gesukkel het met ondersteuning vir afstandsonderrig,
omdat daar nog geen hoërskool in Ikageng was nie. Hierdie projek is uiteindelik
deur die destydse provinsiale administrasie gesluit, maar elemente daarvan het oorleef
en ontwikkel tot die organisasie PROMPU, wat lank onder die vaandel van die Puk
opheffingswerk gedoen het.
Prof. JA (Koos) van Rooy (Louis Trichardt)
Tydens sy weermagdiens het die koffiekroeg
wat hy en troepe op die grens
saam gebou het, Engelse en Afrikaanse
Christene verenig in ’n soeke na dieper
betekenis in hulle betrokkenheid by en
die wese en sin van oorlog. Naas sy weermagwerk
het hy ook nog Boesmangemeenskappe
naby Tsintsabis begin bedien.
Die uitdagings van San-sending
Braam was getroud met Willemien
Jerling. Sy is die dogter van Dirk en Pollie
Jerling, wat jare lank met groot opoffering
en toewyding die basis van die sendingwerk
daar gelê het.
Wat die werk onder die San ’n besondere
uitdaging gemaak het, is dat die
Naro, soos ander San-gemeenskappe, in
’n oorgangstadium was tussen hulle tradisionele
bestaan as jagter-versamelaars
na ’n moderne kapitaal-ekonomie. Hulle
was in geen opsig vir so ’n oorgang toegerus
nie. Hulle hele lewenswyse het dit
vir hulle onmoontlik gemaak om aan te
pas. Swerwerjagters spaar niks vir die
toekoms nie, hulle eet op wat hulle kan
voordat dit sleg word, en besit net dit
wat hulle sonder pakdiere met hulle saam
kan dra. Hulle moes in ’n moeisame proses
geleer word om vir die toekoms te
voorsien. Hulle het ’n baie lae selfbeeld,
en aanvaar dit gelate om deur swart en
blanke mense in Botswana uitgebuit te
word. Hulle moes eers van voor af uit
die evangelie leer dat hulle voor God op
dieselfde vlak as ander mense staan. Hoe
kan ’n gemeente in so ’n gemeenskap
bestaan tensy hulle eers ’n mate van bestendigheid
in hulle bestaan bereik?
Vir die Boesmans ’n Boesman
Die jong egpaar het besluit om hulle
só volledig in die Boesman-gemeenskap
40 • Die Kerkblad • 2010
julie

te integreer dat hulle op alle gebiede die
mense se lief en leed kon deel en hulle
so nie net na Christus toe kon lei nie,
maar ook iets daadwerkliks van binne uit
kon doen aan die armoede en politieke
onderdrukking, asook kulturele verguising
van hierdie minderheidsgroep.
In die laat 1980’s het die Aranosgemeente
besluit dat hulle die sendingwerk
in Botswana genoegsaam afgerond het
om hulle te onttrek. Teen hierdie tyd was
Braam en Willemien reeds volledig ingegrawe
in dienswerk naas die evangelieverkondiging.
So het hulle die oortuiging
uitgeleef dat God van hulle verwag om
nie net sy Woord nie, maar ook alle gawes
wat nodig is om mense ’n lewe van gelykwaardige
aanvaarding en selfstandigheid
te laat lei, aan te wend. Uit hierdie
oortuiging en benadering het die Kuru
Projects ontstaan. In die begin (vanaf
1983) is daar gekonsentreer op kleuterskoolonderwys
en opleiding, groenteboerdery,
looiery en leerwerk, en ander
handwerk vir die gemeenskap van D’Kar,
en teen die laat tagtigerjare is die plaas,
oorspronklik gekoop en aan Aranos geskenk
deur mnr. Henry Lück, formeel aan
die kerkraad van D’Kar oorgedra. Dit was
die eerste voorbeeld van formele grondeienaarskap
deur San-mense, iets waarvoor
Braam hom sy lewe lank beywer het.
Braam het hom by die San se maniere
van kommunikeer, aangesluit om die
Woord vir hulle duidelik te maak. Die
Boesmans (ook genoem San) was ’n nasie
van storievertellers en kunstenaars, met
min formaliteit in hulle kultuur. Vir die
Naro-mense, wat geglo het dat die Skeppergod
hulle gemaak het, maar vanuit ’n
afstand betrag sonder daaglikse betrokkenheid
by hulle lewens, was die bodskap
van Jesus Christus as die brug na hierdie
God toe, ’n wonderlike en blye ontdekking,
en Braam het hulle bly aanmoedig
om ’n liturgie en kerkstruktuur te vind
wat hierdie waarheid sal bly kommunikeer
as sendende gemeentes na hulle eie mense.
Braam se styl van verkondiging was
dus vir die San betekenisvol en verstaan-
2010
julie
in dankbare herinnering ...
baar, met sy informele gebruik van visuele simbole en grafiese tekeninge, selfs soms
sketse in die sand, en die gebruik van drama in die erediens, ter wille van kommunikasie
van die geloof op die eenvoudigste en verstaanbaarste wyse. Hy het ’n
strokiesprent-kategismus ontwikkel om sy ongeletterde kerkraad mee te bemagtig,
en die jaarlikse Paasspel op Dekar, waarin die hele gemeente en later die hele
klassis van die Reformed Churches in Botswana deelgeneem het, het later ’n aantrekkingskrag
wyd en syd geword, waar meer as 1 000 mense jaarliks saamgetrek het vir
’n hele naweek om deel te neem aan die uitbeelding van die kruisgebeure en saam
Nagmaal gevier het om die opstanding jubelend te gedenk.
Die selfbewuswording van die Naro
Een van die belangrikste gebeurtenisse in die kommunikasie van die evangelie
vir die mense self was die aanmoediging om hulle eie Skrifberymings in die Narotaal
te doen, en in die erediens te sing. Die Naro-koor, wat vandag nog bestaan,
was terselfdertyd ’n simbool van bevryding en erkenning van hulle Godgeskape
uniekheid, want tot op daardie moment was die gebruik van ’n minderheidstaal in
die konstitusie van Botswana verbode. Braam het ook reeds in die tagtigerjare
begin om ’n ortografie vir die Naro-taal te ontwikkel. Die taak is later voortgesit
deur drr. Hessel en Coby Visser, en hulle werk het sedert 1991 op D’Kar gegroei
tot die toonaangewende projek in ’n minderheidstaal in Botswana, met die grootste
deel van die Bybel reeds vertaal, en ’n aantal Naro-Bybelvertalers opgelei om verder
aan te gaan. Hierdie projek het ’n reuse rol gespeel in die jarelange stryd om moedertaalonderrig
in Botswana aanvaar en toegepas te kry.
Die Kuru-projekte
Die werk wat die Kuru Development Trust gedoen het, het by die diakonale taak
van die gemeente aangesluit. Kuru beteken “Doen dit!” in Naro, maar ook in omtrent
ses ander San-tale. Kuru het op verskeie vlakke volgens ’n holistiese benadering
gewerk om die San-mense te help ophef. ’n Groot verskeidenheid projekte is aangepak
om inkomste te genereer en so die onbeskryflike armoede van die ontheemde Boesmans
aan te spreek: leerwerk, naaldwerk, tuinmaak, die handwerk-mark is ontwikkel,
onderwys op verskeie vlakke is aangespreek (die Bokamaso-kleuterskoolprojek het
teen 1988 reeds 15 kleuterskole bedien en onderwysers opgelei, en is vandag die
amptelik geakkrediteerde program van Botswana).
Braam en sy gesin het só intiem met die mense saamgelewe dat hulle selfs
maande op ’n slag in ’n grashut op ’n nedersetting gewoon het om die taal en
kultuur eerstehands te bestudeer. Dit het vir hulle duidelik geword dat hulle die
apatie en afhanklikheid alleen sou kon deurbreek as hulle die San bewus kon maak
van die waarde en unieke identiteit van hulle eie kulturele gawes, byvoorbeeld hulle
danse, taal, verhale en kuns, en die waarde van die bydrae van veld- en natuurkennis
uit die tradisionele jagter-versamelaarsbestaan in volkome harmonie met die natuur.
Met die oog hierop het die Kuru Development Trust ’n groot deurbraak gemaak
op die gebied van kultuur en kuns en die dokumentering van die San se geskiedenis.
’n Unieke (en deesdae wêreldbekende) kunsprojek is in die vroeë 1990’s begin,
asook ’n museum en kulturele sentrum wat ook die verskeidenheid danse, verhale
en spelvorme van die San-kultuur nagevors, bevorder en bekendgestel het. Hierdie
projekte was van die grootste faktore wat bygedra het tot groter begrip en aanvaarding
van die San se diverse en verrykende bydrae tot die Botswana-samelewing, en het
’n ommeswaai in gesindheid jeens dié volk tot gevolg gehad, en selfs gelei tot
oorgrens-nasiebou tussen die meer as 14 verskillende taalgroepe.
• Die Kerkblad • 41

in dankbare herinnering ...
Byna weggejaag
Braam het Kuru intussen agter die skerms gelei om hulle deur die regeringskanale
te beywer vir grondregte vir die San. Op dié wyse is daar stil-stil groot deurbrake
gemaak, is hele gemeenskappe weer in hulle tradisionele gebiede hervestig, en is
daar sindikate gevorm wat vir boorgate aansoek gedoen het, en so weer groot
stukke van hulle grond wetlik aan hulle terugbesorg het.
Die aanbreek van die Dekade van die Inheemse Volke in 1993 het egter soveel
politieke aandag en belangstelling van buitelandse donateurs in Kuru aangebring
dat die politieke emansipasie van die San buite verhouding met die res van hulle
ontwikkeling gegroei het, en Braam as sondebok deur die Botswana-regering uitgesonder
was. Sy werkspermit is in 1993 sonder opgawe van rede deur die regering
gekanselleer.
Dié stap was egter olie op die vuur, want menseregte- en inheemse volkegroepe
het dit gesien as teken van die onderdrukking van inheemse volke se reg tot selfbeskikking.
