Die Kerkblad Junie 2011.indd - CJBF

JAARGANG 114 114, NO NO. 3247
-
JUNIE 2011
1 VAN DIE REDAKTEUR
Geloofwaardigheid
2 BRIEWE VAN ONS LESERS
3 UIT DIE WOORD
Bewuste opstandingsgeloof
5 REDAKSIONEEL
Verseëling deur die Heilige Gees
7 HOOFARTIKEL
Die wil van God
9 BRANDPUNT
Politiek en godsdiens
JOHANNES 20:21-23
“ Jesus sê toe weer vir hulle: Vrede
vir julle! Soos die Vader My gestuur
het, stuur Ek julle ook. En nadat
Hy dit gesê het, blaas Hy op hulle
en sê vir hulle: Ontvang die Heilige
Gees. As julle die mense hulle
sondes vergewe, dan word dit hulle
vergewe; as julle die mense hulle
sondes hou, dan is dit gehou.”
FFOKUSARTIKELS
111
Die owerheid as dienaar van God
114
Die owerheid as dienaar van die
duiwel
116
Die owerheid en godsdiensvryheid
118
Die owerheid in die kerklike belydenis
220
Gehoorsaamheid aan die owerheid
222
Voorbidding vir die owerheid
DDISKUSSIE
224
Skisofrene kerkbegrip in en ná die
Re formasie
227
Een van die groot redes vir ongeloof
vandag is Christene ...
GESKIEDENIS
29 Van Seringboom tot Kerkgebou
ANDER
33 Londen - kerkwees in 'n wêreldstad
35 Montanapoort se “mannetjies”- én
mannekamp
37 HB van der Walt: 'n pionier van sending
en evangelisasie
39 Wanneer iemand vir predikantstudie
in Potchefstroom aanmeld
48 God sluit die deur
41 Personalia
Wel en wee
43 Lief en Leed
Op die Kerkwerf
44 Kleinadvertensies
Webwerf: http://www.gksa.org.za/
Redaksie, Bemarking en Administrasie
Posbus 20008, Noordbrug 2522
Tel. (018) 297-3986/7/8/9
Faks: (018) 293-1042
E-pos:kerkblad@gksa.co.za
(artikels, briewe ens.)
Tydskrifte@gksa.co.za
(Intekening, rekeningnavrae)
bestellings@gksa.co.za
(boekbestellings ens.)
Redaksie
Dr. CN van der Merwe
(waarnemende redakteur)
Mev. J Fourie
Prof. CFC Coetzee
Ds. P Venter
Ds. DF Muller
Uitleg en tegniese versorging
Joey Fourie
Advertensies en kleinadvertensies
Tariewe op aanvraag beskikbaar by dr. Wymie
du Plessis: tel. (018) 297-3989.
E-pos: wymiedup@gksa.co.za
Intekengeld
12 Uitgawes per jaar (posgeld en BTW ingesluit):
R202.00
12 Uitgawes per jaar
(haal by Admin Buro af): R137.00
12 Uitgawes per jaar
(groepsintekening):
R189.00
12 Uitgawes per jaar
(Ontvang elektronies):
R137.00
Intekengeld word jaarliks aangepas.
Intekening moet skriftelik of telefonies deur
die intekenaar gekanselleer word.
Maak tjeks uit aan:
Die Administratiewe Buro
Eienaars en uitgewers
Deputate Kerklike Tydskrifte van die Gereformeerde
Kerke in Suid-Afrika, Posbus
20008, Noordbrug 2522.
Drukkers
V & R Drukkery, tel. (012) 328 7180
Menings uitgespreek in artikels verteenwoordig
nie noodwendig dié van die Re daksiekommissie
nie.
Tensy anders vermeld, word die hoof artikels
deur die redakteur geskryf. Die Redaksie
behou hom die reg van plasing van bydraes,
asook die redigering, verkor ting en/of verwer
king van bydraes voor.

Geloofwaardigheid
Geloofwaardigheid is die eis wat
aan die kerk en elke gelowige
individueel gestel word in die tye van
vandag. Sonder geloofwaardigheid
kan die kerk en die individuele gelo
wige nie lewe nie. Die begrip geloof
waardigheid kan ook, om dit
dui deliker te maak, uitgedruk word
deur die terme betroubaarheid, vertrou
baarheid of geloofbaarheid.
Wat belangrik is in die verstaan
van die begrip geloofwaardigheid,
is dat dit egtheid en eerlikheid wil
aan dui. Dit is nie iets wat in die lug
hang nie. In geloofwaardigheid gaan
dit nie allereers om mooi woorde
nie. In feite gaan dit om dade. Dáár
lê die kern van die saak. In Bybelse
taal gaan dit om die vrugte
aan die boom (Matt. 7:16-19). Jou
geloofwaardigheid sal nie sigbaar
word in jou woorde nie, maar in
jou dade, want aan sy vrugte word
die boom geken. Met woorde kan
jy nog ’n masker voorhou en baie
dinge wegsteek, maar as dit kom by
le wensvrugte, is die wegsteekkans
baie min.
’n Verkeerde manier
Oor geloofwaardigheid kan ook
op ’n verkeerde manier gepraat
en verkeerde maatstawwe aangelê
word. Terwyl Christus aan die kruis
gehang het, het die priesterhoofde,
skrifgeleerdes en die familiehoofde
met Hom gespot: “Ander het hy
gered, maar homself kan hy nie red
nie. Hy is mos die koning van Israel!
Laat hy nou van die kruis afkom en
ons sal in hom glo” (Matt. 27:42).
Hulle verklaar dat Christus se geloof
waardigheid saamhang met die
feit of Hy van die kruis sou afkom.
Hulle ll sê dat d hulle h ll selfs lf in Hom sal l glo l Geloofwaardigheid l f d h d volgens l die
as Hy Homself van die kruis bevry. eise van God se Woord
Christus se geloofwaardigheid hang Natuurlik moet die kerk en elke
dus af van wat Hy nou gaan doen op ge lowige geloofwaardig wees. Dit
grond van dit wat hulle sê. Toe Hy beteken dat jy jou moet gedra volgens
nie van die kruis afkom nie, bevestig die eise wat die Here in sy Woord
dit vir hulle sy ongeloofwaardigheid. stel. Bekering en heiligmaking is nie
Jesus Christus het aan die kruis bly net sake van woorde nie, maar veral
hang omdat dit die opdrag van sy van dade ... aan die vrugte sal jy die
Vader was (Matt. 16:21; 26:39). boom ken. Ten alle tye moet daaraan
gedink word dat daar tweërlei geloofwaardigheid
is: dié volgens menslike
vereistes en dié volgens Skriftuurlike
ver eistes.
Dit is dus moontlik om die begrip
geloofwaardigheid só te hanteer dat
jy sélf die vereistes daarvoor volgens
jou eie mening vasstel. Christus sou
vir die Jode geloofwaardig wees as
Hy aan hulle vereistes voldoen het.
Hulle vereistes was op ongeloof gegrond.
Dade is die bewyse
In ons tyd is daar ’n gees waarin
gesê word dat enigiets bewys kan
word, noem maar net op. Met rasio
nele ar gumente en skynbaar wetenskaplike
denke kan die mens
van vandag feitlik enigiets bewys.
Ge loofwaardigheid kan egter nie
we tenskaplik bewys word nie. Gedag
tig aan die boom met sy vrug te
(Luk. 6:43-45) hang ware ge loofwaardigheid
saam met die dade van
die mens. Deur jou dade kan jy wys
dat jy werd is om geglo te word. Geloofwaardigheid
hang saam met die
praktyk van jou lewe.
Die verdediging van die Christelike
geloof met suiwer rasionele argumente
gaan nie op nie. Daar word
gesoek na geloofsdade. Ja kobus skryf
dat as iemand beweer dat hy glo,
maar sy dade bevestig dit nie, is daar
nie van geloof sprake nie (Jak. 2:14).
Geloof gaan met dade gepaard.
van die redakteur
Omdat daar naas geloof ook
ongeloof is, moet met die ongeloofsvrae
oor ge loofwaardigheid
re ke ning gehou word. In die
Christelike gemeenskap moet nie
naarstiglik gesoek word na motiewe
vir geloofwaardigheid van uit ’n
ongeloofshoek nie. Die ware gelo
wige kan rekenskap van sy geloofwaardigheid
gee alleen op grond
van sy geloof wat in dade sigbaar
word.
Hier moet jy waaksaam wees vir
self bedrog. Jy kan nie in Bybelse en
geestelike sake oor ge loofwaardigheid
praat sonder om die maatstawwe van
die Woord aan te lê nie.
Wat dus saak maak in die lewe, is
die lewensdade van God se kinders.
Watter voorbeeld stel jy vir die onge
lowiges en die heidene? As hulle
na jou kyk en na jou luister, kom
jou woorde en dade só ooreen met
me kaar dat jy vir wat jy staan as
Chris ten geloofwaardig is? Die geloofwaardigheid
van ’n mens kan nie
deur ’n oneerlike mens beantwoord
word nie. CNM
Junie 2011 DIE KERKBLAD 1

iewe
briewe
Geluk met pragtige publikasie!
Ek is oortuig dat ek die volgende met mede-
Kerkbladlesers moet deel. Ek was bevoorreg
om die Gerhard Moerdijk Gedenklesing by
die Voortrekker Monument te kon bywoon.
Dr. Kobus van Tonder het die lesing waargeneem
met die bespreking van die Argitektoniese
Erfenis van die Gereformeerde Kerke in Suid-
Afrika, na aanleiding van die publikasie Van
Seringboom tot Kerkgebou.
Die lesing was 'n heerlike verassing. Dr. Van
Tonder se aanbieding was, soos die ander kere wat
ek al van hom bygewoon het, keurig, goed nagevors
en humoristies. Maar die groot verrassing was dit
wat oor die argitektuur gesê kon word. Van palekerk
tot modeme geboue. Aanvanklik is geboue
se lengte volgens die lengte van pale wat 'n ossewa
kon vervoer, bepaal.
Bydraes vir die oprigting van geboue was soms
'n koei, osse en 'n steen Boerseep. In die een gemeen
te het die kassier die boufonds gebruik om vir
homself 'n bees en 'n windpomp te koop. Hy moes
later op eie koste die kerkgebou oprig.
Die invloed van Moerdijk op die kerkgeboue is
duidelik, soos Bethulie en Reddersburg. Potchefstroom-Noord
se galery is 'n voorbeeld van die
opening in die Voortrekker Monument waar mens
afkyk op die senotaaf. In een gemeente sit die
kerkraad agter die predikant om toesig te hou oor
prediking en gemeente. In 'n ander sit die oudste
manne agter die ouderlinge as die oudstes van
Israel. In Pretoria sit die ouderlinge links van die
preekstoel. 'n Ander gemeente se orrelpype het in
die westeson sag geword en omgebuig grond toe.
Dit is maar van die enkele dinge wat ek onthou. En
die Kappie-kerke van De Ridder.
Ek het agterna die publikasie bekom, en kan dit
van harte aanbeveel as literatuurerfenis. Dit is nie
net 'n interessante leesboek nie, maar vir my beslis
'n handleiding as reisgids. Die boek met kleur fo to’s
is goed gebind en sal nie sommer losraak nie. Al die
kerkgeboue tans, ontbindes en sending, is hierin.
Ek wil die samestellers hiervan van harte gelukwens!
- George Vermaak, Sunnyside
Ek onthou nog ...
Met die lees van “’n Gemeentelike romanse” in
die vorige uitgawe van Die Kerkblad het dit
my denke ’n hele paar jare teruggevat toe ek as jong
seun ’n lidmaat van Johannesburg-Suidgemeente
was. Ek onthou dat ons herderloos was en oudl.
Andries Henning die belydenisklas onder sy vlerk
geneem het. Ja, hy het ons “gedril” in Bybel,
Heidel bergse Kategismus en Kerkgeskiedenis,
waarvoor ek hom altyd dankbaar sal wees. As
belydenisklas moes ons Sondae en Woensdagaande
katkisasieklasse bywoon.
Destyds is ds. Mechiel Venter (nou doktor)
beroep na daardie gemeente en het die roeping
opgevolg. Onder sy herderlike hand het ons as
katkisasieklas belydenis van geloof afgelê. Ek is nog
in besit van my belydenis van geloofsertifi kaat en
’n getuigskrif wat hy onderteken het, wat jy destyds
moes hê as jy aansoek moes doen vir ’n werk. So
onthou ek ook destyds juff rou Leona Nieuwoudt
wat orreliste van die gemeente was en skooljuff rou
van Fakkel Hoërskool, waarvan ek ook ’n leerling
was.
Dit was mooi en goeie ou dae en so het die jare
met hulle en my aangestap. As dit die Here se wil
is, sal ek in Meimaand 66 jaar oud wees. Dit was ’n
voorreg om hulle te geken het en ek wens hulle baie
geseënde en voorspoedige lewensjare toe.
– Willie Schutte, Lyttelton
2 DIE KERKBLAD Junie 2011

Dr. CN (Nico) van der Merwe (emeritus, Klerksdorp)
Johannes 20:22
Vanweë die onsekere en verwarrende
omstandighede ná die kruisiging en opstanding
van Chris tus kon die dissipels en die gelowiges
in Je ru salem nie tot die besef kom van die werklikheid
van alles wat gebeur het nie. Dit het vir hulle dalk soos
’n nare droom gevoel. Veral die moontlikhede van groot
gevaar van die kant van die vyande van Christus het groot
onsekerheid gebring – sodanig dat die dissipels hulle
daardie Sondagaand van Christus se opstanding toegesluit
het agter slot en grendel “omdat hulle bang was
vir die Jode” (vs 19).
Jesus meteens in hulle midde
Meteens staan Jesus in hulle midde en begin met sy
groot taak om hulle tot die betekenis van sy kruisiging en
die werklikheid van sy opstanding te lei. Hulle staan op
die vooraand om sy groot opdrag as apostels uit te voer,
naamlik om die evangelie van verlossing en oorwinning
oor die sonde aan die wêreld te gaan verkondig (Mark.
16:14-18; Joh. 20:21). Hulle moet nou uitgaan en gaan
preek van die Seun van God wat Satan aan die kruis oorwin
het en opgestaan het uit die dood. Die kruis én die
graf is leeg. Hulle moet die evangelie van versoening en
die ewige lewe in die wêreld aan mense gaan bedien ... en
hoe kan hulle dit doen as hulle nie werklik glo in dit wat
met Christus gebeur het nie? Hulle moet die werklikheid
daarvan beleef (Mark. 16:14; Luk. 24:38).
Christus los hulle probleem op ’n besondere wyse op!
Christus blaas oor hulle
Wat doen Christus? Hy blaas oor hulle en sê: “Ontvang
die Heilige Gees” (vs 22). Skrifverklaarders verskil oor wat
presies hier gebeur. Sommige verklaar dat hierdie spesifi
eke toesegging van die Heilige Gees eintlik pinkster in
die kleine genoem kan word, waardeur die dissipels vir
hulle opdrag toegerus word. Met pinksterdag, 50 dae
daarna, word die Heilige Gees dan in sy volheid in die
harte van al die gelowiges uitgestort.
uit die Woord
Bewuste opstandingsgeloof
Tog is wat Jesus hier doen, nie heeltemal vreemd in die
Skrif nie! Dit het tweemaal voorheen al gebeur:
God het dieselfde gedoen toe hy die man geskep
het:
“Die Here God het toe die mens gevorm uit stof van
die aarde en lewensasem in sy neus geblaas, sodat die
mens ’n lewende wese geword het” (Gen. 2:7).
In Esegiël 37 wys God aan die profeet Esegiël in
’n
droomgesig ’n laagte vol menslike doodsbene. Die
laagte met doodsbene is ’n voorstelling, ’n uitbeelding
van Israel wat in ballingskap verkeer in Babel en
twyfel of hulle weer as volk sal lewe. Alhoewel selfs
Esegiël gewanhoop het aan die lewendmaking van
die volk, moet hy God se opdrag uitvoer: “Tree op
as profeet vir hierdie bene en sê vir hulle: Hoor die
woord van die Here, droë bene! Ek gaan gees in julle
laat kom sodat julle kan lewe” (Eseg. 37:4-5).
Dis ’n wonder: die doodsbene begin beweeg totdat
hulle been by been pas en volledige geraamtes
vorm. Dan kom daar senings en vleis aan die geraam
tes en uiteindelik ontvang elkeen ’n vel bo-oor
(Eseg. 37:7-8). In plaas van dorre doodsbene lê daar
nou volledige liggame. Dit was egter net lyke, want
daar was geen lewe in nie. Toe beveel God: “Praat
nou as profeet met die gees, tree op as profeet, mens,
sê vir die gees: So sê die Here my God: Kom uit die
vier windstreke, gees, blaas in hierdie dooies in dat
hulle kan lewe” (Eseg. 37:9). Wat gebeur toe? “En
hulle lewe en gaan staan regop” (Eseg. 37:10). In
hier die gesig wat Esegiël sien, blaas die gees in die
dorre volksbestaan van Israel, waardeur Hy vir hulle
lewendmaking bewerk.
Drie geleenthede waar lewe in die mens of op die
mens geblaas word
By die skepping van die mens blaas God Self
lewensasem
in die mens se neus en hy word ’n lewende wese
(Gen. 2:7).
Esegiël sien in ’n visioen hoe die gees in die lyke
blaas
en hulle lewe (Eseg. 37:9).
Christus blaas oor sy dissipels en sê: “Ontvang
die
Hei lige Gees” (Joh. 20:22).
Junie 2011 DIE KERKBLAD 3

uit die Woord
U merk dat vanaf Genesis 2 deur Esegiël 37 tot by Johannes
20 daar ’n ooreenkoms is, maar ook die verskil wat die
blaas aksie betref. In Johannes 20 is ons in die gang van die
openbaringsgeskiedenis, veel verder as by Genesis 2 en Esegiël
37. Die volgende voorbeeld kan die verskil verduidelik:
’n Ma gee vir haar kleuter ’n bekertjie warm
melk.
Omdat die melk nog warm is, blaas die ma daarop
om dit af te koel sodat die kleuter dit kan drink. Dis
die een wyse waarop die kind se ma kan optree. Daar
is ook ’n ander manier.
Die ma kan self die melk proe en vasstel dat dit
nie
te warm is nie. Die kind glo dit nie. Dan neem die
ma die bekertjie melk en, al is dit onnodig, blaas sy
’n ekstra keer daarop om daardeur die kind gerus te
stel dat die melk koud genoeg is. Omdat die kind
dít sien, neem hy die melk en drink. Die blaas van
die ma was in hierdie geval onnodig. Sy het dit bloot
gedoen om die vrees van die kind weg te neem.
Dit is die verskil tussen die blaas van God by die skepping
van die mens en die blaas van Christus oor die dis sipels
die aand van sy opstanding. In Genesis 2 moes God
letterlik lewensasem in die neus van die geskape mens
blaas sodat die mens ’n lewende wese kon word (vs 2). In
Johannes 20 blaas Christus nie oor die dissipels om hulle
lewend te maak nie. Christus se blaas hier is ’n teken! Dit
is ’n aanwysing, ’n versekering aan sy dissipels dat hulle
reeds lewe. Hiermee bevestig Christus vir hulle dat hulle
saam met Hom gekruisig is en saam met Hom uit die
dood opgestaan het (Rom. 6:5; Fil. 3:10-11; Kol. 2:12).
Deur die versoeningswerk van Christus is hulle lewend
gemaak, soos die doodsbeendere by Esegiël.
Die werklikheid wat die dissipels moet besef
Dit is die werklikheid wat hulle moet besef ... waarin
hulle nou moet gaan en hulle roeping vervul as apostels
en predikers van die evangelie van die ewige lewe.
Christus wil iets baie belangrik vir die dissipels leer op
daardie eerste opstanding-Sondagaand. Hulle móét besef
dat Christus vir hulle “die lewendmakende Gees geword”
het (1 Kor. 15:45). Hulle móét verstaan wat Paulus aan
die Korintiërs geskryf het, naamlik dat Christus die Gees
is (2 Kor. 3:17).
Christus wil die dissipels tot die werklikheid bring dat
hulle in Hom lewe. Deur die opstanding van Christus is
hulle lewend gemaak. Die gelowige lewe die nuwe op stan-
dingslewe saam met Christus wat vir ons die lewe geword
het. Gelowiges mag dus nooit dink dat hulle nog dorre
doodsbene is wat oor die laagtes van die lewe gestrooi lê
nie. As lewendgemaaktes word hulle nou uitgestuur om
in ’n geestelik dorre en dooie wêreld van doodsbene die
lewendmaking in Christus profeties te bedien: “Soos die
Vader My gestuur het, stuur Ek julle ook” (Joh. 20:21).
Wie is hulle? Lewendgemaaktes om ander lewend te
maak! Hulle moet die Woord van die lewe gaan bedien aan
’n wêreld van geestelik dooie mense.
Dit is die betekenis van die opstanding van Christus
uit die dood vir elke gelowige. As jy deur die geloof gemeenskap
het met Christus, die Lewendmaker, moet jy
uitgaan en die sonde wat die dood bring, teenstaan deur
lewe te bring in die sondedood.
As kerk is ons as gelowiges die liggaam van
Jesus
Christus wat lewe!
Verder is ons nie alleen die lewendgemaakte kerk nie,
ons is ook in die Naam van Christus die lewendmakende
kerk.
Dit is die roeping van elke gelowige wat deur die
geloof
met Christus een is.
Ons opdrag as gelowiges is duidelik:
In hierdie wêreld wat sterf vanweë die sonde
wat
voort woeker, moet jy lewe bring, want jy het dit van
die Lewendmaker, Jesus Christus, ontvang.
In die daaglikse lewe, wat gebuk gaan onder die
aanslag
van woede, haat, liefdeloosheid en geweld, moet
jy vrede bring omdat jy dit in Christus reeds het.
Dag vir dag lewe ons as gelowiges in die
gebrokenheid
van die lewe in skewe menseverhoudinge, besoedeling
van die skepping, afbreek van sedelike waar des
en verwording vanweë die kwaad ... maar as lewendgemaakte
kind van God moet jy met jou gedagtes,
woorde en dade herstel en vernuwing bring.
Op die siek samelewing, wat so is omdat Satan
sy
af brekende invloed oral laat geld, moet jou optrede
genesing en lewendmaking bring.
As gelowiges leef ons in die poort van die oop graf
waaruit die lig van die lewe en die ewigheid straal. Dit
moet sigbaar word in jou daaglikse optrede, omdat
jy lewe en nie meer die dood in jou omdra nie. Die
opstandingsgeloof maak jou geskik vir die werk van lewend
making. DK
4 DIE KERKBLAD Junie 2011

Die verlossing van God se uitverkore kinders raak die Vader en die Seun
en die Heilige Gees (Ef. 1:3-14).
Die werk van God die Vader is die uitverkiesing. Dít is die uitverkiesende
genade waardeur God die heil beskik vir elke uitverkorene (vs 4-6).
Die werk van God die Seun is die regverdigmaking. Dít is die versoenende
genade waardeur God die heil verwerf vir elke uitverkorene (vs 7-12).
Die werk van God die Heilige Gees is die heiligmaking. Dít is die verseëlende
genade waardeur God die heil aan sy uitverkore kinders bedien (vs
13-14).
In Efesiërs 1:3-14 is God Drie-enig die Inisiatiefnemer. Die genadige Vader
speel ’n oorheersende rol as Hy die gelowiges seën, uitverkies, voorbeskik
tot aanneming as sy kinders, hulle verlos, vergewe, die verborgenheid van
sy wil aan hulle bekendmaak, die volheid van die tye reël, hulle laat erf en
met die Heilige Gees verseël. Jesus Christus speel in dié gedeelte uiteraard die
rol van Middelaar. Paulus gebruik die name Here en Verlosser om Jesus se
bemiddelende rol en status te beskryf. Alles wat die Vader vooraf besluit het,
word “in Hom” tot uitvoering gebring. Die verseëling met die Heilige Gees is
altyd ’n verseëling in Christus deur die Heilige Gees.
Gebruike van die seël in die Bybelse tyd
Wat word met verseël bedoel? Die seël waarborg dat met ’n brief of ’n
pakkie nie gelol is nie. Die brief of die pakkie het nie onder die hande van ’n
boef deurgeloop nie.
Toepassende werk van die Heilige Gees
Die verseëling is die toepassende werk van die Heilige Gees in verhouding
met die Vader en die Seun. Vir die Heilige Gees gaan dit om dieselfde heil
as waarvan in die verkiesing en versoening sprake is. Waar die Heilige Gees
werk, blyk dit hoe sterk die genade is waardeur ons verkies is en waardeur ons
verlos word.
Onderskeid tussen salwing en verseëling
Salwing en verseëling is wel beide aktiwiteite van die Heilige Gees, maar
in wese verskillend. “Hy wat ons saam met julle bevestig in Christus en ons
gesalf het, is God wat ons ook verseël het en die Gees as onderpand in ons harte
gegee het” (2 Kor. 1:21-22). Deur salwing word jy deelgenoot van Christus. Hy
word jou Eienaar. Deur hierdie koop-aksie behoort die gelowiges aan God en
is Hy hulle Eienaar, nie Satan nie. Die salwing is ’n tipiese eiendomskenmerk
wat voortvloei uit die afsondering tot ’n amp of diens, terwyl dit beteken dat
jy tot hierdie diens bekwaam gemaak word.
Inhoud van die verseëling
Waar die salwing ’n eenmalige be kwaam making is, is die verseëling ’n voortgaande
handeling wat dui op die voortdurende versterking en oor tui ging van
die gelowiges dat hulle kin ders van God is. Verseëling het dus met groei te
redaksioneel
Verseëling deur die Heilige Gees
doen. Deur die ver seëling word dit
aan die gelowiges as eerste betekenis
gesertifi seer dat hul le kindskap van
God eg is. God druk deur sy Heilige
Gees gedurig sy stempel op hulle af
en waarmerk hulle as sy kinders.
Die betekenis van eienaarskap
Satan neem met hierdie toestand
nie vrede nie. Hy wil die gelowiges
tot onsekerheid en twyfel bring of
hulle aan God behoort. Daarom is
die verseëling met die Heilige Gees
’n voortgaande proses. Die werkwoord
verseël is bedoel om aan te toon dat
die lesers van die brief, as gelowiges
uit die heidendom deur die ontvang
van die beloofde Gees, nou God se
eiendom is en nie meer aan Satan
be hoort nie. As tweede betekenis van
verseëling is die Gees die gelowiges
se eiendomsbewys vir altyd.
Die betekenis van ’n waarmerk
Om iets te waarmerk, is om die
egt heid daarvan te bevestig, om te
bevestig dat die afskrif presies ooreenstem
met die oorspronklike doku
ment. Die afskrif word as waar
ge sertifi seer. Die Heilige Gees verseël,
sertifi seer, bevestig dat die kindskap
van die gelowige eg is. God plaas
die Heilige Gees as ’n seël op die
ge lowige, waardeur as’t ware op die
gelowige geskrywe is: oorspronklik,
eg, waar. Dis ’n uiters belangrike
funk sie wat die Heilige Gees hier
verrig: om herhaaldelik die gelowiges
in te prent dat hulle egte Christene
is en nie nabootsels of mense wat nie
kompleet is nie, asof daar nog iets
moet bykom. By die wedergeboorte
is die Christen volledig kind van God
en is die verseë ling die waarmerk dat
so ’n persoon kompleet in Christus
Junie 2011 DIE KERKBLAD 5

