Wat noemen we verbrede landbouw - LEI

30
Het voorgaande laat zien dat er een groot verschil ontstaat in de beeldvor
ming van verbreding door het gebruik van verschillende definities en terminolo
gie in onderzoek dat uiteindelijk hetzelfde fenomeen tracht te bestuderen. Deze
diversiteit maakt de verschillende onderzoeken naar verbreding moeilijk verge
lijkbaar. In het belang van de discussie die plaatsvindt over de economische re
levantie van verbreding is het echter essentieel om de vergelijkbaarheid te
verbeteren. Daarvoor moet men uitgaan van een concrete definiëring die duide
lijkheid biedt over wat verbreding inhoudt en welke terminologie dekkend is voor
de verbredingsactiviteiten die zij omvat. Draagvlak voor dergelijke definities en
terminologie zou het beste gezocht kunnen worden in het bredere verband van
stakeholders die betrokken zijn bij het ontwikkelen en het volgen van de ontwik
kelingen in de verbreding van de landbouw. Het vinden van draagvlak strekt he
laas te ver voor de verkennende aard van de huidige studie naar verbreding,
maar wij hopen met dit onderzoek alvast een aanzet te kunnen geven voor de
toekomstige dialoog over dit thema.
2.3 Keuze definiëring en opzet van de monitor
De voorgaande paragraaf heeft al laten zien dat het complex is om een alomvat
tende definitie op te stellen voor 'verbreding' op primaire agrarische bedrijven.
De vier onderzochte bronnen hanteren verschillende uitgangspunten en defini
ties. Daarnaast maakt de diversheid van activiteiten het lastig een afbakening
voor het begrip verbreding op te stellen. Een deel van de activiteiten haakt in op
de bestaande productie van het agrarische bedrijf (bijvoorbeeld natuurbeheer,
zelfzuivelen, een deel van de zorgdiensten). Andere activiteiten worden naast de
bestaande agrarische activiteit opgezet, zoals de camping of stalling van niet
agrarische producten.
De volgende typen van activiteiten worden binnen alle vier genoemde bron
nen uit paragraaf 2.2 als verbreding gezien:
- producten en diensten waarvan de toegevoegde waarde niet direct gerela
teerd is aan een agrarische keten (nietagrarische activiteiten); er vindt dus
geen substitutie plaats van activiteiten die normaal gezien door een andere
schakel in agrarische ketens wordt verricht;
- producten en diensten die worden geproduceerd/geleverd door de inzet van
beschikbare productiefactoren op het agrarische bedrijf.