Wêreldwye oproepe na die Botswana-regering, van onder andere die Amerikaanse
senaat, die parlement van die Europese Unie, die Wêreldraad van Kerke en
die Christelike Instituut, en uiteindelik die persoonlike bemiddeling van pres. FW de
Klerk, het die gesin vergunning gegee om aan te gaan met hulle werk, maar dit het
hulle nogtans meer as 20 jaar geneem voordat hulle burgerskap van Botswana
ontvang het.
Internasionale erkenning
Braam se werk het egter gaandeweg meer in Botswana en selfs internasionaal
erkenning gekry. Hy het ’n studiereis as erkenning van sy werk ontvang na die
projekte van die Agha Khan Foundation in Pakistan. Hierdie besoek sou sy visie op
ontwikkelingswerk vir die volgende 15 jaar sterk beïnvloed, deurdat sy oortuiging
bevestig is dat gemeenskappe stadig tot selfstandigheid en selfs eie kapitaalontwikkeling
opgebou moes word, en dat liefdadigheid meer skade as goed berokken.
In 2006 is hy deur die Noorweegse kerke genooi om deel te neem aan die Wêreldraad
van Kerke se beraad in Sao Paulo, Brasilië, om toeligting te gee oor werk onder
inheemse volke. Hy en die eerste San-predikant (ds. Mario Mahongo van die NG
Kerk Platfontein in Suid-Afrika) het die beraad saam toegelig.
Braam en sy gesin het in 1998 na Shakawe in Noord-Botswana getrek, om
nuwe hulpprogramme vir onbereikte San-groepe in Noordwes-Botswana te begin.
Kort voor dit het hy help stig aan ’n regionale netwerkorganisasie vir die San van die
hele Suider-Afrika, om die verskillende groepe onderling te versterk en oorgrensuitwisseling
te bevorder. Dié organisasie, WIMSA (Working Group of Indigenous
Minorities) het vanuit Windhoek ge-opereer. In hierdie tyd was Braam ook ’n stigterslid
van die South African San Institute (SASI, in Kimberley en Upington), en het via
WIMSA help ontwikkel aan die !Khwa ttu kulturele San-sentrum en toerisme-opleidingsplaas
naby Yzerfontein in die Kaap.
Opleiding van leiers
Die laaste twee jaar van sy lewe het Braam nie meer amptelik vir Kuru gewerk
nie, weereens ’n bewuste en simboliese stap van oorgawe aan die opkomende Sanleierskap.
Hy het hom bevoorreg gevoel om wel nog deeltyds te kon aanhou werk
aan leierskapsopleiding, en het tesame met ’n groep wat hulleself die “San-rentmeesters”
genoem het, ’n handleiding en manifes van San-waardes vir die moderne tyd
opgestel. Een van die belangrikste hiervan het die San self genoem die belangrikheid
van die “wandel voor die gesig van God”,
en vir Braam was dit bevestiging van sy
passie vir die openlike erkenning en
noodsaak in Afrika om ontwikkelingswerk
vanuit ’n Christelike geloofsoortuiging te
doen. Soveel mense uit die Noorde misken
die rol van godsdiens in ontwikkelingswerk
in Afrika, en omdat hulle mense
se harte en oortuigings onaangeroer laat,
misluk ontwikkelingsprojekte dikwels.
Braam was twee weke voor sy skielike
dood nog besig om te ontwikkel aan toekomstige
opleidingskursusse vir sendelinge
en ontwikkelingswerkers, gebaseer
op hierdie proses.
Die hartseer en hulde van ’n volk
Braam le Roux is langs sy skoonvader
begrawe in die begraafplaas van die dorpie
Samochima, naby Shakawe in Noord-
Botswana. Soos vir sy skoonvader, het
die plaaslike gemeenskap die begrafnisreëlings
feitlik totaal oorgeneem om eer
te betoon aan sy betrokkenheid in hulle
lewens. Elke dag en aand vooraf het hulle
self ’n klein roudiens by sy huis kom hou,
en meer as duisend mense vanoor die
hele land en Suid-Afrika en Namibië het
saamgetrek om hom te begrawe, terwyl
mense van die gemeenskappe D’Kar en
Shakawe die twee beeste en ’n koedoe
gaargemaak het om almal mee te voed.
Die Naro-koor van die D’Kar Reformed
Church het die liedere gesing wat hulle
self getoonset het, om daarmee te getuig
hoedat ’n vooraf veragte en onderdrukte
taal sy voortbestaan te danke gehad het
aan die visie van hulle “Vader Abraham”.
Sprekers het hom geloof as egte vredemaker,
die man wat “van agter af gelei
het”, die man wat die hart van armes kon
verstaan en werklik na hulle kon luister.
Hy laat sy vrou Willemien, na ’n huwelik
van 34 jaar na, sy skoonmoeder
Pollie Jerling, en sy drie kinders: Laurika
(met eggenoot Ed en klein Luan Wiebe),
Eben (met Phia van Helden en klein Phia),
en Hettie (met Damman Kruger). Salig
is die vredemakers! DK
42 • Die Kerkblad • 2010
julie

Ds. CJH (Casper) Breed (Secunda)
2010
julie
Ds. Theron Krüger
• • 17 17 Desember Desember 1948 1948 - - 11 11 November November 2009 2009 •
•
Theron Krüger het op 11 November 2009 die laaste
tree na ons hemelse Vaderhuis gegee. Hy was liggaamlik
erg verswak nadat hy longontsteking opgedoen het en
vir ongeveer drie maande aan ’n ventilator gekoppel was. Daar
was hoop dat hy beter sou word, maar ons hemelse Vader het
anders besluit. Sy familie het die voorreg gehad om teenwoordig
te kon wees en afskeid te neem voordat hy sy asem vir
oulaas uitgeblaas het, rustig soos wat hy geleef het. En toe
was hy by sy ewige bestemming.
Theron is op 17 Desember 1948 in Bloemfontein gebore,
die vierde van Nols en Blondina Krüger se ses kinders. Hy het
aan die Hoërskool Sentraal gematrikuleer waarna hy sy diensplig
te Middelburg voltooi het. In 1968 het hy as eerstejaar by die
destydse PU vir CHO ingeskryf om hom vir sy roeping as
predikant te bekwaam. Hier het hy vir Joy le Roux ontmoet wat
aan die Onderwyskollege gestudeer het. Hulle het in 1974 in
die huwelik getree en ’n mooi lewe saam gehad. Vyf kinders is
uit die huwelik gebore: Quanel (’n studentebaba wat sy klasmaats
help grootmaak het), Koos, Le Roux, Loandie en Alida.
Theron was ’n gesinsman. Hy het sy kinders met baie geduld
en liefde versorg, op een stadium toe Joy siek geword het,
met groot opoffering en moeite. Lidmate het nie altyd verstaan
dat hy tegelykertyd pa en ma moes wees en nie orals kon
bykom nie, en dit het baie spanning by hom veroorsaak. Tog
het hy nooit teruggedeins nie, en was dit vir hom ’n vreugde
en voorreg om dit te kon doen.
Theron het met oorgawe op die saailand van God gewerk. Hy
het in die kombinasie Venterstad/Colesberg (1978-1982) begin
en het hom van die eerste dag af toegewy aan die roeping om
bedienaar van die Woord en herder van God se kudde te wees.
in dankbare herinnering ...
Hy en sy gesin het ’n vinnige draai in Oos-Londen (1982-
1984) gemaak, waar die gesondheid van een van sy kinders
só aangetas is dat hy die kusdorp na slegs twee jaar vir Newcastle
(1984-2007) verruil het. In 2007 is sy dienswerk tot sy
groot hartseer op grond van mediese redes beëindig.
Hy het dit nie maklik in sy lewe gehad nie. Sy lewensmaat is in
1998 met borskanker gediagnoseer en dit het spoedig na die
res van haar liggaam versprei. Sy is in 2000 oorlede nadat
haar lewer ook aangetas is. In 2001 is Theron ook met kanker
gediagnoseer, maar ná behandeling was hy deur die genade
van God in staat om vir ’n verdere ses jaar met sy werk te kon
voortgaan. Soos aan Hiskia, het die Here ook aan hom bonusjare
gegee waarvoor hy baie dankbaar was en met albei hande
aangegryp het.
In 2001 het Theron met Bets Mansveld (néé Grobler) in die
huwelik getree. Sy het dit met haar gemaklike, vriendelike geaardheid
reggekry om die saamgestelde gesin bymekaar te
hou en het haar eggenoot in gesins- sowel as in gemeenteverband
lojaal ondersteun. Dit was nie altyd maklik nie, veral toe
Theron se gesondheid begin verswak het en hy ’n ingrypende
operasie moes ondergaan. Nadat hy geëmeriteer het en die
werksdruk en spanning van die bediening van hom af was, het
dit beter gegaan en kon hy en Bets nog ’n bietjie rondry en
hulle vier kleinseuns geniet. Hulle het selfs nog met die Algemene
Sinode 2009 kom oë wys en vir ’n tydjie saam met sy
klasmaats gekuier.
Ons sal hom mis, veral sy maklike lag, sy ondeundheid en sy
lewensblyheid. Hy was ’n geesgenoot en ’n vriend deur dik en
dun. Ons dank ons hemelse Vader vir hom en bid sy eggenote
en kinders die vertroosting van die Here toe. DK
• Die Kerkblad • 43

• ons jeug •
Dopper-Tjopperkamp
Die hoërskooljeug van Pretoria-Montanapoort (Dopper-Tjoppers) het van 7-9 Mei vanjaar by Kwaggasrus
(Diesel & Dust) gaan kamp. Dit was ’n propvol naweek! Daar was nie eers 5 minute om kattekwaad aan te
vang nie.
Ons het Vrydagmiddag gaan wild kyk, ’n lekker ete van kerrie en rys gehad en toe
was dit tyd vir die eerste “lesing”. Oom Albie het ons bietjie laat kopkrap oor ons
toekoms, ons sterk punte en ons swakpunte. Die aand is afgesluit met ’n groot
bosvuur – ons het probeer stilbly om die naggeluide te hoor – maar nou ja, dis nie so
maklik nie!