edaksioneel
is en dat daar nie nog iets ontbreek nie. Wanneer ’n baba gebore is, besit hy
alle liggaamsdele, al is dit nog nie ontwikkel en volgroeid nie. Niemand sal
kan sê dat die baba nie volledig mens is net omdat die armpies dun is of die
verstandelike vermoëns nog nie ontwikkel is nie.
Die betekenis van veilige bewaring
Die derde betekenis van verseël dui op veilige bewaring met die oog op
die toekoms. Die verseëling met die Heilige Gees verdryf al die vrese vir die
toekoms. Die gelowige kan hom onder alle omstandighede veilig voel by God.
Die Gees, waarmee jy verseël word, is tewens ’n onderpand, ’n waarborg. Dit dui
op ’n eerste termyn van betaling, waardeur die verkryging van die hele bedrag
gewaarborg word. In Efesiërs 1:15 lees ons: “... verseël is met die Heilige Gees van
die belofte, wat die onderpand is van ons erfdeel om sy eiendom te verlos tot lof van sy
heerlikheid” (1953-vertaling). Die volle erfenis sal eenmaal uitgekeer word. Maar
as eerste termyn ontvang ons die gawe van die Heilige Gees. Efesiërs 1:3-14 is
in geheel ’n lofl ied op God se genadewerk in Christus. Prof. W van’t Spijker trek
vier konklusies uit die gedagte van die verseëling met die Heilige Gees:
’n Lokale betekenis:
Die verseëling met die Heilige Gees geskied slegs in
gemeenskap met Christus. Buite Christus is daar geen sekerheid van die
verlossing en die ewige lewe nie.
’n Juridiese betekenis:
Die enigste eiendomsreg, wat ontwyfelbaar is, is die
eiendomsreg wat deur die Heilige Gees kom en wat ons dit in Christus laat
verstaan.
’n Etiese betekenis:
Die verseëling met die Heilige Gees is nie ’n saak van
aanskouing nie, maar van lewe. Dit gaan dus om die gelowige se lewe
uit Christus. Daar bestaan geen Christelike etiek wat nie in gemeenskap
met Christus sy bron vind nie. “Sonder My kan julle niks doen nie” (Joh.
15:5b).
’n Gemeentelike betekenis:
Die bewussyn van kindskap, die troos in lewe en
in sterwe, bestaan nét in Christus, die Hoof van die kerk en die kerk is sy
liggaam.
Die Heilige Gees is ’n waarborg
Paulus beskryf die Gees hier metafories (as vergelyking) as ’n “deposito of
eerste paaiement” wat nie alleen vir die lesers as voorsmaak van die komende
heerlikheid moes dien nie, maar ook as waarborg dat hulle reeds die volkome heil
van God in Christus deelagtig geword het. Terselfdertyd is dit ’n waarborg dat
God ook die uitstaande deel in die toekoms aan hulle sou “uitbetaal”. In Efesiërs
1:3-12 wys die apostel op die versekering wat God aan die gelowiges gee. God
gee aan hulle die waarmerk vir die hereniging van alle dinge in Chris tus en om
hulle so te verseker van die toekoms (Ef. 1:3-14).
Die tydstip van die verseëling
Die belangrike vraag is: Op watter tydstip (wanneer) word die ver seë ling met
die Heilige Gees ’n werklikheid? Paulus toon aan dat die verseëling nie losstaan
van die geloof nie, maar juis onlosmaaklik daarmee verbind is (Ef. 1:13-14).
Jesus Christus is eerste verseël
Daar moet in gedagte gehou word dat in die Johannes-Evangelie die verseëling
in die eerste plek be trekking het op
Christus (Joh. 6:27 – “Moenie werk
om die spys wat ver gaan nie, maar om
die spys wat bly tot in die ewige lewe,
wat die Seun van die mens julle sal gee;
want Hom het God die Vader verseël”).
Die gelowige wat aan Christus behoort,
word ook verseël.
Let op dat die orde in Efesiërs 1:13-
14: “... nadat julle die woord van die
waarheid gehoor het” en “... nadat julle
ook geglo het”, ooreen kom met die “toe
die waarheid wat aan julle verkondig
is” en “... en tot geloof gekom het”. Die
verseëling met die Heilige Gees geskied
deur die geloof en volg op die geloof.
Die Efesiërs het die verseëling met die
Heilige Gees ont vang deur die geloof,
toe hulle tot geloof gekom het. Toe het
God sy seël op hulle gesit. Deur die
geloof, toe hulle tot geloof gekom het,
die oomblik toe hulle begin glo, word
hulle verseël met die Heilige Gees. Aan
die “nadat julle ook geglo het” word ’n
tydsbepaling gekoppel. Ons hoor die
Woord en dan word ons verseël, as
geloof in die hart gewerk word. In die
tydsaanduiding “nadat julle geglo het”
het ons te maak met ’n koïnsidente
deelwoord, waarmee gelyktydigheid of
ooreenstemming van gebeure aangegee
word. Die kom tot die geloof en die
verseëling met die Heilige Gees van die
belofte vind koïnsident, gelyktydig,
plaas. Dit beteken dat verseëling nie
’n eks tra is na die geloof nie, maar dat
dié twee, geloof en verseëling, saamval.
Daar is ’n onverbreeklike verband
tussen geloof en verseëling. Die
“nadat” word in oorsaaklike sin verstaan.
Waar die geloof kom, daar sit
God sy seël in die hart. Daar plaas
Hyself sy eiendomsbewys.
Efesiërs 1:13 leer dat die geloof direk
lei tot die verseëling met die Heilige Gees.
Verseëling is: dat die Heilige Gees in
die gemeente en aan elke gelowige bevestig
wat van God se kant reeds onwankelbaar
vas is. CNM
6 DIE KERKBLAD Junie 2011

Die wil van God
In geluk of per ongeluk of per toeval nie. Niks
die Bybel leer God dat Hy alles werk volgens
die raad van sy wil (Ef. 1:11). Niks gebeur per
gebeur sonder die wil van God nie.
Hierdie feit skep vir die gelowige baie vrae wat nie so
maklik is om te antwoord nie:
Indien God alles vooraf besluit het en alle
dinge
gebeur soos Hy wil, is dit dan nie logies dat God die
sonde ook gewil het en daarom die sonde uitgedink
het nie?
God se wil, wat ewig en goed is, kan mos nie
inhou
dat die gelowige baie pyn en leed sal deurmaak nie,
want dan beteken dit dat God doelbewus die lyding
oor die mens bring?
Al die oorloë, moorde, menseslagtings,
marteling,
vervolging … is dit presies so in die wil van God
vooraf besluit? Indien wel, hoe rym dit met God se
liefde en erbarming?
Indien God se wil van ewigheid af vasstaan en fi
naal
klaar oor alles besluit is, wat help dit dat ek my oor
dinge inspan? Ek kan niks daaraan doen nie, want
God het mos klaar besluit!
Moet ek my eie verantwoordelikheid dus maar
vergeet
en my nie bekommer en besorg maak oor die dinge
van my lewe nie?
Elkeen sal nog tientalle vrae kan byvoeg. Vanself, in
sy eie vermoë, sal die mens dié dinge nie verstaan nie.
Daarom sal ons oor die saak moet praat met die vinger in
die Woord van God, waar die antwoorde opgeskryf is.
Die begrip “wil van God”
Die begrip die wil van God (Jes. 53:10; Fil. 2:13) word
in die Bybel ook op ander maniere genoem. In die Bybel
lees ons van:
die raad van God (Ef.
1:11);
die planne van die Here (Ps.
33:11);
die besluite van God (Jes. 14:27; Ps.
33:11);
die voorneme van God (Ef.
3:11);
sy genadige bedoeling (Matt.
11:26);
sy genadige beskikking (Ef.
1:5).
Die verskillende begrippe wil een saak omskryf: Alles
wat God doen, is volkome doelgerig en goed beplan. God
hoofartikel
weet presies wat Hy wil, omdat Hy vooraf daaroor besluit
het. In noukeurige ooreenstemming met sy wil voer God
sy beplanning in die loop van die tyd uit.
God weet wat Hy doen, want agter al sy werke sit sy
ewige Goddelike besluit. Ons sing mos:
Die HEER se raad word nooit gekeer nie;
Dit sal bestaan in ewigheid.
Teen sy besluit is geen verweer nie;
bestendig duur dit vir altyd . (Ps. 33:6).
God se plan is nie willekeur nie, maar doelgerig
Wat God doen, is nie die outomatiese gebeure van ’n
willose wese nie. God se optrede is beplan en doelgerig. Die
ganse skepping, met alles wat gebeur in tyd en ewigheid,
is vooraf deur God besluit. Soos God is, so sal sy besluite
ook wees. Daarom is die besluite van die ewige God ook
ewige besluite (Ef. 1:4; 3:11; 1 Pet. 1:20; Openb. 13:8;
2 Tim. 1:9; Jer. 31:3). Die wêreldgeskiedenis verloop
volgens ’n voorafopgestelde program, sodat elke vorm
van willekeur of toeval uitgesluit word. Die wil van God
beheers nie alleen die ryk van die natuur nie, maar ook
die genade. Die skepping en herskepping geskied na die
wil van God:
Die wil van konings staan onder die gesag van
God
(Spr. 21:1).
Deur sy wil word mense gebore en bestaan hulle
(Jak.
1:18).
God het die geheimenis van sy wil bekend
gemaak
(Ef. 1:9).
God se wil nie sonder orde en koers nie
Wat God besluit, gebeur. In alles wat God besluit, laat
Hy Hom deur niks beïnvloed nie. God se heilsplan kom
op uit sy welbehae en rus in God se soewereiniteit en
vry mag. God se plan is vasgestel ná goddelike oorleg en
besinning in sy heilige Raad.
So gesien, is God se voorneme ’n besluit. Dit is ’n vaste
bepaling waaruit alles voortkom, ook die geskiedenis. Dit
is nie iemand anders se besluit of wil nie. God het nie
alleen die einddoel bepaal nie, Hy het ook die middele
en die weë bepaal om die einddoel te bereik. Hierdie plan
van God is vas en seker. Dit word uitgevoer – presies net
Junie 2011 DIE KERKBLAD 7

hoofartikel
so. Die Here, die Almagtige, het dit besluit; wie sal dit
dan verydel? (Jes. 14:27).
God se planne staan vir altyd vas, sy besluite van
geslag tot geslag (Ps. 33:11)
Wie aan dié waarheid twyfel, praat op menslike, beperkte
wyse van ons volmaakte en oneindige God. Ons
menslike denke oor God, sy gedagtes en besluite moet op
sy Woord gegrond wees. Oor God en sy wil, kan ons nie
self praat nie. Ons kan maar net napraat. Ons kan net
nasê wat God alreeds in sy Woord vir ons voorsê.
Dit beteken dat die besluite van God vóór die tyd al
geneem is. Die bestaan van God gaan die bestaan van
die heelal vooraf. Die wêreldgeskiedenis verloop volgens
’n alreeds-opgestelde program. In die ewigheid, voordat
daar tyd was, het God alles besluit (Matt. 13:35; 25:34;
Heb. 4:3; 9:26; Openb. 17:8).
God se besluite is ewig! Dit beteken dat Hy nie sy
besluite een na die ander geneem het soos wat ons as
mense, gebonde aan tyd, dit sou doen nie. Ons neem
ons besluite ook in samehang en afhanklikheid van
verskillende omstandighede. So het die Here nie sy
besluite geneem nie. In God was die besluite ’n ewige
werksaamheid. Dit gaan aan die tyd vooraf. Dit staan
buite alle tyd. Dit is ook bó die tyd verhewe.
Ons kan dit baie moeilik verstaan, omdat ons aan die
tyd gebonde is. Die verhouding tussen ewigheid en tyd is
vir ons ’n misterie, ’n geheimenis, ’n raaisel. Wie hierdie
geheimenis vir die mens wil ontsluier en bevatlik maak,
kom in botsing met God se Woord!
Wat is die doel van God se wil?
Die vraag is: Wat is die doel van God se wil? Waarop
rig die Here sy wilsbesluite? Uit die Bybel is daar wel
antwoorde te vind op hierdie vrae!
“Die Here het alles gemaak met ’n doel” (Spr.
16:4).
Die doel van alles is in God geleë, alles gebeur ter wille
van Hom. Alle dinge vind hulle betekenis in God.
“Ter wille van Myself en daarom alleen, doen Ek
dit,
Ek laat my Naam nie oneer aandoen nie. Ek gee die
eer wat My toekom aan niemand anders nie” (Jes.
48:11).
Derdens vind ons die doel van God se wil
uitgedruk
in die bekende lofl ied van Paulus in Romeine 11:33-
36. Die doel van die werk en optrede van die Here,
ook sy wil, lê nie in die mens of in enige skepsel nie,
maar in God alleen. “Uit Hom en deur Hom en tot
Hom is alle dinge” (Rom. 11:36).
Alles word saamgevat in Openbaring 4:11 – “Here,
ons God, U is waardig om die heerlikheid en die eer en
die mag te ontvang omdat U alles geskep het; deur u wil
het alles ontstaan en is dit geskep.”
Verheerliking van God
In alles gaan dit dus om die verheerliking van God.
Vir twee misverstande moet ons oppas:
God het nie die mens nodig om sy eer te soek en
te
verkondig nie. God is ewig. Hy kort nie dinge wat
die mens aan Hom moet bring nie. Sy wil is nie aan
die mens gebonde om waar te wees nie. God het nie
die heelal geskep omdat daar by Hom ’n behoefte was
nie. In alles gaan dit om Homself.
God ontvang sy eer ook nie net daar waar die
mens
daar van getuig nie. God se eer is nie afhanklik van
die goedkeuring en erkenning van die mens nie. Die
eer van God lê in sy skeppingswerk self opgesluit. In
Psalm 19 word geleer dat die hemel daarvan getuig,
die uitspansel maak dit bekend, die een dag gee die
berig deur aan die ander dag en die een nag deel kennis
mee aan die volgende. Dit sou met God se eer
maar bedroef gegaan het as dit heeltemal van die mens
afhanklik was, want die mens is in sy aanbidding en
lofprysing so traag en lou.
Uitvoering van God se wil
Is die verwerkliking van God se wil nie oorbodig nie?
God het mos nie behoefte daaraan nie!
Nee, God moes dit nie noodgedwonge doen nie. Maar
in sy vrymag en welbehae het God Hom voorgeneem om
sy ewige plan tot uitvoer te bring. In God se voorneme
om alles te laat gebeur soos Hy beplan het, is ingeweef die
besluit om dit uit te voer in die tyd.
Die uiteinde van dit alles is die eer van God! Alles
in die skepping is die middele waardeur die doel bereik
word. In hierdie opsig is selfs die verlossing van die gelowiges
en die verderf van die goddeloses middele wat bydra
tot die eer van God (Openb. 5:12-13; 14:7; Spr. 16:4;
Rom. 9:21-22). Al het God nie die mens en die skepsele
nodig om sy eer te verkondig nie, wil God Hom tog laat
eer deur hulle (Ps. 71:14). In sy volsaligheid is God nie
van die lofprysing van die mens afhanklik nie. Die mens
wat daartoe kom om Hom te loof en te prys, is deur die
Heilige Gees daartoe opgewek.
Saamgevat: Die einddoel van God se wil is sy EER. Sy
wil is in alles op die einddoel gerig. CNM
8 DIE KERKBLAD Junie 2011

Prof. PH (Rikus) Fick (Teologiese Skool)
Die kerkgeskiedenis is vol
voorbeelde van stryd rondom
die verhouding tussen
kerk en staat. In die Middeleeue het
dit tot uiting gekom in ’n openlike
stryd tussen die persoon van die
pous en die keiser. Die een wou ’n
kerkstaat en die ander ’n staatskerk
hê. Dit was op die ou einde maar net
’n magstryd.
In Suid-Afrika, soos in die meeste
moderne demokrasieë, is daar ’n
skeiding tussen kerk en staat. Een
van die voordele daarvan is dat die
staat nie godsdiens kan mis bruik uit
verkeerde motiewe nie.
Ongelukkig verhoed hierdie
skeiding nie individuele politici om
in eie hoedanigheid dit te probeer
doen nie. Pres. Jacob Zuma en ander
politici het die afgelope tyd verskeie
godsdienstige uitsprake gemaak en
in die proses die Naam van Jesus
Christus gebruik om politieke guns
te wen. Die negatiewe reaksie daarop
uit verskeie kerklike oorde was oral
in die media te lees en te hoor.
Die eerste probleem wat dit
skep,
is dat ’n mens dadelik soek na ’n
verband tussen die uitsprake van
die politikus en sy manier van
leef. Wanneer iemand die Naam
van die Here Jesus op ’n skynbaar
positiewe manier gebruik, het dit
ook etiese implikasies, omdat
die indruk geskep word dat jy ’n
Christen is. Indien jou woorde
(oor Christus, die Drie-eenheid,
ens.) en jou dade nie ooreenstem
nie, het jy nie net die Persoon van Christus belaster
nie, maar in elk geval ook jou argument verloor.
Tweedens is dit ’n oortreding van die derde gebod.
Dit is ’n misbruik van die Naam van God, omdat
die heilige Naam van God nie anders as met vrees en
eerbied gebruik mag word nie.
Derdens, soos wanneer iemand dit as vloekwoord
gebruik, word die Naam van Jesus dikwels ge bruik
om meer gesag en oor tui gingswaarde aan iemand se
woorde en argumente te gee. Dit is ’n poging om eie aansien en mag te
vergroot. Die Engelse skrywer, William Hazlitt, het eenkeer gesê: “Th e
garb of religion is the best cloak for power.” Dit klink dalk eienaardig, maar
godsdiens is soms ’n versoeking: ’n versoeking vir iemand wat magshonger
is om godsdiens in te span om in statuur toe te neem. Dit is natuurlik
ook waar dat tiranne soms godsdiens gebruik as ’n sagte handskoen om
’n ystervuis te bedek. Onnadenkende onderdane is ook minder geneig om
hardhandige en onwettige optrede van ’n regeerder te be vraagteken as die
persoon sigself as godsdienstig voorhou.
Vierdens het politieke oortuigings en godsdienstige (Skrif-)waarhede nie
dieselfde ewigheidswaarde nie. Die menings en die beleidsoortuigings
van politici kom en gaan; die waarheid van die Woord van God staan
ewig vas. As ’n mens dié twee aan mekaar wil koppel, beklad jy dit wat
ewig heidswaarde het en vervreem jy baie mense van dit wat heilig is. Die
godsdienstige regverdiging van apartheid het die kerke in ons land duur
te staan gekom. Ons kan nie toelaat dat politici weer die godsdiens en die
Naam van Jesus inspan in ’n span waarvan die een vennoot op ’n stadium
in duie gaan stort en ontmasker
gaan word as net nog ’n feilbare
mens nie.
Wat die kwessie oor politici
se uitsprake in hierdie verband
nog verder kom pliseer, is die
feit dat ons nie hier te doen het
met bevrydingsteologie nie. Die
politici waarvan ons hier praat, is
nie teoloë nie en bied nie hulle argumente
in ’n kerklike omgewing
aan nie. Bevrydingsteologie is in
elk geval in ’n era aangewend toe
Jesus voorgehou is as die groot
Be vry der van mense wat in ’n
brandpunt
Junie 2011 DIE KERKBLAD 9

andpunt
politieke stelsel vasgevang is waar hulle as burgers van die land geen vryheid
gehad het nie. Bevrydingsteologie in ’n demokratiese stelsel soos ons dit
vandag in Suid-Afrika ken, is (behalwe vir sy leerstellige bedenklikheid) in elk
geval ’n anomalie.
Uiteraard beteken dit nie dat ’n mens vra vir ’n sogenaamde “neutrale
pre sident” of “neutrale politici” wat nooit blyke gee wat hulle eie geloofsoortuigings
is nie. Gelowiges behoort voor elke verkiesing ernstig te bid vir
kan didate wat onwrikbaar in die Drie-enige God glo. Wat ’n mens dan verwag,
is dat hulle wat aan bewind is, blyke gee van hulle totale afhanklikheid van
God sonder om in hoogmoed op ander neer te sien of hulle Verlosser se Naam
te misbruik om punte by die stembus te verwerf.
Christene wil graag mense aan bewind hê wat die dienskneggestalte van
Christus vertoon en waarlik onselfsugtige diens lewer. Vir so ’n persoon het
Christene en nie-Christene agting en respek. Respek is by die agterdeur uit
wanneer ’n politikus se skietgoed oënskynlik op is en hy/sy dan op onwaardige
wyse gryp na dit wat heilig is.
Christus is Koning. Dit beteken
dat ’n gelowige hom/haar gewillig aan
sy Koningskap en heerskappy on derwerp
– ongeag die posisie wat hy/sy
in die samelewing beklee. Wanneer sy
Naam egter misbruik word om meer
mag te kry, word die Koningskap
van Christus aangetas. Laat ons as
gelowiges elkeen die gesindheid van
Christus vertoon en in nederigheid
en gehoorsaamheid teenoor God leef.
Laat ons as gelowi ges in Suid-Afrika
sorg dra dat ons bo alle verdenking
staan en opreg bly, onberispelike
kinders van God te midde van ontaarde
en korrupte mense (Fil. 2:15)
en laat ons God bid dat ons leiers ook
so sal optree. DK
10 DIE KERKBLAD Junie 2011

Dr. Nico Vorster (Geref. Kerk Pretoria-Annlin)
Die owerheid as dienaar van
God –
’n Skriftuurlike perspektief
Die vraag waarmee gelowiges in Suid-Afrika tans
baie worstel, is: Kan ons gehoorsaam wees aan
’n owerheid wat nie die Christelike godsdiens
op ’n aktiewe wyse probeer bevorder nie?
Wanneer na Skriftuurlike perspektiewe op die taak
van die owerheid gesoek word, kom ons voor ’n tweërlei
problematiek te staan. In die eerste plek gee die Skrif nie
’n sistematiese uiteensetting van die taak van die owerheid
nie. Die Skrif bestaan immers uit verskillende geskrifte
wat – hoewel dit mekaar komplementeer en aanvul –
in verskillende tye ontstaan het en elkeen eiesoortige
omstandighede aanspreek. Dit is daarom belangrik dat
die konteks waarbinne tersake Skrifuitsprake voorkom,
deeglik verdiskonteer word.
Tweedens het ons in die Skrif te doen met ’n antieke
teks wat nie alle problematiek wat in moderne staatsvorme
voorkom, aanspreek nie. Daarom moet daar nie vrae aan
die Bybelse teks gevra word wat die Bybelse teks self nie
probeer beantwoord nie.
Dit sal derhalwe meer raadsaam wees om, met inagneming
van die tersake Skrifgedeeltes, die taak van die
owerheid te bespreek vanuit die perspektief van breëre
teo logiese temas wat herhaaldelik in die Skrif gevind
word en uiteindelik hulle vervulling in Christus vind.
Die mens se beeldskap van God
Menslike gesag vind sy oorsprong reeds in Genesis
1:28 waar God aan die mens die mandaat gee om oor
sy skepping te heers en te regeer. Hierdie heerskappy van
die mens oor die skepping word in Genesis 1:27 en 28
ten nouste verbind aan die mens se beeldskap van God.
Hoewel die beeldskap van die mens nie met sy opdrag
tot heerskappy oor die skepping vereenselwig kan word
nie, word die mens se beeldskap wel op ’n besondere
fokusartikel
wyse weerspieël in sy verteenwoordiging van God op
aarde. God gee aan die mens verantwoordelikheid oor
sy skepping en vra van die mens om dit te bewaak en
beheers. In die heerskappy wat die mens oor die skepping
voer, antwoord die mens op die roeping van God.
As verteenwoordiger van God moet die mens God
se volmaaktheid en barmhartigheid, sy liefde en ver gewensgesindheid,
sy heiligheid en geregtigheid, sy medemenslikheid
en dienende heerskappy in die wêreld weerspieël.
Sonde en algemene genade
Die owerheid is nodig weens die sondige toestand
van die mens. Deur die owerheid in te stel, keer God dat
sy skepping in chaos verval en betoon Hy sy algemene
genade aan die mensdom.
Die doel van God se algemene genade is ook die doel
van die owerheid, naamlik om die sonde in bedwang te
hou. Dit word onder meer weerspieël in Genesis 9:6 waar
God aardse gesag instel ten einde die gevolge van die sonde
teen te werk. Die owerheid skep deur sy teenwerking van
Junie 2011 DIE KERKBLAD 11

fokusartikel
die sonde ruimte vir God se be sondere
genade. Dit maak die mens
vat baar vir die evangelie en gee aan
die Christen die geleentheid om sy
roeping in die wêreld te vervul.
Terwyl die owerheid ’n dienaar
is van God in die sin dat dit die
son de in bedwang moet hou deur
reg en orde te handhaaf (vgl. Rom.
13), gebruik God die kerk om sy
besondere genade te verkondig deur
die uitdra van die evangelie (vgl.
Matt. 28). Kerk en owerheid vind
hulle eenheid in Christus, wat Hoof
is oor kerk en wêreld (vgl. Kol. 1).
Tog moet kerk en owerheid
in beginsel onderskeie bly. Die
owerheid het te doen met die geskape
en burgerlike lewe, terwyl die kerk
te doen het met die sondaarmens
se inwendige lewe; die owerheid
gebruik ’n uiterlike mag, terwyl die
kerk ’n geestelike mag gebruik; die
owerheid se mag is beperk tot ’n
be paalde gebied, die kerk s’n nie;
die owerheid se roeping lê in die
hede, terwyl die kerk se einddoel
in die ewigheid lê. So beweeg kerk
en owerheid in verskillende sfere en
ontvang beide instellings hulle eiesoortige,
Godgegewe opdragte.
Die koninkryk van God
Gesag en mag vind in die
Skrif sy oorsprong, nie soos in die
staatsfi losofi e van Locke, Hobbes
en Rousseau in ’n sosiale kontrak
tussen mense nie, maar wel in
God self. Alle aardse gesag staan
onder God se gesag, want die Here
regeer as Skepper van hemel en
aar de oor alle dinge. Sy dinamiese
Koningsheerskappy en onkeerbare
heilsplan vir die wêreld betrek en
relativeer alle aardse mag en gesag.
Dit word onder meer uitgedruk in
die Bybel deur die term koninkryk
(basileia).
Beide die owerheid en die koninkryk
het die skeppingsorde van
God ten doel. Die owerheid bewaar
God se skeppingsorde van totale
ver val deur die handhawing van
geregtigheid. Christus kom herstel
God se skeppingsorde deur die
geregtigheid van God se koninkryk
na die aarde te bring.
Tog is daar ook ’n bepaalde diskon
tinuïteit tussen die owerheid en
die koninkryk van God. Die owerheid
is ’n tussentydse instelling
wat die weg vir God se koninkryk
voorberei. Met die volledige koms
van die koninkryk sal die owerheid
verdwyn. Die owerheid kan nooit
ware Goddelike geregtigheid op aarde
vestig nie, omdat dit self in die
teken van die “nog nie” staan. Alleen
Christus kan deur die weg van voldoening
en die uitstorting van die
Heilige Gees God se volkome geregtigheid
op aarde vestig.
Die besondere verband tussen
die owerheid en die koninkryk kom
veral na vore in Romeine 13:1-7.
In Romeine 13:1 gee Paulus die
universele opdrag dat alle men se
hulleself moet onderwerp aan die
owerheid.
Hierdie opdrag tot onderwerping
kan nie in ’n absolu te sin verstaan word
as geldend vir alle omstandighede
nie. Paulus kwalifi seer die aard van
die onder wer ping in vers 1b en vers
3. In vers 1b beskryf Paulus aardse
gesag as ’n instelling van God. Daardeur
relativeer hy alreeds alle aardse
gesag, omdat geen mens God se
gesag vir homself kan toe-eien nie.
In vers 3 kwalifi seer Paulus die onderwerping
verder as die doen van
goeie werke. Onderworpenheid aan
die owerheid is ’n vorm van die doen
van goeie werke en is ’n onmisbare
deel van die dankbaarheidslewe
van die gelowige. Gelowiges moet
hulleself vrywilliglik aan die owerhede
onderwerp uit eerbied vir God
(Rom. 13:1; 1 Pet. 2:16, 17), ter
wille van ’n goeie gewete voor God
(Rom. 13:5) en ter wille van God
self (1 Pet. 2:13).
Konkrete vorme van gehoorsaamheid
bestaan uit die betaal van belastings
(Rom. 13:6), eer (Tit. 3:8)
en respek aan die owerheid (1 Pet.
3:17).
Die noue verband tussen onderwer
ping en goeie werke impliseer
egter dat die gelowige homself nie
kan onderwerp aan gesag wat slegte
werke vereis nie. In Handelinge
5:29 word gehoorsaamheid aan God
prioriteit gegee bo gehoorsaamheid
aan die owerheid. In die Johannese
geskrifte word ’n situasie beskryf
waar die kerk die owerheid nie meer
kan gehoorsaam nie. Dit gebeur
wanneer die owerheid ’n agent van
die bose word (Joh. 17:16, 18:36;
Openb. 13:1-10).
Ongehoorsaamheid aan die owerheid
is egter die uitsondering op die
reël en kan alleen in uitsonderlike
ge valle toegepas word. In Romeine
13 stel Paulus dit duidelik dat die
owerheid ’n dienaar van God is.
Die koms van die koninkryk na die
aarde maak die owerheid nie oorbodig
nie. Juis omdat die koms van
die koninkryk in die teken van die
“nog nie” staan, gebruik God die
owerheid om die kwaad teë te hou.
Daarom verwerp Paulus in Romeine
12 DIE KERKBLAD Junie 2011

