De Journalist

More documents

Recommendations

Info

$ve l\atholieke * Journalist$

dan ook een afzonderlijke journalistieke stand gevormd, waarbinnen een standsmoraal geldt. Voor het peil van de pers is het gedrag van de beroepsjournalisten beslissend. Deze ontwikkeling^ heef t zich na de jongste oorlog duidelijk geopenbaard in de opzet van de journalistenorganisaties, welke als leden niet meer publicisten, die de journalistiek niet als hoofdgroep uitoefenen, aannemen, en voorts door een interne tuchtregeling de handhaving van de standsmoraal nastreven. Wanneer derhalve in het aanhangige wetsontwerp de journalistieke stand uitdrukkelijk wordt genoemd, dan beoogt de wetgever aüerminst deze uit het niet te scheppen, doch wil hij een wettelijk sluitstuk leveren op een vrije maatschappelijke ontwikkeling. Dit sluitstuk is onmisbaar, omdat de journalistenorganisaties als vrije verenigingen, dus zonder verplicht lidmaatschap, juist niet bij machte zijn de positie van de journalistieke stand af te ronden en misstanden, vooral aan de zelfkant van het vak, te bestrijden. Het komt herhaaldelijk voor, dat buitenstaanders zich bij onze besturen beklagen over bepaalde journalistieke uitingen, doch ten antwoord moeten krijgen, dat deze afkomstig zijn van niet-leden en dat deze journalisten buiten de rechtsmaat van de verenigingen vallen. Onze eigen tuchtrechtspraak is derhalve niet voldoende effectief om het aanzien en de waardigheid van de journalistiek naar buiten te beschermen, zodat een wettelijke voorziening geboden is. Met het oog hierop is een duidelijke begrenzing van de stand der journalisten noodzakelijk. Het ontwerp geeft hiertoe allereerst een definitie van de begrippen „journalistieke arbeid" en „journalist". Journalistieke arbeid is: het medewerken aan de redactionele inlwud van een in Nederland verschijnend dagblad, nieuwsblad of tijdschrift, dan wel aan de samenstelling van nieuwstijdingen, verslagen of artikelen, die door een persbureau (voorzover dit zijn bedrijf in Nederland uitoefent) worden verspreid (artikel 1, sub a-e). Journalistiejke arbeid, verricht ten behoeve van buiten Nederland verschijnende persorganen wordt door de wet niet bestreken, zodat de hier te lande gevestigde correspondenten van buitenlandse bladen, die zich tot deze arbeid bepalen, 'buiten de regeling vallen; de bier te lande werkzame buitenlandse persbureaux, die immers ook aan Nederlandse bladen nieuws leveren, zijn daarentegen terecht binnen de sfeer van het ontwerp getrokken, voorzover hun Nederlands bedrijf betreft. Over dit punt hieronder intussen nog nader. Journalisten zijn (volgens art. 1 sub f): lo. degenen, wier hoofdberoep het verrichten van journalistieke arbeid is; 2o. degenen, die in een dagblad als hoofdredacteur vermeld zijn. Ten aanzien van de laatstgenoemde categorie merkt de Me- 2 morie van Toelichting terecht op, dat degenen, wier hoofdberoep buiten de pers ligt doch die als hoofdartikelenschrijver optreden, „een dusdanige invloed op de vorming van de openbare mening hebben, üat zij, wat hun tuchtrechtelijke verantwoordelijkheid betreft, met journalisten van hoofdberoep gelijk moeten worden gesteld." Dit geldt evenzeer ten aanzien van de directeuren-hoofdredacteuren. Voor beide groepen ligt hun bijzondere positie tegenover andere publicisten, die als vaste medewerkers van een dagblad optreden, hierin, dat over de opneming van hun kopjj niet door een journalist van professie wordt beslist, zodat zij uit dezen hoofde met de journalist van hoofdberoep gelijk gesteld moeten worden, immers een gelijke verantwoordelijkheid dragen. De bovenvermelde begripsomschrijvingen beantwoorden in haar algemene strekking aan onze statutaire definities; er zijn evenwel twee verschilpunten. In onze statuten zijn de z.g. foto-journalisten van het lidmaatschap uitgesloten, omdat vooral de free lancers onder hen in de practh'k tevens als ondernemer optreden en deze vermenging van journalistieke en economische activiteit afbreuk doet aan de journalistieke