veps preide geschriften

Door deze gewijde Studien maakt men zieh zeer verdienstelijk en
Gode aangenaam, maar men leert er de plichten des moslims niet
beter om kennen. Hoe de vorst te besturen, de veldheer krijg te
voeren, de rechter te beslissen, de koopman handel te drijven, hoe
de mensch zieh te gedragen heeft te aller plaatse, van den heiligen
masdjid af tot daar zelfs, waarheen naar eene vaderlandsche zegswijze
zelfs de keizer te voet gaat, dat alles kan men alleen uit de werken
van gezaghebbende faqiehs leeren. Geleerde werkzaamheid openbaart
zieh verder siechts in het maken van excerpten en compilatien uit
en het schrijven van commentaren op de eenmaal bestaande handboeken.
Om tot den in Oostindie geldenden madzhab der Sjafi'ieten te komen:
geleerden als Aboe Sjodja († 488 der Hidjra 1 ), Sjirazi (f 476), Rafi'i
(†- 623), Nawawi (†-676) en hunne commentatoren hebben in den
fiqh een gezag, dat niet in de schaduw kan staan der autoriteit van
aller imäm Sjafi'i; en toch hebben zij practisch voor den Sjafi'itischen
moslim, voor den geleerde zoowel als den leek, meer beteekenis dan deze.
Niets siechts omdat Sjafi'i's werken zeldzaam geworden zijn 2 ), maar
vooral omdat, waar Sjafi'i in zijn eersten tijd anders dacht dan later of
waar gezaghebbende geleerden onder zijne aanhangers in een of ander
punt van hem verschilden, eene autoriteit van jonger datum noodig
is om zekerheid te geven. En zulke autoriteiten zijn de genoemde
auteurs. Het van buiten leeren en verklaren hunner werken is
de taak der Sjafi'itische faqiehs sedert den tijd, waarin zij leefden.
De fiqh, hoezeer ook in den vorm veranderd, bleef in wezen
dezelfde, de moslimsche wetenschap bij uitnemendheid. Het waren
niet de beste moslims, die zieh op de Studie der natuur of van uitheemsche
wijsbegeerte, op genees- of wiskunde toelegden: - zelfs
op het gewijde terrein der godgeleerdheid werd lang het nut der
theorie betwist, ja haar recht ontkend. De beoefening der geloofsleer,
eerst geruimen tijd het monopolie van geleerden, wier rechtzinnigheid
aan twijfel onderhevig was, had lang te worstelen voordat
haar een bescheiden plaatsje door de orthodoxen werd aangewezen.
De imäms Malik en Sjafi'i betwistten haar dit nog en zelfs Ghazali
(in zijn Ihja) is van oordeel dat, terwijl de moslim fiqh als zijne
geestelijke spijs moet beschouwen, waarvan hij nooit genoeg gebruiken
kan — de kaläm als geneesmiddel alleen aan patienten, en dan nog
wel met de grootste voorzichtigheid, moet worden toegediend.
1) Volgens Badjoeri's Häsjia pag. 14 —15.
2) Het brüten omloop geraken dezer werken is zelfs veeieer gevolg dan. oorzaak
van de beteekenis der latere geleerden.