Saterdag was gevul met spanbou-aktiwiteite en die “Stormers” het vir “ABBA”
aangevat. Daar was spanbou-items wat ons stomgeslaan het, en ons kon nie besluit
wie is die beplanners, denkers en die doeners nie. Daarna het ons ons vaardighede
gewys met boogskiet, “paintball-target practise” en ons vertroue getoets met “quad
bike”-ry – geblinddoek!
Na die oggend-aktiwiteite het daar ’n verrassing voorgelê. Ons het bietjie gaan
“exfoliate” deur modderkruipery – nie eers ons ma’s sou ons herken het nie. Ons het
darem in die dam gaan afspoel, so tussen die swem en “foofy” deur. Min het almal
geweet wat die aand vir ons
voorlê – ’n nagmars met ’n
kinkel in die kabel. Dit was
’n nagmars, spookstorie en
skattejag in een. Vra maar
vir dié wat geblinddoek in ’n
kamer gesit is, moes
ontsnap en toe
“liggaamsdele” moes soek om terug te kom by die kamp.
Wat het nou weer met die arme ou gebeur?!
Dit was ’n onvergeetlike naweek!
Dopper-Tjopper Bestuur
44 • Die Kerkblad • 2010
julie

DRIES COETZEE, RUSTENBURG
In Markus 10:25 lees ons: “Dit is makliker vir ’n kameel om deur die oog van ’n naald
te kom as vir ’n ryke om in die koninkryk van God te kom.”
Baie van ons het seker al oor hierdie uitspraak in die Bybel nagedink. Hoe bring ’n
mens twee sulke uiteenlopende sake soos ’n kameel en die oog van ’n naald bymekaar?
Daar is moontlik ’n eenvoudige verklaring daarvoor:
Terwyl ek en my vrou in 1988 in Turkye op toer was, het ons toergids – ’n Turk van
geboorte en ’n aanhanger van die Moslemgeloof – enkele interessante mededelings oor
die ou karavaanroetes en destydse gebruike gemaak. So het hy genoem dat die karavaangangers
spesiale herberge op die roetes gehad het waar hulle met hulle kamele kon
oornag. So ’n herberg was bekend as ’n caravanserai (kervansaray in Turks). Die kamele
was in ’n spesiale kraal gehou. ’n Nou gang, spesiaal ontwerp om dit vir ’n kameel
onmoontlik te maak om daardeur te ontsnap, het toegang tot die kraal verleen. Hierdie
gang was bekend as die naald se oog.
Wikipedia skryf wel oor caravanserais, en toon selfs sketsplanne daarvan, maar dit is
latere strukture wat amper in groot basaars ontwikkel het, maar wel nog stalle vir kamele
2010
julie
Die naald se oog
Briewe van ons lesers ...
het. Ek kon geen historiese bevestiging vir
die bestaan van die naald se oog opspoor
nie. Tog is ek oortuig daarvan dat ons gids
van destyds geen kennis gedra het van die
uitspraak in Markus 10:25 nie. Hy het nooit
gedurende die 5-dae toer enige melding van
die Bybel of enige ander teks gemaak nie,
al het sy toer besoeke aan die destydse gemeentes
in Klein-Asië ingesluit.
Moontlik is daar iemand wat meer van
die onderwerp af weet, of moontlik kan die
historiese korrektheid van die naald se oog
nagevors word. Vir my lyk dit na ’n logiese
verklaring dat ’n kameel moeilik deur die
naald se oog kan kom.
Enkele stuiwers in die gemeentesangarmbeurs
DS. DJ MALAN, APK HOOPSTAD
Vergun my as lojale “buitestanderintekenaar”
– by wie daar reeds van
kindsbeen af (deur tradisionele huisgodsdiens
waartydens o.a. Psalms gesing is) ’n
intense liefde en besondere aanvoeling vir
die Gereformeerde kerklied en kerksang
gekweek is – enkele stuiwers in die gemeentesang-armbeurs
(sic!) te gooi:
Eerstens my opregte waardering vir die
interessante en verrykende aktuele artikelreeks
uit die pen van dr. Jacoba van
Rooy in Die Kerkblad (Januarie tot Mei
2010). Ek neem aan dat dit die vrug en
neerslag is van haar doktorale proefskrif
en wil haar daarmee hartlik gelukwens.
Reeds in die Februarie-uitgawe (p. 33)
noem sy dat Calvyn dit baie sterk beklemtoon
het dat die melodie diensbaar
aan die Woord moet wees. Is dit korrek
as ek daaruit ook die afleiding maak dat
hy (Calvyn) bedoel het dat die melodie
ook diensbaar aan die teksberyming
moet wees? Indien wel, beteken dit mos
dat ’n spesifieke psalmmelodie die beryming so moet kompleteer dat die aard, strekking
en inhoud daarvan duidelik uitgelig sal word, nie waar nie? Want nie alle melodieë
– al pas dit ook op sigwaarde metries in by die beryming – is mos geskik daarvoor
nie. Daarom vind ek dit jammer dat ’n Sinode van die GKSA ook “geswig” het voor
die populêre versoeking om die sogenaamde Liederwysies by Pss 38 en 130 (wat
glad nie pas by die besondere gebede om skuldvergiffenis nie) asook sommige van
PK de Villiers se (draai-orrel)-melodieë as alternatiewe op te neem (bv. Ps 18 – ’n
sieldodende herhaling van die eerste vier reëls; en Ps 147 – myns insiens allesbehalwe
’n waardige gereformeerde kerklied). Dit is selfs moontlik dat in dieselfde Psalm
twee verskillende melodieë gebruik kan word, byvoorbeeld in Psalm 130:3 kan die
“liederwysie” dalk nog werk.
Tweedens: Onbekend maak onbemind! Omdat daar in baie huisgesinne glad nie
meer tydens huisgodsdiens (waar dit wel nog gehou word) gesing word nie en insgelyks
ook nie meer by RSG se godsdiens- of oordenkingsprogramme nie, word geen liefde
meer vir goeie kerksang gekweek nie. Dit lei daartoe dat baie predikante ook vasval
by die oorbekende en “vuil-gevatte” liedere (soos sommige orreliste dit al geëtiketteer
het a.g.v. die holruggeryde en herhalende gebruik daarvan). Dr. Van Rooy lewer –
heel tereg – ’n pleidooi daarvoor dat die minder bekende liedere ingeoefen moet
word. Maar wanneer? Toe ek in die laat tagtigerjare ’n ouderling was in een van die
voorstedelike Geref. kerke in Pretoria (Innesdal) en my daarvoor probeer beywer het
dat die gemeente voor die aanvang van die erediens tyd moet afstaan aan die inoefening
van die Psalms, het die destydse, uiters bekwame en befaamde orrelis (intussen oorlede)
volstrek geweier! Daarby sit ons in alle kerkverbande met die dilemma dat lidmate
tot ’n groot mate gemaksugtig en traag begin word het om die ou goud in hulle
• Die Kerkblad • 45

Briewe van ons lesers ...
liedboeke te probeer aanleer. Gevolglik word na allerlei eenvoudiger, makliker en
baie maal minderwaardiger melodieë gesoek. Soveel so dat Amerikaanse vryheidsliedere
en soldatemarse al aangewend is as begeleiding! Selfs liedere van twyfelagtige
oorsprong het baie gewild begin raak, soos “Don’t forget me little Bessie” – ’n kroegliedjie
(bekend as “Wat ’n vriend het ons in Jesus”) wat gebruik word as melodie vir
Psalm 119!! Ja, weliswaar was (sover my kennis strek) Guillaume Franc se melodie
by Psalm 65 aanvanklik ’n troebadoerslied, maar dit pla niemand nie.
Dit skrei myns insiens egter ten hemele
as hedendaagse “kunstenaars” byvoorbeeld
geestelike woorde skryf vir die bekende
Bloubul-lied en dit dan opdis as “gospelsang”!
Die beskamende voorbeeld van die
arm weduwee
DS. APC (PEET) DUVENAGE, EMERITUS
(BENONI)
Ek het groot waardering vir die artikels
van ds. Dirk Wijnbeek wat in Die Kerkblad
geplaas is. Dieselfde geld vir baie wat
in die artikel oor “Wat van ’n tiende?” in
Die Kerkblad van Mei 2010 gesê word. Dit
is goed dat hy die klem sterk laat val op die
gesindheid waarmee geoffer moet word.
Dít ontbreek so dikwels by ons dankoffers.
Ek reken egter dat een sinnetjie in die
artikel ’n belangrike Bybelse riglyn van eentiende-plus
in die gedrang bring: “Ons maak
ons liefde en dankbaarheid vir die liefde
van Christus ... prakties sigbaar deur na vermoë
te gee waar daar nood is. Dán het ons
presies gedoen wat die Here in Maleagi 3
gesê het.”
Ek kan nie self bepaal wat my vermoë
is nie. Dit lei tot willekeur en eiewiligheid
as elkeen bepaal wat sy vermoë is. Die Here
gee in sy Woord vir ons vaste maatstawwe
waaraan ons ons dankbaarheidslewe kan
meet.
Daarom het die Here Jesus die Fariseërs
sterk aangespreek oor hulle verkeerde gesindheid,
maar nie fout gevind met die
maatstaf wat hulle aanlê nie. Gevolglik onderstreep
Hy die Bybelse riglyn van eentiende.
Hy vermaan hulle egter oor die gebrek
aan die regte gesindheid: “Ellende wag vir
julle, skrifgeleerdes en Fariseërs, huigelaars!
Julle gee tiendes van kruisement, anys en
koljander, maar wat volgens die wet van
God die swaarste weeg, laat julle na: geregtigheid,
barmhartigheid en betroubaarheid.
Juis hierdie dinge moet ’n mens doen en
die ander nie nalaat nie” (Matt 23:23).