13 die idee dat die Christen ’n
hemel burger is wat nie gehoorsaam
aan die owerheid hoef te wees nie.
Die dienaarskap van die owerheid
aan die koninkryk van God word in
Romeine 13:4 op twee vlakke gestel,
naamlik dat die owerheid “dienaar
van God jou ten goede is” en dat
die owerheid “dienaar van God, ’n
wreker om die wat kwaad doen, te
straf” is. Die uitdrukking “ten goede”
dra in vers 4 waarskynlik dieselfde
betekenis as “goeie” in vers 3. In vers
3 gaan dit oor konkrete goeie dade.
In vers 4 word daarop gewys dat die
owerheid nie alleen die kwade moet
afweer nie, maar ook ruimte vir die
goeie in ’n konkrete sin moet maak.
Dit beteken nie dat hier ’n
voorskrif gevind word dat die
owerheid die evangelie aktief moet
bevorder nie. Die owerheid moet
wel vrede en orde in ’n konkrete sin
handhaaf.
Die uitdrukking “dienaar van
God, ’n wreker om die een wat kwaad
doen, te straf” wys ook terug na vers
3. Slegte werke (kakon) in vers 4 dui,
soos in vers 3, op dade wat krimineel
van aard is en ’n beskadigende uitwer
king op ander mense het en nie
noodwendig op ongeloof nie. Die
feit dat die owerheid in Paulus se tyd
’n heidense owerheid was, versterk
die moontlikheid.
Hier word dus geen opdrag gevind
aan die owerheid om die
Christelike geloof op sy onderdane
af te dwing nie. Die owerheid moet
wel kriminele dade wat sy onderdane
se veiligheid in gedrang bring, straf
en so aan die kerk die ruimte gee om
sy taak te volvoer. Deur dit te doen,
is die owerheid ’n dienaar van God,
vir die kerk ten goede.
Slotsom
Uit die bogenoemde Skriftuurlike
perspektiewe is dit duidelik dat
Chris tene ook owerhede wat nie
aktief die Christelike godsdiens
be vorder nie, moet gehoorsaam.
So lank die owerheid reg en orde
handhaaf, die kwade aanspreek en
godsdiensvryheid handhaaf, moet
die Christen die owerheid as ’n dienaar
van God respekteer.
Hoewel Christene in Suid-Afrika
genoegsame rede het om krities
te wees teenoor die staat se
diens lewering, die bestuur van die
polisiemag en hulle hantering van
die regsisteem, is ons nog ver van
’n situasie waar burgerlike ongehoorsaamheid
as regverdigbaar beskou
kan word. Instede daarvan moet
Christene as burgers van God se koninkryk
eerder hulle Godgegewe
roe ping binne elke lewensverband
uit oefen en op ’n positiewe wyse ’n
bydrae probeer maak tot ons samelewing.
DK
Terwyl die owerheid ’n dienaar is van God in die sin dat dit die son de in
bedwang moet hou deur reg en orde te handhaaf , gebruik God die
kerk om sy besondere genade te verkondig deur die uitdra van die
evangelie. Kerk en owerheid vind hulle eenheid in Christus, wat
Hoof is oor kerk en wêreld.
fokusartikel
Junie 2011 DIE KERKBLAD 13

fokusartikel
Die owerheid as
Ds. SA (Sarel) Cilliers (Geref. Kerk Waterberg [dolerend])
dienaar van die duiwel
Probleem
Die owerheid as dienaar van
God en as dienaar van die
duiwel. Kan twee, op die
ge hoor af, weersprekende artikels so
naas mekaar geplaas word? Skep dit
nie verwarring nie?
Die saak raak moeiliker wanneer
jy uit die Bybel leer dat alle owerhede,
godvresende én goddelose owerhede,
se gesag van God afkomstig is (Rom.
13:1). Die Skrif stel duidelik dat
god delose en wrede tiranne soos Nebukadnesar,
die koning van Babel,
deur God as sy dienskneg genoem is
(Jer. 27:6). Daarby gee die Here die
opdrag: “Dien die koning van Babel,
en lewe” (Jer. 27.17).
Verder word ons vandag oorweldig
met die wanorde wat heers in
lande soos Libië en mens vra of sulke
owerhede nog diensbaar aan God is
ooreenkomstig hulle primêre taak as
owerheid. En ’n owerheid wat met
leuens en bedrog sy eie booshede wil
regverdig, wie se dienaar is hy? Op
watter gronde sou mens ’n owerheid
as dienaar van die duiwel kan beskou?
Wat behoort jou optrede as
ge lowige in Christus teenoor so ’n
owerheid te wees?
Insig in diensbaarheid
Petrus, die geroepe dienskneg
van God, het sy besondere belydenis
uitgespreek dat Jesus die Christus
is, die Seun van die lewende God.
Daarop het Jesus aan hom gesê: “Jy is Petrus, en op hierdie rots sal Ek my
gemeente bou, en die poorte van die doderyk sal dit nie oorweldig nie” (Matt.
16:15-18). Met die daaropvolgende gesprek word Petrus deur Jesus aangesê:
“Gaan weg agter My, Satan! Jy is vir My ’n struikelblok, omdat jy nie die dinge
van God bedink nie, maar die dinge van die mense” (Matt. 16:23).
Dit is duidelik dat Petrus, nieteenstaande sy roeping, tydens hierdie deel
van die gesprek as ’n dienskneg van Satan opgetree het. Pas na die belydenis
dat Jesus die Christus is, het Jesus aan sy dissipels getoon dat Hy as Christus
moes ly en gedood word en op die derde dag sal opstaan om die kroon te
verwerf. Petrus wou verhoed dat Jesus deur die kruislyde en dood die kroon
moet verwerf. Hiermee het hy hom vierkantig teenoor God se wil geplaas.
Petrus het hom dus op dié bepaalde punt aan Satan diensbaar gemaak.
Wat hier vir ’n individu geld, is ewe geldig vir ’n owerheid. In die behandeling
van die negende gebod bely ons in die Heidelbergse Kategismus dat alle
leuens en bedrog as eie werke van die duiwel vermy moet word. Met leuens en
bedrog word mense en instansies dus ook dienaars van die duiwel. Die owerheid
as dienskneg van God sou dus deur bepaalde optredes, waaronder leuens
en bedrog, ’n dienaar van die duiwel wees.
Insig in ordelikheid / ordeloosheid
Die aarde is met goddelike gesag tot orde geskape. Adam is met koninklike
gesag beklee om die orde te handhaaf. Met die sondeval het hy dié gesag verwerp
en daarom staan die mens met ontsag, dit wil sê sonder gesag, voor God.
Satan skep met die sondeval wanorde tussen Adam en Eva, wat tot algehele
wanorde sou lei. Hierteenoor beklee God die owerheid met amptelike gesag ter
wille van die handhawing van orde. Volgens Artikel 36 NGB is die volgende
duidelik (vgl. Rom. 13; 1 Tim. 2:2; 1 Kor. 14:33):
Die owerheid word met gesag beklee en daarom is die onderdane
gehoorsaamheid
verskuldig.
Die owerheid is ’n dienaar jou ten
goede.
Die owerheid moet in gehoorsaamheid aan God orde handhaaf as sy
primêre
taak.
Die owerheid is ’n teken van God se ontfermende liefde sodat ons ’n
rustige
en ordelike lewe kan lei.
Wanneer die sondige en verdorwe aard van die mens hierdie beginsels aan-
14 DIE KERKBLAD Junie 2011

tas, word die orde deur wanorde bedreig en ’n wettelose owerheid word dan
’n onwettige owerheid.
Ons moet ook raaksien dat daar mense is wat aan die een kant sonder verantwoording
poog om die orde wat deur God by wyse van owerhede ingestel
is, omver te werp. Aan die ander kant is daar sommige aanhangers van ’n
owerheid wat sonder aarseling die mag van die owerheid teenoor en selfs booor
God se heerskappy stel en dit mateloos verhef. Calvyn sê dat as ons nie
beide hierdie euwels teengaan nie, sal die opregtheid van ons geloof verlore
gaan. Ons moet opnuut besef hoe goed God die belange van die mensdom ter
harte neem met die daarstelling van owerhede, sodat ons met groter godsvrug
dankbaarheid aan Hom kan betoon.
Die oproep deur Paulus is ook duidelik aan alle gelowiges om nie aan die
duiwel ’n vatplek te gee nie (Ef. 4:27). Owerhede en alle mense is immers
geroepe om aan God en sy koninkryk diensbaar te wees. Wie dit teenstaan, is
diensbaar aan die duiwel – God se groot teenstander.
Uitsig op die probleem
’n Owerheid sou dus ’n dienaar van die duiwel wees wanneer hy:
met leuens en bedrog die waarheid verbloem en daarmee steun wil
werf;
met pligsversuim hande vou terwyl misdadigers met die gruwelikste
misdade
en moord wegkom;
met belastingverkwisting die openbare nood, soos armoede, van die
volk
vererger;
met onreg die deugsames laat boet en die kwaaddoeners laat vrykom;
en
met die gees van revolusie die bestaande orde
omverwerp.
Optredes
Moet so ’n owerheid met swak regering en goddelose optredes steeds deur
ons geëer en gehoorsaam word?
JA – Goddelose konings is baie keer die werktuie van God se toorn
oor ’n land om die ongeregtigheid van ’n volk te straf. Daardeur wil die
Here so ’n volk bring tot grondige bekering, sodat elkeen weer met ontsag
onder die indruk kan kom van die gesag van God en met verantwoordelike
selfondersoek sy eie onordelike lewe herstel. Dan is dit inderdaad ook jou ten
goede. Daniël se eerbied teenoor Nebukadnesar tydens die volk se ballingskap
is ’n navolgenswaardige voorbeeld.
TENSY – die owerheid se wette of bevele met die Woord van God bots.
On geag Daniël se eerbied as amptenaar teenoor koning Darius, het Daniël
geweier om sy bevelskrif te gehoorsaam dat gedurende 30 dae net Darius aanbid
mag word (Dan. 6). Petrus en Johannes is in ’n soortgelyke situasie. God
het hulle opdrag gegee om die evangelie te verkondig. Dan word hulle van
owerheidsweë beveel om stil te bly. Hulle antwoord is eenvoudig: “Of dit reg is
fokusartikel
voor God om julle meer gehoorsaam
te wees as God, moet julle self beslis;
want vir ons is dit onmoontlik om
nie te spreek oor wat ons gesien en
gehoor het nie” (Hand. 4:19-20).
Petrus en Johannes se optrede
toon duidelik aan hoe teenoor ’n
vyan dige en goddelose regering opge
tree moet word. Eerstens het hulle
die Waarheid getuig en baie het tot
geloof gekom (Hand. 4:4). Tweedens
het hulle geprotesteer teen die onreg
wat gepleeg is (4:10-12) en dan tree
hulle in verset (4:20).
Verset is alleen in die waarheid
van die Woord gegrond. Daarin
word dit onderskei van die revolusie
wat op die leuen staan. Verset is gerig
op die herstel van die orde; revolusie
is gerig op die skep van wanorde.
Die Here is die Koning van
die konings. Wanneer Hy spreek,
moet ons voor en bo alle mense na
Hom alleen luister. Dit geld ook
gehoorsaamheid aan die owerheid.
As hulle ’n bevel teen Hom aan ons
sou gee, mag dit nie gehoorsaam
word nie, want die aansien van
die owerheid word nie verontreg
wanneer dit aan die oppergesag van
God ondergeskik gestel word nie.
Daniël ag byvoorbeeld nie sy
weerstand teen die koning se god delose
bevel as sonde nie. Die koning
het immers sy perke oorskry en as
dienaar van die duiwel hom teen
God verhef en so sy eie mag vernietig.
Mag ons altyd, met ontsag voor
God, al soekende na die Waarheid
alle gesag oor ons eerbiedig en
gehoorsaam met die bede: Here,
laat u koninkryk kom en vernietig die
werke van die bose. DK
Junie 2011 DIE KERKBLAD 15

fokusartikel
Ds. DF (Francois) Muller (Geref. Kerk Buffeldoorns)
Die owerheid
en godsdiensvryheid
Vandat daar mense is ...
Godsdiens en politiek, “kerk” en owerheid is al
van die vroegste eeue onlosmaaklik verbind.
Eeue voordat Moses en Aäron die volk deur die
woestyn moes lei, het die Egiptenare al hulle farao’s aanbid.
Een van die redes hiervoor lê in twee lewenswaarhede wat
onafwendbaar met mekaar verstrengel is: Aan die een kant
het God die mens geskep om (Hom) te aanbid. Gevolglik
is selfs mense wat die Here nie ken nie, godsdienstig – ook
dié mense wat dit probeer ontken. Andersyds kan geen
samelewing bestaan sonder owerhede nie. In ’n sekere sin
bestaan owerhede dus uit godsdienstige mense wat oor
ander godsdienstiges regeer. Sondag sit die owerheid dalk
in die kerk, of buig Vrydag in ’n moskee.
Hoewel God ons geskep het om Hóm alleen te dien,
het die sondeval alles kom beduiwel. Sedertdien aanbid
mense steeds – maar baie aanbid iets in die skepping of
stel hulle diepste vertroue in een of ander menslike idee
of fi losofi e. Volgens 1 Korintiers 10:20 sit daar egter bose
geeste hieragter.
Verskillende lande neem verskillende houdings in
Sekere lande kies met opset en openlik vir ’n spe sifi
eke godsdiens – en verwag dan ook dat almal in die
land dié godsdiens moet navolg. In verskeie Arabiese
lande is die Islam die enigste wettige godsdiens. Hier laat
die owerheid bitter min godsdiensvryheid toe. Ander
lande, soos Engeland, het ’n godsdiens of ’n spesifi eke
gods dienstige tradisie wat die owerheid se voorkeur
geniet. Hoewel niemand in Engeland wetlik gedwing
word om ’n Christen en meer spesifi ek ’n Anglikaan te
wees nie, bevoordeel die owerhede die Anglikaanse kerk
en is koningin Elizabeth die hoof van dié kerk. Lande
soos Frankryk en Amerika laat nie alleen enige godsdiens
toe nie, maar het besluit om kerk en staat heeltemal te
skei. Dit is egter nie so eenvoudig as wat dit mag klink
nie. Die Franse owerheid het pas besluit om vroue te
verbied om hulle gesigte, volgens ’n Moslemgebruik, in
die openbaar te bedek. Hoewel ’n mens godsdienstige
strukture formeel van die owerhede kan skei, is godsdiens
en politiek eenvoudig verstrengel. Uiteindelik bevorder
hierdie vermeende neutraliteit boonop sekularisme.
Suid-Afrika
Ons grondwet waarborg godsdiensvryheid. Gevolglik
kan die owerheid niemand dwing om enigiets te glo of ’n
spesifi eke godsdiens na te volg, soos in Moslemlande, nie.
Verder mag die owerheid ook nie ’n spesifi eke godsdiens
bo ander bevoordeel, soos in Engeland, nie. Waar lande
soos Frankryk en Amerika hulle owerhede dwing om
’n neutrale houding ten opsigte van godsdiens inneem,
lei ons grondwet ons owerhede om eerder onpartydig
te wees. Dit mag klink of “neutraal” en “onpartydig”
eint lik maar dieselfde is. Daar is egter ’n belangrike verskil:
Neutraliteit lei maklik tot onbetrokkenheid en seku
larisme. In Suid-Afrika moet die owerheid – soos ’n
onpartydige skeidsregter – sorg dat die speelveld vir almal
gelyk is. Die aanhangers van die verskillende godsdienste
moet elkeen kans hê om sy godsdiens vryelik na te volg.
Maar wat is nou reg?
Ons weet tog dat die Drie-enige God die enigste
ware God is en dat die Christelike geloof die enigste egte
godsdiens is en dat alle ander godsdienste vals is.
Beperkte mag
Hoewel hierdie waarhede vasstaan, is dit onmoontlik
om iemand wat nie in die Here glo nie, te maak glo.
Selfs in lande wat net een wettige godsdiens het, kan die
owerheid nie verseker dat almal daardie godsdiens van
harte aanhang nie. ’n Owerheid kan mense se gedrag met
wette manipuleer en met die polisie en howe dwing om
sekere dinge te doen of nié. ’n Owerheid kan propaganda
gebruik om mense te (mis)lei – maar geen mens kan ’n
ander mens dwing om iets te glo nie.
Huigelary en valse godsdiens
Daar is min dinge wat die ware Christelike geloof
16 DIE KERKBLAD Junie 2011

so ondermyn soos huigelary en valse godsdiens. Indien
enige owerheid mense dwing om ’n sekere godsdiens aan
te hang, werk dit huigelary in die hand.
Kate Middleton, wat teen hierdie artikel se beoogde
publikasiedatum DV met prins William van Engeland
getroud sal wees, het onlangs stil-stil ’n Anglikaan geword.
Ek ken haar geensins persoonlik nie, ek weet ook
nie watter godsdiens sy vantevore aangehang het nie, ek
kan en wil en mag nie ’n oordeel oor haar motiewe uitspreek
nie – maar haar optrede lyk verdag.
In dieselfde asem is daar ook mense wat op grond van
iets soos hulle kerklidmaatskap op sekere poste of posisies
aanspraak maak: “Stem vir my, want ek is ’n Christen.”
“Net mense van die regte kerk/godsdiens kan in hierdie
de partement aangestel word.”
Die liefdesgebod
Waaroor gaan godsdiens ten diepste? Wat eis die
Here in die eerste plek van alle mense? Nie bloot gehoorsaamheid
nie, maar liefde. Hy eis dat élke mens Hóm sál
liéfhê. Geen mens of owerheid kan iemand egter dwing
om die Hére liéf te hê nie.
Toerekeningsvatbaarheid in beginsel en praktyk
Uit die Bybel is dit duidelik dat die Here rekening
hou met mense se kennis en omstandighede. Jesus sê
by voorbeeld vir die inwoners van Kapernaum dat dit
met die oordeelsdag vir Sodom draagliker sal wees as vir
hulle, omdat hulle Hom gesien het en hulle nie bekeer
het nie (Matt. 11:21-24). Toerekeningsvatbaarheid speel
’n rol ten opsigte van owerheidspersone sowel as burgers.
Indien ons owerheid sou besluit om die Christelike geloof
aan te hang, op grond waarvan sal daar in die praktyk
be sluit word wie Christene is en wie nie? Waar en hoe
gaan die streep getrek word? Moet Jehova-getuies ook as
Christene beskou word? En Rooms-Katolieke? Hoe gaan
’n mens van ’n staatsamptenaar, wat nie noodwendig
die geestelike onderskeidingsvermoë het nie, verwag om
sulke beslissings te maak?
Nou maar wat sê ek dan ...?
Ons is werklik in ’n bevoorregte posisie in Suid-Afrika
wat godsdiensvryheid betref. Ons grondwet gee ons die
wetlike reg om die Here vryelik te dien. Ons grondwet
dwing niemand egter om die Here te dien nie. Indien
die owerheid enigiemand hiertoe sou probeer dwing, of
Christene weens ons geloof ten koste van ander sou bevoordeel,
sal dit nie alleen teen die grondwet wees nie,
fokusartikel
maar huigelary en valse godsdiens bevorder en skade in
die Koninkryk doen.
Daar is werk. Dringend en baie!
Die feit dat elkeen in Suid-Afrika vry is om die godsdiens
van sy keuse aan te hang en sy oortuigings vryelik
te verkondig, hou ernstige gevaar in. Die owerheid kan
die bose nie wetlik verhoed om leuens en dwaalleer te
verkondig en mense te mislei nie. Dit maak dit egter soveel
te meer dringend noodsaaklik dat dié van ons wat die
Here ken, die evangelie tydig en ontydig sal verkondig.
Ons moet elkeen tot geloof en bekering oproep.
“Oorlewing van die sterkste, a la Charles Darwin”?
As ’n soort onpartydige skeidsregter het die owerheid
die plig om toe te sien dat die “speelveld vir almal gelyk
is”, maar sonder om self as ’n speler deel te neem. En
dit is tog al wat ons as Christene vra – dat die kerk ook
net toegelaat moet word om kerk te kan wees. Óns weet
tog dat Christus regeer en dat niemand teen die Gees
bestand is nie. Gee ons net die ruimte om die Woord te
kan verkondig.
Sekularisme
Sekularisme is die grootste gevaar wat ons Christelike
geloof sowel as ons vrye beoefening daarvan bedreig.
Sekularisme dra die gedagte dat daar sekere dele van die
lewe is wat niks met godsdiens te make het nie. “Godsdiens
hoort nie in die openbaar nie. Dis iets privaat.” In Amerika
het hierdie houding al daarop uitgeloop dat mense klagtes
teen kersversierings in winkels ingedien het, omdat die
versierings die Christelike godsdiens in die openbaar sou
bevoordeel. Op hierdie punt help ons grondwet ons egter
deur uitdruklik te bepaal dat godsdiens in die openbaar
be oe fen mag word. In die regspraak gebeur dit egter al
hoe meer dat die owerhede alle godsdienstige waardes
een kant toe wil skuif (dink aan aborsie).
Sekularisme bedreig nie alleen die Christelike geloof nie.
Ironies sukkel selfs die Islam met sekularisme – Moslems
wat net in naam Moslems is. Die rede hiervoor is dat
se ku la risme nie maar net ’n lewenshouding is nie, maar
eintlik nog ’n godsdiens. Deurdat sekularisme egter nie as
godsdiens gesien word nie, word sekularistiese argumente
op die tafel toegelaat wanneer die ander godsdienstige argumente
vir eers eenkant toe geskuif word.
Dank die Here vir die godsdiensvryheid wat ons het en
be nut dit vir sy Koninkryk. Bid, want die werk wag. DK
Junie 2011 DIE KERKBLAD 17

fokusartikel
Die owerheid in
Dr. HF (Hennie) van Wyk (Geref. Kerk Bloemhof/Christiana
die kerklike belydenis
Dit is altyd belangrik om
enige saak in konteks te
lees. As daar vroegoggend
op 2 November 1561 ’n pakkie met
die Belydenis in die voorportaal
van die kasteel te Doornik gegooi
word, is daar in die Kerke in die
Sui delike Nederlande (vandag
België) baie onderstrominge: die
pous het streng opdrag gegee dat
die hervorming gestuit moet word;
sommige wederdopers is militant en
Doornik is verdeeld tussen die drie
godsdiensgroepe. Doornik is ook
omsingel deur die magte van Karel
V om dit terug te bring onder die
Katolisisme.
Eers 20 jaar ná sy dood word hierdie werk aan Guido du Brès toegedig. Hy
maak ruim van die werk van Calvyn gebruik. Die doel van hierdie geskrif was
om vir die landsregeerders duidelik die boodskap oor te bring: Wat ons glo, is
Skrifgegrond en ons onderwerp ons aan die owerheid.
Om dan Artikel 36 reg te verstaan, moet in gedagte gehou word dat die
Belydenis gerig is aan die staat, ’n staat wat die Woord van God geken het, om
die reformasie in die Nederlande in die regte lig te stel.
Belydenis
Ons moet onthou dat die Nederlandse Geloofsbelydenis ’n Belydenis is.
Dit is wat ons glo, gegrond in die Woord van God.
Die verskil tussen die Nederlandse Geloofsbelydenis en die Heidelbergse
Kategismus lê daarin dat die Nederlandse Geloofsbelydenis ’n belydenis na
buite is, terwyl die Heidelbergse Kategismus ’n belydenis na binne is. Wat ek
daarmee bedoel, is dat die Nederlandse Geloofsbelydenis fokus op mense wat
nie noodwendig dieselfde as ons glo nie, terwyl die
Heidelbergse Kategismus ons leer wat ons glo en veral
fo kus op die kinders van die kerk.
Wat glo ons?
Ons glo dat die kerk en die staat twee aparte sake
is wat wel raakpunte het, maar elkeen selfstandig en
onafhanklik van die ander staan. Die vorige artikels
(27-35) fokus op die kerk, en veral Artikel 30 stel baie
duidelik dat die kerk ’n ander regeringstelsel het as die
staat. In die kerk regeer God en Hy gee sy wette sodat
die kerk volgens sy Woord funksioneer.
Wat hierdie artikel betref, moet ons mooi daarop
let dat ons glo dat die staat ’n verantwoordelikheid het
om so te regeer dat die kerk in vrede God kan dien.
Daar is egter een sin wat maklik verkeerd verstaan kan
Guido de Brès (regs) net voor sy marteldood op 31 Mei
1567 (foto: HTTP://www.christreformed.org/belgic-confession/).
18 DIE KERKBLAD Junie 2011

