No, 499 13 Maart 1934

No, 499
Adres voor Redactie en Administratie :
Laan van Nieuw Oost-Indië 156
KATHOLIEKE LEDEN IN DEN NJ.K.
Dr. B. Kruitwagen O.F.M, komt in het maandorgaan
der Ned. R.K. Journalistenvereniging op tegen hetgeen
ik aan den avondmaaltijd ter gelegenheid van het gouden
feest van den Ned. Journalisten-Kring gezegd heb
omtrent de reden van mijn niet-uittreden uit den Kring,
n.1. dat ik een wensch der Bisschoppen niet als een bevel
opvat.
De geestelijke adviseur der R. K. Journalistenvereniging
meent, dat volgens beschaafd spraakgebruik in vele
omstandigheden een wensch wel de beteekenis van een
bevel heeft, en hij beijvert zich om dat in een wijdloopige
uiteenzetting aannemelijk te maken. Een der omstandigheden,
waaronder die opvatting moet gehuldigd worden,
is volgens dr. Kruitwagen: als ,,de neutraliteit op den
duur haar onafwijsbare consequenties gaat trekken", en
er een gevaar ontstaat, dat dus „tijdig moet worden afgewend".
Als bekwaam casuist zal pater Kruitwagen
wel toegeven, dat zijn gesteld geval — de „tijdige" afwending
zou dan gekomen zijn zonder eenige speciale
aanleiding, nadat tal van katholieke journalisten gedurende
48 jaren deel van den Kring hadden uitgemaakt —
zijn betoog niet bijster gelukkig steunt.
Z.Ew. beweert, dat het Episcopaat op 21 Juni 1931
het besluit uitvaardigde, dat de katholieke journalisten
hun lidmaatschap van den Kring moesten opzeggen. Ik
blijf dat vlakaf ontkennen. De Bisschoppen, van wie mag
worden aangenomen, dat zij zich rekenschap geven van
elk woord, dat zij schrijven, uitten een wensch, meer niet.
En nu moge dr. Kruitwagen al beweren, dat dit een bevel
is, — al zijn vergelijkingen wisschen het feit niet weg,
dat bij de beoefening van het Roomsche Kerkrecht wordt
uitgegaan van het beginsel, dat rescripten van de Kerkelijke
Overheid niet volgens een of ander spraakgebruik,
maar ad litteram dienen verstaan te worden.
Ik ben nu eenmaal te Nederlandsch van aard om mij
het byzantinisme eigen te maken van de Fransche hovelingen,
die Louis XIV buigend toevoegden: „Sire, elke
Uwer wenschen is ons een bevel".
Overigens herhaal ik, wat ik reeds eerder verklaarde:
wanneer door mijne Kerkelijke Overheid — niet door
een eigenmachtig commentator — mij wordt medegedeeld,
dat ik ten deze werkelijk een bevel zou hebben
op te volgen, zal ik, op grond van mijn eerbied voor de
Kerkelijke tucht, daaraan zonder meer gevolg geven.
Intusschen lijkt 't mij te minder aannemelijk, dat de
Redacteur t
D. HANS
13 Maart 1934
Dit blad verschijnt ten minste
éénmaal per maand.
Bisschoppen de hun door pater Kruitwagen toegeschreven
bedoeling kunnen gehad hebben, omdat daaruit nog
een andere consequentie zou volgen. Immers in hetzelfde
bedrijf, de journalistiek, waarin de redacteuren werkzaam
zijn, is nog een andere bedrijfsgroep georganiseerd:
die der directeuren. Ook dezer organisatie is meervoudig:
we kennen de (neutrale) Vereeniging ,,De Nederlandsche
Dagbladpers", en de R. K. Vereeniging van
Directeuren van R. K. Dagbladen. Ook in de eerstgenoemde
vereeniging zijn katholieken lid en zelfs bestuurslid
daarvan. Ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan
dier neutrale organisatie verscheen in De Maasbode
een foto van het mede-jubileerend bestuur, en daarop
prijkten o.m. de beeltenissen van den directeur van
het grootste kath. dagblad hier te lande, die begiftigd is
met een hooge Pauselijke onderscheiding, en van den
directeur van het kath. orgaan, verschijnend in een der
bisschoppelijke residentiën.
Uit de omstandigheid, dat van bisschoppelijke zijde
nooit eenig uitdrukkelijk verbod tegen dergelijke bestuurs-
of zelfs gewone lidmaatschappen voor katholieke
leden dezer bedrijfsgroep is uitgegaan, valt m.i. zonder
vrees voor vergissing af te leiden, dat een gelijksoortig
verbod ook niet voor de adequate groep kan besloten
liggen in den vorm, dien de Bisschoppen welbewust hebben
gekozen voor hun antwoord op het door den geestelijken
adviseur der Kath. Journalisten-Vereeniging tot
hen gericht verzoek.
JAC. P. VAN TERM.