’n Studierapport van Klassis Potchefstroom wat voor die Sinode van 1958 gedien het,
is deurgegee aan kerkrade “vir hulle ernstige aandag”. Daarin staan die volgende: “Om
enigsins aan hierdie (Skriftuurlike) vereistes te voldoen, moet ons ag gee op die skriftuurlike
voorbeeld wat ons in die gee van tiendes, as ’n beginsel van insameling. As dit gegeld het
vir die gelowiges van die Ou Testament, wat nog in die skadubedeling geleef het, is ’n
Christen wat in die tyd van vervulling lewe, sekerlik tog baie eerder tot meer as minder
verplig. Sal ons bydraes sodanig wees dat die vereistes aan ons dankbaarheidslewe gestel,
verwesenlik word, dan behoort die lidmate van die Gereformeerde Kerke plaaslik en in
die algemeen ten minste 10% van hul inkomste by te dra.”
Prof. JD du Toit het reeds vroeër dieselfde standpunt in Die Kerkblad (15 Feb 1933,
1 Mrt 1933 en 21 Mei 1943) ingeneem (Totius: Versamelde werke, 1:p. 438 vv. en 3:p.
161 vv.). Sien ook ’n artikel oor die tiende in die Almanak van 1956.
Die saak kom weereens in ’n studierapport voor die Sinode van 2006 voor. Die
volgende word kripties oor die beginsel van een-tiende gestel. Hiervan het die Sinode
kennis geneem sonder om daarmee fout te vind:
“Ou Testament – Tiende – Genesis 14:20. Sien Numeri 18:26.
Nuwe Testament – Tiende nie afgeskaf – Matteus 23:23.
Nie willekeurig nie. Dit is ’n OFFER. In die mate wat die Here jou seën – Deuteronomium
16:17; 1 Korintiërs 16:2; sien ook 2 Korintiërs 8:11, 12.
Gee wat aan God toekom – Matteus 22:21.
Riglyn: Kerkraad en Sinode – 1 Korintiërs 16:1. Sien ook Matteus 16:19.”
Ek is oortuig dat by die beoordeling van die gesindheid vir dankoffers die Bybelse
riglyn van een-tiende-plus nie buite rekening gelaat moet word nie. Daar is geweldig
baie werk wat in die gemeentes, kerkverband en veral na buite gedoen moet word.
Befondsing van die uitdra van die evangelie na buite (Hand 1:8) vra veel meer as wat ons
oor die algemeen bereid is om te offer.
Natuurlik verwag die Here nie van iemand wat nie iets het om te gee nie (2 Kor 8:13).
Maar as ek wel iets het, kom die saak van die Here eerste. Hierin is die arm weduwee
dikwels vir ons ’n beskamende voorbeeld (Mark 12:42-44).
Stuur briewe aan:
Die Redaksie, Die Kerkblad
Posbus 20008
Noordbrug 2522
Faks: 018 293 1042 ; e-pos kerkblad@gksa.co.za
46 • Die Kerkblad • 2010
julie

2010
julie
Personalia
Maandeliks wil Die Kerkblad die emerituspredikante, hulle eggenotes
en die emeritusweduwees wat 80 jaar en ouer is, gelukwens. Moses
bring in Psalm 90 die lewensjare van die mens in herinnering: “Die
getal van ons jare kan 70 wees, of as ons sterk is, 80.” Totius het dit in Psalm 90
berym: “Die sterkste klim ten hoogste tot die top van sewentig of tagtig jare op.” Ons wil in Julie 2010 die volgende susters en broeders
gelukwens:
Mev. AM (Anna) Scheepers (Koster) is op 2 Julie 84 jaar oud.
Sy was getroud met ds. GP Scheepers en hulle was die pastoriepaar
in die volgende gemeentes: Ermelo/Carolina/Barberton
(1948-1952); Matlabas/Drieviersboom (1952-1954); Thabazimbi/Matlabas/Drieviersboom
(1954-1961); Thabazimbi/
Drieviersboom (1961-1969); Thabazimbi (1969-1984).
Dr. CJ (Chris) Malan (Kleinmond) is op 3 Julie 81 jaar oud. Hy
het die volgende gemeentes bedien: Krugersdorp-Wes (1955-
1958); Boksburg (1958-1964); Oos-Londen (1964-1966);
Roodepoort (1966-1974); Pretoria-Brooklyn (1974-1978);
Noordbrug (1978-1994).
Ds JH (Hennie) Coetzee (Ellisras) vier op 11 Julie sy 84ste
verjaardag. Hy was herder en leraar in Edenvale (1960-1965);
Witbank (1965-1971); Alberton-Wes (1971-1981); en Magol
(1981-1991).
Mev. LJ (Louisa) van der Walt (Panorama Landgoed) herdenk
haar 84ste verjaardag op 17 Julie. Sy was getroud met ds. GL
Wel en wee
van der Walt en hulle het in die volgende gemeentes gedien:
Middelburg Tvl (1951-1953); Ermelo (1953-1955); Delarey
(1955-1976).
Mev. J (Jantje) Smit (Klerksdorp) verjaar op 19 Julie en is dan
84 jaar oud. Sy is getroud met ds. Kosie Smit en hulle het as
pastoriepaar gedien in Molteno (1955-1958); Queenstown
(1958-1965); en Ermelo (1966-1990).
Ds. JS (Koos) du Plooy (Potchefstroom) bereik op 20 Julie
die ouderdom van 80 jaar. Hy was predikant in Molteno (1959-
1964); Olifantshoek (1964-1976); Louis Trichardt (1976-
1982) en Bronkhorstspruit (1982-1995).
Mev. AC (Ans) van der Walt (Faunapark) is op 25 Julie 85
jaar oud. Sy was getroud met ds. MW van der Walt en hulle het
die volgende gemeentes bedien: Rustenburg-Noord/Elandskraal
(1950-1953); Belfast (1953-1955); Otjiwarongo (1955-
1958); Krugersdorp-Wes (1958-1966); Beestekraal (1966-
1971); Wonderboompoort (1971-1988).
Van harte geluk met u verjaardag hierdie maand. Ons bede is dat die dag vir u vol vreugde en geluk sal wees en dat die Here u ook in
u nuwe lewensjaar sal dra in sy Vaderhande.
Die Kerkblad wil graag die volgende egpare gelukwens met die
geboorte van hulle verbondskindertjies:
Ds. Innes en Hanlie Nagel van Nylstroom.
Dr. De Wet en Annerie Saaiman van Durban-Noord.
Ds. Dinant en Tanya Zwemstra van Vleuels (Bloemfontein).
Die Kerkblad het verneem dat ds. Pieter van der Walt van
Witrivier gehospitaliseer moes word vanweë ongesteldheid.
Die lesers van Die Kerkblad wil jou spoedige herstel en genesing
toebid. Mag die Here jou en jou gesin in hierdie tyd van
beproewing versterk en dra.
Die Kerkblad het ook verneem dat ds. Henk van Bemmel se
bejaarde vader onlangs na ’n lang siekbed en lyding in Pretoria
oorlede is. Mag u en u familie die vertroosting van die Heilige
Gees in hierdie tyd ervaar.
Ons het ook met hartseer verneem dat ds. Maarten Venter
van Potgietersrus-Wes se eggenote, Heidi, op 21 Junie oorlede
is. Ons dra hierdie gesin aan die Hemelse Vader op in ons
gebede.
BROEDERS EMERITI 51 JAAR IN DIE BEDIENING
Regstelling: Verskoning aan ds. Gideon du Plessis dat Die Kerkblad
hom verlede maand ’n Van der Walt gemaak het. Ds. Gideon du Plessis
is vanjaar 52 jaar predikant. Hy is in 1958 in die gemeente Roodepoort
as herder en leraar bevestig. Vervolgens het hy die gemeentes
Germiston (1966-1973), Witpoortjie (1973-1981), Wilropark (1981-
1997) bedien. Hy het in 1997 emeritaat aanvaar.
Daar is van die geëmeriteerde predikante wat vanjaar kan terugdink
aan hulle bevestiging in hulle eerste gemeente in die jaar
1959, 51 jaar gelede. Hulle is:
Ds. PA (Peet) Smit, wat as proponent in Groblersdal bevestig
is. Hy het ook Marble Hall (1961-1965), Barkly-Oos (1965-
1971), Bronkhorstspruit (1971-1981) en Daspoort (1981-
1997) bedien. Hy emeriteer in 1997.
Ds. PGL (Pieter) van der Walt, wat in 1959 in die gemeente
Noord-Durban bevestig is. Daarna bedien hy ook Bethulie
(1965-1970), Carletonville-Oos (1970-1976) en Naboom-
• Die Kerkblad • 47

spruit (1976-1990) waar hy in 1990 emeriteer.
Ds. PJS (Kosie) de Klerk is in 1959 in sy eerste gemeente,
Koffiefontein (1959-1966), bevestig. In die volgende jare bedien
hy Ladybrand (1966-1971), Derdepoort (1971-1978), Ladysmith/Estcourt
(1978-1991) waar hy dan ook emeriteer.
Prof. LF (Ludi) Schulze word in 1959 in sy eerste gemeente
bevestig, Alberton (1959-1969). Hy bedien ook Groblersdal
(1969-1971) waarna hy professor is aan die Hammanskraalse
Teologiese Skool (1971-1980) en die Potchefstroomse Teologiese
Skool (1980-1994). Hy emeriteer in 1994.
• Ds. JS (Koos) du Plooy word as proponent in 1959 te Molteno
(1959-1964) bevestig. Daarna is hy predikant van die volgende
gemeentes: Olifantshoek (1964-1976), Louis Trichardt (1976-
1982) en Bronkhorstspruit (1982-1995) waar hy in 1995 emeriteer.
• Ds. P (Pieter) du Plessis se eerste gemeente was Laeveld
(1959-1964). Dan werk hy ook te Delareyville (1964-1969),
Primrose (1969-1983), Wierdapark (1983-1990) en Drieviersboom
(1993-1998). Hy emeriteer in 1998.