Voorblad van die Nederlandse
Geloofsbelydenis.
word: En dit is nie alleen hulle taak
om aan die staatsbestuur aandag te gee
en daaroor te waak nie, maar ook om
die heilige Woordbediening te beskerm,
om sodoende alle afgodery en valse
godsdiens teen te gaan en uit te roei,
die ryk van die antichris te vernietig
en die koninkryk van Jesus Christus te
bevorder ...
Die verkeerde verstaan is dat die
owerheid afgodery, vals godsdiens
en die ryk van die antichris moet
uitroei. Dit is egter nie die taak van
die owerheid nie. Die regte verstaan
is dat die staat so moet regeer dat
fokusartikel
daar godsdiensvryheid is en dat die kerk die valshede kan uitroei – nie met die
swaard van yster nie, maar met die swaard van die Woord.
Die taak van die staat
Die staat het een groot taak: Luister na God en regeer soos Hy voorskryf.
Die staat het die taak om wetteloosheid met goeie wetgewing te antwoord.
Ons glo daarom dat dit die plig van die staat is om wets gehoorsames teen
die wetteloses te beskerm. Die tweede saak is dat die kerk godsdiensvryheid
moet hê – nie net om die Here te dien nie, maar ook om verkeerdhede te kan
aanspreek.
Ons taak
Ons moet ook in gedagte hou dat hierdie artikel sterk steun op veral
Romeine 13. Hierdie aanhalings skryf Paulus aan ’n gemeente wat vervolg en
verdruk word. As ons die artikel aandagtig lees, is dit duidelik dat daar gesê
word wat die taak van die staat is, maar die oomblik wat daar van die kerk
gepraat word, word die plig voorop gestel. Ons is verplig om eerbied aan die
staat te toon en ons aan hulle te onderwerp – en belasting word op die naam
genoem.
Die enigste moontlikheid wat hierdie artikel laat vir ongehoorsaamheid
van die kerk se kant, is wanneer die staat van die kerk sou eis om iets te doen
wat indruis teen die Woord van God. Die verwysing na die oproerigheid van
die wederdopers van daardie tyd noop ons om tot die gevolgtrekking te kom
dat ons nie militant mag raak nie.
Gehoorsaam?
Hierdie artikel is wat ons glo. Dit berus op die Skrif. Daar is geen ruimte
dat ons nie aan die owerheid gehoorsaam moet wees nie – tensy dit ons aan
God ongehoorsaam maak. Onthou – wat ons glo, is wat ons is. As die owerheid
aan God ongehoorsaam is, gee dit ons nie rede om ongehoorsaam te wees nie
– ons moet juis deur die regte voorbeeld doen wat ons glo. DK
Junie 2011 DIE KERKBLAD 19

fokusartikel
Ds. Cassie Aucamp (Geref. Kerk Bergsig/Andeon)
Gehoorsaamheid aan
die owerheid
Gehoorsaamheid aan die owerheid: op die oog af nie ’n onderwerp om
’n mens danig opgewonde te maak nie. Ook nie ’n gewilde onderwerp
as jy dalk regeer word deur ’n owerheid waarvan jy drasties verskil, of
’n owerheid wat nie jou waardes deel nie.
Die oorsprong van hierdie opdrag
Gehoorsaamheid aan die owerheid is ’n duidelike Bybelse opdrag:
As Paulus in die laaste deel van die Romeinebrief handel oor die nuwe
lewe
van die gelowige, dan staan hy die eerste sewe verse van Romeine 13 aan
hierdie onderwerp af, alles saamgevat in die opdrag in vers 1: “Elke mens
moet hom onderwerp aan die owerhede wat oor hom gestel is.”
As hy aan Titus skryf hoe die gelowiges op die eiland Kreta hulle
moet
gedra, is sy eerste opdrag: “Herinner die mense nadruklik daaraan dat hulle
hul aan die owerheid en gesag moet onderwerp” (Tit. 3:1).
Ons Here Jesus was al daaroor baie duidelik: “ Betaal aan die keiser wat aan
die keiser toekom” (Mark. 12:17; Luk. 20:25).
Gehoorsaamheid aan die owerheid is só deel van die lewe van die gelowige
dat dit ook in ons Belydenis weerklank vind:
Die Kategismus verruim in Sondag 39 sy verklaring van die eis van die
vyfde
gebod (“Eer jou vader en jou moeder”), tot “almal wat oor my gestel is”.
In Artikel 36 van die Nederlandse Geloofsbelydenis bely ons: “ Verder is
elkeen verplig ... om hom aan die owerhede te onderwerp, belasting te betaal
en aan hulle eer en onderdanigheid te bewys.”
Selfs ons Nagmaalsformulier raak hierdie saak aan as “skeurmakers in kerk
en staat” gereken word onder diegene wat van die heilige nagmaal weerhou
moet word.
Die grond van hierdie opdrag
Waar die opdrag tot gehoorsaamheid aan die owerheid gegee word, word
die grond van hierdie opdrag ook gegee: “Daar is immers geen gesag wat nie
van God kom nie” en: “Wie hom teen gesag verset, kom dus in opstand teen die
ordening van God” (Rom. 13:1, 2).
Die Kategismus sê van die owerheid
“dat God ons deur hulle wil
regeer”. Die Nederlandse Geloofsbelydenis
begin Artikel 36 met die
woorde: “Ons glo dat ons goeie God
van weë die verdorwenheid van die
menslike geslag konings, vorste en
ower hede aangestel het.”
Owerhede en gesag is ’n instelling
van God. Dit is deel van sy algemene
genade waardeur Hy verhoed dat
hierdie wêreld deur die sonde in ’n
totale chaos verval. Gehoorsaamheid
aan die owerheid is gehoorsaamheid
aan God, en omgekeerd. Ons is
dus hier nie met ’n ligtelike sakie
besig wat op die buiterand van die
Christen se lewe lê nie.
Die gesag van die owerheid is
volgens die Skrif nie geleë in die
volkswil nie, maar in die wil van
God wat nie engele nie, maar mense
gebruik om oor mense te regeer.
20 DIE KERKBLAD Junie 2011

Die “ondanks” van hierdie opdrag
Maar wat nou as ek van die
ower heid verskil? Selfs as ek van ’n
bepaalde wet of ordonnansie verskil?
Hoe gemaak met hierdie opdrag
as die owerheid beman word deur
’n regerende party waarvoor ek nie
gestem het nie? Selfs dan geld God se
opdrag van gehoorsaamheid aan die
owerheid nog steeds. Dink daaraan
dat die owerheid in Paulus se tyd
die gehate Romeinse regeerders
was. Nogtans gee hy die opdrag van
gehoorsaamheid aan die owerheid.
Die keiser van wie Jesus praat, was
die Romeinse keiser. Nogtans:
betaal aan hom wat hom toekom.
Ons Kategismus stel dit duidelik
in Sondag 39: ons moet “met hulle
gebreke geduld hê, omdat God ons
deur hulle wil regeer”.
Kom ons maak dit prakties. As
die spoedbeperking op ’n bepaalde
pad 80 kilometer per uur is, maar
ek dink dit is onnodig, dan hou ek
my by die beperking, al stem ek nie
saam nie. As ek van die begroting
verskil, betaal ek nog my belasting.
Dit is eenvoudig so dat orde in die
samelewing gehandhaaf moet word
en dat elkeen nie kan doen wat goed
is in sy eie oë nie.
Die beperking van hierdie opdrag
Is daar tog omstandighede waaron
der ek aan die owerheid on gehoorsaam
kan wees en wanneer ordelike
burgerlike verset geregverdig
of selfs noodsaaklik is?
Natuurlik geld, ook in my gehoorsaamheid
aan die owerheid,
die beginsel: “ons moet God meer
gehoorsaam wees as die mens” (Hand.
fokusartikel
5:29). Daniël en sy vriende se optrede in Babel, toe die owerheid van hulle
verwag het om voor ’n beeld of voor die koning neer te val en hom te aanbid,
is ’n duidelike voorbeeld. Daar kan tye en gevalle wees waar burgerlike
ongehoorsaamheid nie net my reg nie, maar ook my plig is.
Daar is ook ander grense aan die gesag van die owerheid. God het die
owerheid daargestel om orde en vrede in ’n samelewing te handhaaf, nie om
totalitêr sy kloue te slaan oor elke aspek van ‘n mens se lewe nie. God het ook
aan owerhede grense daargestel. Wanneer die owerheid buite sy grense beweeg,
beweeg hy buite sy gesagsbevoegdheid. Die totalitêre staat is in beginsel in
stryd met God se orde vir die samelewing.
Daar is ’n onderskeid, en daar behoort ook ’n duidelike streep te wees,
tussen die staatlike en die burgerlike samelewing, wat deur die owerheid
gehandhaaf en eerbiedig moet word. In ’n sekere mate word hierdie onderskeid
deur die Grondwet gereël en kan ’n onderdaan hom/haar op die Grondwet
beroep teen totalitêre staatsoptrede waar ’n owerheid sy mandaat oorskrei. Die
Grondwet het egter ook sy tekortkominge en regsoptrede teen ’n owerheid
is in die reël vir die gewone burger onbekostigbaar en die regsproses lank en
uitgerek. Wanneer ’n owerheid sy grense oorskrei, is daar ook grense aan die
manier waarop ek as onderdaan my teenoor die owerheid verset. Revolusie,
geweld en vandalisme is nie die manier waarop gelowiges optree nie. Selfs
weerstand en verset moet binne die grense van orde en dissipline geskied.
Die getuienis van hierdie opdrag
In 1 Petrus 2 verkondig die Here aan ons dat nie opstand en revolusie nie,
maar onderwerping aan die owerheid deel is van die voorbeeldige lewe “wat
die heidene kan sien en God kan verheerlik”. In dié verband kom die opdrag
in 1 Petrus 2:13: “Omdat die Here dit wil, moet julle jul onderwerp aan elke
menslike owerheid, of dit nou die keiser as hoogste gesag is, of die goewerneurs as
sy gevolmagtigdes wat dié wat kwaad doen, moet straf, maar dié wat goeddoen,
moet prys.” Die gedeelte sluit in vers 17 af met die duidelike opdrag wat alles
oor ons onderwerp saamvat: “Vrees God. Eer die keiser.” DK
Junie 2011 DIE KERKBLAD 21

fokusartikel
Die verhouding waarbinne kerk en staat met
mekaar lewe, is goed gedefi nieer. Romeine
13:1-7 omskryf dit en dit is uitgedruk in Artikel
36 van die Nederlandse Geloofsbelydenis.
Die klem val in hierdie artikel op die spesifi eke verantwoordelikheid
wat die kerk met sy gelowiges het om die
owerheid aan die Here op te dra. Hiermee word reeds
erken dat die owerheid en gesag aan God verantwoording
verskuldig is. Die kerk dra hierdie saak ook in gebed op.
Die locus classicus vir voorbidding vir die owerheid en
gesag is in 1 Timoteus 2:1, 2. Daar word vier aktiwiteite
verwag, naamlik smeking, voorbidding, danksegging, bid
vir alle mense. Dit is die normale woorde vir gebed wat
elders in die Nuwe Testament gebruik word. Die bid sou
mens met pleit kon vertaal, of dan intersessie.
Die doel van hierdie aktiwiteite is: sodat ons ’n rustige
en stil lewe kan lei. Die verwagting is dus dat die gelowiges
sal volhard in die volle omvang en spektrum pektrum van ge gebe gebed, bed,
gefokus op die wat gesag oor die gemeenskap meens nska kap p ui uitoefen uitoefen. en.
Daar word ’n teenverwagting geskep: Die gelo gelowiges lowige ges kan
’n rustige en stil lewe lei. Dit impliseer eer dat die ker kerk e k as
kerk kan voortbestaan. Die kerk kan n groei in ’n
n mi mili milieu ilieu
waar dit vir hom moontlik gemaak word de deur
ur die tipe
regering wat ons kry.
Die ander kant van die prentjie is ook waar. Daa Daar aar r ka kan
vervolging ontstaan ten spyte van die e voorbidding, ssoos
soos s
inderdaad gebeur het (let maar op 1 Pet. 3, 4) jui juis u s deur
ur
die instelling wat die fokus van gebed ontvang.
Dit neem nie die verantwoordelikheid kheid id weg
eg oom
om m ju juis
is
steeds te volhard in gebed nie. In Jeremia emia 29:7 word wo word rd r die
ballinge selfs opgedra om die belange te bevorde bevorder der van
n di die
stad waarheen hulle weggevoer word d en te bid
id tot
o die
ie
Here vir die stad, want sy belange is ook ok julle bbel
belange. elan ange. So So,
Voorbidding vir die
owerheid
Ds. BCG (Ben) Fourie (Geref. Kerk Kameeldrift)
jy hoef nie van die regering te hou om vir hulle te bid
nie. Dit gaan nie oor persoonlike voorkeur nie, maar die
uitleef van ’n besondere verantwoordelikheid.
Inhoud van die gebed
Maar wat bid mens? Watter spesifi eke smeking, voorbidding
en danksegging bid mens vir die owerheid en
gesag? Mens is geneig om die owerheid so net te noem
en te bid vir wysheid en verantwoordelikheid. Daar kan
sekerlik baie meer aandag aan die gebed gegee word!
Die behoeftes waarmee die owerheid te doen het
en die wyse waarop hulle regeer, is n aspek wat sekerlik
meer aandag in gebed behoort te kry. Ek neem die artikel
van Moeletsi Mbeki as vertrekpunt: Architects of Poverty.
Why African Capitalism Needs Changing. Hy voorsien ’n
Tunisia Day vir Suid Afrika teen 2020. Dit is die dag
waarop die massas hulle ontevredenheid sal uitdruk.
Spore wat reeds daarheen loop:
22 DIE KERKBLAD Junie 2011

Sedert die ANC in beheer gekom het, het die
lewensverwagting
van die bevolking afgeneem van 66 na 53
jaar.
In 2007 het Suid Afrika vir die eerste keer in
die
geskiedenis begin om massas voedsel in te voer en nie
meer self genoeg te produseer nie. 600 000 werksgeleenthede
in die landbousektor het so tot niet gegaan.
Die verslapping in grensbeheermaatreëls lei
daartoe
dat arm mense uit ander lande die land binnedring en
nuwe konfl ik veroorsaak.
Daar het nie werklike ontginning van
vaardighede
plaasgevind nie, maar regstellende aksie het gevolg.
Talle munisipaliteite is bankrot en nie in staat
om
hulle dienste na behore te lewer nie.
Die impak hiervan raak die welwese van die kerk in ’n
groot mate. ’n Onnoukeurige en gespanne ekonomie
plaas druk op die off ervaardigheid van lidmate. Die kerke
trek al hoe swaarder met inkomste en dit plaas druk op
die kerkrade.
Daar moet dus baie meer spesifi ek voorbidding en smeking
gedoen word oor so baie van hierdie behoeftes waaraan
die owerhede aandag moet gee.
Bid vir wysheid vir diegene in beheer. Genoeg
wysheid
om eie beperkings ook te besef en hulp te vra en te
aanvaar van ander wat toegerus is daarvoor.
Bid vir die verbreking van korrupsie en
selfverryking.
Dit skep wantroue by die publiek en bevorder nie die
beeld van regeerders nie.
Bid vir die verbreking van die kultuur van
opeising
(culture of demand). Daar kan intens gebid word vir
’n volhoubare Christelike werksetiek. Dit bevorder
vertroue.
Bid vir versterking van die ekonomie van ons
land,
spesifi ek vir beleggingsvertroue dat meer mense uit
ander werelddele hier sou wou belê.
Bid vir die ontwikkeling van entrepeneurskap. Hoe
meer mense eie verantwoordelikheid neem en aanvaar,
hoe beter vir die hele samelewing.
Bid vir gesonde ekologie sodat ons
leefomstandighede
veilig kan bly.
Bid vir die beëindiging van geweld. Dit maak
mense
bang en ongemaklik.
Bid vir werkvoorsiening vir die bykans 25% van
die
bevolking wat tans na bewering werkloos is.
Bid vir lidmate se volgehoue gebedsywer.
fokusartikel
Prediker 2:24 herinner: “Dit is nie aan die mens self te
danke dat hy kan eet en drink en onder al sy arbeid nog
die goeie kan geniet nie. Ek het ingesien dat dit ’n gawe
uit die hand van God is.” DK
Junie 2011 DIE KERKBLAD 23

diskussie-artikel
God se een kerk en mense se
baie kerke
Die vroeë Christene het as
kinders of “huisgesin van
God” onder toesig van
“voor gangers” of “vaders” sonder
“kerk rade” net een “kerk” geken
(Rom. 8; Ef. 2; 1 Tim. 3; 12 Art
ens.).
Na die vierde eeu het die biskop
van Rome homself as verteenwoor
diger van God daargestel. Hy
het die kerk op die patroon van
die koninkryk onder hom geskoei
en volgens Plato die ryk van die
“gees” (kerk) bo die “ryk van die
na tuur” (owerhede en leke) gestel.
Hy stel as Vader “geestelikes” as
die “heilige kerk” aan om “leke” te
versorg en tree volledig onafhanklik
van burgerlike owerhede op. ’n
Priester versorg namens hom elke
parogie. Die Vatikaan is ’n klein,
soe wereine “staat”. Die pous is as
“on feilbare verteenwoordiger” van
God bo die Skrif verhef. Die beroep
op die Skrifgesag in die Reformasie
is as kettery en rebellie teen “God se
kerk” verwerp. In wese het die pous
God as vader van sy huisgesin op
aarde vervang.
Die pous en Roomse vorste het
die Reformasie bloedig bestry. So
raak die sigbare huisgesin van God
(Christene) in bloedige gevegte teen
mekaar betrokke. Calvyn weet egter
dat onder die pousdom (regering)
nog ecclesiae (uitgeroeptes, d.w.s. ge-
Prof. Bouke Spoelstra (emeritus) (Pretoria)
Skisofrene kerkbegrip in en ná
die Reformasie
lo wige mense) was. Simpson vertaal
dit egter met “kerke” (strukture, Inst.
IV.2.xii). Die gereformeerdes bely
immers net een, universele, onsigbare
kerk van God (12 Art.), die een
“huisgesin van God” wat plaaslik
in dieselfde geloof as broeders en
susters “een” geloofsgemeenskap sigbaar
maak (HK, So. 21; NGB art.
27-31). ’n Struktuur van “lidmate”
in ’n multikulturele kerkgenootskap
soos in die GKSA Almanak 2011 is
nog ondenkbaar.
Vyftienhonderd jaar na Christus
(voorlopers soos Waldense en
Albigense daargelaat) kom Protestant
se gelowiges na vore wat hulle
teen Rome op die Skrif, God se gena
de en ware geloof beroep om as
huis gesin van God te kwalifi seer.
Rome loods in Europa ’n bloedige
Luther se 95 stellings. (Bron: Wikipedia)
vervolging teen die Protestante wat
eers in 1648 besweer word. Onder
hulle verskuif die aksent van die
leer van die Roomse “huisgesin van
God” na Protestante wat dieselfde
ge loof bely.
Hulle word genoem na wat hul le
glo, die land van herkoms, die hervormer
wat hulle navolg en word
on derskei as byvoorbeeld Lutherane,
Anabaptiste, Mennoniete, Calviniste,
ensovoorts. Hulle het nie ’n
een vormige kerkinrigting teen Rome
ontwikkel nie. Voor Hobbes se
Leviathan (1633) was die onderskeiding
tussen die abstrakte terreine
van “staat” en “kerk” nog onbekend.
Die vors wat regeer, was as persoon
die owerheid (vgl. Art. 28 KO; art. 36
NGB). Hulle is as geroepe dienaars
van God erken, wat as vaders van die
24 DIE KERKBLAD Junie 2011

volk die ware geloof moes beskerm.
Die kerke is dus spoedig nie
meer as kerke van God nie, maar as
Nederlandse, Hugenote, Switserse,
episkopaalse, independente kerke,
ensovoorts, onderskei. Daardeur het
’n tweede kerkbegrip ontwikkel – aan
die eenkant Rome as die huisgesin
van God (vgl. HK So. 21; art. 27-
29 (NGB) en aan die anderkant die
Christene wat van Rome weggebreek
het. Die proses is verhaas toe die nou
verband tussen “kerk en staat” deur
die “Aufklärung” vanuit die rede
gedefi nieer en ook soos in die Franse
Revolusie verwerp is. Die “huisgesin
van God” word gaandeweg al meer
as ’n kerklike huisgesin beskou, wat
sy eie leer en praktyke bepaal.
Opvallend genoeg onderskei
die gereformeerde teoloog Kuyper
(Dictaten Dogmatiek IV) “kerk as
instituut” (die bestuursvlak) van
“kerk as organisme” – die gelowige
Christene wat en volgens die Skrif
die geroepe heiliges of volk of kerk
van God was. Hierdie skeiding en
ophef van “instituut” ken die Skrif
nie. Die gelowiges is die “huisgesin
van God” wat oudstes of voorgangers
moet versorg (1 Tim. 3).
Verhouding “kerk” en “staat”
achilleshak van die Reformasie
Die Engelse koning Henry
VIII verwerp Luther se reformasie,
maar verklaar om persoonlike redes
homself in 1534 in die plek van
die pous as hoof van die Kerk van
Engeland. Aartsbiskop Cranmer
en later Elizabeth I reformeer die
An glikaanse Kerk leerstellig, maar
behou die monargale of episkopaalse
kerkregering.
’n Aantal Duitse vorste kaap
Luther ná die Ryksdag in Worms
(1522) om sy lewe te beskerm. Luther
gee aan elke vors van die 30 Duitse
state as hoogste opsiener (summus
episcopos) die reg en vryheid om die
godsdiens vir sy gebied te bepaal. In
die Lutherse kerkbegrip is landskerke
in “konsistories” deur kerklike en
politieke verteenwoordigers regeer.
Volgens CJH de Wet (Het Kollegialisme)
het die Lutherse territoriale
kerkbegrip van landskerke die weg vir
volks- en staatskerke in die 19de eeu
in Nederland en Suid-Afrika gebaan.
“Kollegialisme” aanvaar die “kerk” as
’n stigting van mense met ’n kerkwet
of kerkorde as konstitusie. Mense
wat dit aanvaar, sluit aan en bedank
vrylik as “lidmate”. Kollegialisme
plaas die hoogste gesag in die verga
derings en kommissies en breek
volledig met die kerk, universeel en
plaaslik, as ecclesia wat God deur sy
Woord en Gees vergader en regeer
(vgl. HK So. 21; art. 27-32 NGB).
Dit word soos ’n dorpsgemeenskap
deur burgemeester en gemeenteraad
be stuur.
Begrippe “plaaslike kerk” en
“ge meente” tydens Reformasie
gebore
Die Raad van die Kanton Genève
het predikante soos Calvyn vrylik
aan gestel en ontslaan. Pont meen
dat Calvyn gedink het dat “owerheid
en kerk saam moes staan” (1981:21).
Die Kerkorde van Genève het bepaal
dat die burgemeester voorsitter van
die kerkraad is en ouderlinge moes
uit lede van die Raad gekies word.
Op kerkraadsvergaderings is die
ampstaf van die burgemeester op die
tafel as teken van gesag geplaas.
Ons kan in ons eeu van sentralisasie
en strewe na globalisasie
diskussie-artikel
nie maklik die gedesentraliseerde
ge sag van Europese dorpsrade,
ower hede, gildes, vorste, landhere
en adel in die 16de eeu begryp nie.
Ons kan nie dink dat ’n provinsiale
owerheid geen seggenskap gehad het
oor ’n saak wat by ’n gemeenteraad
berus het nie. Die Nederlandse
dorps gemeentes (munisipaliteite of
stadsrade) word daarom tot vandag
as selfstandige “gemeenten” met outo
nome regte erken.
Veral in die noordelike Nederlande
het talle priesters en gesiene
bur gery in stede en dorpe met
die Reformasie meegegaan. Vanaf
ongeveer 1540 het dorpsrade van
“ge meenten” toenemend van die gereformeerde
priesters as dorps- of
wykspredikante in hulle “gemeente”
aangestel en bekostig. Op voorbeel
van die dorpsraad is dan ook ouderlinge
gekies om ’n kerkraad saam
te stel. So het ’n kerklike gemeente
met predikant en kerkraad naas die
burgemeester en dorpsraad in die
burgerlike gemeente geopereer. Die
Dordtse Kerkorde van 1619 maak
dan ook nog voorsiening vir beperkte
seggenskap van die dorpsgemeente
by die beroeping van predikante.
Die begrippe “gemeente, kerkraad,
leraar, provinsiale sinode”
en so voorts ontstaan dus tydens
die Reformasie. Die vertaling van
die Bybelse ecclesia (gelowiges,
uit geroeptes) met “gemeente”
(dorpsgemeenskap), ’n horisontale
struktuur, gee nie die “huisgesin van
God” weer nie. God word as’t ware
deur die gemeenskap verplaas.
Met die uitbreek van die
80-jarige Oorlog teen Roomse en
Spaanse oorheersing het kerklike
voor gangers in 1568 te Wezel oor
Junie 2011 DIE KERKBLAD 25