onafhankelijkheid van de betrokkenen. De fotopersbureaux zijn blijkens de definitie van „persbureau" in elk geval van de gelding van de wet uitgesloten (er is ten aanzien van de persbureaux immers slechts sprake van „nieuwstijdingen, verslagen of artikelen" en niet van illustraties); de foto's zijn echter zeker te rekenen tot de „redactionele inhoud" van persorganen, zodat m.i. degenen, die foto's ten behoeve van persorganen vervaardigen, voorzover ik het zien kan, geacht moeten worden „journalistieke arbeid" te verrichten, immers medewerken aan de redactionele inhoud van bladen. Anderen mogen dit echter een twijfelpunt achten, doch dan moet het nader uit de weg worden geruimd en wel m.i. in de zin van onze statuten. Vooral nu de titel „journalist" bescherming zal krijgen, moet er tegen worden gewaakt, dat deze titel niet wordt toegekend aan een groep, die — hoe honorabel op Zichzelf ook •— aan het voortdurende gevaar van de genoemde vermenging van journalistieke en economische activiteit blootstaan. De tweede afwijking van de statutaire begripsomschrijving betreft de radio-journalisten, die welkome leden in onze organisaties zijn, doch die door de wet niet onder de „journalisten" worden begrepen. Dit zal onder de betrokkenen, die zich ten volle journalist gevoelen en dit in wezen ook zijn, teleurstelling wekken. Zij mogen echter bedenken, dat, nu het nog onzeker is op welke wijze het radiobestel in het algemeen en de verantwoordelijkheden van radiofunctionarissen in het bijzonder geregeld zullen worden, niet een groep van hen aan de regel van de journalistiek kon worden onderworpen. Ik acht net echter de plicht van onze organisaties ten deze diligent te zijn en, zodra het ontwerp-Radiowet wordt ingediend, voor de belangen van deze leden op te komen en binnen het kader van zulk een wet naar een rechtspositie te streven) welke aan het feit, dat zij in wezen journalistieke arbeid verrichten, zomede aan hun plaats in het radiobestel recht doet wedervaren. Overwogen kan worden om ook thans reeds, nu het onderhavige ontwerp aanhangig is, op de positie van de radio-journalisten de aandacht van Regering en Volksvertegenwoordiging te vestigen. Een journalistenregister OLGENS het ontwerp zal een V register van journalisten worden gehouden door het tevens in te stellen persgerecht (waarover hieronder nader). Ten einde twijfel uit te sluiten over de vraag, of iemand journalist is en ook gerechtigd is, zich zo te noemen en zich als zodanig te gedragen, is deze registratie noodzakelijk. Zij is volstrekt niets bijzonders, want de advocaten kennen haar al meer dan 100 jaar en voor de accountants en de architecten is zulk een registratie eveneens voorgesteld. Het is pure demagogie, in dit verband naar het Duitse Journalistenbesluit 1941 te verwijzen. Dit besluit immers had de strekking, de Nederlandse journalistiek aan de macht van de bezetter te onderwerpen; vandaar dan ook dat de inschrijving of de schrapping uit het toenmalige register in handen van de uitvoerende macht was gelegd. Elke bedoeling om de journalistiek aan de staatsraison ondergeschikt te maken, is aan het aanhangige ontwerp echter vreemd. Slechts omdat de journalisten aan een tuchtrecht worden onderworpen, waarbij de „eer van de stand" tevens als norm geldt (vgl. art. 35, eerste lid) is het noodzakelijk de groep der justitiabelen duidelijk te onderscheiden. Wie het etiquet „Duits" op het ontwerp wil plakken) ontbreekt het overigens blijkbaar aan steekhoudende argumenten! Dit alles klemt des te meer, aangezien het register wordt bijgehouden door het van de uitvoerende macht onafhankelijke persgerecht, met mogelijkheid van beroep op de al evenzeer onafhankelijke perskamer van het Amsterdamse Gerechtshof. Inschrijving in het register OOR de inschrijving in het pers- V register wordt als positieve eis gesteld, dat men is journalist in de zin van de wet (en zulks ook uiteraard aantoont). Het persgerecht kan de inschrijving alleen weigeren, indien aan genoemd positief vereiste niet is voldaan, „dan wel indien er gegronde vrees bestaat, dat zij de eer van de stand der journalisten zal schaden." (art 27). Tegen de vaagheid van deze laatste formulering zijn reeds bezwaren opgeworpen, o.a. door op al te goedkope manier
