Download - Cultuurnetwerk.nl

In de jaren vijftig was er in dancings en breed bemeten café-restaurants in de steden
vaak live muziek te horen, verzorgd door beroepsmusici. Muzikanten in een strijkje werden
ze genoemd en volgens toenmalig onderzoek beschouwde men hen als bedienend
personeel, dat nauwelijks hoger werd aangeslagen dan een ongeschoolde arbeider
(Ultee, Arts & Flap 1992: 336). Het prestige van beroepsartiesten in de populaire sector
is sindsdien fors gestegen, speciaal dat van de solisten. Als jongeren plezier hebben
in muziek, zang of een sport trekken zich vaak op aan hun idolen, dat wil zeggen aan
de gepolijste eindproducten van hun favorieten. Dit geldt voor het grootste deel van
het consumptiepakket waarin lokale producten, vervaardigd op een zichtbare ambachtelijke
manier, naar de periferie zijn verdrongen. Inspanningen en mislukkingen van
bijvoorbeeld aankomende vaklieden krijgen consumenten zelden meer te zien. In die
samenhang staat professioneel voor moeiteloos en perfect en als er iets hapert, heet
het amateuristisch.
Naar het lijkt heeft dit veel invloed op de ambities waarmee jongeren als zanger beginnen
of met het bespelen van een muziekinstrument. Verhelderend hiervoor is de populaire
sterrenjacht X Factor op de commerciële tv. Ondanks de grote kans op een genadeloze
afgang willen veel gegadigden uit het hele land de vuurproef voor popartiest of
musicalster maar al te graag doorstaan. Veel deelnemers moeten er van overtuigd zijn
dat je met een leuk uiterlijk en flair al een eind komt.
Voor het populaire podium mag dit deels terecht zijn, maar waar het hier om gaat is
dat er velen zijn die zingen en spelen in een band opvatten als troefkaart voor materieel
succes. De glamour van het artiestenleven lijkt nu net zo lokkend als de romantiek en
vrijheid van het kunstenaarsbestaan voor eerdere generaties jongeren. Waar de rijen
deelnemers aan X Factor ook van dromen: niet van een leuke hobby als amateur. Als
ze niet door de sterrentest komen, wordt hen niet op diverse scholingsmogelijkheden
in de amateursector gewezen. Die wereld lijkt voor producenten en deelnemers van
X Factor niet te bestaan.
De cultuurpolitiek wil daar verandering in brengen. In het voorstel voor een programmafonds
cultuurparticipatie staat de imagoverbetering van de amateurkunst op de eerste
plaats en de opstellers schrijven dat de beoogde campagne zich vooral op jongeren zal
moeten richten.
Veel jongeren horen op papier tot de amateurs omdat ze naast een schoolopleiding
kunstzinnig actief zijn, terwijl maar een deel oefent met de bedoeling om een goede
amateur te worden of blijven. Na een brede deelname of start in de leeftijd tussen zes
en twaalf jaar blijkt de uitval rond het zestiende jaar in de loop der jaren steeds groter
8 Cultuur + Educatie 20 2007