diskussie-artikel
die moontlikheid van onderlinge
samewerking onderhandel. Dit
lei in 1571 tot die aangaan van
’n kerkordelike verband op die
voorwaarde in art. 1 dat een kerk nie
oor ’n ander sal heers nie. Die beginsel
van selfstandige, soewereine plaaslike
kerke was dus die vertrekpunt. Omdat
belange oorweeg is en nie struktuur
nie, het Franssprekende kerke
naas Nederlandssprekende kerke in
klassisse saamgekom.
Die Engelse Independente het
egter uit vrees vir oorheersing deur
vergaderings nie die samekoms van
vergaderings met ’n beperkte agenda
(art. 30) aanvaar nie. Die State-
Generaal het ook ná 1619 nie weer
’n nasionale sinode ná 1619 opgeroep
nie.
Vanaf die 18de eeu word al minder
gevra wat sê God en al meer gevra
wat sê die “Kerk” deur sy teoloë,
ampte en “hoogste” vergaderings.
Koning Willem I skep in 1816
die Nederlandse Hervormde
Staats kerk (enkelvoud)
Napoleon het in 1798 die Neder
lande verower, die koning verdryf
en ’n republiek uitgeroep. Hy
het die bevoorregte gemeentes van
die Dordtse Kerkorde afgeskaf en
pas torieë in armoede gedompel.
Toe Koning Willem I ná die val van
Napoleon terugkeer, wou hy die
ou orde herstel. Hy het aan staatsekretaris
Janssens opdrag gegee
om ’n staatswet vir die Nederlandse
Staatskerk op te stel.
Die Verligting, Liberalisme, Modernisme
en Deïsme het in die 17de
tot 18de eeue onbewus die kerklike
klimaat verander (vgl. Hanekom,
Die Liberalisme). Die deïsme sê God
het die wêreld soos ’n horlosiemaker
’n horlosie gemaak en daarna loop
dit op eie krag. So verskyn die Reglement
van Koning Willem I voor die
Ne derlandse Hervormde Kerk in
1816.
Die staatswet beskryf die Nederlandse
Hervormde Kerk as een
genootskaplike struktuur met kerkrade,
ringe, klasses, provinsiale en
sinodale vergaderings. Elke vergadering
het sy eie bestuur. Aan die
hoof staan ’n Algemene Sinodale
Kom missie. Gemeentes word deur
klassikale en provinsiale kommissies
(’n paar predikante) bestuur. Hulle
is aan die provinsiale bestuur ondergeskik
en beheer plekke waar nog
geen kerkrade is nie. Die koning (die
staat) benoem al die besture en lede
van die eerste Algemene Sinode.
So het 12 benoemde predikante,
een ouderling, ’n paar funksionarisse,
drie professore en twee politieke
kommissarisse as sinode die Reglement
in 1816 goedgekeur. Pligstate
vir “ampte” en kerkrade is in bylaes
by die Reglement gegee. Kragtens
die “verenigingsreg” kan sinodes dit
van tyd tot tyd wysig (Jansen, Chr.
Enc. 1925:IV.701 ev.). Die “kerk”
is dus volkome gesekulariseer tot ’n
staatskerk en het dus niks meer met
Skrif, Belydenis of Kerkorde te doen
nie.
Hierdie gesekulariseerde, horison
tale kerkbegrip het groot invloed
uitgeoefen op Afrikaanse kerke wat
’n verband met Nederland gehad
het – selfs op die Christelike Geref.
Kerk waaruit Postma in 1858 na
Suid-Afrika gekom het. Die Dordtse
Kerkorde en geskiedenis in
Suid-Afrika ken die instelling van
kerkrade (art. 37-39) en soewereine,
onafhanklike “gemeentes”. “Kerkstig
ting” kom eers in 1853 met die
NHK en in 1859 met die GKSA in
die ZAR na vore. Die plattelandse
Afrikaanse mense in drie afsonderlike
state was nie op stigting van kerke
met name nie, maar op predikante
en bediening ter plaatse ingestel.
Moontlik kan ons die geskiedenis in
’n volgende artikel DV aan die orde
stel.
Dit is immers baie duidelik dat
in die geskiedenis van die GKSA
vanaf die eerste Sinode in 1862
’n onversoenbare stryd tussen ’n
Bybelgefundeerde kerkbegrip in die
Belydenisskrifte (HK So. 21; NGB
art. 27-29; DKO bv. art. 84) en die
gesekulariseerde, genootskaplike
kerk be grip in die GKSA heers.
Ten spyte van soveel verdraaiing is
die idee van die kerk as kinders en
huisgesin van God vandag nog die
sterkste by Rome en groepe aanwesig
wat hulle afskei om “gemeente
van God” hier of daar te wees. Op
Rustenburg en Reddersburg is in
1859 kerkrade vir twee onafhanklike
kerkgemeenskappe ingestel.
In 2009 het die GKSA as kerkgenootskap
in Potchefstroom hulle
150-jarige feesgevier. In die Almanak
kom ’n doodsgeur uit ’n lang lys
“ker ke wat ontbind het” ons teë.
Klassisse domineer en skryf kerkrade
op grond van struktuur voor. So kan
mens voortgaan. Kan dit aan iets
anders as ’n skisofrene kerk begrip
toe geskryf word? Glo ons nog dat
sig bare kerke in leer en lewe die
een onsigbare kerk meer of minder
sigbaar maak (vgl. Openb. 2 en 3;
Calvyn Inst. IV.1 en 2.12; NGB 27-
29; WJ Snyman oor ecclesia in die
Nu we Testament)? Is dit nog ons
roeping? DK
26 DIE KERKBLAD Junie 2011

André van Zyl (Johannesburg)
Een van die groot redes vir
ongeloof vandag is Christene ...
Ek het iemand eenkeer hoor sê: “Een van die hoofredes vir ongeloof
vandag is Christene wat Jesus met hulle monde bely, maar Hom met
hulle lewenstyl verloën. Dit maak die Christelike geloof eenvoudig
ongeloofwaardig”.
Hierdie is ’n ernstige aanklag teen die kerk wat dikwels voorkom dat mense
Christenskap as ’n ernstige opsie oorweeg. Wat sal ons hieroor sê? Ons sal aan
die een kant moet erken dat die aanklag van skynheiligheid teen Christene ten
minste deels waar is. Baie Christene (seker eintlik almal van ons) leef met tye
nie heeltemal volgens dit wat ons sê ons glo nie. Hierdie feit laat ons oop vir
die aanklag van skynheiligheid.
Die vraag behoort egter nie net oor die Christelike geloof gevra te word
nie, dit moet eintlik lees: “Indien voorstanders van enige denkstelsel nie die
beginsels van daardie denkstelsel konsekwent uitleef nie, verteenwoordig hulle
mislukkings ’n goeie rede om daardie denkstelsel te verwerp?” Dit lyk egter
of mense graag Christenskap uitsonder in dié verband. Niemand verwerp
byvoorbeeld demokrasie omdat Saddam Hussain (of selfs George Bush)
hulleself as die demokraties verkose leiers van hulle lande voorgestel het en toe
verskeie ondemokratiese dinge gedoen het nie.
Dit is ’n logiese fout om enige denkstelsel se waarheid te meet deur primêr
na die lewens van die mense wat dit onderskryf, te kyk. Dit beteken egter
nie dat die lewens wat Christene lei, nie belangrik is of dat skynheiligheid
verskoon behoort te word nie.
As mens een ding sou uitsonder wat deurlopend in die Bybel en spesifi ek
in Jesus se bediening veroordeel word, is dit skynheiligheid. Kyk onder andere
na Maleagi 1:6-13. Jesus self spaar ook sy skerpste uitsprake vir die Fariseërs
(o.a. Matt. 23:13-28). Hy gebruik metafore soos witgepleisterde grafte wat
aan die buitekant wit is, maar vrot en stink aan die binnekant om hulle te
beskryf. Jesus is baie ernstig gekant teen skynheiligheid en enigiemand wat
Hom volg, behoort te streef na integriteit en te veg teen skynheiligheid.
Waarom is daar dan soveel skynheiligheid in die kerk? Ek dink dit is ’n
vraag met ’n komplekse antwoord en ek sal hier net drie leidrade as deel van
’n antwoord aanbied.
Eerstens maak die Bybel dit duidelik dat werklike Geesvervulde Christene
diskussie-artikel
André van Zyl het van
1991 tot 1997 aan die RAU
gestudeer. Hy is sedert
1995 by ’n verskeidenheid
onderwysinstellings
werksaam (laerskool,
hoërskool, tegniese kolleges,
technikons en onderwys in
Engeland). Hy is tans aan die
Universiteit van Johannesburg
verbonde. Onderwys is André
se hoofbedieningsfokus,
maar hy was en is steeds by
verskillende bedienings van
die kerk ingeskakel. Hy was
betrokke by ’n diensjaar in die
NG-gemeente Johannesburg
en terwyl hy vir twee jaar
in Engeland woonagtig
was, was hy ook spesifi ek
verantwoordelik vir opleiding
van selgroepleiers in die
SA Gemeente Londen. Hier
het André in 2001 betrokke
geraak by ’n bediening
vir Apologetiek. Hierdie
bediening het kampe gehou,
selgroepe besoek en kursusse
aangebied om gelowiges toe
te rus en om terselfdertyd ook
die evangelie te verduidelik.
Die totstandkoming van
die AntWoord-bediening is
die vrug van ’n soortgelyke
bediening wat reeds sedert
2002 informeel in Gauteng
bestaan.
Junie 2011 DIE KERKBLAD 27

diskussie-artikel
in enige situasie steeds die keuse het of hulle lewens
deur die Heilige Gees of deur die residu van hulle
son dige natuur beheer gaan word (Gal. 5:13-26.) Die
Heilige Gees dwing niemand om volgens God se wil
te leef nie. Een van die belangrikste redes waarom
Chris tene skynheilig lewe, is omdat ons soms nie wil
dat die Heilige Gees (met die vrug van die Gees) ons
gedrag bepaal nie.
Tweedens dink ek dat skynheiligheid onder ware gelo
wiges baie te doen het met ’n vals persepsie wat
Chris tene dikwels koester. Ons dink dat mense wat
van buite die kerk af na Christene kyk, verwag dat
ons perfek moet wees. Dus doen ons ons bes om
’n (skyn)beeld van ’n perfekte lewe aan die wêreld
voor te hou. Ons oortuig onsself ook dat indien ons
enige sonde of swakheid erken, dit mense sal afskrik.
Hierdie strewe na ’n perfekte “beeld” het egter
dikwels meer met ons eie menslike trots te doen as
met enige werk van God in ons lewens.
In teenstelling met die perfekte beeld, het iemand
eenkeer die kerk as ’n veldhospitaal in ’n oorlogsone
beskryf. Volgens die metafoor is die kerk dus ’n plek
waar stukkende en beseerde mense, wat genade nodig
het, bymekaarkom. Dit is deel van die goeie nuus
(evangelie) dat Jesus gekom het vir siekes en dooies
(Matt. 9:12).
Ek dink ons maak ’n fout om te dink dat die
wêreld verwag dat ons perfek moet wees. Hulle is veel
eerder desperaat op soek na mense wat in egtheid ’n
pad met die Here en met mekaar stap. As ons eerliker
kan wees oor ons eie stryd, sal die kerk ’n veiliger plek
wees vir mense binne die kerk en gevolglik ook ’n baie
meer aantreklike plek vir mense buite die kerk.
Ons sien ’n manifestasie hiervan in Handelinge 2.
Die integriteit en liefde wat gelowiges onder mekaar
het, was en is deel van God se plan om die wêreld te
bereik.
Dit kan dalk vir iemand klink of ek sê dat mense
net maar na die kerk toe kan kom en hulle sondes
uitleef. Dit is egter glad nie wat ek bedoel nie. Ja, die
kerk is JUIS ’n plek vir stukkende en verlore mense,
maar God los NOOIT mense soos hulle is (stukkend
en vol sonde) as hulle in die kerk inkom nie. Die
groot Geneesheer verander ons om al hoe meer aan
die beeld van Christus gelyk te word (2 Kor. 3:18).
’n Derde rede waarom die kerk met skynheiligheid
sukkel, is omdat daar mense elke week op kerkbanke
sit wat nie werklik Christene is nie. Die Bybel
praat van mense wat nog die skyn van godsdiens
behou het, maar niks meer van die krag van God
weet nie. Hierdie mense kan saamgesels oor God
en hulle ken dikwels baie tekste en kerkwoorde.
Die lewendmakende Christus het egter nog nooit
met hulle ’n ontmoeting gehad nie. Hierdie mense
probeer hulle bes om mooi, Christelike lewens te leef,
maar dit werk net op ’n oppervlakkige vlak, want
geen mens kan uit eie krag heel word of na die wil
van God lewe nie. Ons het Christus se verlossing en
die werk van die Heilige Gees in ons lewens nodig.
Hierdie mense is dus op die mees fundamentele vlak
skyn heilig. Hulle is egter ook besonder moeilik om met
die evangelie te bereik, want hulle het hulself dikwels
so diep in die skynbeeld ingegrawe dat hulle bykans nie
meer kan erken dat hulle nie die Here ken nie. Nie eens
teenoor hulleself nie.
Wat staan ons as kerk nou te doen?
Vir die ware kerk van Christus is die uitdaging om
toenemend eerlik met God, met onsself en met die
wêreld te wees. Ons sal moet erken dat ons nie perfek is
nie, maar ons sal ook moet wys dat ons groei in heiligheid
(ons is “works in progress”).
Deur dit te doen, sal die kerk weer ’n plek word wat
oop is vir sondaars en mense wat buite die kerk staan.
Dit sal ’n veldhospitaal word waar daar vir almal hoop
op genesing is. Die liggaam van Christus sal só weer
aantreklik word vir almal wat na ons kyk.
’n Woord aan my medegelowiges: Dié van ons wat
stukkend is, kom na Jesus toe, laat Hy jou genees, vir dié
wat seer het, kom na Jesus toe, laat Hy jou troos, vir dié
wat nog dood is in hulle sonde, kom na Christus toe, Hy
sal jou lewe gee. Mag ons weer ’n versameling Christene
word van wie dit waar is dat: “Die hele volk was hulle
goedgesind. En die Here het elke dag mense wat gered
word, by die gemeente gevoeg” (Hand. 2:47b). DK
28 DIE KERKBLAD Junie 2011

Dr. JM (Kobus) van Tonder (emeritus) (Krugersdorp)
Dit was my voorreg om hierdie jaar die Gerhard Moerdijk-gedenklesing by die Voortrekkermonument te
lewer, met as onderwerp die argitektoniese erfenis van die Gereformeerde Kerke, na aanleiding van die
publikasie Van Seringboom tot Kerkgebou.
Inleidend
Die boustyl van die Europese
katedrale, met hulle hoë
lyne wat mens tot ootmoed
en selfs aanbidding stem en hulle
soms oordrewe dekoratiewe, het
nie ’n invloed op die Protestantse
kerk argitektuur in Suid-Afrika gehad
nie. Die Calvinis gee nie ui ting
aan sy geloofsoortuiging in monumente
soos katedrale en ba si likas
nie. Die invloed van die Europese
Protestantse kerke, veral in
Ne derland en Engeland, het egter
duidelik die kerkargitektuur in die
Kaap beïnvloed en dit word ook
later in die ander provinsies gevind.
Om die kerkgebou net te beoordeel
as religieuse strukture sou ’n
mis leiding wees. Om hulle egter te
beoordeel in hulle historiese konteks
sou die invloed van die gemeente
daarop en die invloed van
die gebou op die gemeente duidelik
maak. Nie net die boustyl van die
be paalde tyd het ’n invloed op
die argitektuur gehad nie, maar
ook die dogma van die gemeente.
Ecclesiastical buildings embody religious
meanings, and we can assume
that the architectural manifestations
of Calvinist communities will refl ect
their theology.
Die Calviniste se geboue is normaal
weg meer sober as die Roomse
geskiedenis
en Lutherse geboue. Dis gerig op die prediking, daarom het die preekstoel
verskuif na die sentrale punt voor, waar dit die altaar vervang. Die sitplekke
is ook só geplaas dat die lidmaat kan toekyk op al die liturgiese handelinge en
daaraan deelneem. Meestal ontstaan ’n kerkgebou in die midde van ’n groep
lidmate, soos by afstigting. Daar is egter enkele gevalle waar die kerkgebou die
omringende verblyf voorafgegaan het, soos Pretoria en Reddersburg.
Vir die Hervormde Kerk, die staatskerk van die ZAR, was daar in 1859
vier kerkgeboue, naamlik Potchefstroom, Rustenburg, Pretoria en Lydenburg.
Lydenburg het egter verkies om by die Kaapse Sinode aan te sluit en het so ’n
Kaapse kerk (NG) geword.
Stigting
Op 11 Februarie 1859 kom ’n groep van meer as 300 manne en vroue byeen
op Rustenburg vir die stigting van ’n Vrye Gereformeerde Kerk. ’n Maand
tevore in Pretoria, by die Algemene Kerkvergadering van die Hervormde
Kerk, het 15 manne uit die vergadering gestap en besluit om hulle los te maak
van die Hervormde Kerk om ’n Vrye Gereformeerde Kerk te stig.
Hulle vra die volgende dag aan die Algemene Vergadering of hulle in Februarie
die kerkgebou van Rustenburg mag gebruik vir die stigtingsvergadering. Die
Vergadering antwoord dat die besluit by die kerkraad van Rustenburg berus.
Al was die lede van die kerkraad daar teenwoordig, word geen besluit geneem
nie.
Die oggend van 11 Februarie 1859 op Rustenburg, dus die oggend van die
stigtingsvergadering, gee die kerkraad van Rustenburg kennis dat die gebou
nie gebruik mag word nie. Daar moes inderhaas ’n ander plan gemaak word.
Onder die groot seringboom voor die onderwyser, mnr. Hanne, se erf, word
enkele waens in ’n blok getrek om ’n vergaderruimte te vorm. Onder die boom
is ’n tent opgeslaan vir die oudstes en as preekstoel word vir ds. Postma ’n tafel
voorsien. ’n Beesklok wat Dauw Kruger in Pietermaritzburg gekoop het, dien
as kerkklok. Die “kerkgebou” van die stigtingsdag was onder ’n seringboom
tussen enkele waens, met die bewolkte lug as dak. Verder af in die straat is die
Hervormde Kerk se gebou.
Riet- of paalkerke
Die eerste “kerkgeboue” wat hierna opgerig is, was eenvoudige paalstrukture,
Junie 2011 DIE KERKBLAD 29

geskiedenis
bedek met riet of pale. Op Rustenburg
en naby Pretoria op die
plaas van Andries Holtzhausen by
Pienaarsrivier. Dit was ’n vierkantige
struktuur, funksioneel vir die doel
van ’n byeenkoms, wat eerder ’n
skui ling teen die elemente was, as ’n
kerkgebou.
Toe die gemeente van Pretoria drie
jaar later drie erwe in Pretoria bekom,
is daar weer so ’n paalstruktuur opgerig
op die terrein waar die huidige
“Paul Kruger”-kerkgebou is. Daar
was geen banke of stoele nie. Elkeen
moes sy eie sitding saambring.
Daar was geen preekstoel nie. Hou
ingedagte dat daar gewoonlik net
een maal per kwartaal ’n erediens
was. Prof. Cachet het in sy feesrede
op Rustenburg in 1909 die eerste
jare op Rustenburg so beskryf: “...
Toe die gemeente hier gestig word, was
hulle eerste kerkgebou ’n huisie van
pale met strooi bedek.”
Steenkerke
Die eerste steen- of klipkerkgeboue
wat opgerig is, was op Reddersburg
(1859) in die Vrystaat en Burgersdorp
en Middelburg in die Kaapko
lonie (1861). Dit val op dat
die bestaande kerkgeboue van
die omgewing wel ’n invloed op
die ontwerp van die nuwe gebou
gehad het. Op Middelburg word ’n
kerkgebou opgerig op die patroon
van die NG Kerk Middelburg en is
vandag nog in gebruik as die oudste
Gereformeerde kerkgebou in Suid-
Afrika. In Burgersdorp was daar
reeds ’n NG-kerkgebou, kruisvormig
met ’n toring tussen twee vleuels
en Kaaps-Hollandse gewels. Die
Gereformeerdes volg hierdie patroon
na. Die gewels is egter reguitlyning
om hulle gebou van die NG-gebou
te onderskei. Die smal Neo-Gotiese
vensters het min lig ingelaat, sodat
die prediker op bewolkte dae ’n kers moes gebruik. Twee jaar later is die gebou
vergroot met 2.5 m na elke kant en groter vensters is ingebou.
In die Vrystaat, op die plaas Vlakfontein, word in 1859 ’n hulpkerk, soos
’n hartbeeshuis, as kerkgebou opgerig. Later sou die dorp Reddersburg
rondom die saaltjie ontwikkel. By die swart bevolking kry die dorp die naam
Matopporong – plek van die Doppers. Dit was ’n klei-hartbeeshuisgebou wat
spoedig te klein was, sodat dit ná twee jaar vervang is met ’n groter gebou van
30m/15m, saalvormig met spitsvensters.
Die eerste steenkerkgebou in Transvaal word ook op die waenhuispatroon
gebou, op Rustenburg en Potchefstroom, soos die Nederduitsch Hervormde
kerkgebou van Pretoria, waarin die afskeiding in 1859 plaasgevind het. Die
voordeur is in een van die kort gewelmure met geen vensters langs die deur nie.
Aan die sye van die gebou is drie of meer spitsvensters, gewoonlik oop balke
en die dak was met gras of riet gedek. Die lengte van die gebou is gewoonlik
bepaal deur die lengtebalk wat ’n wa kon vervoer, gewoonlik 17 meter. Die
hoogte was 3,6 meter en die breedte 6 meter. Die vloer was van miershoop wat
met beesmis gesmeer was, soos die gebruik van die tyd was. Die gebou het die
besondere luukse gehad dat daar riempiestoele was.
In hierdie waenhuisgeboue, ook Boerekerke genoem, was soms die enigste
meubelstuk ’n preekstoel. Waar daar wel banke was, was dit gewoonlik met ’n
middelpaadjie gerangskik, sodat – in navolging van Nederland en die Kaapse
kerke – die manne en vroue apart gesit het met die paadjie as skeiding.
Mettertyd is groter saalgeboue opgerig in ’n Neo-Gotiese styl, tot twee
of drie verdiepings hoog met hoë vensters en sonder torings of versierings.
Philippolis is vandag nog ’n voorbeeld van hierdie “Dopper”-eenvoud.
Kruiskerk
Die kruiskerk was die natuurlike oorgang van die saalvorm. Geleidelik groei
die gebouebewussyn na iets meer as net ’n bymekaarkomplek. Twee syvleuels
word ingebou, die banke word reguit geplaas in die middel en die sye, met die
fokus op die preekstoel.
Die kerkgebou van GK Pretoria.
Pretoria
In Pretoria word ook so tot
’n kruisvorm vergroot. Hierdie
aanbouing was onder leiding van
H Dijksterhuis en G Pierneef,
vader van die skilder JH Pier neef.
’n Harmonium was die orrel, maar
die gemeente koop ’n Sauer-orrel
uit Duitsland aan. Die plafon
moes eers verhoog word voordat
die orrel op die galery geïnstalleer
kon word.
Spoedig is die gebou te klein en
in 1897 word ’n nuwe kruiskerk
gebou. Die argitek was Klaas van
Rijsse. Die gebou is in die styl
30 DIE KERKBLAD Junie 2011

Die preekstoel van die Gereformeerde Kerk Pretoria.
van die Nederlandse Neo-Renaissance gebou, op die patroon van ’n Griekse
kruis. Die hoeke tussen die arms is skuins verbind, sodat die gebou agthoekig
is. Die gebou het besondere hoë mure sonder steunbere, rooi bakstene met
gespasieerde dwarsmesselwerk, wat hoogte aan die voorkoms gee.
Binne is ’n hoë ruimte, sonder enige pilare of stutte vir een van die grootste
vrystaande dakke. Staal-trekstange hou die mure in posisie. Die argitek het
ewe veel aandag aan die interieur as die eksterieur gegee. Die ryklik versierde
kansel uit Rotterdam is monumentaal. Banke is loodreg in die sy-arms geplaas
en galerye in elke vleuel. Die meesterargitek Sytse Wierda het ook sy stempel
op die gebou afgedruk deur die twee wenteltrappe na die galerye in te bou.
Die buitenste baksteenlaag het verweer en is met ’n harder steen vervang.
Die toring met sy balkonne, balustrades, klokkamer en lanterns is tipies
Noord-Nederlandse Neo-Renaissance. Ná die Vryheidsoorlog is soortgelyke
geboue vir die NG en Hervormde kerke in Pretoria opgerig.
Deur die ywer van ds. MJ Booyens is die “Paul Kruger”-gebou in 1983 tot
nasionale gedenkwaardigheid verklaar. Die twee stoele waarop pres. Kruger
en sy vrou tydens eredienste gesit het, staan voor die kansel en is ook tot
gedenkwaardighede verklaar.
Argitekte
Van die eerste geboue is sonder argitekstekeninge opgerig. Lidmate maak ’n
tekening en die gebou word opgerig. Op die eenvoudigste manier moet die
gebou vir ’n bepaalde behoefte diens doen. Dirk Postma ontwerp byvoorbeeld
die kerkie op Potchefstroom. Argitekte wie se name met die jare voorkom
in die kerke is Dijksterhuis, Moerdijk, Dijkstra, De Ridder, Renier Roos en
Hartman en natuurlik ander wat een of twee geboue ontwerp het.
Dijkstra – PS Dijkstra, ’n Nederlandse argitek, vestig hom in 1927 in Suid-
geskiedenis
Afrika en het in die volgende 30 jaar
14 Gereformeerde kerkgeboue ontwerp.
Hy ontwerp sonder uitsondering
op die plan van ’n Griekse kruis,
omdat die gemeente dan nader
aan die kansel is. Die Nederlandse
invloed is duidelik in sy ontwerpe.
Hy gebruik rooi baksteen en het ’n
liefde vir gewel bou as versiering,
soos in Sannieshof se kerkgebou
dui delik is. Mettertyd het die gewel
een voudiger geword. Eers in sy
laaste jare kan die invloed van die
moderne boukuns gesien word.
Nog ’n kenmerk van sy ontwerp
is ’n toring in een van die voorste
hoeke. In sy kerke is deurgaans van
ondeursigtige glas gebruik gemaak,
omdat die kerk van die buitewêreld
afgesluit moet wees.
Moerdijk – Aan die begin van die
20ste eeu, ná die Vryheidsoorlog, met
die oplewing van ’n eie Afrikanerkultuur,
word na ’n eie Suid-Afri kaner-
(moontlik Afrikaner-)kerkboustyl
gesoek. Hierdie soeke is deur
Wynand Louw en Gerhard Moerdijk
gelei. Louw het een Gereformeerde
kerkgebou ontwerp – Vryburg se
eerste gebou. Moerdijk het tydens sy
studiejare oorsee ’n intensiewe studie
gemaak van kerke en katedrale, hulle
opgemeet, geteken en hulle style
bestudeer. Hy was egter toe al oortuig
dat hierdie boustyl nie Suid-Afrika
se styl kan wees nie. My volk het tot
stand gekom deur die protes teen die
Ka tolisisme: dit is wat ons kerke moet
weergee, iets anders ... (Vermeulen,
1999:38).
Hy was oortuig “dat die Protestantse
erediens ’n eiesoortige kerk
kan hê. ’n Kulturele uiting van
sy geloof. Dis nie meer nodig om
volksvreemde of armoedige geboue
te hê nie” (Vermeulen, 1999:79).
Hy eksperimenteer met sale, soos
die Boerekerk, maar dit bevredig
Junie 2011 DIE KERKBLAD 31

geskiedenis
Die kerkgebou van GK Bethulie.
nie. Die Latynse kruis is moontlik die oplossing, soos die
Boerekerke kruiskerke geword het, maar ook hierin is te
veel van die hoorders weg van die kansel af. Dan gebruik
hy die Griekse kruis, soos Dijkstra. Dit was vir Moerdijk
die ideale vorm. Hy kan soos ’n Griekse amfi teater die
hoorders voor om die kansel plaas. Hy publiseer in 1919
’n boekie, Kerkgeboue vir Suid-Afrika.
Die eerste Gereformeerde kerk wat hy ontwerp, was
Bethulie 1924, ’n kruiskerk met ’n Hollandse gewel. Die
Die kerkgebou van GK Parys.
tweede was Reddersburg, met Gotiese en Romaanse style.
Die ontwerp is ’n vyfhoekige gebou met lae dakgedeeltes
bo die stoep. Die banke is in ’n halfsirkel gerangskik. Die
gedagte van Kuyper – Voor den halve cirkel zou alsdan een
verhevendheid zijn aan te brengen, waarop de opzieners der
gemeente voor het front der gemeente konden plaats nemen
– word hier op ’n besondere manier toegepas. Ds. Yssel,
die predikant, was van mening dat die amp van ouderling
en diakens in die ontwerp na vore moet kom. Agter die
preekstoel is ’n galery ingerig waar die ouderlinge en
diakens sit, om toesig te hou oor die gemeente en die
Woord. Dit is die enigste gebou waarin Moerdijk dié
plasing maak. Die gebruik van blou glas gee die binnekant
’n sagte blou gloed.
In Potchefstroom-Noord is die gedagte wat later in die
Voortrekkermonument gestalte sou kry, duidelik – die
driekwart sirkelgalery wat op die kansel afkyk.
Johan de Ridder – De Ridder het ’n nuwe rigting in
kerkargitektuur begin, ’n totaal anderse ontwerp in die
vorm van ’n tent wat die gelowige se tydelike tentwoning
simboliseer. Dit sou bekend word as die kappie-kerke,
omdat dit herinner aan die Voortrekkervrou se kappie.
Hy gebruik ’n halfgeopende waaiervorm. Die kansel is
simbolies van die betekenis van die erediens, daarom moet
die kansel vir almal sigbaar wees. Sy eerste “kappie-kerk”
is Parys 1955, waarin sy idees duidelik in die ontwerp
na vore kom. Die teëldak strek tot op die grond wat laag
langs die sye weggesny is. Tussen die dak en ’n lae muur is
vensters. Tussen die dakspits en die voorgewel is vensters
om lig van bo in te laat. Die koerant Dagbreek van 29
April 1956 beskou dit as ’n unieke, modernistiese gebou
wat ’n breuk met die tradisie maak: ... die voortspruitende
voorkoms van ’n waaier met klimmende daklyn soos “hande
in gebed” of beskermende hande van God ... soos ’n voël haar
vleuels oor haar kleintjies uitsprei ...
Met een of twee uitsonderings het die kappie-dak
die kenmerk gebly van die kerke wat hierna deur hom
ontwerp is. Totiusdal is seker die steilste klimmende dak
en Lyttelton die duidelikste tentvorm.
Ander argitekte
B de W Hartman het 12 kerke ontwerp. Renier Roos, ’n
moderne argitek, se geboue staan uit met hulle “anderse”
torings. Daar is natuurlik veel ander.
(In ’n volgende uitgawe: Interessante inligting oor
die kerkgeboue in die boek “Van Seringboom tot
Kerkgebou”) DK
32 DIE KERKBLAD Junie 2011