• Prof. PJ (Paul) de Bruyn begin sy bedieningsjare in 1959 in
die Geref. Kerk Silverton (1959-1964) en arbei daarna te Vereeniging-Oos
(1964-1970) en Pretoria-Sunnyside (1970-
1988). Van 1989-1998 is hy professor aan die Potchefstroomse
Teologiese Skool waar hy in 1998 emeriteer.
• Ds. APC (Peet) Duvenage word in 1959 te Eikenhof (1959-
1962) bevestig en bedien ook die Geref. Kerke Johannesburg-
Wes (1962-1971), Bloemfontein-Suid (1971-1981) en Bultfontein
(1981-1999). Hy emeriteer in 1999.
U word deur al die Kerkbladlesers van harte gelukwens. God het
besluit waar en hoe lank u as bedienaars van die Woord aktief in
God se kerke dien. Met groot dankbaarheid kan lidmate saam met
u terugkyk op u bedieningsjare en God saam met u loof en prys.
Die redaksie van Die Kerkblad sal dit waardeer indien persoonlike nuus wat van belang is in die GKSA aan ons
bekendgemaak word deur vriende en kennisse en lidmate. Stuur berigte aan dr. Nico van der Merwe, 018 468
1782 of e-pos: nico.vandermerwe@telkomsa.net; of Posbus 6433, Flamwood 2572.
48 • Die Kerkblad • 2010
julie

2010
julie
LIEF en LEED
DOODSBERIG
Gert Pieter Snyman: Die kerkraad met die gemeente van die Geref. Kerk Primrose kondig met leedwese aan die afsterwe van
Gert op 6 Mei 2010. Ons bede is dat die Here sy familie ryklik deur sy Heilige Gees sal troos met die belydenis dat ons enigste troos in
lewe en in sterwe is dat ons aan ons getroue Saligmaker Jesus Christus behoort.
IN MEMORIAM
Johanna Heystek: Op 13 Junie 2010 was dit reeds agt jaar sedert sy oorlede is. Ons onthou haar en eer die Here vir die genadevoorbeeld
in haar aan ons geskenk. Joost, Rolien, Fanus en Pieter.
BEROEPE
Beroepe ontvang
➠ Ds. TJ Potgieter van Port Elizabeth na Graaff-Reinet.
➠ Ds. HW Schutte van De Aar/Strydenburg/Oranjerivier-kombinasie
na Noord-Oosrand.
➠ Ds. JC van Dyk van Ventersdorp na Meyerton.
➠ Dr. ALA Buys van Pietersburg-Noord na Innesdal.
Beroepe aanvaar
➠ Ds. LP van Jaarsveld van Uitschot/Delareyville/Sannieshofkombinasie
na Brakpan-Suid.
Beroepe bedank
➠ Ds. JC Aucamp van Kuruman na Noord-Oosrand.
➠ Dr. J Pretorius van Linden na Krugersdorp-Oos.
➠ Ds. DP Prinsloo van Outjo/Otjiwarongo/Biermanskool-kombinasie
na Innesdal.
➠ Ds. TJ van Vuuren van Heilbron na Klerksdorp-Noord.
BEVESTIGING
Die kerkraad van die Geref. Kerk Naboomspruit het op 12 Junie
2010 saam met deputate van Klassis Waterberg vergader, en
verklaar hiermee dat ds. LJ (Lou) Erasmus behoorlik volgens die
formulier wat daarvoor vasgestel is, as bedienaar van die Woord
in hierdie kerk bevestig is, en dat die daarby behorende stukke
onderteken is. Ons bede is dat die Drie-enige Verbondsgod hierdie
broeder tot ’n groot seën sal maak in die diens waarin Hy hom
gestel het.
ADRES- EN TELEFOONNOMMERVERANDERINGS
➠ Ds. Wilhan Jobse: tel. 045 971 0662.
GEREF. KERK ESTCOURT SLUIT SY DEURE
Die Geref. Kerk Estcourt het ook nou sy deure gesluit vanweë
lidmate wat te min geword het. Ons is jammer dat ons sover
moes gaan, ons het geen keuse gehad nie.
Ons is dankbaar teenoor ons Skepper wat ons die geleentheid
gegee het om vir meer as 50 jaar as kerk in Estcourt te kon bestaan.
Ons is dankbaar dat sy evangelie nog in ons land met groot seën
op die KERKWERF
verkondig word. (CH Jacobs – skriba)
KLASSIS- EN STREEKSINODE-OPROEPE
KLASSIS KWAZULU-NATAL-SUID: The Reformed Church
KwaMncane as calling church would like to call all the church councils
to the classis meeting which will be taking place at KwaMncane
on the 7th September 2010 at 09:00. For directions, please call
rev. JP Sithole on 084 477 3570 / 083 477 3587.
KLASSIS BOLAND: Klassis Boland word opgeroep om DV op
Dinsdag 14 September 2010 om 09:00 in die kerkgebou van die
Geref. Kerk Strand te vergader. Kredensiebriewe moet die Roepende
Kerkraad (Strand) voor 14 Junie 2010 bereik.
Alle beskrywingspunte en beswaarskrifte moet voor of op 14
Junie 2010 ingedien word by die Korresponderende Kerkraad. Alle
deputaterapporte en verslae van gemeentes moet die Korresponderende
Kerkraad voor 14 Junie 2010 bereik (Posbus 66, Sanlamhof
7532; e-pos piet@polka.co.za).
KLASSIS NOORDWES: Klassis Noordwes word opgeroep om
DV op Dinsdag 10 Augustus 2010 om 09:00 te vergader in die
gebou van die NG Kerk Christiana, h/v Dirkie Uys- en Robynstraat
(ons ontvang u vanaf 08:30).
Alle stukke vir die agenda moet die Korresponderende Kerkraad
bereik per e-pos by gerefkerkvryburg@gmail.com, of Posbus
231, Vryburg 8600 nie later as 16 Julie 2010 nie. Kredensiebriewe
kan per e-pos gestuur word na hennie@gksa.co.za of gefaks word
na 086 600 8070 of gepos word na Posbus 169, Christiana 2680
voor 5 Augustus 2010. Name van ouderlinge wat beskikbaar is vir
afvaardiging na die Streeksinode Noordwes (DV 23 November
2010 te Vryburg) moet op die dag van die vergadering by die moderamen
ingehandig word.
PROPONENTE WAT BEROEPBAAR IS
➠ HM (Herens) Nkoana.
Sel. 083 765 1354. E-pos: nkoana@gmail.com
Gee asseblief alle inligting in verband met beroepe deur aan Wymie
du Plessis, Administratiewe Buro, tel. 018 297 3986, faks 018 293
1042 of e-pos wymiedup@gksa.co.za.
• Die Kerkblad • 49

kleinADVERTENSIES
Die Bemarkingsafdeling, DIE KERKBLAD,
Posbus 20004, Noordbrug 2522.
Tel: 018 297-3989. Faks: 018 293-1042.
E-pos: wymiedup@gksa.co.za
TARIEWE:
Advertensies en kleinadvertensies:
Op aanvraag beskikbaar.
Berigte: R0,20 per woord (min. R5,00)
plus R2,20 per sentimeterkolom vir ’n foto.
BTW is ingesluit. Volledige besonderhede is by
bostaande adres beskikbaar.
VAKANSIE EN VERBLYF
NATALSE SUIDKUS
UVONGO: 12-bed vakansiehuis. Mooi see-uitsig, loopafstand van strand. Alle
geriewe. 3 Badkamers, ruim balkon, 9 X 5 meter. TV, mikrogolfoond, ruim ys- en
vriesgeriewe. Tel. 013 932 2433 of sel 083 944 5935; faks: 013 932 0581.
UVONGO: LA CRETE SANDS NO. 1. 6-Bed luukse en moderne vakansiewoonstel
met ’n 180º see-uitsig en brandersig. Slaap 6 persone; ’n braai-area op jou eie
balkon; Toesluitmotorhuise; swembad; TV, DSTV en beddegoed ingesluit by prys.
Skakel Luzelle by 011 678 5440 of sel 083 326 6329; www.uvongoholidays.co.za
MARGATE: MARLICHT VAKANSIEWOONSTELLE. Aangename, see-uitsig verblyf
in goed toegeruste 2-, 3- en 4-slaapkamer selfsorgwoonstelle. TV met M-Net
en linne ingesluit. Gesellige braai-area. Onderdakparkering. Perseel omhein met
veiligheidshekke. Slegs 50 m vanaf seefront.
Skakel Boet en Marie Grobler gedurende kantoorure vir verdere besonderhede of
kleurbrosjure. Tel. 039 312 1052 of faks 039 317 1870.
E-pos: marlicht@uasa-ops.org.za Webbladsy: wheretostay.co.za/marlicht
MANABA-MARGATE: Gerieflike 4-slaapkamer, selfsorgwoning. Slaap tot 10 persone.
Mooi see-uitsig. Braaigeriewe, ens. Skakel Nita by 039 317 4146.
SCOTTBURGH: Woonstel, heeltemal privaat, slaapplek vir 3, badkamer, yskas,
mikrogolfoond ens. TV, onderdak braaigeriewe. Billike binne- en buiteseisoentariewe.
Naby strand. Tel. 039 976 0288 of 076 578 6346.
AMANZIMTOTI DROMEDARIS 503: 2-Slaapkamerwoonstel op strand. Toegerus
vir 6 persone. Skakel 031 903 8227.
AMANZIMTOTI – STELLA MARIS: Pragtig, strandfront, luuks, veilig. 2-Slaapkamer,
2/6 persone, TV, swembad,
braaigeriewe. Spesiale aanbiedinge,
buiteseisoen. Tel. 031 903 5477. Faks 031
903 5479.
AMANZIMTOTI – AFSAAL 602: Ruim 2slaapkamerwoonstel
met see-uitsig. Toegerus
vir 6/7 persone. Spesiale aanbiedinge
buiteseisoen.
