Papuaweb: Landman (2005) Thesis - 'The Devil's Own Country'

Het overige prenapoleontische koloniaal bezit van de Republiek werd op 13 augustus
1814 via de Conventie van Londen aan het koninkrijk geretourneerd. Enerzijds wilde
de Britse regering hiermee de positie van het jonge Verenigd Koninkrijk - dat in de
eerste plaats als buffer tegen een hernieuwde noordwaarts gerichte Franse expansie
moest dienen – versterken, terwijl anderzijds met name de oppositie in het Britse
Hogerhuis het eventuele behoud van de Nederlandse koloniën zag als ‘only another
burden added to those with which the nation was already so heavily loaded’. 19
Daarmee waren de problemen omtrent de teruggave van de koloniale
bezittingen echter nog niet van de baan. In de eerste plaats zorgde de hernieuwde
machtsaspiraties van Napoleon in Europa ervoor dat een definitieve
bestuursovername op Java pas in juli 1816 plaatsvond. 20 Ondertussen zorgde het
optreden van de vroegere Engelse gouverneur in Indië, Thomas Stamford Raffles,
voor de nodige onduidelijkheid over de Nederlandse soevereiniteitsrechten over
sommige delen van de Indische Archipel en het Maleisische schiereiland. 21 Vooral
Singapore, dat in 1819 door Raffles onder Engels opperbestuur was geplaatst,
vormde een heikel twistpunt tussen de beide regeringen. Deze slepende conflicten in
Azië werden uiteindelijk op 17 maart 1824 in Londen opgelost.
2.1 Het traktaat van 17 maart 1824
‘Zijne Majesteit de koning der Nederlanden en Zijne Majesteit de koning van het
Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Ierland, verlangende hunne respective
bezittingen en den handel hunner onderdanen in Oost-Indië op eenen wederkeerig
voordeligen voet te brengen, zoodat de welvaart en voorspoed der beide natiën
voortaan te allen tijde bevorderd kunnen worden, zonder die oneenigheden en
naijver, welke in vroeger dagen de goede verstandhouding gestoord hebben, die
steeds tusschen dezelve behoort te bestaan, en willende zooveel mogelijk alle
aanleiding tot misverstand tusschen hunne respective Agenten voorkomen, alsmede
ten einde zekere punten van verschil te regelen, welke zich hebben opgedaan bij het
ter uitvoer leggen van de conventie, den 13 augustus 1814 te Londen gesloten, voor
19 Van Sas, Onze natuurlijkste bondgenoot 80
20 C.M. Smulders, Geschiedenis en verklaring van het Tractaat van 17 maart 1824 te London gesloten
tusschen Nederland en Groot-Brittannië, ter regeling van de wederzijdsche belangen en regten in
Oost-Indië (Utrecht 1856) 23-24
21 Van Sas, Onze natuurlijkste bondgenoot 193
9