Carié Maas (Randburg)
LONDEN –
kerkwees in ’n wêreldstad
Dit blyk dat die bediening wat die Randburg-gemeente in Londen
begin het, deur God se genade besig is om uit te reik na mense van
regoor die hele wêreld.
In Londen is van die mooiste, oudste kerkgeboue in Europa, soos die
West minster-abdy waar die onlangse koninklike troue plaasgevind het, of
St. Paul’s-katedraal wat jaarliks deur miljoene toeriste besoek word. Maar in
Europa, weet almal, is kerke grootliks aan die uitsterf. Die Gereformeerde
Ker ke in Suid-Afrika, spesifi ek die Randburg-gemeente, het vyf jaar gelede
ds. Kruger de Kock na Londen gestuur om daar saam met die Free Church of
Scotland Suid-Afrikaners en ander te gaan bedien. Dié bediening het nou tot
’n opwindende nuwe weg gelei wat niemand destyds voorsien het nie.
Toe die bediening in Londen in 2005 begin het, was die Britse kerke
opgewonde oor die instroming van jong, ywerige Suid-Afrikaners. Mettertyd
het die Britse owerheid strenger visum-voorwaardes vir Suid-Afrikaners ingestel
en moes baie kerke spring om by dié veranderings aan te pas. So het
die bekende Suid-Afrikaanse Gemeente in Sentraal-Londen met bykans 70%
gekrimp as gevolg van dié en ander faktore.
Deur die Here se genade het die GKSA se Londen-bediening dit as beginsel
aanvaar om nie alleen nie, maar saam met plaaslike kerke met wie die
GKSA in eenheid is, nie net Suid-Afrikaners nie, maar ook ander mense
met die evangelie te bedien. Hoe dit presies sou gebeur, kon nooit werklik
beplan word nie, maar uiteindelik staan daar vandag een kerk met twee gemeentes
– Canada Water Church en Surrey Docks Church, wat uiteenlopende
gemeenskappe bedien.
Bykans 80% van die mense wat Canada Water Kerk bywoon, is jong Suid-
Afrikaners – sowel Afrikaans as Engels. Dan is daar ook Britte, Australiërs,
Amerikaners en ander. Kruger sê dié dienste herinner nogal aan ’n studentediens
met so om en by 40 jong, hoofsaaklik enkellopende mense wat dit geniet om
te sing, te kuier en te hoor hoe verklarend en relevant uit die Bybel gepreek
word.
Die oggenddiens het weer sowat 45 lidmate en bestaan uit gesinne – 50
persent uit Suid-Afrika en 50 persent uit ander wêrelddele. Dit is dus ’n
heel multikulturele gemeente. “In die vreemde kom Suid-Afrikaners se beste
eienskappe na vore, soos gasvryheid – en dit het die gemeente goed laat groei,”
sê Kruger.
van oraloor
Kruger en Stephanie de Kock en hulle
kinders.
Die verskil tussen die oggend-
en aanddienste is dat die lidmate
wat die aanderediens bywoon uit ’n
Christelike agtergrond kom, terwyl
baie van die oggendlidmate nuwe
gelowiges is, of ongelowiges wat vrae
het.
Hoewel die gemeentes verskil,
word hulle saamgebind in een kerk
met drie kernwaardes: die evangelie
verander álles, die kerk is ’n oop liefdesgemeenskap
van verloste sondaars
en die stad is belangrik vir God se
koninkryk. Die twee gemeentes
word verenig onder die naam City
Life London. Hier is die leierskap,
die fi nansiële bronne en die gawes,
soos die musikante, gesentraliseer.
Kruger sê hy het op grond van sy
ondervinding in dié twee gemeentes
en ook wyer blootstelling besef dat
Londen, met sy honderdduisende
mense vanoor die hele wêreld, strate
gies belangrik is vir die uitdra
van die evangelie, nie net aan Suid-
Junie 2011 DIE KERKBLAD 33

van oraloor
Dr. Kwena
Semenya deel
Diepsloot se
ervarings tydens
die seminaar.
Afrikaners nie, maar aan die hele wêreld. “Die lesse wat ek en Randburg in
Londen oor kerkplanting geleer het, moet verder uitkring ter bevordering van
die koninkryk,” sê hy. Hy waarsku dadelik dat ’n mens moet stadig oor die
klippe, want die gemeentes in Londen moet nog selfonderhoudend word.
Saam met ander kerkplanters, ook in ander denomisasies, het hulle die
London New Church Network gestig vir die werwing, opleiding en mentorskap
van Britse kerkplanters. “Die nuwe benadering wêreldwyd is ‘kerkplanting’,
eerder as ‘sending’,” sê hy. Dit is die geval nie net in evangelie-honger Europa
nie, maar ook in die hart van stede in Suid-Afrika en selfs verder in Afrika.
“God stuur sy kerk as geloofsgemeenskap na die wêreld sodat mense daar kan
ervaar hoe God se liefde ’n hegte gemeenskap tot stand bring,” sê Kruger. Die
idee is om die lesse wat in Londen geleer is en die energie wat tot nou opgebou
is, verder momentum te gee. Wat geleer is, sluit in betrokkenheid by die
Redeemer City-to-City-beweging wat verlede jaar in Boedapest vergader het en
wat weer van 24 tot 26 Oktober vanjaar in Berlyn bymekaarkom. Kruger was
ook in 2009 vir ses weke in New York vir ’n intensiewe kerkplantingkursus by
die Redeemer Presbyterian Church van die Presbyterian Church of America met
wie die GKSA bande het. Die predikant van dié gemeente, dr. Tim Keller, is
in die vroeë 1990’s met sy Bybel na die hartjie van New York, waar niemand
’n voet wou sit nie. Deur die Here se genade het daar ’n gemeente van 10 000
sterk tot stand gekom wat al meer as 250 kerke wêreldwyd help plant het.
Kruger verduidelik dat Christene tot nou toe stede, waar die kulturele vorming
van ons samelewings plaasvind, veruil het vir meer geriefl ike woonbuurte
buite die stad. “Ons teologiese standvastigheid moet ons juis in staat stel om
kultureel buigsaam te wees in die vinnig veranderende stedelike gemeenskappe.
As ons dit nie doen nie, gaan ons aanhou om strategiese bedieninge prys te gee
ter wille van ons kulturele voorkeure.”
Na aanleiding van dié gedagtes is daar op 20 April vanjaar in Randburg
’n stedelike, multikulturele kerkplantingswerkwinkel gehou, wat deur Kru-
ger en ds. Naas Ferreira van die
Riet vallei-gemeente gelei is. Naas
het saam met dr. Flip Buys die
Centre for Reformational Urban
Ministry in Africa (Cruma) begin,
’n beweging om kerke in Afrika se
stede te plant.Die sowat 50 mense
wat die werkwinkel bygewoon het,
het vanuit verskeie denominasies
gekom en hoofsaaklik vanuit drie
stede – Johannesburg, Pretoria en
Rustenburg.
Die uitreiking na stede is egter
niks nuuts nie, sê Kruger. “Paulus
se sendingstrategie was dan reeds op
stede gefokus.” Kyk maar na Handelinge
16:12 en Romeine 15:19
en 23. Dié fokus is ook te sien by
die Vader. Oor dié stad Ninevé sê
God: “Maar mag ek nie bekommerd
wees oor die groot (belangrike) stad
Ninevé nie ...”
“Dit is dan geen verrassing
nie om te sien dat Jesus Christus
se bediening sy klimaks in die
stad Jerusalem bereik het, net om
uiteindelik buite dié stad gekruisig
te word om vir gelowiges die ewige
Jerusalem te wen. Eweneens, as ons
nie in stede wil bedien nie, gaan
kerke irrelevant word vir ons land
se hoofstroom-kultuur,” sê Kruger.
Hy sê stede is strategies vir God se
koninkryk: “Ons het in Londen geleer
hoe om ’n kerk in die stad vir
die stad te wees. Nou wil ons ander
in spireer om dieselfde te doen.” DK
Interessante webwerwe waarna
lesers kan gaan kyk, is
www.citylifelondon.org
www.Redeemercitytocity.com
www.Canadawaterkerk.com
www.Surreydockschurch.com
34 DIE KERKBLAD Junie 2011

Dr. PH (Pieter) Heystek (Geref. Kerk Pretoria-Montanapoort)
MONTANAPOORT
se “mannetjies”- én mannekamp
Mannetjieskamp
Die naweek van 4-6 Februarie 2011. ’n Droom
word ’n werklikheid! Vygenboomfontein, net
anderkant Vaalwater is ons afklimpunt. ’n
Plaas met groen bome en gras hoër as gewoonlik, want
die reëndruppel uit die hemel het gesorg.
Sestien hoërskoolseuns van enkelmammas (kinders
wat nie elke dag ’n pappa in die huis het nie), is die genooides.
Die meeste het nog maar net van ’n plaas gehoor.
Pa en seun wat saamdoen, ken hulle nie. Aan die toesig
en beheer van sy ma toegesê na die egskeiding van pappa
en mamma.
Sewe volwasse mans en twee senior jeugleiers gaan
Die “mannetjies” met die bok wat huistoe gedra moet word.
van oraloor
saam. Aan elke “pappa” word ’n mannetjie of twee toevertrou.
Die seuns weet dat hulle gerus maar lewens- en
hartsake met die ooms kan praat. Die verbintenis tussen
“mannetjie” en “pappa” is nie net ’n naweek lank nie,
maar terug in die stad en gemeente behou hulle met mekaar
kontak.
Die naweekprogram is vol “dinge”. Tyd vir niksdoen
bestaan nie. Die tema “Mannetjie, is jy ’n man?” word
aangepak en deurgewerk. Kopstukke se gesels. Die Bybel
en dus die volle waarheid ons merkers. Mannetjies wat
dink en nadink. Die lewe, die wêreld, menswees, manwees
... bagasie ... die kruis jou opgelê ... grootword sonder
’n aardse pa, maar tog met ’n hemelse Vader. Die sin
van dinge. Die doel. Waardes en beginsels. Karakter en
Junie 2011 DIE KERKBLAD 35

van oraloor
spiere. Liggaamskrag én geloofskrag.
Gebed ...
En die Saterdag skiet een van die
ooms ’n bok. Die mannetjies dra die
karkas opstal toe. Die mannetjies
help afslag en Saterdagaand word
ge smul aan ons eie bok oor die kole
gebraai.
Sondag vroegdag ... “Boskerk”. Ons
hou erediens diep in die Bosveldbos.
Ons luister na ons Vader. Ons buig
diep. Mannetjies en volwasse manne
hoor wet en Woord.
Na die naweek, met elke mannetjie
’n knipmes in sy sak, as geskenk van
die ooms, kry ons koers Pretoria toe.
Mannetjies en volwasse mans bewus
van die sorg en liefde en genade en
guns van ons elkeen se Vader, die
Skepper van aarde en hemel.
Mannekamp
11-13 Maart 2011. Ook Vygenboomfontein.
Agt en twintig broers
kuier saam. Wildbesigtiging, ritte
met vierwielmotorfi etse, “paintball”, pyl en boog skiet en op die skietbaan
skiet ons so ’n iets van ons moontlike frustrasie uit. Die skote klap en die kol
word getref. Groot-kaliber gewere en handwapens.
Ons ontspan. Die veld die water en die vol damme, die voëls en die
skoonheid van die skepping. Ons rus en skep asem. Kinders van die Here
saam. Ons lees God se waarheid af in die natuur en Skriftuur. Ons bid saam
en ervaar die werklikheid van geloofsgemeensaamheid. En Sondagoggend die
hoogtepunt. Erediens in die bos. Op ’n rotsbank naby ’n waterstroom sit
ons. Genesis 1:27 is die fokusvers. Die mens, ek, as beeld van God, as sy
verteenwoordiger. In die veld klink mannestemme. Ons sing ’n psalmlied.
Volgende jaar DV maak ons weer so. Alle eer aan God die Here. DK
Dr. Pieter en die mannetjies.
28 Broers kuier saam.
36 DIE KERKBLAD Junie 2011

Faans Steyn en Hein van der Walt
HB van der Walt: 'n pionier van
sending en evangelisasie
’n
Bekende inwoner van Potchefstroom en
jarelange lidmaat van die Geref. Kerk
Noord brug, br. HB van der Walt (99), kan
terugkyk op baie jare van betrokkenheid by die uitdra van
die evangelie onder swartmense in en om Potchefstroom.
Oom HB, soos hy alombekend is, was tot sy aftrede in
1971 werksaam by die Kantoor vir Publikasies van die
Gereformeerde Kerke, waar hy ook nou betrokke was by
vertaling en verspreiding van kerk- en evangelisasielektuur
in Afrikatale. Hy het ook aktief meegewerk aan die
bestuur en uitgee van Rugama, Die Oes, Slingervel, die
Vroueblad en veral Die Kerkblad.
In 1977 was hy ’n groot dryfkrag agter die totstandko
ming van die Sendingonderwysvereniging, waarvan
hy sekretaris was en tans al oorlewende stigterslid is.
Die ander lede was dr. (later prof.) Naas van der Walt
(voors.), brs. Piet van der Spoel (kassier), Johan Malan
en Martiens Viljoen. Hierdie vereniging is destyds gestig
te midde van ’n groot behoefte aan onderwys onder
swart kinders op die plase en het die oprigting van nuwe
plaasskole en ook die verbetering van bestaande skole ten
doel gehad. Sy visie en ook dié van die vereniging was om
vir die duisende kinders op plase die geleentheid te skep
om te leer lees en skryf om sodoende die Bybel in hulle
eie taal te kan lees.
As jarelange sekretaris het Oom HB gehelp met die
baie papierwerk wat nodig was om skole op te rig en
nuwe klaskamers te bou (29 in totaal). Verder het hy ook
gesorg dat haakplekke met die betaling van salarisse aan
onderwysers uitgestryk word. Waar nodig het hy selfs
aan die toenmalige Minister van Onderwys en Opleiding
geskryf, wat by geleentheid gelei het tot ’n onderhoud
wat die minister aan die bestuur van die vereniging toegestaan
het.
Gereelde skoolbesoeke deur afgetrede onderwysers
aan die 14 plaasskole wat onder die vereniging se sorg
was, is ook deur Oom HB as sekretaris gereël. Onder sy
leiding is in gemeentes en by die publiek gekollekteer
om genoeg fondse vir die vereniging se werksaamhede
van oraloor
te t bekom, b k waarin i die di Here H dan d ook k op wonderlike d lik wyse
mense se harte en beursies oopgemaak het vir hierdie
saak. Hy het ook namens plaaseienaars by ’n paar van die
skole as bestuurder opgetree.
Later jare moes die meeste van hierdie skole sluit weens
’n verandering in regeringsbeleid en ook as gevolg van
die ontvolking van die platteland. Die nood vir onderwys
was toe onder die aandag van die onderwysdepartement
en groter sentrale skole het ontstaan.
Die geskiedenis van die ontstaan van die Geref. Kerk
Boskop is nou verweef met die sendingywer van Oom
HB oor al die jare. In 1973 kom vra Paul Molete vir
Oom HB of daar nie Sondae vir sy familie en mense
in hulle omgewing te Boskop in sy pa Daniël se huis
diens te gehou kan word nie. Hierdie klein begin het
later daartoe gelei dat ds. (later prof.) TC Rabali (1981-
1984) en ds. JJ Venter (1986-1997) deur die Geref. Kerk
Noordbrug as sendelinge in die Boskopgebied (plase
noord van Potchefstroom) beroep is. Die Geref. Kerk
Boskop is in 1997 gestig. Oom HB het deur al hierdie
jare op Noordbrug se sendingkommissie gedien wat
onder andere behels het dat hy gereeld Sondae meer as
een leesdiens moes gaan hou by van die 10 preekpunte.
Verskeie van die preekpunte, waar ook katkisasie gehou
is, was juis van die plaasskole wat met die hulp van die
Sendingonderwysvereniging tot stand gebring is.
Intussen het oom HB en sy eggenote, Tant Anna,
voort gegaan met die uitdra van die evangelie nadat hulle
Junie 2011 DIE KERKBLAD 37

van oraloor
hul in Huis Eikelaan gevestig het. Gebruikte Afrikaanse en Engelse Bybels is orals in gemeentes deur hulle versamel en
die gehawende Bybels mooi herstel. Daarna is dit versprei onder behoeftige bruin lidmate van kerke in die dorp Promosa
en ook by die plaaslike gevangenis. Uit oorblywende fondse van die Sendingonderwysvereniging vind aangekoopte
Bybels deur hulle toedoen verder hulle pad na huise van werkers by Eikelaan. Dit was ’n mylpaal toe die doel van 1 000
Bybels in 2010 verbygesteek is.
Nog verder in die verlede en wel in die vyftiger jare van die vorige eeu het Oom HB en ouderlinge van die Geref.
Kerk Lichtenburg daar begin werk aan swart kerkplanting. Daar is gereelde dienste in ’n groot motorhuis gehou. Dan
het die naglug die klanke gedra van psalms en ander liedere in Tswana tot God se eer. Hulle volg in die voetspore van
Oom HB se vader, oom Gert van der Walt van Sannieshof. ’n Swart petroljoggie het vir oom Gert gevra of daar ’n kerk
vir swartmense is. Dit het hom laat nadink. Die konsep van swart kerke was in die vyftigerjare nog onbekend. Hy het
later gesê dit was soos ’n gordyn wat voor sy oë wegskuif en hy het met die kerkplanting begin. Vanaf die eerste lidmaat
het Oom Gert die groei van die swart gemeente in Sannieshof meegemaak. Sy passie was die opleiding van ouderlinge
en helpers. Daarvoor het hy ’n kantoor by sy huis ingerig. Kort voor lank het die gemeente so gegroei dat swart leraars
beroep en bevestig is. ’n Stewige kerkgebou is in die swart gebied in gebruik geneem. In talle omliggende dorpe is
hierdie voorbeeld van kerkplanting gevolg.
Oom HB van der Walt is deel van ’n geslag wie se leuse altyd was om nie die dag van klein dingetjies te minag nie.
Hulle het die saad van God se woord gesaai. Die oes is groot en sal nog groter wees! DK
Bestuur van die Administratiewe Buro
Voor v.l.n.r.: Di. Leo van Schaik, Eddie Tiemensma (voorsitter), Louis Kruger, Hannes Vorster. Agter v.l.n.r: Ds.
Willem Vogel, Nic van Rensburg, ds. Abel Modise, Giel Erasmus, Hennie van der Merwe, Gerrit Pienaar.
(Hierdie foto het ongelukkig weens gebrek aan ruimte nie in die Mei-uitgawe verskyn nie.)
38 DIE KERKBLAD Junie 2011

Wanneer iemand vir predikantstudie in
Potchefstroom aanmeld
Volgens berekening kan daar
binne enkele jare moont lik
’n groot tekort aan predikante
in die Gereformeerde Kerke
ontstaan. Dit sal ’n negatiewe invloed
op die opbou en uitbou van
kerk en koninkryk hê. Daarom
word gemeentes versoek om manne
wat oortuig is dat hulle geroep is
om predikant te word, daadwerklik
daarin te ondersteun om met die
nodige studies te begin en dit te
voltooi (KO Art.19).
Die opleiding van predikante
vir die Gereformeerde Kerke in
Suid-Afrika vind by voorkeur by
die Teologiese Skool Potchefstroom
(TSP) plaas. Studente verwerf uiteindelik
die kandidaatsertifi kaat
van die Teologiese Skool sowel as
aka demiese kwalifi kasies (grade)
van die Noordwes-Universiteit
(Pot chef stroom-kampus). Daarom
moet sowel by die Kuratore van die
Teologiese Skool as by die universiteit
aansoek gedoen word om toelating.
Aansoekprosedure
1. Kontak die Teologiese Skool, mev.
Anita van Schaik, en versoek haar
vir al die nodige aansoekvorms (dit
sal dié van die Teologiese Skool
so wel as van die universiteit insluit).
Sy kan besoek word in die
Teologie-gebou, K23, Mo lenstraat,
Potchefstroom, of gekontak
word by: 018 299 1846;
Teo logiese Skool, Posbus 20004,
NOORDBRUG, 2522; e-pos:
anita.vanschaik@nwu.ac.za
Teologiese Skool
2. Die voltooide aansoekvorm van die Teologiese Skool moet na mev. Antoinett
Moerdyk gestuur word by die adres hierbo voor 30 Junie van die voorafgaande
jaar.
Die mediese deel van die vorm moet jou huisdokter
invul.
Die kerklike deel moet deur jou predikant ingevul
word.
Voltooi ook die aansoekgedeelte vir fi nansiële steun uit die Kas
vir
Teologiese Studente so volledig moontlik.
Stuur twee ID-foto’s saam met die voltooide vorm.
3. Die voltooide aansoekvorm van die universiteit moet na die universiteit
geneem of gestuur word voor 30 Junie van die voorafgaande jaar: Adres:
Perskor-gebou –F20 in Hoff manstraat, Potchefstroom; Toelatingskantoor,
NWU, Privaatsak X6001, POTCHEFSTROOM, 2520; 018 299 2642.
Vir inligting oor koste van studies, skakel 018 299 2669. Vir inligting oor
NWU-beurse en –lenings, skakel mev. R Vorster (018 299 4245). Jy kan
ook die webblad van die NWU besoek by:
http://www.nwu.ac.za/p-ft/index_a.html
Toelatingsvereistes van die universiteit is volle matriekvrystelling en ’n
APS-telling van 24 (M-telling van 16). Let daarop dat Kuratoretoelating slegs
oorweeg sal word indien NWU-toelating bekend is. Die Kuratore kan nie ’n
student tot kandidaatstudie toelaat indien die student nie toelating tot die
NWU het nie. Die volgende moet die vorm vergesel:
Gewaarmerkte afskrifte van al jou kwalifi kasies, ook van die matrieksertifi
kaat
of Gr. 11-rapport/eksamenpunte indien jy tans in matriek is. (Indien dit
nog nie beskikbaar is nie, moet dit sodra dit beskikbaar kom, ingedien of
gefaks word.)
’n Gewaarmerkte afskrif van jou identiteitsdokument en twee
ID-foto’s.
Aansoekgeld –
R150,00.
Losiesdeposito – R550,00, indien jy beoog om in ’n
universiteitskoshuis
in te woon.
4. ’n Vereiste vir keuring om teologie te studeer, is dat psigometriese evaluering
afgelê moet word. Daar is nie vir die student kostes aan die toetse verbonde
nie. Om die toetse te kan afl ê, moet jy reeds aansoek gedoen het by sowel die
Teologiese skool as die universiteit en in besit van ’n studentenommer wees.
Kontak die Studentevoorligtingsdiens by 018 299 2893 om die datum
van jou psigometriese toetse te bekom. Die evaluering vind gewoonlik
in Juliemaand plaas – vergewis jou dus vroegtydig van die datum en
reëlings!
Junie 2011 DIE KERKBLAD 39

