Download - Cultuurnetwerk.nl

Van directe betekenis voor het aantal musicerende amateurs was de groei van het aantal
Brabantse vestigingen van muziekscholen en de verbreding van het cursusaanbod
door die instellingen. De deuren gingen behalve voor de klassieke genres van muziek
en zang op den duur ook open voor leerlingen blaasmuziek in harmonie en fanfare en
voor jazz- en popmuziek. Veel muziekscholen begonnen met opleidingen voor ballet en
moderne dans. De verbreding in de professionele ondersteuning van de amateurmuziek
en –dans zou zonder nieuwe opleidingen (koordirectie, muziekdocent) aan het Brabants
Conservatorium niet mogelijk zijn geweest.
De op muziekscholen opgeleide blazers voor ensemblespel kunnen – althans in kleinere
gemeenten – niet om harmonie en fanfare heen en daardoor werd de muziekschool
een nieuw rekruteringskanaal. Het aantrekken van jongere leden lukte trouwens in
de jaren tachtig weer beter; dit lijkt te danken aan de populariteit van de saxofoon,
fluit en klarinet, vooral bij jonge vrouwen. Ook de uitbreiding van de bevolking door
de nieuwbouwwijken had een gunstig effect op de ledenaanwas. De grotere orkesten
richtten afdelingen voor leerlingen op. In veel dorpen werd de fanfare omgevormd tot
een brede harmonie.
ANDERE ROL MUZIEKKORPSEN
Dit alles heeft geleid tot een gedaantewisseling van de amateurblaasmuziek. De uit-
breiding van het aantal blaasinstrumenten, de toevoeging van kwetsbare instrumenten
en de stap naar een geraffineerder repertoire gingen samen met een overgang naar
een andere uitvoeringspraktijk met steeds meer podiumconcerten en meer aandacht
voor prestaties tijdens concoursen. De van militairen afgekeken paradekostuums en
hoofdtooi bepaalden niet langer het beeld bij harmonie en fanfare, want in veel gevallen
had men die verruild voor een soberder tenue van smokings of colbertjasjes met het
verenigingsembleem op het borstzakje.
De veranderde muzikale ambities laten hun sporen na in de manier waarop harmonieën
en fanfares nu naar buiten treden. Het harmonieorkest staat niet meer altijd klaar voor
een louter dienende rol, als opluistering bij een jubileum of dorpsfeest. Natuurlijk leidde
dit aanvankelijk tot kritische opmerkingen vanuit de lokale gemeenschap. Men zag het
orkest nooit meer op straat. Sommigen wilden om die reden niet langer bijdragen in
donaties of aan de jaarlijkse collectes.
Verschillende orkesten hebben zich deze kritiek aangetrokken en hebben nieuwe vormen
bedacht die een breder publiek zouden aanspreken. Harmonieën begonnen met
het organiseren van promconcerten met popbands en populaire artiesten. In de openlucht
gebeurt dit niet langer in de oude muziekkiosk, als die al niet is afgebroken, maar
Cultuur + Educatie 20 2007 41