Tel. 011 954 5288 of 082 335 7101.
AMANZIMTOTI – ALBATROS 303: 2-
Slaapkamerwoonstel op strand met seeuitsig.
Toegerus vir 6 persone. Persoonlike
aandag. Skakel Marie 072 347 7534 of 031
904 2100.
DOONSIDE (SHANGRI LA): (Twee km
suid vanaf Amanzimtoti.) Twee- en drieslaapkamer
vakansiewoonstelle vir tot 9
persone teen die strand. Rustige omge-
wing, vriendelike kompleks, see-uitsig, beveiligde onderdakparkering, kleur-TV,
ens. Braaiplek en swembad op perseel. Privaatbesit, billike tariewe. Skakel asseblief
012 567 3933.
GLENMORE – MUNSTER (naby Margate): 3-Slaapkamer meenthuis in veilige,
omheinde gebied. Naby strand. Groot balkon, 2 badkamers. Pragtige see-uitsig.
Buiteseisoen: R350 per dag (minimum 5 dae). Skakel 018 290 5670 of 084 504
6640.
ELYSIUM: Het die Wêreldbeker julle vakansieplek gevat, kom bespreek by ons.
Akkommodasie beskikbaar. Billike prys. Ten volle toegeruste 8-slaapplek huis en
ten volle toegeruste 6-slaapplek huis. Kan apart of saam vir groepe gehuur word.
Skakel Dinie by 082 336 9326.
NATALSE NOORDKUS
LICORNA BEACH, UMHLANGA ROCKS, NOORDKUS: Volledig gemeubileerde
luukse vakansiewoonstelle te huur. Skakel Durban 031 561 2344 of 031 561 2986.
Onmiddellik beskikbaar.
WESKAAP / TUINROETE
KAAPSTAD/BELLVILLE: Naby Tygervalleisentrum en N1 hoofroetes, 6 minute
vanaf Kaapstad. Akkommodeer tot 8 persone. Luuks en billik. Skakel Lou 083 234
5250 of 021 919 4358.
BELLVILLE/WELGEDACHT: Volledig toegeruste selfsorgeenheid in sekuriteitswoonbuurt.
Onderdakparkering, pragtige uitsig. Luuks en billik.
Skakel Elza Beekman 082 372 2647.
BELLVILLE/OAK GLEN: DISA Selfsorg. Luukse, ruim, volledig toegeruste 1-slaapkamer
selfsorgeenheid in rustige woonbuurt. Slaap 2-3, linne ingesluit. Sentraal
geleë vir die Kaapse toeriste-attraksies, besigheidsentrums, hospitale en winkelsentrums.
Sien www.wheretostay.co.za/disa of skakel Fenny van der Hout by 021 910
0561 of 084 771 0312 of e-pos: dvanderhout@gmail.com
BLOUBERG, KAAPSTAD: Luukse tweeslaapkamerwoonstel, selfsorg, seefront,
DSTV, verhitte swembad.
Tel: 051 654 0504, faks 086 684 5458. E-pos: blouwberg@mweb.co.za Webadres:
http://mysite.mweb.co.za/residents/blouwberg
SOMERSET-WES: Groot 4-slaapkamerhuis, 2-sl- en 1-sl-woonstel. Volledig en
luuks toegerus. DSTV, ens. Ideaal geleë naby N2 en op wynroete. Billike tariewe.
Chrisna Aucamp 072 139 0000.
STRAND/BLOUBERG/GORDONSBAAI/STELLENBOSCH/BETTIESBAAI/WA-
TERFRONT/BELLVILLE/KAAPSTAD: Vakansieverhuring van woonstelle, huise
heeljaar en Desember! Kontak 083 313 4215 of cosybeach@absamail.co.za
STELLENBOSCH: KIERIE KWAAK selfhelpeenhede en gastehuis (2, 3 en 10
persone) geleë op ’n plaas buite Stellenbosch. Skakel Sonja of Koos van Zyl: faks/
tel 021 883 3163 / 082 551 4784 of www.kieriekwaak.co.za vir verdere inligting.
STELLENBOSCH / DIE BOORD: Netjiese, goedversorgde selfsorgeenheid (115
m²) in sekuriteitskompleks, 2 slaapkamers vir 4 tot 5 persone. Beskikbaar vakansies,
Mrt/April, Junie/Julie en Nov tot begin Feb. Skakel Margaret 084 466 7121 of
e-pos rkhoving@mweb.co.za
GORDONSBAAI: Gesellige, luukse vakansiehuis teen die hange van die Hottentots-Hollandberge
met asemrowende uitsigte oor die berge en baai, in rustige omgewing,
naby alle Kaapse toeriste-attraksies. 6 Persone, 2 badkamers, sondek, patio
met braaigeriewe, dubbelgarage.
Tel. 012 329 2395 (w) of 012 332 2828 (h). Website: www.capetownadventure.com
GORDONSBAAI: BERG EN SEE. Ten volle toegeruste vakansiehuis (6 persone)
enig in sy soort. Geleë teen berghange met 180º see-uitsig oor Valsbaai en
Hottentots-Hollandberge. In veilige, rustige woongebied, loopafstand vanaf Bikiniswemstrand
en dorpsentrum. 3 Slaapkamers, 2 badkamers, aparte stort, groot
50 • Die Kerkblad • 2010
julie

sondek, braai-patio, toesluitmotorhuis en DSTV. Vir meer besonderhede skakel
Jonker 083 325 4369.
GORDONSBAAI: HOOGGENOEG. Selfsorg, 3-slaapkamer vakansiehuis. Slaap
5. Uitsig op see en berge. Veilige parkering. Foto’s op aanvraag. Tel. 021 856
0736 of 082 320 6577.
GORDONSBAAI: Kom geniet die lieflike Kaap vanaf ’n nuwe, luukse, volledigtoegeruste
2-slaapkamer, 2-badkamerwoonstel. Goeie sekuriteit, parkering in
kelder. See- en berguitsig, 50 m vanaf hoofstrand en restaurante. Slaap 4, geen
kinders onder 12 jaar. Tariewe: R300 – R500 per dag. Skakel Marianne by 082
325 2699.
DANABAAI: Net 7 km buite Mosselbaai en naby alles. Stil, rustig met natuurskoon,
strand en see-uitsig (180º) uit alle vertrekke en braai-area. Ruim, netjies, skoon
woonstel met 2 slaapkamers en dubbelslaapbank in leefarea. Volledig toegerus
met badkamer, stort, kleur-TV, privaat buitebraai en toesluitmotorhuis. Slaap vir
maksimum 6 persone wat kinders insluit. Binneseisoen @ R750 per dag vir
woonstel. Buiteseisoen @ R280 per dag. Naweektariewe beskikbaar @ R750 per
naweek (net buiteseisoen). Skakel nou Gerrit Badenhorst 083 274 6493 (sel); epos:
gerrit@gerritbadenhorst.co.za
HARTENBOS: Vakansiehuis te Hartenbos. R570 per dag. Goedkoper en onderhandelbaar
buiteseisoen. Skakel 053 631 1623 of 083 288 6973.
HARTENBOS: VILLA RIVIERA. Voor op lagoon. Stapafstand na see. Skakel 082
780 3407.
JONGENSFONTEIN: Ten volle toegeruste 3-slaapkamereenhede (6 slaap). Handdoeke
en beddegoed ingesluit. Onbelemmerde see-uitsig. Kontak Jan of Marlene
tel. en faks 028 755 8119 of sel 072 460 4508.
GOURITSMOND: 3-Slaapkamerhuis met 2 badkamers (slaap 6). Slegs vir volwassenes.
Laaste twee weke van Desember nie beskikbaar nie. Tarief R200 per
dag. Mooi see-uitsig. 400 meter vanaf strand. Skakel 018 294 6197 of 082 556
8308.
GOURITSMOND: Dubbelverdieping, 3-slaapkamerhuis met 2 badkamers en groot
woonkamer met 2 ekstra beddens vir kinders. Huis geleë op rivier met pragtige
see-uitsig. Loopafstand van swemstrand en riviermond. Minimum 5 dae. Tariewe
April- en Desemberskoolvakansie: R900 per dag. Buiteseisoen: R600 per dag.
Skakel 082 322 5352.
GLENTANA: Een selfsorgeenheid, slaap 2. Heeljaar spesiale tarief. Uitloop op
strand. Kontak 082 346 5886.
GLENTANA: Ruim selfsorgwoonstel, baie netjies en volledig toegerus, TV, ens.
Slaap 4/6; 80 m vanaf see. Skakel 044 879 1381 of 082 871 5859.
GLENTANA: Strandhuis met 4 slaapkamers, 4 badkamers. Lieflike omgewing.
Toegerus vir 9 persone. Loopafstand vanaf swemstrand. Fantastiese uitsig oor die
see en swemplek. Buiteseisoen: R350 per dag (minimum 5 dae). Skakel 018 290
5670 of 084 504 6640.
STILBAAI: Gerieflike huis op rivier, alle geriewe, slaap 8. Billike tariewe. Sel 082
800 2039 of e-pos: nanno@etime.co.za
SWELLENDAM: Gerieflike bed- en ontbytverblyf by GRACE WALK in ’n prentjiemooi
omgewing. Beskikbaar 4 dubbelkamers en-suite met privaat ingang en ’n
mooi uitsig op die berg. Kom geniet ware gasvryheid en ’n heerlike ontbyt. Skakel
my by 028 514 3432 of 082 458 8224.
OUDTSHOORN: LAVENDER HOUSE. AA en 3-ster gradering. Statige Karoojuweel
in stil omgewing, stapafstand vanaf restaurante en winkels. 4 Luukse lugversorgde
en-suite kamers beskikbaar, B&B of selfsorg, asook ’n selfsorg tuinkothuis wat tot
6 persone kan akkommodeer. Kom verlustig u in die skoonheid van die Klein
Karoo en sy mense en geniet die lieflike tuin, swembad,braaigeriewe en veilige
onderdakparkering. Besoek ons webblad gerus by www.lavenderhouse.co.za Billike
tariewe en vriendelike diens, skakel Rita by 044 272 0579 of 083 543 9493.
