Download - Cultuurnetwerk.nl

Dat betekent niet dat het op den duur met alle culturele en religieuze verschillen zo zal
gaan. Een meerderheid van ondervraagden van Turkse of Marokkaanse afkomst zegt
in 2004-2005 in de vrije tijd hoofdzakelijk met leden van eigen de groep om te gaan.
Vergeleken met eerdere peilingen uit 1994 bleek de etnische homogeniteit van de contacten
sindsdien niet verminderd. Onder Marokkanen was ze sterker geworden. Terwijl
ondervraagden van Surinaamse en Antilliaanse afkomst wel vaker met autochtonen
omgaan, bleek de etnische signatuur van de contacten, zoals de onderzoekers deze noemen,
sinds 1994 evenmin op sterker integratie te wijzen (SCP, WODC, CBS 2005: 111-113).
Het voorgaande raakt de relaties in de vrije tijd als geheel. Het beeld voor de kunstzinnige
liefhebberijen zal niet heel anders uitvallen, zeker niet als men bedenkt dat verschil
in culturele praktijken hier ook nog meespeelt. Migranten uit arme agrarische samenlevingen
rond de Middellandse Zee zijn van huis uit niet vertrouwd met kunstuitingen
in een vrijgevochten rol. Activiteiten die in een westerse wereld als kunstzinnig of creatief
worden aangemerkt, zijn er vaak vervlochten met het gemeenschapsleven. Voor
zover zang, dans of muziek in een daartoe gespecialiseerd verband worden beoefend,
zijn dit dikwijls formaties en bands van mensen uit de eigen kring. Ook de in Nederland
opgegroeide leden van een tweede of derde generatie doen volgens specifiek vergelijkend
onderzoek minder activiteiten die we tot de amateurkunst rekenen; dit geldt
vooral voor nakomelingen van Marokkanen en Turken (Van den Broek 2006). Eerder
werd al vastgesteld dat mensen van Marokkaanse en Turkse afkomst sterk ondervertegenwoordigd
zijn onder de leden van amateurverenigingen (De Haan & Knulst 2000).
Gebrek aan vertrouwdheid met verenigingen op dit gebied accentueert de etnische en
culturele verschillen in dit vrijetijdssegment nog eens extra.
In de grote steden worden echter geregeld manifestaties georganiseerd waarin ensembles
van zowel nieuwkomers als gevestigden optreden. Deze samenwerking bij gelegenheid
is een bescheiden begin voor een ambitieus project van cohesie. De ervaring in
de oudere migratielanden leert dat duurzamer patronen van vermenging en integratie
op bredere schaal pas na enige generaties zijn ontstaan. Met die kennis in gedachten
mag men hier voorlopig ook met bescheiden resultaten tevreden zijn.
Wim Knulst
Wim Knulst (1945) is socioloog en was van 1997-2005 hoogleraar vrijetijdwetenschappen
aan de Universiteit van Tilburg. Van 1995 tot 2000 bezette hij de bijzondere leerstoel
Cultuureducatie en Cultuurparticipatie aan de Universtiteit van Utrecht. Over veranderingen
in tijdsbesteding, cultuurparticipatie en leesgewoonten verschenen diverse
Cultuur + Educatie 20 2007 23