Arbobalans 2000

18
2.2 Psychosociale arbeidsbelasting
Psychosociale belasting in het werk komt relatief vaak voor. Het begrip omvat diverse stressfactoren waar
mensen in de werksituatie mee te maken kunnen krijgen. Daarbij kan het bijvoorbeeld gaan om de hoeveelheid
werk en de beschikbare tijd om dit te doen, aspecten die te maken hebben met zeggenschap en
verantwoordelijkheden van werknemers, aspecten die te maken hebben met de werkorganisatie, dingen
die te maken hebben met het plezier dat mensen hebben in hun werk, of de aansluiting van de werkzaamheden
bij de persoon. Psychosociale arbeidsbelasting hoeft niet altijd negatieve gevolgen te hebben.
Een ervaren onbalans tussen de genoemde factoren kan echter stress veroorzaken.
In de Arbobalans 1999 werd al opgemerkt dat bijna vier op de vijf werknemers te maken heeft met een of
andere vorm van psychosociale belasting op het werk. Ruim de helft van alle werknemers zegt regelmatig
psychisch belast te zijn. Opeenvolgende onderzoeken onder werknemers die 12 maanden ziek zijn, wijzen
uit dat 60% van de personen die wegens psychische klachten langdurig ziek worden, het werk als oorzaak
van de ziekte zien. Psychische klachten zijn de meest voorkomende en snelstgroeiende oorzaak voor
instroom in de WAO.
2.2.1 Tijdsdruk
Een belangrijke oorzaak voor het ontstaan van werkstress is het onder hoge tijdsdruk moeten werken.
Het aantal werknemers dat te maken heeft met het werken onder tijdsdruk is de afgelopen jaren
onafgebroken gestegen tot ruim 2 miljoen in 1999. Dat zijn er ruim 80 duizend meer dan in 1998. Het
percentage werknemers dat regelmatig onder tijdsdruk werkt is in 1999 niet verder gestegen. De toekomst
moet uitwijzen of dit een trendbreuk inhoudt.
Werknemers van 15-64 jaar naar regelmatig onder hoge tijdsdruk werken
1996 1997 1998 1999 verschil
1999-1996%
Nederland 31 32 33 33 2
Landbouw en visserij 16 17 20 21 5
Industrie 30 32 30 32 2
Voedings- en genotmiddelenindustrie 34 33 30 32 -2
Papier- en kartonindustrie 33 35 30 40 7
Uitgeverijen 40 44 43 50 10
Drukkerijen 43 49 44 43 0
Bouwnijverheid 27 28 29 31 4
Bouwbedrijven 26 28 29 32 6
Afwerking van gebouwen 25 25 23 27 2
Handel 26 27 27 27 1
Groothandel voedings- en genotmiddelen 34 32 36 36 2
Horeca 36 40 35 38 2
Vervoer en communicatiebedrijven 37 40 42 40 3
Goederen- en overig wegvervoer 30 34 36 34 4
Openbaar vervoer 41 50 50 50 9
Financiële en zakelijke dienstverlening 36 34 38 37 1
Juridische/economische dienstverlening 45 44 44 45 0
Schoonmaakbedrijven 31 34 29 29 -2
Openbaar bestuur 32 32 33 32 0
Onderwijs 29 30 32 33 4
Basis- en speciaal onderwijs 22 25 27 30 8
Voortgezet onderwijs 31 31 34 37 6
Hoger onderwijs 33 37 36 33 0
Gezondheids- en welzijnszorg 33 36 39 38 5
Verpleeg- en bejaardentehuizen 32 38 41 41 9
Ziekenhuizen 37 40 43 41 4
Overige welzijnszorg
CBS, enquête beroepsbevolking
29 31 31 32 3
Arbobalans 2OOO