Wetsontwerp Journalistieke Verantwoordelijkheid Aan de leden van de N.J.K. en van de K.N.J.K. is een uitnodiging gezonden voor een door de Federatie belegd congres ter bespreking van het Wetsontwerp op de journalistieke verantwoordelijkheid. Dit congres zal worden gehouden op Zaterdag 7 Mei a.s. om 13 uur ir» de Dietsche Taveerne, Oudkerkhof 31, Utrecht. De aandacht zij gevestigd op de artikelen van Coll. Mr. M. Rooy en L. S. J. Hanekroot in dit nummer, welke als prae-adviezen voor dit congres kunnen worden beschouwd. De besturen verwachten, dat de leden in groten getale aanwezig zullen zijn ter behandeling van dit belangrijke onderwerp. bepaalde lachwekkende casusposities, waarin het gevaar van weigering van een inschrijving zou dreigen, aan te voeren. Laat ik beginnen met vast te stellen, dat een dergelijke norm om onwaardigen (men denke aan de zuiveringsperikelen!) te weren, niet kan worden gemist. Wij kennen haar ook in onze eigen statuten en ieder heeft haar geaccepteerd. Binnenkort zullen enkele zaken, waarin de statutaire norm toegepast zou kunnen worden ter fine van advies bij onze Raad van Tucht in behandeling komen. Wanneer wij deze zaken, ook al betreffen zij alleen het lidmaatschap van onze organisaties, niet ernstig zouden nemen, zouden wij onszelf met ons gehele streven om langs organisatorische weg tot verheffing van het vak te geraken, een testimonium paupertatis uitreiken. Maar als wij ons organisatorische optreden zo serieus nemen, als dit verdient, mogen wij ons er dan bij neerleggen, dat buiten onze verenigingen Gods water over Gods akker loopt? Immers neen! De journalistieke stand heeft er als groep belang bij, dat onwaardige individuen uit zijn rijen worden geweerd. Bij de advocaten heeft de bewuste norm gedurende meer dan 100 jaar zo bevredigend gewerkt, dat zij in het ontwerp-Advocatenwet is overgegaan. Juist bij een toetsing van de voorkomende gevallen in twee onafhankelijke instanties behoeft voor willekeur niet gevreesd te worden. Geleidelijk aan zal de „eer van de stand" in een jurisprudentie worden geconcretiseerd, zoals ook bij de advocaten is geschied. En men mag aannemen, dat de tevens uit deskundigen bestaande gerechten zich zullen richten naar wat in elk geval als communis opinio omtrent journalistieke waardigheid geldt en overigens het „in dubiïs pro reo" zullen laten gelden. Daarenboven dient bedacht, dat ook de representatieve journalistenorganisaties een rol ten deze is toegedacht. Zij krijgen van elk verzoek tot inschrijving mededeling en kunnen dan bezwaren daartegen indienen (art. 26). Het optreden van de organisaties kan een factor worden bg de vorming van de jurisprudentie, o.a. door het aanhangig maken van z.g. test-cases. Eisen van vakbekwaamheid worden voor de inschrijving in het register niet gesteld. De regering vraagt zich zelfs af, of dit in de toekomst wel mogelijk zal blijken. Hoe dit ook zij, voor het ogenblik bevindt de journalistieke opleiding zich nog te zeer in het stadium van voorbereiding of van eerste experiment, dan dat wij thans reeds op het stellen van dergelijke eisen zouden mogen aandringen. Het punt blijft ook voor de toekomst voor ons aan de orde. Een rechtstreekse verplichting tot aangifte bij het register wordt door de wet niet gevestigd. Een indirecte plicht ligt echter opgesloten in artikel 33, dat ieder Nederlands onderdaan het recht ontzegt zich journalist te noemen, dan wel de journalistiek bij wijze van hoofdberoep uit te oefenen, indien hij niet is ingeschreven, althans voor de eerste maal het verzoek daartoe heeft gedaan en daarop nog niet bij onherroepelijk geworden uitspraak is beslist. Een tweede sanctie op het achterwege blijven van inschrijving is neergelegd in art. 34, dat een uitgever (of directeur van een persbureau) verbiedt, daartoe