Teologiese Skool
5. Die volgende stap is om die toelatingskomitee van
die Kuratore van die Teologiese Skool te ontmoet op
10 Oktober 2011 om 11:00 by die Teologiese Skool.
Aansoeke kan net oorweeg word indien die uitslag van
jou psigometriese evaluering bekend is, jou aansoek by
die universiteit suksesvol was en jy vir ’n persoonlike
onderhoud teenwoordig is. Jy moet op dié dag om
11:00 by mev. Anita van Schaik in die Teologie-gebou
in Molenstraat, Potchefstroom, aanmeld. Behalwe
’n persoonlike gesprek, word ook getoets of jy kan
lees en praat. Dit behels dat jy ’n voorbereide en ’n
onvoorbereide Skrifdeel voorlees (2 minute elk), asook
dat jy onvoorbereid oor ’n onderwerp moet praat (3
minute). Die Skrifdeel wat jy moet voorberei, is Lukas
24.
Verblyf
Koshuisinwoning - Kandidaatstudente wat in die
koshuis wil bly gedurende hulle studies, moet vroegtydig
aansoek doen om koshuisplasing – op die laatste teen einde
Julie van die vorige jaar. Voornemende studente moet
ongetroud en onder die ouderdom van 25 jaar wees.
Privaatlosies - Kandidaatstudente wat van privaatlosies
gebruik wil maak, moet wanneer hulle aanmeld vir die kura
torekeuring gedurende Oktobermaand, melding maak
dat hulle opsoek is na verblyf en dat die TSP vir hulle
verblyf moet soek. Privaatlosies bestaan gewoonlik uit ’n
ongemeubileerde kamer, kombuisie en badkamer. Dit
bly die student se verantwoordelikheid om te sorg vir die
nodige meublement, naamlik ’n bed, boekrak, lessenaar,
stoel, klerekas (indien die kamer nie ’n klerekas het nie),
die nodige kombuisapparaat (ketel, strykyster, potte, eetgerei).
In baie gevalle word die kombuis en badkamer met
ander studente gedeel. Studentebehuising is skaars en die
plekke naby die TSP en universiteit word gewoonlik vinnig
gevul (teen einde Oktober is daar nie meer plek beskikbaar
nie). Studente word aanbeveel om ’n fi ets aan te skaf om
tussen sy woonplek en die TSP/universiteit te kan beweeg.
Indien die student nie oor die nodige meublement beskik
nie, word die gemeente versoek om die student te help om
die meublement te bekom.
Die laaste stap is om in die begin van jou studiejaar by die
Teologiese Skool en universiteit op te daag op die datum
deur hulle aan jou verskaf, as student te registreer en jou
akademiese jaar te begin. Dit is nie wenslik om maan de
voor die aanvang van jou stu dies reeds na Potchefstroom
te verhuis nie.
Indien jy enige verdere navrae het, kan jy gerus met my in
verbinding tree:
Mev. A Moerdyk, tel. 018 299 1847; Posbus 20004,
NOORDBRUG, 2522; e-pos:
Antoinett.Moerdyk@nwu.ac.za
40 DIE KERKBLAD Junie 2011

Soos dit Die Kerkblad se voorneme is, wil ons
weer vier broeders en vier susters emeriti
gelukwens met hulle verjaardae.
Personalia
God sê: “Die getal van ons jare kan 70 wees, of as ons
sterk is, 80.” Totius het dit in Psalm 90 berym: “Die sterkste klim ten hoogste tot die top van sewentig of tagtig jare op.”
Ds. GHJ (Gerrit) Kruger (Winklespruit) is op 17
Junie 88 jaar oud en het die volgende gemeentes bedien:
Barkly-Oos (1949-1951), Laeveld (1951-1958),
Benoni (1958-1069), Benoni-Noord (1969-1977) en
Durban (1977-1989).
Mev. SH Malan (Silverton) vier op 5 Junie haar 84ste
verjaardag. Sy was getroud met wyle ds. NJ Malan
en hulle het in die volgende gemeentes gewerk: Lyden
burg (1955-1963), Standerton (1963-1967), Eikenhof
(1967-1976) en Beestekraal (1976-1985).
Dr. M (Mechiél) Venter (Faerie Glen) is op 5 Junie 84
jaar oud en was predikant in die volgende gemeentes:
Port Elizabeth (1954-1958), Johannesburg-Suid
(1958-1961), Randburg (1961-1978) en Pretoria-
Brook lyn (1978-1994).
Mev. EC (Engela) Janse van Vuuren (Kiblerpark)
vier op 8 Junie haar 82ste verjaardag. Sy is getroud
met ds. CMJ (Fires) van Vuuren en hulle was die
her ders paar in die volgende gemeentes: Randfontein
(1952-1954), Carletonville (1954-1964) en Bethal
(1964-1991).
Prof. dr. MA Kruger (Lyttelton) is op 9 Junie 81 jaar
oud en het in die volgende gemeentes gedien: Aranos-
Wel en wee
Ghanzi (1963-1968), Gobabis – sending onder die
Boes mans (1963-1966), Swartruggens (1968-1971),
Jo hannesburg-Wes (1971-1974), die Christelijke Gere
formeerde Kerk Leeuwarden as sendeling te Sibasa
(1974-1977), Kuruman as sendeling (1977-1978),
pro fessor Hammanskraal Teologiese Skool (1978-
1994).
Mev. SP (Petra) Ligthelm (Aerorand) is op 17 Junie
81 jaar. Sy is die weduwee van ds. Johan Ligthelm en
hulle het in die volgende gemeentes gedien: Postmasburg
(1954-1958), Ermelo (1958-1966), Pretoria-
Noord (1966-1970), Witbank-Suid (1970-1981) en
Hen drina (1981-1993).
Dr. J (Jan) Visser (Sterlig Aftree-oord) is op 23 Ju-
nie 80 jaar oud en kyk terug op ’n bedieningstyd
in die volgende gemeentes: Bethlehem (1956-1959),
Primrose (1959-1969), Linden (1969-1974), Rustenburg-Wes
(1974-1980) en Brakpan-Suid (1980-
1997).
Mev. ES (Elsie) Grobler (Elarduspark) is op 24
Junie 80 jaar. Sy is getroud met ds. Zagrys Grobler.
Ds. Grobler het in die volgende gemeentes gedien:
Eldoret (1949-1952) en Sannieshof (1954-1979).
’n Besondere woord van gelukwensing van al die Kerkbladlesers met u besondere verjaardae. Saam met u dank ons die
Here vir u gespaarde lewens en bewaring tot in die ouderdom. Ons bede is dat die Here u in hierdie nuwe lewensjaar
besonderlik sal seën en aan u gesondheid en voorspoed sal skenk, en lydsaamheid waar dit nodig mag wees.
BROEDERS PREDIKANTE 10 JAAR IN DIE BEDIENING
’n Aantal broeders predikante kan vanjaar dankbaar terugkyk op 10 jaar in die
bediening. Dit is die predikante wat in 2001 bevestig is. Hulle is:
Dr. VE (Victor) d’Assonville,
tans in Wedemark, Duitsland. Hy het van
2001-2008 die Geref. Kerke Colesberg/Philipstown bedien.
Ds. AN (Nikla) du Plessis van Postmasburg. Van 2001-2007 was hy
predikant te Glencoe/Ladysmith.
Ds. Robert Malete wat sedert 2001die Geref. Kerk Odi-Noord bedien.
Ds. MM Molokwane bedien
van af 2001 die Geref. Kerk Tembisa.
Ds. TA (Aaron) Muswubi is in
2001 as proponent in Middle-
Le taba bevestig. Sedert 2010 is
hy predikant van die Good News
Community Church.
Ds. VA (Victor) Rankgotha
is sedert sy bevestiging in 2001
Junie 2011 DIE KERKBLAD 41

predikant van Phahameng/Emmanuel/Botshabelo/Th aba-Nchu.
Ds. KP (Piet) Raphalalani,
van 2001 tot 2003 predikant van Songozwi,
tans is hy te Soutpansberg.
Ds. MA Sekhaulelo was sedert sy bevestiging in 2001 tot 2008 predikant
te Meadowlands. Tans is hy te Mmakau.
Ds. KD Semenya is in 2001 in sy eerste gemeente, Knapdaar, bevestig.
Daarna bedien hy ook Atteridgeville (2005-2007) en tans is hy predikant
van die Geref. Kerk Randburg.
Broeders, saam met julle kan die Kerkbladlesers dankbaar terugdink aan die
tien bedieningsjare waartoe God julle geroep het. Elkeen van julle het met
sy eie besondere gawes in die verskillende Geref. Kerke as instrumente van
God opgetree om sy wil te verkondig. Die gemeentes waar julle tans werksaam
is en die gemeentes wat julle voorheen gedien het, sal kan getuig van julle
bekwaamhede en die wyse waarop julle gawes in die gemeentes gebruik
is. Nogmaals van harte geluk en die seën van die Here toegebid vir julle
bedieningsjare wat kom.
BROEDERS EMERITI 48 JAAR IN DIE BEDIENING
Daar is van die geëmeriteerde predikante wat vanjaar kan terugdink aan hulle
bevestiging in hulle eerste gemeente in die jaar 1963. Hulle is:
Ds. JJ (De Wet) Kruger is vanjaar 48 jaar in die bediening. Hy is as proponent
in 1963 in die gemeente Vaalharts bevestig. Daarna het hy ook
die gemeentes Bloemfontein-Noord (1966-1970), Potchefstroom-Oos
(1970-1983) en Durban-Noord (1983-1998) bedien voordat hy in 1998
geëmeriteer het.
Prof. dr. MA Kruger is 48 jaar gelede in sy eerste gemeente, Aranos-Ghanzi
(1963-1968) bevestig. Daarna is hy verbind aan die volgende gemeentes:
Gobabis – sending onder die Boesmans (1963-1966), Swartruggens (1968-
1971), Johannesburg-Wes (1971-1974), die Christelijke Gereformeerde
Kerk Leeuwarden as sendeling te Sibasa (1974-1977), Kuruman as sendeling
(1977-1978). Vanaf 1978 tot met sy emeritaat in 1994 was hy professor
aan die Hammanskraalse Teologiese Skool.
Dit is ook al 48 jaar sedert ds. MP (Piet) Kruger in 1963 as pro-
ponent bevestig is. Hy bedien
agtereenvolgens Ladysmith (1963-
1966) en Lindley (1966-1975).
Vanaf 1975-2001 met sy emeritaat
is hy sendeling te De Hoop.
Ds. SPM Moshapo is ook van-
jaar 48 jaar herder en leraar. As
pro ponent is hy in 1963 te De
Hoop bevestig. Daarna was hy
pre dikant te Tshitandani (1969-
1973), Nzehele (1973-1978)
en Mahwelereng tot hy in 2010
geëmeriteer het.
Ds. B (Ben) van der Walt kan
van jaar ook terugkyk na ’n diensperiode
van 48 jaar. Hy is in 1963
in Keetmanshoop as her der en leraar
bevestig. Daarna be dien hy
ook Vryburg (1969-1977), waarna
hy kapelaan te Voor trekkerhoogte
is tot hy in 1997 emeriteer.
U word deur al die Kerkbladlesers
van harte gelukwens. God het besluit
waar en hoe lank u as bedienaars van
die Woord aktief in God se kerke
dien. Met groot dankbaarheid kan
lid mate saam met u terugkyk op u
bedieningsjare en God saam met u
loof en prys.
Die redaksie van Die
Kerkblad sal dit waardeer
indien persoonlike nuus
wat van belang is in die
GKSA aan ons bekendgemaak
word deur
vriende en kennisse en
lidmate.
Stuur berigte aan dr. Nico
van der Merwe,
018 468 1782
of e-pos:
nico.vandermerwe@telkomsa.net;
of
Posbus 6433,
Flamwood 2572.
42 DIE KERKBLAD Junie 2011

Lief en Leed
Doodsberigte
BETS DE KORTE: Ons geliefde eggenoot, moeder
en ouma is op 16 April 2011 oorlede. “Die meetsnoere
het vir haar op liefl ike plekke geval.” Gillis en kinders
– Hendrik, Annemari, Wernich en Jane (Brisbane, Australië);
en Gillis, Anta en Zane (Kimberley).
JAN HARM PETRUS JANSEN VAN VUUREN: Die
kerk raad met die gemeente van die Geref. Kerk Primrose
kondig met leedwese aan die afsterwe van Jan op 30
April 2011. Ons bede is dat die Here sy familie ryklik
op die Kerkwerf
Beroepe
BEROEPE ONTVANG
Ds. AF Berg van Bothaville na
Pongola.
Ds. TF Dreyer van Randburg na
Potchefstroom-Oos
as medeleraar.
Ds. JP Kruger van Wapadrant na Krugersdorp
as
medeleraar.
Ds. LAS Nel van Elandskraal na
Zeerust.
Ds. LJ Buys van Rustenburg-Wes na Benoni
as
medeleraar.
Ds. ASA de Bruyn van Wilropark na
Bellville.
Ds. MJ Erasmus van Pretoria-Wonderboom-Suid
na
Oos-Londen.
BEROEPE AANVAAR
Dr. HG Stoker van Rietvallei na
Frankfort.
Ds. E Makhobozi na
Dube/Tlhadi-kombinasie.
BEROEPE BEDANK
Ds. PC van Rooy van Komatipoort na
Oos-Londen.
Ds. TF Dreyer van Randburg na
Potchefstroom-Oos
as medeleraar.
Ds. JP Kruger van Wapadrant na Krugersdorp
as
medeleraar.
Ds. LAS Nel van Elandskraal na
Zeerust.
Bevestiging
Die kerkraad van die Geref. Kerk Klerksdorp-Noord het
op 17 April 2011 saam met deputate van Klassis Noordwes
vergader en verklaar hiermee dat dr. SAREL PETRUS
VAN DER WALT behoorlik volgens die formulier wat
daar voor vasgestel is, as bedienaar van die Woord in
hierdie kerk bevestig is en dat die daarby behorende
stukke onderteken is. Ons bede is dat die Drie-enige
Verbondsgod hierdie broeder tot 'n groot seën sal maak
in die diens waarin Hy hom gestel het.
deur sy Heilige Gees sal troos met die belydenis dat
ons enigste troos in lewe en in sterwe is dat ons aan ons
getroue Saligmaker Jesus Christus behoort.
In Memoriam
JOHANNA HEYSTEK: Haar sterfdag was 13 Junie
2002. Haar voorbeeld en onvoorwaardelike liefde vir
die Here leef in ons gedagtenis. Ons onthou haar en so
sal dit lewenslank wees. Joost, Rolien, Fanus en Pieter.
Adres- en telefoonnommerveranderings
Ds. Theuns Potgieter (Port Elizabeth) se
e-posadres:
tjpot2@yahoo.com
Dr. SP van der Walt (Klerksdorp-Noord):
Posbus
6461, Flamwood 2572; Pastorielaan 7, Wilkoppies,
Klerks dorp; tel. 018 468 6877; sel 082 920 1601;
faks 086 575 5722; e-pos sarel@gkklerksdorpnoord.
co.za of sarel@absamail.co.za
Geref. Kerk Welkom-Noord: Posbus 31054,
Môreskof
9462.
Keetmanshoop 75 jaar oud
Die Geref. Kerk Keetmanshoop (Namibië) vier ons
75-jarige bestaan die naweek van 18-19 Junie
2011. Alle oudlidmate is hartlik wel kom. Rig alle navrae
aan At Rey neke, tel. 00264 63 222385 of Posbus 295,
Keet manshoop.
Krokodilrivier Eeufeesviering
Die Geref. Kerk Krokodilrivier is op 28 Oktober
1911 op die walle van die Krokodilrivier gestig toe
lidmate van onderskeidelik die Geref. Kerk Rustenburg en
Pretoria af gestig het. Daarom herdenk hier die gemeente
hierdie hele jaar ons eeu fees. Die hoogtepunt van die
fees telikheid sal DV. die naweek van 28-30 Oktober
2011 wees. Ons kan vir belangstellendes huisvesting
reël. Daar is geleentheid om op die kerkterrein met ’n
woon wa of tent uit te kamp.
Ons nooi alle oudlidmate wat graag die fees vieringe
wil bywoon om ons betyds te kontak. Vir verdere in ligting,
ska kel Anriëtte van der Walt by die kerk kantoor,
079 553 4124 of e-pos kantoor@gkkrokodilrivier.co.za
(Ma, Wo en Vr 08:00 – 13:00).
Junie 2011 DIE KERKBLAD 43

kleinADVERTENSIES
Die Bemarkingsafdeling, DIE KERKBLAD, Posbus 20004,
Noordbrug 2522.
Tel: 018 297-3989. Faks: 018 293-1042.
E-pos: wymiedup@gksa.co.za
TARIEWE:
Advertensies en kleinadvertensies:
Op aanvraag beskikbaar.
Berigte: R0,20 per woord (min. R5,00)
plus R2,20 per sentimeterkolom vir ’n foto.
BTW is ingesluit.
Volledige besonderhede is by bostaande adres beskikbaar.
Vakansie en verblyf
NATALSE SUIDKUS
UVONGO: 12-bed vakansiehuis. Mooi see-uitsig,
loopafstand van strand. Alle geriewe. 3
Badkamers, ruim balkon, 9 X 5 meter. TV, mikrogolfoond,
ruim ys- en vriesgeriewe. Tel. 013 932
2433 of sel 083 944 5935; faks: 013 932 0581.
UVONGO: LA CRETE SANDS NO. 1. 6-Bed luukse
en moderne vakansiewoonstel met ’n 180º seeuitsig
en brandersig. Slaap 6 persone; ’n braaiarea
op jou eie balkon; Toesluitmotorhuise;
swem bad; TV, DSTV en beddegoed ingesluit by
prys. Skakel Luzelle by 011 678 5440 of sel 083
326 6329; www.uvongoholidays.co.za
MARGATE: MARLICHT VAKANSIEWOONSTELLE.
Aangename, see-uitsig verblyf in goed toegeruste
2-, 3- en 4-slaapkamer selfsorgwoonstelle. TV
met M-Net en linne ingesluit. Gesellige braaiarea.
Onderdakparkering. Perseel omhein met
vei ligheidshekke. Slegs 50 m vanaf seefront.
Ska kel Boet en Marie Grobler gedurende kantoor
ure vir verdere besonderhede of kleur-
brosjure. Tel. 039 312 1052 of faks 039 317
1870. E-pos: marlicht@uasa-ops.org.za
Webbladsy: wheretostay.co.za/marlicht
MANABA-MARGATE: Geriefl ike 4-slaapkamer
self sorgwoning. Slaap tot 10 persone. Mooi
see-uitsig. Braaigeriewe, ens. Skakel Nita by
039 317 4146.
SCOTTBURGH: Woonstel, heeltemal privaat,
slaap plek vir 3, badkamer, yskas, mikrogolfoond
ens. TV, onderdak braaigeriewe. Billike binne-
en buiteseisoentariewe. Naby strand. Tel. 039
976 0288 of 076 578 6346.
SCOTTBURGH: Vakansiewoonstel in Scott burgh
te huur. Twee slaapkamers grondvloer, slaap 6,
by die see, swembad in kompleks, onderdak
veilige parkering. Ten volle toegerus, selfsorg.
TV beskikbaar, sonder dekodeerderkaart (smart
card), bring eie. Streng geen troeteldiere.
Kon tak Avanti by In2properti es, tel. 039 9760
521 of 082 7601 900 of e-pos: in2properti es@
telkomsa.net, vra vir 51 Mtunzi Park (henry.
jooste@moti mail.com).
AMANZIMTOTI DROMEDARIS 503: 2-Slaapkamer
woonstel op strand. Toegerus vir 6 persone.
Skakel 031 903 8227.
AMANZIMTOTI – STELLA MARIS: Pragti g,
strand front, luuks, veilig. 2-Slaapkamer, 2/6
per sone, TV, swembad, braaigeriewe. Spesiale
aan biedinge, buiteseisoen. Tel. 031 903 5477.
Faks 031 903 5479.
AMANZIMTOTI – AFSAAL 602: Ruim 2-slaapkamerwoonstel
met see-uitsig. Toegerus vir 6/7
persone. Spesiale aanbiedinge buiteseisoen.
Tel. 011 954 5288 of 082 335 7101.
DOONSIDE (SHANGRI LA): (Twee km suid van af
Amanzimtoti .) Twee- en drieslaapkamer vakansiewoonstelle
vir tot 9 persone teen die strand.
Rusti ge omgewing, vriendelike kompleks, seeuitsig,
beveiligde onderdakparkering, kleur-TV,
ens. Braaiplek en swembad op perseel. Pri vaatbesit,
billike tariewe. Skakel asseblief 012 567
3933.
GLENMORE – MUNSTER (naby Margate):
3-Slaap kamermeenthuis in veilige, omheinde
ge bied. Naby strand. Groot balkon, 2 badkamers.
Prag ti ge see-uitsig. Buiteseisoen: R400 per dag
(minimum 5 dae). Skakel 084 504 6640.
NATALSE NOORDKUS
LICORNA BEACH, UMHLANGA ROCKS, NOORD-
KUS: Volledig gemeubileerde luukse vakansiewoonstelle
te huur. Skakel Durban 031
561 2344 of 031 561 2986. Onmiddellik beskikbaar.
WESKAAP / TUINROETE
KAAPSTAD/BELLVILLE: Naby Tygervalleisentrum
en N1 hoofroetes, 6 minute vanaf Kaapstad. Akkommodeer
tot 8 persone. Luuks en billik. Skakel
Lou 083 234 5250 of 021 919 4358.
BELLVILLE/WELGEDACHT: Volledig toegeruste
selfsorgeenheid in sekuriteitswoonbuurt. Onder
dakparkering, pragti ge uitsig. Luuks en billik.
Skakel Elza Beekman 082 372 2647.
BELLVILLE/OAK GLEN: DISA Selfsorg. Luukse,
ruim, volledig toegeruste 1-slaapkamer selfsorgeenheid
in rusti ge woonbuurt. Slaap 2-3, linne
ingesluit. Sentraal geleë vir die Kaapse toeristeatt
raksies, besigheidsentrums, hospitale en
winkelsentrums. Sien www.wheretostay.co.za/
disa of skakel Fenny van der Hout by 021 910
0561 of 084 771 0312 of e-pos: dvanderhout@
gmail.com
BLOUBERG, KAAPSTAD: Luukse tweeslaapkamer
woonstel, selfsorg, seefront, DSTV, ver hitt e
swembad.
Tel: 051 654 0504, faks 086 684 5458. E-pos:
blouwberg@mweb.co.za Webadres: htt p://
mysite.mweb.co.za/residents/blouwberg
SOMERSET-WES: Groot 4-slaapkamerhuis, 2-sl-
en 1-sl-woonstel. Volledig en luuks toegerus.
DSTV, ens. Ideaal geleë naby N2 en op wynroete.
Billike tariewe. Chrisna Aucamp 072 139 0000.
STRAND/BLOUBERG/GORDONSBAAI/STEL-
LENBOSCH/BETTIESBAAI/WATERFRONT/
BELL VILLE/KAAPSTAD: Vakansieverhuring van
woonstelle, huise heeljaar en Desember! Kontak
083 313 4215 of cosybeach@absamail.
co.za
STELLENBOSCH: KIERIE KWAAK selfh elpeenhede
en gastehuis (2, 3 en 10 persone) geleë op ’n
plaas buite Stellenbosch. Skakel Sonja of Koos
van Zyl: faks/tel 021 883 3163 / 082 551 4784 of
www.kieriekwaak.co.za vir verdere inligti ng.
STELLENBOSCH/DIE BOORD: Netjiese, goedver
sorgde selfsorgeenheid (115m²) in se ku riteitskompleks,
beskikbaar, 2 slaapkamers, maksimum
4 tot 5 persone. Skakel Margaret 084
466 7121 of e-pos rkhoving@mweb.co.za
GORDONSBAAI: Gesellige, luukse vakansiehuis
teen die hange van die Hott entots-Hollandberge
met asemrowende uitsigte oor die berge en
baai, in rusti ge omgewing, naby alle Kaapse toe-
44 DIE KERKBLAD Junie 2011

