KUANGELIUMS VAN MATTHEÜS - Tresoar

ËUANGELTUMS VAN MATTIIEUS. 21
dan ook ten tijde van Kiliaen reeds, dat is omtrent eene
eeuw voor onze bijbelvertaling, vat gekomen tot de beteekenis
van een groot gekuipt vat. Kiliaen zegt bij vat,
,, Nomen vat adeo est generale , ut etiam de templo ,
„ domo, navi et omni eo, quod aliquid capit, dicatur."
Hij spreekt daar van het oud-Nederlandsch; want de voorbeelden
, welke hij aanhaalt van de taal zijns tijds, verschillen
in beteekenis niet veel van de onze, b. v. vat
hoorns, j. twee veertelen; vat wijns, j. ses amen. Vat in
aridis, j. twee dusend pont; vat-binder, kuiper. Ook zegt
hij voor een oliekan of kannetje niet olie-vat, maar oliekruik.
Het kuipen, d. i. het maken van vaten uit houten
staven, die door hoepels vereenigd zijn, pasten de ouden
als wij niet alleen op grooter vaatwerk, als vaten, tobben
en emmers toe, maar zelfs op bekers. Het Zwolscli
kabinet van Oudheden bezit een fraai exemplaar, waar
uit de heer van zeker adelijk goed de monniken jaarlijks
op bier moest onthalen, en wel tot eene hoeveelheid
die dien beker vulde. Overigens noemden ze biker een
zekere maat voor honig, wijn en dergelijken. In het
brokstuk der inkomsten-rol van het stift Essen leest men:
Van Drene te usere herano misso tian embar Jionegas. Te
pingoston sivondon halvon ernber honegas endi ahiodocli bikera
endi uiar crukon, tien emmers honig. Te Pïnxter zevendehalf
emmer honig, en tachtig bekers (honig), en vier
kruiken (honig); waaruit blijkt, dat de beker grooter was
dan de kruik. Ik geloof niet, dat *mijn brave vriend
Schmeller bikera honegas verstond ; hij vertaalt immers
(Heliand, II, 13a) poaula meilis, even of men ze dronk!
Bikar beteekent hier alleen de maat, even als ember,
emmer. De beker diende zelfs als graanmaat. In de oorkonden
van Korfei luidt het, 1106—1128, X calices de
siligine ad seminandum, tien bekers rogge om te zaaijen,
. waar calices de letterlijke vertaling is van bikera. Denkmaler.
Dorow, I, 1, 39, 60. — Overigens laten de over-