Door een (gelukkige) samenloop van omstandigheden
verscheen, gelijktijdig met het artikel van Pater Kruitwagen,
dat hierboven door collega van Term bestreden
wordt, ons artikel in het vorig nummer van De Journalist,
waarin wij deden zien hoe het onder geestelijke
leiding staande katholieke hoofd-orgaan De Maasbode
inzake het bedoelde onderwerp een opvatting huldigt,
welke met die van den heer van Term overeenstemt.
Overigens blijkt uit het artikel van dr. Kruitwagen nog
eens afdoende, dat er geen concreet-aanwijsbare redenen
voor den wensch der Bisschoppen aanwezig waren,
maar alleen de vrees, dat ,,op den duur" de neutrale Kring
wel esns een slechten invloed zou kunnen oefenen. Na
een goeden invloed van bijna een halve eeuw!
Redactie.

30 DE J O U R N A L I S T
INHOUD: Katholieke leden in den N.J.K. — Officieele Mededeelingen:
De Kring en de Publiciteit; Algemeene Vergadering; Ledenlijst.
— Aangesloten Vereenigingen: H.J.K.; H.J.V. — Allerlei
Onderwerpen: H. Tersteeg f; Nog eens: de schrijfwijze van de
Nederlandsche taal; Het voorbehoud; „Verslaggevers"; Afdrukken
van opruiende taal; Reizen in het Buitenland. — Nederlandsch-
Indië. De Indische Pers. — Buitenland: In het Indische Pershuis;
Koning Albert en de Ned. Pers; A. Hans. — Journalistieke Herinneringen;
De Vergissing. — Allerlei Onderwerpen. — Stoppers.
— Advertenties.
Officieele Mededeelingen.
DE KRING EN DE PUBLICITEIT.
Op Maandag 5 Maart heeft de chef van den Regeeringspersdienst,
de heer A- J. Lievegoed, in Restaurant
Royal te 's-Gravenhage een noenmaal gegeven, waartoe
waren uitgenoodigd de voorzitters en de secretarissen
van de verschillende vereenigingen op het gebied der
dagbladpers, de leden van de commissie, welke de
Regeering destijds heeft voorgelicht, de directies van
pers-bureaux en enkele buitenlandsche journalisten.
Aan dit noenmaal heeft onze Voorzitter de volgende
rede gehouden.
„Ik wil gaarne beginnen, met mijn erkentelijkheid te
betuigen voor de gelegenheid, welke mij geboden wordt
om thans een enkel woord te spreken.
Dit oogenblik is feitelijk onze officieele kennismaking
met den Regeeringspersdienst, en wanneer ik, namens
den Nederlandschen Journalisten-Kring, een woord van
hartelijke begroeting spreek tot den dienst en zijn leiders,
wil ik daaraan toch iets anders laten voorafgaan. Want
het optreden van den Regeeringsdienst beteekent feitelijk,
zoo niet geheel dan toch voor een belangrijk deel,
een aftreden van den Kring op een terrein, waarop hij
zich meermalen, en ik durf zeggen met toewijding, heeft
bewogen; het beteekent het afsluiten van een periode,
waarin de Kring als eerstgeroepene dikwijls datgene
heeft gedaan, wat de Regeeringspersdienst nu zal doen.
Het zij mij veroorloofd dit in een zeer kort historisch
overzicht aan te toonen. Ik vlei mij, dat voor de eindelij
ke tot-stand-koming en de practijk van den officieelen
dienst de vroegere feiten niet geheel zonder belang zijn.
Op het gebied van de bevordering eener juiste berichtgeving
en eener goede publicatie is de Kring in het verleden
opgetreden zoowel in het buitenland als in het
binnenland.
Wat het buitenland betreft — en ik zal mij nu in dit
overzicht maar beperken tot de laatste 20 jaar — mag
ik op twee zeer belangrijke momenten wijzen. In den
nazomer van 1914 liepen in het buitenland, en met name
in de landen der geallieerden, zeer stellige en zeer hardnekkige
geruchten, welke ernstig tegen ons land werden
uitgebuit, dat onze Regeering zou hebben toegelaten de
schending van onze neutraliteit in Zuid-Limburg door
de Duitsche troepen. Er moest iets tegen die valsche berichten
gedaan worden en na overleg met onze Regeering
deed het Kringbestuur een stap bij de buitenlandsche
pers, om die aantijgingen tegen te spreken. In een
uitvoerige verklaring, welke in het bijzonder naar de
Fransche en Belgische pers werd gezonden, zette ons
Bestuur de juiste toedracht uiteen en protesteerde het
tegen de valsche geruchten en berichtgeving.
Een soortgelijke stap volgde in den winter van 1918.
