wetenswaardig allerlei bijdragen tot algemeene ... - Etymologiebank

134
socialisme uitgedacht, en aan dezen strengen maatstaf worden nu
alle partijen en fracties gemeten en ... . tekort bevonden. Op
dit nieuwe Procrustesbed verliest elke politieke partij voorgoed
haar reputatie."
Proletariers. De Romeinsche koning Servius Tullius deelde de bewoners
naar hun vermogen in vijf klassen in. Zij, die zóó weinig
bezaten, dat zij niet eens in de laagste klassen vielen, werden
Proletariers genoemd. Het woord is afgeleid van „proies" =
nakomelingschap, daar zij alleen door hun kinderen (als soldaten)
den staat van dienst konden zijn. Tegenwoordig noemt men
Proletariers de armsten onder de arbeidende klasse.
Prometheus ((proméétuis) was volgens de Grieksche mythologie
(en met name naar de voorstelling van den dichter Äeschylus)
één der reuzen (Titanen), die met Jupiter strijd voerden (zie
Jupiter). Pr. echter liep tot Jupiter over en wist diens troon te
verdedigen. Bij de verdeeling van de wereld wilde Jupiter het
geslacht der stervelingen vernietigen en een nieuw geslacht
scheppen. Doch Pr., die den menschen genegen was, stal voor
hen het vuur van den hemel en onderrichtte hen, hoe zij het
gebruiken moesten. Hierdoor werden zij van hun ondergang gered.
(Het vuur is nl. een levensvoorwaarde voor den mensch.) Jupiter
laat nu uit wraak Prometheus aan een rots in den Kaukasus
smeden en tegen een paal vastbinden, terwijl een arend telkens
zijn steeds aangroeiende lever komt wegpikken. Lang moet Pr.
deze verschrikkelijke pijn lijden, doch hij draagt ze geduldig,
wetende, dat hij goed gehandelt heeft en dat eenmaal het uur
zijner verlossing zal slaan. Eindelijk komt Hercules (z. d. w.)
hem bevrijden en Pr. keert in den Olympus terug, terwijl hij
voortaan als wijs raadsman bij de goden leeft.
Protuberanzen (Lat. pro = voor, tuber = verhevenheid). Op de zon,
met haar buitengewoon hoogen warmtegraad, hebben voortdurend
vulkanische uitbarstingen plaats en wel van gloeiend waterstofgas
en metaaldampen, die soms een hoogte van 100000 KM. bereiken,