Wat noemen we verbrede landbouw - LEI

voortgebrachte primaire producten en maken het bedrijf dus niet 'breder'. Door
het LEI wordt in deze gevallen gesproken over verdieping (of verlenging). Het
CBS rangschikt bij de Landbouwtelling deze activiteiten wel onder verbreding. 1
Het verschil in definiëring van verbredingsactiviteiten door de diverse des
kundigen en instanties geeft een groot verschil voor het aantal en soort activitei
ten dat wordt opgenomen om de verbreding in beeld te brengen. Figuur 2.2
geeft het overzicht van de verbredingsactiviteiten die onder de verschillende de
finities vallen.
In figuur 2.2 komt naar voren dat door de bronnen met betrekking tot de de
finiëring van verbreding, verschillende begrippen gehanteerd worden. In figuur
2.3 is getracht deze verschillen in begrippen te categoriseren. Hieruit blijkt ook
dat meerdere diensten of producten altijd als een verbredingsactiviteit worden
gezien. Het betreft de volgende activiteiten:
- zorglandbouw (exclusief kinderopvang);
- natuur en landschapsbeheer (als onderdeel groene diensten);
- agrotoerisme en recreatie;
- windenergie;
- stalling.
Windenergie en stalling worden door van der Ploeg niet expliciet als catego
rie genoemd, maar vallen wel onder de ruimere verbredingsdefinitie (nieuwe
economische activiteiten).
Effecten definiëring voor aandeel in landelijk agrarisch gezinsinkomen
Het gevolg van verschil in definiëring is dat er grote verschillen (kunnen) ont
staan bij het bepalen van de economische relevantie van verbreding. Het aan
deel verbrede landbouw in het landelijke agrarische gezinsinkomen 2 wordt ge
schat op 20% volgens de brede definiëring van Van der Ploeg (2002). De defi
nitie van Bruins et al. (2004) resulteert in een kleiner aantal activiteiten.
1 Overigens doen zich hier nog meer afbakeningsproblemen voor. Zo worden op veel glastuinbouw
bedrijven producten op het bedrijf verpakt en gaan deze bedrijven meer en meer eigen handelsactivi
teiten opzetten. In de LEIsystematiek wordt echter alleen directe verkoop aan de consument tot de
verbreding gerekend, wat een nogal arbitrair onderscheid is.
2 Het gaat hier om een schatting op basis van een sectorbrede enquête onder 500600 agrarische
bedrijven, waarbij inkomen buiten het bedrijf (pluriactiviteit) ook is meegerekend tot verbreding.
9 Wel zien we in toenemende mate bedrijven die zich specialiseren in een goed lopende verbre
dingstak.
27