Samenvatting 1 Openbare Financien Boek en Colleges - Sirius

worden). Oorzaak: grote collectieve lasten, was aantrekkelijker om van een uitkering te leven.
Oplossing: terugtrekkende overheid.
Stagflatie = stagnerende economie en inflatie veel werklozen en hoge inflatie, arbeidsmarkt
functioneert niet meer door wig.
Steeds groter financieringstekort neemt democratisch gehalte van de samenleving af.
Herijking economische politiek:
- Doelmatigheid bij overheid
overheid niet efficiënt omdat: (1)band budget en prestatie is difuus, (2) geen ondergrens,
kunnen niet failliet gaan en (3) no residual claimant, niemand die winst opeist. Als het wel zo
is, is er een ondernemer die verschil opbrengst en kosten opeist.
Voor de bedrijfseconomische efficiëntie en de allocatieve efficiëntie brengt de bekostiging
op basis van belastingbudgetten risico’s
met zich mee.
Agency-vraagstukken binnen overheid:
Agency= opdrachtgever (principaal) en agent die het uitvoert. Informatieasymetrie: agent
weet dingen die de principaal niet weet (geen kennis van heeft). Agencyprobleem oplossen
door basissalarais met provisies en bonussen.
- moreel toeval (moral hazard)= gevaar dat de agent zich in de uitvoering van zijn
taak verschuilt achter de informatieasymmetrie om het eigenbelang te dienen. (Hbo
instellingen met spookstudenten, voor meer geld)
-nadelige selectie (adverse selection) = een keuze ten bate van het eigenbelang van
de agent en ten nadele van de principaal. Keuzes worden gemaakt die de principaal
niet in gedachten had.
Principaal heeft 3 aangrijpingspunten om principaal-agentvraagstuk te verkleinen:
1) budgetteringswijze
budget heeft 2 functies: 1)beheertechnisch(begrenzing van uitgave) en 2)
bedrijfseconomische functie(doelmatigheid)
discretionaire kosten: prestatie die met het budget moet worden geleverd kan niet
worden gestandaardiseerd. Zijn van belang bij onderscheid input en
outputbudgettering. Inputbudgettering= koppelt het budget aan benodigde inputs.
Outputbudgettering = koppelt het budget aan geleverde output.
outputbudgettering is het beste om het principaal-agentvraagstuk te lijf te gaan,
taakbudget enprocesbudget zijn een goede tweede.
Kosten-standaardisatie
Prestatienorm Ja Nee
Ja Outputbudget Procesbudget
Nee Taakbudget Inputbudget
2) begrotingsstelsel
een kasstelsel= een systeem van verslaglegging op basis van geldstromen in een
bepaalde periode, hanteert het Rijk.
een baten-lastenstelsel registreert de opbrengst (baten) van het transformatieproces
en de opgeofferde waarde (kosten of lasten), decentrale overheden gebruiken dit
stelsel.
15