iste-att raksies. 6 Persone, 2 badkamers, sondek,
pati o met braaigeriewe, dubbelgarage. Tel.
012 329 2395 (w) of 012 332 2828 (h). Website:
www.capetownadventure.com
GORDONSBAAI: BERG EN SEE. Ten volle toegeruste
vakansiehuis (6 persone) enig in sy soort.
Geleë teen berghange met 180º see-uitsig oor
Valsbaai en Hott entots-Hollandberge. In veilige,
rusti ge woongebied, loopafstand vanaf Bikiniswemstrand
en dorpsentrum. 3 Slaapkamers,
2 badkamers, aparte stort, groot sondek, braaipati
o, toesluitmotorhuis en DSTV. Vir meer besonderhede,
skakel Jonker 083 325 4369.
GORDONSBAAI: Kom geniet die liefl ike Kaap
vanaf ’n nuwe, luukse, volledig toegeruste
2-slaap kamer-, 2-badkamerwoonstel. Goeie
sekuriteit, parkering in kelder. See- en berguitsig,
50 m vanaf hoofstrand en restaurante. Slaap
4, geen kinders onder 12 jaar. Tariewe: R300
– R500 per dag. Skakel Marianne by 082 325
3699.
DANABAAI: Net 7 km buite Mosselbaai en
naby alles. Sti l, rusti g met natuurskoon, strand
en see-uitsig (180º) uit alle vertrekke en braaiarea.
Ruim, netjies, skoon woonstel met 2
slaapkamers en dubbelslaapbank in leefarea.
Volledig toegerus met badkamer, stort, kleur-
TV, privaat buitebraai en toesluitmotorhuis.
Slaap vir maksimum 6 persone wat kinders insluit.
Binneseisoen @ R750 per dag vir woonstel.
Buiteseisoen @ R280 per dag. Naweektariewe
beskikbaar @ R750 per naweek (net
bu iteseisoen). Skakel nou Gerrit Badenhorst 083
274 6493 (sel); e-pos: gerrit@gerritbadenhorst.
co.za
HARTENBOS: Vakansiehuis te Hartenbos.
R570 per dag. Goedkoper en onderhandelbaar
buiteseisoen. Skakel 053 631 1623 of 083 288
6973.
HARTENBOS: VILLA RIVIERA. Voor op lagoon.
Stapafstand na see. Skakel 082 780 3407.
JONGENSFONTEIN: Ten volle toegeruste
3-slaap kamereenhede (6 slaap). Handdoeke
en beddegoed ingesluit. Onbelemmerde seeuitsig.
Kontak Jan of Marlene tel. en faks 028
755 8119 of sel 072 460 4508.
GOURITSMOND: 3-Slaapkamerhuis met 2 badka
mers (slaap 6). Slegs vir volwassenes. Laaste
twee weke van Desember en eerste week van
Januarie nie beskikbaar nie. Tarief R200 per
dag. Gedeeltelike see-uitsig. 400 meter vanaf
strand. Skakel Bernard by 051 436 3451 (naure)
of 082 770 6662.
GOURITSMOND: Dubbelverdieping-, 3-slaapkamer
huis met 2 badkamers en groot woonkamer
met 2 ekstra beddens vir kinders. Huis geleë op
rivier met pragti ge see-uitsig. Loopafstand van
swemstrand en riviermond. Minimum 5 dae.
Tariewe April- en Desemberskoolvakansie: R900
per dag. Buiteseisoen: R600 per dag. Skakel 082
322 5352.
GLENTANA: Ruim selfsorgwoonstel, baie netjies
en volledig toegerus, TV, ens. Slaap 4/6; 80 m
van af see. Skakel 044 879 1381 of 082 871
5859.
GLENTANA: Strandhuis met 4 slaapkamers, 4
bad kamers. Liefl ike omgewing. Toegerus vir
9 persone. Loopafstand vanaf swemstrand.
Fan tasti ese uitsig oor die see en swemplek.
Bui teseisoen: R400 per dag (minimum 5 dae).
Skakel 084 504 6640.
GLENTANA: Een selfsorgeenheid, slaap 2. Spesiale
tarief buiteseisoen. Kontak 082 346 5886.
STILBAAI: Geriefl ike huis op rivier, alle geriewe,
slaap 8. Billike tariewe. Sel 082 800 2039 of
e-pos: nanno@eti me.co.za
SWELLENDAM: Geriefl ike bed- en ontbytverblyf
by GRACE WALK in ’n prentjie-mooi omgewing.
Beskikbaar 4 dubbelkamers en-suite met privaat
ingang en ’n mooi uitsig op die berg. Kom geniet
ware gasvryheid en ’n heerlike ontbyt. Skakel
my by 028 514 3432 of 082 458 8224. E-pos:
info@gracewalk.co.za
OUDTSHOORN: LAVENDER HOUSE. AA en
3-ster gradering. Stati ge Karoojuweel in sti l
om ge wing, stapafstand vanaf restaurante en
winkels. 4 Luukse, lugversorgde en-suite kamers
beskikbaar, B&B of selfsorg, asook ’n selfsorg
tuinkothuis wat tot 6 persone kan akkommodeer.
Kom verlusti g u in die skoonheid van
die Klein-Karoo en sy mense en geniet die
liefl ike tuin, swembad,braaigeriewe en veilige
onderdakparkering. Besoek ons webblad gerus
by www.lavenderhouse.co.za Billike tariewe en
vriendelike diens, skakel Rita by 044 272 0579
of 083 543 9493.
PLETTENBERGBAAI: Strandhuis, 5 min. se stap
na hoofstrand. Slaap 9. Minimum 2 nagte.
Skakel 021 913 5552 of 084 503 5552.
PLETTENBERGBAAI: Ten volle toegeruste selfsorg
houthuisie te huur by “The Dunes” vakansie-oord,
6 km vanaf Plett enbergbaai. Slegs
500 meter van ’n liefl ike strand! Kan 8 persone
huisves. Twee slaapkamers met dubbelbeddens
en een met 4 bunkerbeddens. Oopplankombuis/
woonkamer, stoof, mikrogolf, DSTV en braaiplek.
Linne en handdoeke beskikbaar. Onthou eie
swem handdoeke. Kontak: Marjan 071 836
7871. E-pos: marjanvanrenssen@gmail.com
HERMANUS/VERMONT: Gesellige, ten volle
toe geruste 2-slaapkamer vakansiehuis. Slaap
4-6. Tel. 028 316 3904 of 072 386 3904 of e-pos:
knersis@itec.co.za
ROBBERG – PLETTENBERGBAAI: 2-Slaapkamer-,
grondvloer vakansiewoonstel (slaap 4) met toesluitmotorhuis.
Geleë 350 m vanaf Robberg
5-strand in Plett enbergbaai. Woonstel is ten
kleinADVERTENSIES
vol le toegerus plus DSTV (bring net jou eie
kaart). Tarief: binneseisoen – R950 per dag /
buiteseisoen – R500 per dag. Kontak Koos de
Bruyn (082 800 5265) of Beulah de Bruyn (084
799 1775).
STRAND: 4-slaapkamer kerkhuis beskikbaar
ge du rende skoolvakansies. R450 p/d vir Geref.
lidmate en R350 p/d vir Geref. predikante.
Stapafstand van die see en winkels. Ten volle
ge meubileer, behalwe handdoeke. 50% dep.
verwag met bespreking. Kontak 082 795 4345
en/of 082 899 6742.
OOSKAAP
GRAAFF-REINET: KADASH GASTEHUIS op die
plaas Damesfontein. Moeg van die gejaag? Ons
bied u: rus en vrede, ’n geriefl ike gastehuis,
kag gelvuur-aande, plaasmuseum, fossiele, bossiepad,
wandelpaaie ... Karoosti lte. U is baie
welkom! Kontak Marguerite by tel/faks 049 845
0253, sel 082 4130 579.
Webbladsy: www:kadash.co.za
GRAAFF-REINET: BUITEN VERWAGTEN GASTE-
HUIS: Twee selfsorgeenhede asook luukse
ka mers in pragti ge omgewing. Swembad &
braaigeriewe. Drie restaurante binne loopafstand.
E-pos: info@buitenverwagten.co.za of
skakel Peet/Cheré by 082 819 4488 of 049 892
4504.
JEFFREYSBAAI: Woonstel en huis by die see. Sel
082 828 4344.
JEFFREYSBAAI: Dubbelverdieping-, drieslaapkamer
huis met pragti ge see-uitsig, ten volle toegerus,
loopafstand van see. Huis bestaan uit 3
slk, 2 badk, 2 ruim leefvertrekke, ten volle toegeruste
kombuis, 2 TV’s, videomasjien, DVD-
Junie 2011 DIE KERKBLAD 45

kleinADVERTENSIES
speler. Slaapplek vir 8 persone. Foto’s van huis
en uitsig per e-pos beskikbaar. Dwarsdeur die
jaar beskikbaar, skakel vir tariewe. Tel/faks: 016
428 1495 of sel 082 374 2700. E-pos: j.dutoit3@
absamail.co.za
JEFFREYSBAAI: Netjiese selfsorgwoonstel. Sti l
omgewing. See-uitsig. Braaigeriewe. Afdak. 1-3
persone. Billike tariewe. Helena 082 576 4285.
JEFFREYSBAAI: 3-Slaapkamer wooneenheid
in sekuriteitskompleks op kanaal. Loopafstand
van strand. Branderuitsig. Swembad. Volledig
toe gerus met DSTV. Skakel 042 296 2501 of 082
926 5702.
ASTONBAAI (NABY JEFFREYSBAAI): Strandhuis
te huur. Pragti ge see-uitsig. 300 meter vanaf
strand. Woonkamer, sitkamer, 4 slaapkamers, 3
badkamers, 1½ kombuis, waskamer en balkon.
Goed toegerus met TV, videomasjien, skott el,
buite braaiplek, ens. 1 motorhuis. Buiteseisoen
R500 p/d. Skoolvakansies en eerste helft e van
De sember R600 p/d. Desember/Januarie-skoolvakansie
R800 p/d. Minimum tydperk 5 dae.
Skakel Ansie du Plessis by 073 166 8166, faks
086 219 2193. E-pos: jakduplessis@absamail.
co.za
BOKNESSTRAND: DOPPERSNES op Boknesstrand.
2-slaapkamerhuis met 2 badkamers
asook ’n 2-slpk woonstel met 1 badk. 8 minu te
se loop vanaf swemstrand. Verhuring reg deur
die jaar. 50% afslag vir senior burgers (bui teseisoen).
Kontak Callie van der Merwe by 082
784 4519.
MIDDELBURG: Oornagakkommodasie. Ten volle
toegeruste dubbelkamers met eie badkamer
elk. Veilig en netjies. Skakel Lydia van der Walt
by 072 642 2407.
KAROO
BEAUFORT-WES: RUSTHUIZ GASTEVERBLYF.
Vei lige, sti l woonbuurt met binne-parkering.
Weg van hoofstraat. Besondere gehalte en atmosfeer.
Skakel 023 414 3516 of 082 829 4591.
COLESBERG: KAROO HUISE. Oornag in ge restou
reerde dorpshuise, nasionale gedenk waardighede
met anti eke meubels. Die geriefl ike huisies
is selfsorgeenhede, geleë in ’n sti l straat. TV,
braaigeriewe en veilige parkering. Restaurante
binne loopafstand. Kontak T Vorster, 051 753
0582; e-pos: hvzvorster@absamail.co.za; web:
www.karoohuise.co.za
COLESBERG: Rusti ge oornagakkommodasie,
veilige parkering. HERBERG 051 753 0147.
COLESBERG: ONZE RUST GASTEHUIS EN
KA RA VAANPARK (ook vir tente). Rusti ge
oornagakkommodasie met eie badkamer (koffi
e, tee, handdoeke, seep, beddegoed) sekuriteitsparkering,
nagwag, weg van hoofstraat,
bui tedeure, selfsorg. Chalets en gastekamers
vanaf R120 [vir persone wat deel of R150 vir
en kelpersoon] tot R220 p/p (kinders by Chalets
R75; gastekamers R75) en tentakkommodasie
R80 p/p. Karavaanpark rolstoelvriendelik – tente
en karavane. Beskikbaar: toesluitparkering,
braai geriewe. Alle etes. TV, DSTV asook kitskombuisie.
Earl Haigstraat 18. Pensioenarisse
[vra vir afslag].Gastehuis R160 per persoon wat
deel, R220 vir ‘n enkelpersoon. Skakel Rina van
Jaarsveld by 051 753 0249 of 082 768 0616.
E-pos: prvj1@xsinet.co.za
COLESBERG: OUDE HOSTEL. Luukse kamers
met privaat badkamer en TV. Billike prys, veilige
parkering, swembad. Tel. 051 753 0131.
COLESBERG: GUINEA-FOWL GASTEHUIS. Ge leë
in sti l omgewing, weg van hoofstraat, vei lige
parkering op die erf. Alle kamers het eie bui tedeur
en eie badkamer. TV in gesamentlike sitkamer
vir gaste. Billike tariewe. Stapafstand van
eetplekke. Koffi e- en teegeriewe in elke kamer.
Skakel Jan en Louise Augustyn by tel/faks 051
753 0197 of 082 899 3964.
DRIE SUSTERS: RONDAWEL GASTEPLAAS, 300
meter vanaf N1-roete tussen Richmond en Drie
Susters. Kom geniet ons veilige Karooplaas vanuit
die gerief van u eie kliprondawel. Braaipakke,
lig te aandetes en vol ontbyt beskikbaar. Skakel
Tereza van der Merwe, sel 082 442 1567.
DRIE SUSTERS: Selfsorg oornagakkommodasie
op rusti ge, privaat en baie veilige Karooplaas
beskikbaar. Ten volle toegerus, baie naby N1
roete, tussen Richmond en Drie Susters. Skakel
Reti ef 049 851 9222, sel 083 406 6236.
HOPETOWN: Selfsorg-akkommodasie op rusti -
ge, veilige Karooplaas. 17 km van N12. Halfpad
tus sen Gauteng en die Kaap. Toegerus vir 6 persone.
Swembad en braaigeriewe. Braaipakke
en etes beskikbaar. Jaggeleentheid in seisoen.
Tel/faks 053 203 8044. Sel 082 682 8909. E-pos:
ecniesing@vodamail.co.za
MPUMALANGA
SABAAN VAKANSIE-OORD: Volledig toegeruste
woonstelle. Geleë tussen Sabie en Hazyview.
Goed geleë vir dagritt e na Wildtuin en ander
be sienswaardighede. Vir bespreking, skakel 013
737 8114.
DULLSTROOM: Volledig toegeruste 5-slaapkamer
huis op ’n plaas, 10 km vanaf Dullstroom.
Ont byt op aanvraag. Visvang, stap, ens. Skakel
Sarie 082 550 1126.
GRASKOP: Sentraal geleë buite malariagebied.
Binne ’n uur vanaf talle toeriste-aantreklikhede,
insl. Kruger Wildtuin. Naby Fanie Botha-staproete.
Volledig toegeruste selfsorg vakansiehuis
met drie slaapkamers vir tot 7 of 8
per sone. Skakel Seakle of Elsa 012 335 4810,
082 395 7582 of e-pos godschal@mweb.co.za
MARLOTH PARK: Langs Kruger Wildtuin. Slaap
8. Tariewe vanaf R1 000 naweke of mid-week.
Ska kel Rika 082 434 7313; Webblad: www.
toevallig.co.za
NELSPRUIT: Selfsorgverblyf, slaap 4, toegerus.
R400 per nag, eie beddegoed, en handdoeke.
R460 per nag beddegoed en handdoeke voorsien.
Sel 073 619 3396, faks 013 741 2801.
E-pos: creature@absamail.co.za
NOORDWES
POTCHEFSTROOM: BEUKES GASTEHUIS: Luukse
kamers in sti l woonbuurt. Eie badkamer, TV met
DSTV-kanale. Elke kamer het eie yskas asook
koffi e/teegeriewe. Sel. 082 852 2426. Faks 018
297 1348.
POTCHEFSTROOM: Geniet en beleef ’n boomryke
oase 5 min vanaf Teologiese Skool en
Uni versiteit. Ruim en gemaklike selfsorg tuinwoonstelle
met veilige onderdakparkering. Ontspan
langs die Mooirivier. Vanaf R400. Skakel
Anne marie by 082 826 3310.
VRYSTAAT
BLOEMFONTEIN OORNAG: Luukse oornagwoonstel
met veilige parkering, TV. Skoon en netjies.
Gas vrye en rusti ge atmosfeer. Skakel 051 522
6035 of 082 726 9959.
BLOEMFONTEIN: KOMWEER B+B vir billike,
huis like en gasvrye oornagverblyf. Naby N1 en
hospitale. Veilige onderdakparkering. Navrae:
tel. 051 522 3778, faks 086 670 8251 of 083 709
0684. E-pos: ventersg@mweb.co.za Webbladsy:
www.komweer.za.net
BLOEMFONTEIN: Selfsorg oornagkamers. Slaap
1-4 en 1-5 persone. Netjies en bekosti gbaar.
On derdakparkering. Veilig en rusti g. Naby N1.
Skakel Piet of Belie by 051 433 2635 of 072 342
7530.
MIDDENDEEL GASTEPLAAS: Middendeel Gaste
plaas, 100 km vanaf Bloemfontein en 75 km
vanaf Kimberley. Geskik vir kerkkampe en fami
liebyeenkomste. Slaap 30 persone. Kontak
Callie van der Merwe by 082 784 4519.
LIMPOPO
POLOKWANE/PIETERSBURG: COME-A-LONG
AK KOMMODASIE. Oornag- en langtermyn akkom
mo dasie. Netjiese, toegeruste selfsorgeenhede.
Met bespreking meld verwysing “Kerkblad”
vir u 10%-afslag. Sel 082 776 7760. E-pos:
comealongaccom@gmail.com
GAUTENG
PRETORIA: Selfsorgwoonstelle in ooste van Pretoria.
Naby Wilgers Hospitaal en Menlyn. Slaap
tot 6 persone. Navrae: Sarie 082 550 1126 of
Grizelda 082 923 2554.
JEUGHUISE: Gereformeerde Kerk Meyerspark.
Aan gename verblyf vir jongmense in rusti ge
46 DIE KERKBLAD Junie 2011

woonbuurt. Twinti g ruim slaapkamers, woonkamer, kombuis en waskamer
met alle geriewe, swembad, braai-area, veilige parkeerafdakke en pragti ge
tuin. Skakel Elsje 082 940 5804 of Liza 083 309 1340.
MENLOPARK, PRETORIA: Ten volle gemeubileerde selfsorg buitekamer in
Menlopark. Naby universiteit. Navrae Amanda by 082 777 5672.
Allerlei
OPMETINGSINSTRUMENTE: Bukswaterpasse (dumpy levels), teodoliete,
meet wiele, laser vir konstruksie. Protea Opmeti ngs Instrumente. Tel. 011
976 2070. Sel 083 259 8931 of 083 265 7272. E-pos: sales@protsurv.co.za
BINDWERK: Flinke bindwerk van hoogstaande gehalte. Dienste sluit in die:
Inbind van proefskrift e en
verhandelinge
Herstel van ou of beskadigde
boeke
Inbind van tydskrift e, sowel
as
Gespesialiseerde
binddienste
Kontak Lukas van Vuuren, tel. 011 477 4183.
OUTYDSE TRAPORRELS: Vir herstel en/of restourasie van outydse traporrels,
skakel mnr. Jan Zielman. Tel. 012 330 3087 / 083 338 3240 of e-pos:
janzielman@mweb.co.za
DIE UITTOG: Bybelstudie-werkboek deur Edmund de Beer en Anneke Botha.
Die betekenis van hierdie groot gebeurtenis vir ons vandag. Vir enkelinge of
groepe. Foto’s en kaarte. R40 (posgeld ingesluit). Bestel by Hester 082 857
7347.
Riaan the Magic man: Riaan kan u funksie, klein of groot, ophelder met sy
kulkunsies. Ry ook ’n eenwielfi ets, is ’n ballon-vou spesialis, en doen ongeloofl
ike (close-up) kulkunsies. Baie goedkoop met sy tariewe. Skakel 012
329 0444 of sel 084 582 9063.
King Louis Musikale Instrumente waar u al u musiekinstrumente en toebehore
kan aankoop teen groot afslagpryse. Skakel vir Riaan of Louis van der
Walt 012 329 0444 of sel 084 582 9063. E-pos: kinglouis@telkomsa.net
FOLMER BOEKHANDEL: Vir ’n groot verskeidenheid goeie Christelike boeke:
Petro – 012 543 3597, e-pos: folmerboek@telkomsa.net Pretoria: Irene –
012 333 8064, e-pos: folmerpta@telkomsa.net Kaapstad: Petrie – 021 982
1402, e-pos: eendenkooi@telkomsa.net
KATEDER/PREEKSTOEL: Die Gereformeerde Kerk in Thohoyandou het 3
stand plase waar gereeld dienste gehou word, en benodig ’n kateder of klein
preekstoel vir elk. As u weet van ’n kateder wat beskikbaar is as skenking of
teen ’n billike prys (as dit in Pretoria omgewing is, sal dit makliker afgehaal
kan word), kontak asb. Sarel van Wyk by 072 448 0626 of Corne Smuts by
082 889 9691.
KERKKLOK: Die Gereformeerde Kerk Duineveld op Hotazel is op soek na
’n kerkklok vir hulle kerkgebou. Skakel vir Koos Viljoen by 083 528 2912 of
e-pos: koosv@brmo.co.za
Eiendomme
BLOEMFONTEIN: Vir al u eiendomsbehoeft es. Woonhuise, meenthuise,
stu denteverblyf, hoewes en plase beskikbaar. Besoek gerus ons webtuiste:
www.cheetahprop.co.za vir foto’s & inligti ng. Skakel Dirk Coetzee, 082 784
1993. Cheetah Eiendomme.
POTCHEFSTROOM: Simpleks te huur in Huis Eikelaan, Potchefstroom. Aftree-oord
met siekeboeg. Twee slaapkamers, twee badkamers, sit-, eetkamer.
Kombuis en opwaskamer. Op grondvlak, met motorhuis. Drie
lug reëlaars. Beskikbaar vanaf 1 April. Kontak ds. Willem Vogel, 018 297
1575/084 688 1756 of Jana van Ryssen, 018 290 8323.
BOEKE VAN MARNIX
kleinADVERTENSIES
Deur prof. V.E. d’Assonville. Pryse sluit posgeld en verpakking
in.
Bestel by: MARNIX, Posbus 38174, Faerie Glen, 0043. Tel en
faks: 012 991 2009. E-pos: marnix@absamail.co.za
SJ du Toit van die Paarl (biografi e, hardeband, 450pp, 50 foto’s)
R175; (genommerde eksemplaar: R225).
Dit is Toti us (biografi e, hardeband, 284pp, 50 foto’s) R83; (genom
merde eksemplaar R108).
Die boek Openbaring (Lig van God se Woord op die wêreldgebeure.
Sagteband, tweede nuutverwerkte uitgawe, 250pp),
R98.
Kerk op die Wit Hooglande (’n Gedenkboek oor die Gereformeer
de Kerke in Kenia met volledige doopregisters. Harde band,
128pp, foto’s) R58.
Gereformeerde Doopsformulier (God se beloft es en eise aan
ons. Hardeband, 114pp) R18.
Gids vir Kerkgeskiedenis (’n Omvatt ende oorsig oor die kerk geskiedenis
vanaf die eerste eeu nC. Sagteband, 245pp) R38.
Kerkgeskiedenis in 30 lesse (’n Katkisasie-handboek. Ook baie
geskik vir nuwe lidmate wat in die gemeente verwelkom word.
Hardeband, 117pp) R20.
Dogmageskiedenis (Gids vir die Gereformeerde leer. Sagteband,
83pp) R15.
Calvyn verdedig sy stad (Die dramati ese geskiedenis rondom
een van Calvyn se belangrikste geskrift e tydens sy ballingskap.
Sagteband, 16pp) R7.
Majuba (Ongeloofl ike Boere-oorwinning oor Groot-Britt anje op
27 Feb. 1881. Sagteband, 75pp met foto’s) R45.
Majuba (Engelse uitgawe. Sagteband, 82pp) R45.
Kruger en Rhodes (Die berugte Jameson-inval in 1896 en die
aanslag van Milner teen Transvaal in 1899. Sagteband , 82pp)
R45.
Bloedrivier (Een van die grootste dramas in Afrika – keerpunt
van ’n beskawing. Sagteband, 70pp met foto’s) R65.
Blood River (’n Engelse weergawe van bogenoemde boek.
Sagteband, 71pp met foto’s) R65.
Toti us se oorlogsdagboek (Die digter Toti us se ervarings as
Kaapse rebel 1899 – 1900. Sagteband, 72pp met foto’s) R45.
Op die bodem van die Vaaldam (Dramati ese geskiedenis van
’n Boereplaas wat in 1936 deur die Vaaldam se waters toegestoot
is. Die aangrypende episodes van hierdie mense in die
An glo-Boereoorlog, die krygsgevangene- en konsentrasiekam pe
en die Rebellie van 1914 saam met genl. De Wet. Sagte band,
211pp, 55 foto’s) R108.
Die Psalms sing van Christus (’n Dagboek oor die Psalms wat
ons van God se beloft es verseker. Sagteband, 194pp) R98.
Die koms van Christus en die Anti chris (Die kerk wag elke dag
op die koms van Jesus Christus. Die Anti chris is egter al reeds
daar, maar word tans nog teëgehou totdat die Evangelie eers
klaar verkondig is. Kardinale vrae word beantwoord. Sag teband,
104pp) R65.
Die Van der Merwes van Middendeel VE d’Assonville en Nico
van der Merwe. R158 posgeld ingesluit.
Eugène Marais en die Waterberge (ook in Engels) R108.
Generaal De Wet in die Vredefortkoepel R158.
Junie 2011 DIE KERKBLAD 47

laastens
God sluit die deur
In die 68 verse van Genesis 6, 7 en 8 word die sondvloed beskryf. In
’n deeltjie van ’n vers staan: “En toe het die Here die ark agter Noag
toegesluit” (Gen. 6:16b). Net ’n skerfi e uit 68 verse. Tog vol van die
evangelieboodskap van die hele Bybel.
As God se dade in mensewoorde beskryf word, is die woorde en
die sinne gewoonlik gelaai met krag en wysheid. Ook in hierdie paar
woorde. Toe God die deur van die ark agter Noag, sy gesin en die diere
toesluit, was die moontlikheid van verlossing vir die mense buite die ark
onherroeplik, fi naal verby!
Met die geslote deur van die ark het God aan die mense
buitekant
die ark duidelik laat verstaan dat die tyd vir bekering fi naal verby is
(Matt. 24:38-39).
Toe die deur van die ark nog oop was, het Noag aangehou om
die
mense op te roep tot geloof en bekering (2 Pet. 2:5). God het 120
jaar geleentheid aan hulle gegee vir bekering (Gen. 6:3).
Toe niemand wou luister nie en die oordeel op hande is, en God se
reddingsplan gereed is (Gen. 7:6-10), toe sluit God die deur van die ark
Self toe. Vir almal buite die ark het dit beteken dat die tyd van redding
en verlossing vir hulle verby is. Die geslote deur agter hom het vir Noag
ook betekenis gehad. As daar een gevaarplek aan die ark was, dan was
dit daardie deur gewees.
Heelwaarskynlik het die deur redelik laag gesit, onder die
waterlyn
van die ark. Daarby sou dit ’n taamlike groot deur moes gewees het
om alle soorte diere in te laat gaan. Calvyn skryf dat geen menslik
versterkte deur die drukking van die water sou kon weerstaan
nie. Daarom het God Self gekom en met goddelike krag die deur
toegesluit.
Daar was ook ’n tweede gevaar aan die deur van die ark
verbonde.
Met die styg van die water en daarmee saam die hulpgeroep van die
ondergaande mense buite die ark, kon Noag of een van sy gesin dalk
probeer het om van die mense te red deur die opening. Daarmee
kon hulle in die versoeking kom om in te gryp in die oordeel wat God
oor die mense aangekondig het.
Daarom sluit die Here die ark van buite af en niemand, van binne
of van buite, sal dit kan oopmaak om in of uit te gaan nie. Omdat dit
God is wat die ark op hierdie wyse agter Noag sluit, is die verlossing en
redding van die mense in die ark verseker. Terselfdertyd is die oordeel
Dr. Nico van der Merwe (Klerksdorp)
oor die mense buite die ark onafwendbaar.
In hierdie skerfi e uit die
Skrif sit daar groot troos vir die
kinders van die Here. By God
se uitverkiesende genade in
Jesus Christus is daar ook die
verantwoordelikheid en selfwerksaamheid
van die mens. In
geloofsaktiwiteite is die mens in
sy sonde ook voortdurend besig
om op geestelike vlak te timmer
en te bou.
Maar mensewerk is nie waterdig
en veilig in die storm waters
van God se oordeel nie! Daar bly
in die geloofswerk van die mens
altyd ’n opening na die wêreld
oop waardeur die gelowige se
lewe verswelg kan word deur
die kwaad en ongeregtigheid
(Openb. 12:15-16). Dit sit maar
in elkeen om die deur na die kant
van die sonde ’n skrefi e oop te
hou en daar van in die lewe toe te
laat. Jou erediensbywoning, jou
gebede, jou trane en worsteling,
jou stryd teen die sonde en die
kwaad sleur jou soms die allerdiepste
dieptes in. Hierdie dinge
is nie waterdig nie. Dit bly maar
sondige lapwerk!
Deur die kruis op Golgota sluit
die Here jou lewensark agter jou
dig toe sodat die oordeel van God
teen die sonde van die mens jou
nie sal laat sink tot op die bodem
van die ewige verdoemenis nie.
DK
48 DIE KERKBLAD Junie 2011