Dichter bij diabetes - Bvvde

ovenstaande modellen gebaseerde rekenfuncties beschikbaar (Klaring-, BMI- en caloriecalculator
te downloaden op http://www.diabetes2.nl onder Downloads). Daarnaast kan meestal ook een
schatting van de creati-nineklaring worden aangevraagd bij het laboratorium. Wanneer bij een
patiënt de spiermassa sterk afwijkt van lichaamsbouw en leeftijd, kan voor een goed beeld van de
nierfunctie ook nog teruggegrepen worden op de meer bewerkelijke methode van een berekening
van de creatinineklaring in gespaarde 24-uurs urine.
De schatting van de creatinineklaring is een belangrijk onderdeel van laboratoriumonderzoek bij de
jaarcontrole van de diabetespatiënten. In de richtlijnen voor internisten en nefrologen (gebaseerd
op de KDOQI -richtlijn van de National Kidney Foundation) wordt de nier-functie aan de hand van
de geschatte creatinineklaring in stadia inge-deeld (zie tabel 5.3). Deze indeling is onder meer van
belang voor de aanpassing van de medicatie bij nierfunctieverslechtering en voor de beslissing
voor verwijzing naar internist of nefroloog. Verwijzing is geïndiceerd zodra er sprake is van een
matige nierfunctiestoornis.
Tabel 5.3 Indeling naar stadia van nierfunctieverlies aan de hand van de creatinineldaring
uitge-drukt in ml/min. Gebaseerd op de K-DOQI-richtlijn van de (Amerikaanse) National Kidney
Foundation: Kidney-Disease Outcomes Quality Initiative (hierbij gaat men uit van een
schatting op basis van de cockroftformule).
1 normale nierfunctie
2 milde nierfunctiestoornis
3 matige nierfunctiestoornis
4 ernstige nierfunctiestoornis
5 (pre)terminaal nierfalen
> 90 ml/min
60-89 ml/min
30-59 ml/min
15-29 mI/min
< 15 ml/min
Factoren die de progressie van diabetische nefropathie bevorderen zijn: roken, hypertensie,
aanhoudende slechte glykemische regulatie, dyslipidemie, genetische predispositie, eiwitrijke
voeding en de mate van proteïnurie. In Nederland heeft zo’n 23% van alle patiënten met type-2diabetes
een klaring van < 60 ml/min en zo’n 10% een klaring van < 50 ml/min. Uit de UK
Prospective Diabetes Study (UKPDS) is gebleken dat een strikte glykemische controle tot een
significante afname leidt in het optreden van microalbuminurie. Een verschil in HbA1c van 7,9%
versus 7,0% gaf na twaalf jaar een absolute vermindering van 11% van de kans op
microalbuminurie. Ook werd de kans op verdubbeling van het serumcreatinine 2,5% kleiner.
Van de mensen in Europa en Azië die starten met nierdialyse heeft 25% terminaal nierfalen ten
gevolge van diabetes mellitus. In Neder-land ligt dat getal opvallend lager, namelijk op 16%. Van
alle nieuwe patiënten die zich jaarlijks voor dialyse aanmelden heeft 30% diabe-tesgerelateerd
nierfalen. Dat betekent dat er in Nederland circa achthonderd mensen met diabetes mellitus
gedialyseerd worden ten gevolge van terminaal nierfalen. Hoe beter het zorgverleners in de toekomst
lukt om macrovasculaire complicaties bij patiënten met type-2-diabetes te voorkomen, des te
sterker zal het aantal patiënten toe-nemen dat in het kader van progressie van microvasculaire
complica-ties terminaal nierfalen ontwikkelt.
5.6 Diabetische retinopathie
Van de mensen bij wie de diagnose type-2-diabetes wordt gesteld, is op dat moment al in 25% van
de gevallen retinopathie aantoonbaar. Dit moet worden toegeschreven aan lang bestaande
hyperglykemie in de jaren voordat de diabetes werd ontdekt. Na een ziekteduur voor diabetes
mellitus van twintig jaar heeft 75% van deze patiënten een aan diabetes gerelateerde retinopathie.
De veranderingen die ten gevolge van diabetes mellitus in het netvlies optreden, verlopen voor een
belangrijk deel symptoomarm. Pas wan-neer door aantasting van de macula (gele vlek) het deel