onbevoegden journalistieke arbeid als hoofdberoep te laten verrichten. Ten aanzien van deze sancties valt tweeërlei op te merken: ten eerste dat het verbod, zich journalist te noemen dan wel zich als zodanig te gedragen, niet geldt voor vreemdelingen, ongeacht of zij hier te lande voor buitenlandse dan wel voor Nederlandse bladen werken, zodat zij zich journalist kunnen noemen zonder ingeschreven te zijn: voorzover zij ten behoeve van Nederlandse bladen arbeiden, zijn vreemdelingen echter wel journalist in de zin van de wet en derhalve aan de tuchtrechtspraak onderworpen, zodat zij bij schorsing of ontzetting tot de ,,onbevoegden" gaan behoren, die een uitgever niet als journalist in dienst mag nemen of houden; ten tweede dat de Nederlandse onderdaan, die bij wijze van hoofdberoep uitsluitend correspondent van een buitenlands blad is, geen „jour nalistieke arbeid" in de zin van de wet verricht en dus ook geen journalist in de zin van de wet is, zodat hij niet in het persregister kan worden ingeschreven, zich ook geen „journalist" mag noemen en ook niet aan de tuchtrechtspraak is onderworpen. Beide punten schijnen wat vreemd, doch bij nadere overweging blijkt een en ander een logisch voortvloeisel te zijn van de opzet van de wet, die de journalistieke activiteit hier te lande uitsluitend ten behoeve van de buitenlandse pers niet wil bestrijken en alleen zodanige arbeid ten behoeve van de Nederlandse pers aan een tuchtrechtspraak wil onderwerpen. Om dit laatste scherper te laten uitkomen ware het wenselijk aan de definitie van „persbureau" (art. 1 sub d; zie hierboven) toe te voegen: „aan in Nederland verschijnende dagbladen, nieuwsbladen of tijdschriften"; de voorlichting van de buitenlandse persbureaux naar het buitenland zou dan ontwijfelbaar aan de gelding van de wet zijn onttrokken. Het persgerecht OOR de toepassing van de wet V zijn de aard en de samenstelling van de rechterlijke instanties, die het persregister onder haar hoede zullen nemen en de tuchtrechtspraak zullen uitoefenen, van beslissende betekenis. Volgens hoofdstuk II wordt ingesteld een persgerecht, dat te Amsterdam is gevestigd. Het bestaat uit een voorzitter en een aantal ondervoorzitters, die jurist moeten zijn en geen functie in de pers mogen bekleden, alsmede uit ten minste acht en ten hoogste zestien leden, die voor de ene helft journalist of verantwoordelijk redacteur van een nieuwsblad, tijdschrift of van een persbureau moeten zijn, en voor de andere helft uitgever van een persorgaan of directeur van een persbureau; deze leden moeten ten minste vijf jaar een functie in de pers hebben bekleed. Allen worden door de Kroon voor hei leven (d.w.z., als alle rechters tot hun zeventigste jaar) benoemd; zij kunnen tussentijds alleen door de Hoge Raad op in de wet genoemde gronden worden ontslagen of geschorst. De voorzitter en ondervoorzitters en de leden worden ter benoeming voorgedragen door de ministers van O.K. en W. en Justitie; wat de leden betreft, kunnen representatieve organisaties van journalisten, resp. van uitgevers, een aanbeveling indienen. Ook onze verenigingen, die zeker als representatief zullen worden erkend, zullen dus op de samenstelling van het persgerecht een zekere invloed kunnen uitoefenen (artti 5 tot en met 11). Eenzelfde regeling bevat het ontwerp ten aanzien van de in te stellen beroepsinstantie, t.w. de perskamer van het gerechtshof te Amsterdam, welke kamer zal bestaan uit een normale kamer van het hof (van drie raadsleden), aangevuld met een 3
Page 1: 3de Jaargang No. 10 Verschijnt maan
Page 5 and 6: oog verliezen, dat de einduitsprake
Page 7 and 8: Wetenschappelijke aandacht voor de
Page 9 and 10: „Geen politiek in de organisatie"
Page 11 and 12: DE PERSVRIJHEID IN HET GEDING T_JET
Page 13 and 14: Maar bovendien schuilen in een form
Page 15 and 16: „INFORMEEL Sommige mensen komen e
Page 17 and 18: Ter navolging Geen enkele redactie,
Page 19: CHARIVARIA Mets onregelmatigs gebeu

De Journalist

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?