Nederlands in het buitenland Buitenlands in het Nederlands

S panje
‘dom, onnozel, domoor’. In geschreven Spaans komt dit woord voor
het eerst in 1843 voor, maar het zou al in de zestiende of zeventiende
eeuw geleend zijn. Het is een typisch spreektaalwoord, dat dus niet
direct in een woordenboek opgenomen wordt. De herkomst is niet
helemaal zeker, maar men veronderstelt dat het ontleend is aan een
niet geattesteerd woord gesnapper, dat een kruising zou zijn van gesnap
‘geklets’, en snapper ‘prater, kletsmajoor’. Het kan ook zijn dat
de Spanjaarden de woorden gesnap en snapper, misschien onder invloed
van gesnater, door elkaar gehaald hebben, met als resultaat het
Spaanse gazndpiro.
Vóór de Tachtigjarige Oorlog waren er handelscontacten tussen
de Nederlanden en Spanje, waarbij Nederlanders en Vlamingen naar
Spanje trokken. De Vlaamse taalkundige G. J. Geers heeft op het
Nederlands filologencongres van 1931 de volgende beschrijving gegeven
van de indruk die zij op de Spanjaarden maakten:
De betrekkingen met de Vlamingen zijn slechts korten tijd
onaangenaam geweest, vandaar dat ze in Spanje goed aangeschreven
staan om hun vernuft en moed, iets minder om hun
zucht tot drinken en weelderig tafelgenot. Als kooplui trokken
ze in Spanje rond en verkochten veel linnen, tapijten, kant,
enz. De Hollanders echter staan te boek als ketters, oproerlingen
en zeeroovers. Hun bijnaam pichelingnes [...] die o.a. voorkomt
bij Lope de Vega (vóór 1604), Tirso de Molina, Jerónimo
Barrionuevo was identiek met roover en is als zoodanig nog
bekend in de Portugeesche volkstaal.
Vervolgens geeft hij een speculatieve etymologie van het woord
pichelingnes, dat een verwijzing zou inhouden naar het met graagte
innemen van de ‘Noordelijke drinkebroers’; ik bespaar u de details.
Inmiddels hebben de Spaanse etymologen het woord verklaard. Vol­
gens het grote woordenboek van Corominas en Pascual is pichelingue,
dat ‘piraat’ betekent, een afleiding van de stadsnaam Vlissingen. Eind
zestiende eeuw werd de naam Vlissingen in het Spaans gebruikt ter
aanduiding van Hollandse piraten, en in de achttiende eeuw ging het
69