Eindrapport Veldwerk/Denkwerk - Centrum Agrarische Geschiedenis

de mogelijkheid om overzichtelijke regionale conclusies te trekken die voor iedereen
hanteerbaar zijn.
Vervolgens hebben we de agrarische collecties onderverdeeld naar belangrijkheid:
betreft het hier om een hoofdcollectie, een deelcollectie of een minimale agrarische
collectie? Op die manier konden we bepalen welke collecties vanop afstand
noodzakelijk moesten worden bezocht. Een definitieve conclusie kon evenwel pas na
het bezoek worden getrokken. Maar al te vaak bleek de perceptie vooraf niet
helemaal overeen te komen met de reële status. Niettemin denken we alle relevantie
agrarische collecties in onze lijst te hebben opgenomen.
Met belangrijkheid bedoelen we zowel het volume van de collectie als de intrinsieke
relevantie ervan. Vanzelfsprekend zijn die collecties die volledig aan het agrarische
gewijd zijn steeds als hoofdcollectie vermeld. Maar ook de collecties die in volume
voor minstens vijftig procent op landbouw gericht zijn, werden als hoofdcollectie
beschouwd. Dit is ook gerechtvaardigd: vaak is de halve collectie van een grote
instelling groter in volume en waardevoller van inhoud dan de volledige collectie van
een klein museum.
Met agrarische deelcollectie willen we aangeven dat het gaat om collecties die
slechts ten dele de focus van een breder geheel vormen en die bovendien in volume
en relevantie duidelijk een trapje lager staan dan de hoofdcollecties 17 . De grens
tussen beide is niet altijd even duidelijk en soms ook subjectief. De functie van de
opsplitsing tussen hoofd- en deelcollectie ligt dan ook voornamelijk in de noodzaak
tot onderverdeling om het veld behapbaar te houden. Voor het project zijn
deelcollecties namelijk even relevant, alleen is hun impact op het geheel iets minder
groot. Alle deelcollecties hebben we trouwens ook persoonlijk bezocht.
Tenslotte maken we nog een derde onderverdeling: de minimale agrarische
collecties. Dit betreft collecties die duidelijk niet tot de focus van de totale verzameling
behoren, die bovendien zelden iets apart te bieden hebben en die vaak ook te klein
en te weinig coherent zijn om van een echte agrarische collectie te spreken.
Sommige hiervan werden toch persoonlijk bezocht omdat in eerste instantie en vanop
afstand de collectie anders werd gepercipieerd. Het liet ons tegelijk toe om inderdaad
bevestigd te zien dat het in het kader van het project niet nodig was om ook zoveel
mogelijk minimale agrarische collecties persoonlijk te bezoeken. Een aanvulling werd
gezocht in het versturen van een schriftelijke vragenlijst die door een vijftiental
instellingen (op 95 verzonden exemplaren) werd ingevuld en terugbezorgd.
Zowel de hoofdcollecties, de deelcollecties als de minimale collecties werden tijdens
ons bezoek op dezelfde, drieledige manier bevraagd: volgens periode, volgens graad
van mechanisering en volgens functie. De datering in periodes moest natuurlijk
passen binnen het tijdskader van het project – de periode 1850-1980. Hierin noteren
we vier periodes die van elkaar worden onderscheiden door een aantal
17 Onder een deelcollectie verstaat men een groep objecten die samenhang met elkaar vertonen. Dat
kan doordat ze dezelfde functie hebben (bv. landbouwwerktuigen), uit hetzelfde materiaal bestaan (bv.
zilverwerk) of over hetzelfde onderwerp gaan (bv. Tweede Wereldoorlog). Zie: www.musip.nl.