PLETTENBERGBAAI: Strandhuis, 5 min. se stap na hoofstrand. Slaap 9. Minimum
2 nagte. Skakel 021 913 5552 of 084 503 5552.
2010
julie
kleinADVERTENSIES
PLETTENBERGBAAI: Ten volle toegeruste selfsorg houthuisie te huur by “The
Dunes” vakansie-oord, 6 km vanaf Plettenbergbaai. Slegs 500 meter van ’n lieflike
strand! Kan 8 persone huisves. Twee slaapkamers met dubbelbeddens en een
met 4 bunkerbeddens. Oopplan kombuis/woonkamer,stoof,mikrogolf, DSTV, en
braaiplek. Linne en handdoeke beskikbaar. Onthou eie swemhanddoeke. Kontak:
Marjan 0718367871. E-pos: marjanvanrenssen@gmail.com
HERMANUS/VERMONT: Gesellige, ten volle toegeruste 2-slaapkamer vakansiehuis.
Slaap 4-6. Tel. 028 316 3904 of 072 386 3904 of e-pos: knersis@itec.co.za
HERMANUS/ONRUSRIVIER: Netjiese vakansiehuis, loopafstand na swemstrand.
Slaap 6 persone. Beskikbaar regdeur die jaar. Toesluitmotorhuis. Tel. 021 979
0563 (h) of 084 751 5018.
HERMANUS (SANDBAAI): Volledig toegeruste 2-slaapkamerhuis (slaap 5), 10
min vanaf see. R600 per nag. Beskikbaar Nov, Des en Jan. Skakel 028 316 1035
of 083 488 3010.
HERMANUS (SANDBAAI): Volledig toegeruste 2-slaapkamerhuis (slaap 5), 10
min vanaf see. R600 per nag. Beskikbaar Septemberskoolvakansie en walvisfees.
Skakel 028 316 1035 of 083 488 3010.
KLEINMOND: 3-Slaapkamerhuis (2 dubbelbeddens en 1 ¾ bed (5 persone) matras
op vloer vir nog een persoon). See 5 min se stap. DSTV (bring eie kaart). Buiteseisoen
R250 p/d; binneseisoen R350 p/d. 50% deposito betaalbaar by bespreking,
en voor sleutel oorhandig word moet res van die bedrag betaal wees en bewys
van betalings kan ge-e-pos of gefaks word. Skakel Martina by tel/faks: 021 854
8358 of 084 240 7760. E-pos: martina@mdnoble.co.za
OOSKAAP
GRAAFF-REINET: KADASH GASTEHUIS op die plaas Damesfontein. Moeg van
die gejaag? Ons bied u: rus en vrede, ’n gerieflike gastehuis, kaggelvuur-aande,
plaasmuseum, fossiele, bossiepad, wandelpaaie ... Karoostilte. U is baie welkom!
Kontak Marguerite by tel/faks 049 845 0253, sel 082 4130 579. Webbladsy:
www:kadash.co.za
GRAAFF-REINET: BUITEN VERWAGTEN GASTEHUIS: Twee selfsorgeenhede
asook luukse kamers in pragtige omgewing. Swembad & braaigeriewe. Drie
restaurante binne loopafstand. E-pos: info@buitenverwagten.co.za of skakel Peet/
Cheré by 082 819 4488 of 049 892 4504.
JEFFREYSBAAI: Woonstel en huis by die see. Sel 082 828 4344.
JEFFREYSBAAI: Dubbelverdieping-, drieslaapkamerhuis met pragtige see-uitsig,
ten volle toegerus, loopafstand van see. Huis bestaan uit 3 slk, 2 badk, 2 ruim
leefvertrekke, ten volle toegeruste kombuis, 2 TV’s, videomasjien, DVD-speler.
Slaapplek vir 8 persone. Foto’s van huis en uitsig per e-pos beskikbaar. Dwarsdeur
die jaar beskikbaar, skakel vir tariewe. Tel/faks: 016 428 1495 of sel 082 374 2700.
E-pos: j.dutoit3@absamail.co.za
JEFFREYSBAAI: Twee (2)slaapkamer
s/s vakansiewoonstel te huur. Skakel 042
296 0290 of 083 408 7811.
ASTONBAAI (NABY JEFFREYSBAAI):
Strandhuis te huur. Pragtige see-uitsig.
300 meter vanaf strand. Woonkamer, sitkamer,
4 slaapkamers, 3 badkamers, 1½
kombuis, waskamer en balkon. Goed
toegerus met TV, videomasjien, skottel,
buite braaiplek, ens. 1 motorhuis. Buiteseisoen
R500 p/d. Skoolvakansies en
eerste helfte van Desember R600 p/d.
Desember/Januarie-skoolvakansie
R800 p/d. Minimum tydperk 5 dae. Skakel
Ansie du Plessis by 073 166 8166,
faks 086 219 2193.
E-pos: jakduplessis@absamail.co.za
• Die Kerkblad • 51

kleinADVERTENSIES
BOKNESSTRAND: DOPPERSNES op Boknesstrand. 2-slaapkamerhuis met 2
badkamers asook ’n 2-slpk woonstel met 1 badk. 8 minute se loop vanaf swemstrand.
Verhuring regdeur die jaar. 50% afslag vir senior burgers (buiteseisoen).
Kontak Callie van der Merwe by 082 784 4519.
KAROO
BEAUFORT-WES: RUSTHUIZ GASTEVERBLYF. Veilige, stil woonbuurt met binne-parkering.
Weg van hoofstraat. Besondere gehalte en atmosfeer. Vullende
ontbyt. Skakel 023 414 3516 of 082 829 4591.
COLESBERG: KAROO HUISE. Oornag in gerestoureerde dorpshuise, nasionale
gedenkwaardighede met antieke meubels. Die gerieflike huisies is selfsorgeenhede,
geleë in ’n stil straat. TV, braaigeriewe en veilige parkering. Restaurante
binne loopafstand.
Kontak T Vorster 051 753 0582; e-pos: hvzvorster@absamail.co.za; web:
www.karoohuise.co.za
COLESBERG: Rustige oornagakkommodasie, veilige parkering. HERBERG 051
753 0147.
COLESBERG: ONZE RUST GASTEHUIS EN KARAVAANPARK (ook vir tente).
Rustige oornagakkommodasie met eie badkamer (koffie, tee, handdoeke, seep,
beddegoed) sekuriteitsparkering, nagwag, weg van hoofstraat, buitedeure, selfsorg.
Chalets en gastekamers vanaf R100 tot R150 p/p (kinders by Chalets R55;
gastekamers R65) en tentakkommodasie R60 p/p. Karavaanpark rolstoelvriendelik
– tente en karavane. Beskikbaar: toesluitparkering, braaigeriewe. Alle etes. TV,
DSTV asook kitskombuisie. Earl Haigstraat 18.
Skakel Rina van Jaarsveld by 051 753 0249 of 082 768 0616.
E-pos: prvj1@xsinet.co.za
COLESBERG: OUDE HOSTEL. Luukse kamers met privaat badkamer en TV.
Billike prys, veilige parkering, swembad. Tel. 051 753 0131.
COLESBERG: GUINEA-FOWL GASTEHUIS. Geleë in stil omgewing, weg van
hoofstraat, veilige parkering op die erf. Alle kamers het eie buitedeur en eie badkamer.
TV in gesamentlike sitkamer vir gaste. Billike tariewe. Stapafstand van
eetplekke. Koffie- en teegeriewe in elke kamer. Skakel Jan en Louise Augustyn by
tel/faks 051 753 0197 of 082 899 3964.
DRIE SUSTERS: RONDAWEL GASTEPLAAS 300 meter vanaf N1-roete tussen
Richmond en Drie Susters. Kom geniet ons veilige Karooplaas vanuit die gerief
van u eie kliprondawel. Braaipakke, ligte aandetes en vol ontbyt beskikbaar. Skakel
Tereza van der Merwe, sel 082 442 1567.
DRIE SUSTERS: Selfsorg oornagakkommodasie op rustige, privaat en baie veilige
Karooplaas beskikbaar. Ten volle toegerus, baie naby N1 roete, tussen Richmond
en Drie Susters. Skakel Retief 049 851 9222, sel 083 406 6236.
MPUMALANGA
SABAAN VAKANSIE-OORD: Volledig toegeruste woonstelle. Geleë tussen Sabie
en Hazyview. Goed geleë vir dagritte na Wildtuin en ander besienswaardighede.
Vir bespreking, skakel 013 737 8114.
DULLSTROOM: Volledig toegeruste 5-slaapkamerhuis op ’n plaas, 10 km vanaf
Dullstroom. Ontbyt op aanvraag. Visvang, stap, ens. Skakel Sarie 082 550 1126.
GRASKOP: Sentraal geleë buite malariagebied. Binne ’n uur vanaf talle toeristeaantreklikhede,
insl. Kruger Wildtuin. Naby Fanie Botha-staproete. Volledig toegeruste
selfsorgvakansiehuis met drie slaapkamers vir tot 7 of 8 persone.
Skakel Seakle of Elsa 012 335 4810, 082 395 7582 of e-pos godschal@mweb.co.za
MARLOTH PARK: Langs Kruger Wildtuin. Slaap 8. Tariewe vanaf R1 000 naweke
of mid-week. Skakel Rika 082 434 7313; www.toevallig.co.za
NELSPRUIT: Selfsorg verblyf, slaap 4, toegerus. R400 per nag, eie beddegoed,
en handdoeke. R460 per nag beddegoed en handdoeke voorsien. Tel 013 741
2386, faks 013 741 2801. E-pos: creature@absamail.co.za
NOORDWES
POTCHEFSTROOM: BEUKES GASTEHUIS: Luukse kamers in stil woonbuurt.
Eie badkamer, TV met DSTV-kanale. Elke kamer het eie yskas asook koffie/teegeriewe.
Sel. 082 852 2426. Faks 018 297 1348.
VRYSTAAT
BLOEMFONTEIN OORNAG: Luukse oornagwoonstel met veilige parkering, TV.
Skoon en netjies. Gasvrye en rustige atmosfeer. Skakel 051 522 6035 of 082 726
9959.
BLOEMFONTEIN: KOMWEER B+B vir billike, huislike en gasvrye oornagverblyf.
Naby N1 en hospitale. Veilige onderdakparkering.
Navrae: tel. 051 522 3778, faks 086 670 8251 of 083 709 0684.
E-pos: ventersg@mweb.co.za Webbladsy: www.komweer.za.net
BLOEMFONTEIN: Selfsorg oornagkamers. Slaap 1-4 persone. Eie badkamer,
TV. Veilige onderdakparkering. Maklik bereikbaar vanaf N1. Skakel Piet of Belie
by 051 433 2635 of 072 342 7530.
MIDDENDEEL GASTEPLAAS: Middendeel Gasteplaas, 100 km vanaf Bloemfontein
en 75 km vanaf Kimberley. Geskik vir kerkkampe en familiebyeenkomste.
Slaap 30 persone. Kontak Callie van der Merwe by 082 784 4519.
52 • Die Kerkblad • 2010
julie
LIMPOPO
POLOKWANE/PIETERSBURG: COME-A-LONG AKKOMMODASIE. Oornag- en
langtermyn akkommodasie. Netjiese, toegeruste selfsorgeenhede.
Met bespreking meld verwysing “Kerkblad” vir u 10%-afslag.
Sel 082 776 7760. E-pos: comealongaccom@gmail.com
GAUTENG
PRETORIA: Selfsorgwoonstelle in ooste van Pretoria. Naby Wilgers Hospitaal en
Menlyn. Slaap tot 6 persone. Navrae: Sarie 082 550 1126 of Grizelda 082 923
2554.
JEUGHUISE: Gereformeerde Kerk Meyerspark. Aangename verblyf vir jongmense
in rustige woonbuurt. Twintig ruim slaapkamers, woonkamer, kombuis en waskamer
met alle geriewe, swembad, braai-area, veilige parkeerafdakke en pragtige tuin.
Skakel Elsje 082 940 5804 of Liza 083 309 1340.
ALLERLEI
BOEKE VAN MARNIX
Deur prof. V.E. d’Assonville. Pryse sluit posgeld en verpakking in.
Bestel by: MARNIX, Posbus 38174, Faerie Glen, 0043. Tel en faks: 012 991 2009.
E-pos: marnix@absamail.co.za
SJ du Toit van die Paarl (biografie, hardeband, 450pp, 50 foto’s) R175; (genommerde
eksemplaar: R225).
Dit is Totius (biografie, hardeband, 284pp, 50 foto’s) R83; (genommerde
eksemplaar R108).
Die boek Openbaring (Lig van God se Woord op die wêreldgebeure. Sagteband,
tweede nuutverwerkte uitgawe, 250pp), R98.
Kerk op die Wit Hooglande (’n Gedenkboek oor die Gereformeerde Kerke in
Kenia met volledige doopregisters. Hardeband, 128pp, foto’s) R58.
Gereformeerde Doopsformulier (God se beloftes en eise aan ons. Hardeband,
114pp) R18.
Gids vir Kerkgeskiedenis (’n Omvattende oorsig oor die kerkgeskiedenis vanaf
die eerste eeu nC. Sagteband, 245pp) R38.
Kerkgeskiedenis in 30 lesse (’n Katkisasie-handboek. Ook baie geskik vir nuwe
lidmate wat in die gemeente verwelkom word. Hardeband, 117pp) R20.
Dogmageskiedenis (Gids vir die Gereformeerde leer. Sagteband, 83pp) R15.
Calvyn verdedig sy stad (Die dramatiese geskiedenis rondom een van Calvyn
se belangrikste geskrifte tydens sy ballingskap. Sagteband, 16pp) R7.
Majuba (Ongelooflike Boere-oorwinning oor Groot-Brittanje op 27 Feb. 1881.
Sagteband, 75pp met foto’s) R45.
Majuba (Engelse uitgawe. Sagteband, 82pp) R45.

Kruger en Rhodes (Die berugte Jameson-inval in 1896 en die aanslag van Milner
teen Transvaal in 1899. Sagteband , 82pp) R45.
Bloedrivier (Een van die grootste dramas in Afrika – keerpunt van ’n beskawing.
Sagteband, 70pp met foto’s) R65.
Blood River (’n Engelse weergawe van bogenoemde boek. Sagteband, 71pp
met foto’s) R65.
Totius se oorlogsdagboek (Die digter Totius se ervarings as Kaapse rebel 1899
– 1900. Sagteband, 72pp met foto’s) R45.
Op die bodem van die Vaaldam (Dramatiese geskiedenis van ’n Boereplaas wat
in 1936 deur die Vaaldam se waters toegestoot is. Die aangrypende episodes van
hierdie mense in die Anglo-Boereoorlog, die krygsgevangene- en konsentrasiekampe
en die Rebellie van 1914 saam met genl. De Wet. Sagteband, 211pp, 55
foto’s) R108.
Die Psalms sing van Christus (’n Dagboek oor die Psalms wat ons van God se
beloftes verseker. Sagteband, 194pp) R98.
Die koms van Christus en die Antichris (Die kerk wag elke dag op die koms van
Jesus Christus. Die Antichris is egter alreeds daar, maar word tans nog teëgehou
totdat die Evangelie eers klaar verkondig is. Kardinale vrae word beantwoord.
Sagteband, 104pp) R65.
Die Van der Merwes van Middendeel VE d’Assonville en Nico van der Merwe.
R158 posgeld ingesluit.
Eugène Marais en die Waterberge (ook in Engels) R108.
Generaal De Wet in die Vredefortkoepel R158.
OPMETINGSINSTRUMENTE: Bukswaterpasse (dumpy levels), teodoliete, meetwiele,
laser vir konstruksie. Protea Opmetings Instrumente. Tel. 011 976 2070.
Sel 083 259 8931 of 083 265 7272. E-pos: sales@protsurv.co.za
BINDWERK: Flinke bindwerk van hoogstaande gehalte. Dienste sluit in die:
• Inbind van proefskrifte en verhandelinge
• Herstel van ou of beskadigde boeke
• Inbind van tydskrifte, sowel as
• Gespesialiseerde binddienste
Kontak Lukas van Vuuren, tel. 011 477 4183.
ONTHAALBENODIGDHEDE
KRANENBURG VERHURINGS. Vir al u onthaalbenodigdhede (linne, breekware,
eetgerei, kerse, servette, draperings) skakel Hilje by 012 332 3878 of 082 817
7387.
OUTYDSE TRAPORRELS: Vir herstel en/of restourasie van outydse traporrels,
skakel mnr. Jan Zielman.
Tel. 012 330 3087 / 083 338 3240 of e-pos: janzielman@mweb.co.za
DIE UITTOG: Bybelstudie-werkboek deur Edmund de Beer en Anneke Botha. Die
betekenis van hierdie groot gebeurtenis vir ons vandag. Vir enkelinge of groepe.
Foto’s en kaarte. R40 (posgeld ingesluit). Bestel by Hester 082 857 7347.
Riaan the Magic man: Riaan kan u funksie, klein of groot, ophelder met sy kulkunsies.
Ry ook ’n eenwielfiets, is ’n ballon-vou spesialis, en doen ongelooflike
(close-up) kulkunsies. Baie goedkoop met sy tariewe. Skakel 012 329 0444 of sel
084 582 9063.
King Louis Musikale Instrumente waar u al u musiekinstrumente en toebehore
kan aankoop teen groot afslagpryse. Skakel vir Riaan of Louis van der Walt 012
329 0444 of sel 084 582 9063. E-pos: kinglouis@telkomsa.net
DVD – KERKE EN DORPE: Dwarsdeur ons land se geskiedenis sien ons dit,
wanneer ’n paar Afrikaners êrens bymekaar gekom het, was die eerste ding wat
hulle gedoen het om ’n kerk en skool te bou. Daarom is kerke bakens van die
Afrikaner se trekpad. Kerkgeboue vertel steeds die stories van die gemeenskappe
wat hulle gebou het en van geslagte wat gekom en gegaan het. Jan Hoevers het
’n foto-beeld van hierdie kerkgeboue saamgestel, en benewens ’n boek ook ’n
DVD vrygestel waarin u na meer as 300 van hierdie bakens kan kyk terwyl u
luister na rustige klassieke musiek. Die DVD kan direk van Jan Hoevers bestel
word. Die prys is R79 wat posgeld en verpakking insluit. Skakel 044 696 6537 /
076 877 7185. Posbus 976, Klein Brakrivier, 6503.
EIENDOMME
BLOEMFONTEIN: Vir al u eiendomsbehoeftes. Woonhuise, meenthuise, studenteverblyf,
hoewes en plase beskikbaar.
2010
julie
kleinADVERTENSIES
Besoek gerus ons webtuiste: www.cheetahprop.co.za vir foto’s & inligting.
Skakel Dirk Coetzee, 082 784 1993. Cheetah Eiendomme.
HELDERKRUIN – ROODEPOORT: Te koop (dadelik) – Deeltiteleenheid – EDEN
VILLAGE AFTREE-OORD in Helderkruin, Roodepoort. 2 Slaapkamers, kombuis,
oopplan sit/eetkamer, glas-toegeboude stoep (ekstra kamer) met uitsig. Badkamer
met bad en stort asook ’n aparte toilet. Motorhuis plus afdak (elektroniese motorhuisdeur).
Pragtige uitsig. Heffing sluit in: ’n huishulp twee keer ’n week vir huis
skoonmaak. Permanente suster by die oord.
Kontaknommer: Selwyn 011 760 3504 of 084 959 0052.
• Die Kerkblad • 53

54 • Die Kerkblad • 2010
julie