Toen in een deel der buitenlandsche en met name de
Belgische pers een verwoede campagne werd gevoerd
voor de annexatie van een deel van ons grondgebied,
was het wederom onze Kring, die in een uitvoerig, in
de Nederlandsche pers zeer goed beoordeeld, stuk, naar
de betrokken bladen gezonden, daartegen opkwam, het
belang van Nederland verdedigend en in het jukte licht
stellend. Wij gelooven dat wij op beide momenten het
belang van ons vaderland hebben gediend.
Wat de bevordering eener gezonde publicatie in ons
eigen land betreft schakel ik in bij het jaar 1916. Toen
werden op een oogenblik van groote internationale
spanning plotseling de verloven onzer militairen ingetrokken.
Dit besluit veroorzaakte groote onrust in ons
volk. De Regeering en de Opperbevelhebber zonden een
belangrijke, voor alle militairen bestemde, circulaire aan
de korpscommandanten, waarin op de ernst van den toestand
en het gemotiveerde van het besluit werd gewezen.
Een tweede circulaire volgde. Geen van beide stukken,
waarvan de inhoud kon strekken ons volk juist in
te lichten en de onrust te doen verminderen, werd gepubliceerd,
hoewel de inhoud zich daartegen niet verzette.
In zijn vergadering van Juni 1916 nam het
Kringbestuur een motie aan, waarin leedwezen en verwondering
over het gebrek aan openbaarheid werden
uitgesproken- Wij bleven op de bevordering hiervan
onze aandacht gevestigd houden. Toen in den zomer
van 1918 het eerste kabinet-Ruys optrad, vroeg en verkreeg
ons Dagelijksch Bestuur een audiëntie bij den
Minister-President, waarin ernstig op openbaarheid in
het regeeringsbeleid door middel van de pers werd aangedrongen.
De Minister-President was het met de strekking
van ons optreden volkomen eens, en noodigde ons
uit, een schriftelijk advies omtrent het belangrijke onderwerp
aan de Regeering uit te brengen. Dit hebben
wij gedaan. In dit advies hebben wij o.a. de wenschelijkheid
betoogd van de aanstelling van eenige regeerings-ambtenaren,
voor permanent contact met de pers,
en van een dienst, welke de tendentieuze en onjuiste
berichten, die in de buitenlandsche pers over ons land
verschenen, zou controleeren en tegenspreken.
In Januari 1919 bereikte ons daarop een schrijven
van de Regeering, waarin zij meedeelde, dat zij wilde
overgaan tot de oprichting van een Regeerings-persbureau.
De uitwerking van dit denkbeeld was echter van
dien aard, dat wij er ernstige bezwaren tegen koesterden
en opnieuw een onderhoud met de Regeering aanvroegen,
hetwelk kort daarop plaats had. Het plan was
ondertusschen uitgelekt, en niemand minder dan collega
Elout schreef in het Handelsblad letterlijk: „Wij
hopen, dat de Regeering dit fatale voornemen zal laten
varen". Hij legde den vollen nadruk op het gewicht van
persconferenties. Den Hen Februari van dat jaar bracht
't Kringbestuur opnieuw een schriftelijk advies aan de
Regeering uit. Het resultaat van een en ander was, dat
de Regeering haar plan, zooals zij dat toen koesterde,
liet varen, en dat de Kring oprichtte de Publiciteits-commissie,
welke door de Regeering volledig werd erkend
en die op 14 April 1919 door den Minister-President in
zijn kabinet werd geïnstalleerd. De erkenning geschiedde
op royale wijze. Hoofdtaak van deze commissie was, de
Regeering te adviseeren omtrent zaken, waaromtrent de
commissie publiciteit, of méér publiciteit, gewenscht oordeelde.
In de omschrijving van haar taak en bevoegdheden
waren o.a. deze bepalingen opgenomen: Ie. dat
haar adviezen steeds zooveel mogelijk zouden worden
opgevolgd; 2e. dat, indien dit niet zou geschieden, de
redenen daarvoor steeds zooveel mogelijk aan de commissie
zouden worden medegedeeld; 3e. dat de commissie
— die de bevoegdheid kreeg hetzij bij de Regeering
in haar geheel hetzij bij de ministers afzonderlijk op te
treden — het recht zou bezitten te publiceeren, omtrent
welke zaken zij de Regeering vruchteloos tot openbaarheid
had geadviseerd.
De instelling van deze Commissie is, door allerlei omstandigheden,
geen succes geworden- Zij heeft enkele
publicaties uitgelokt; zij heeft enkele malen zonder resultaat
tot openbaarheid geadviseerd; zij heeft eenige
keeren het initiatief genomen tot het beleggen van een
persconferentie. Toen in 1925 het eerste kabinet-Cohjn
optrad, hebben wij met den nieuwen Minister-President
een onderhoud gehad en hem gevraagd, of ook zijn Regeering
de Commissie wilde erkennen. De Minister zou
ons daaromtrent berichten, maar zoover kwam het niet,
want het kabinet trad zeer spoedig af. Feitelijk is de
commissie daarna zachtkens ingesluimerd en thans is het

oogenblik gekomen, om aan haar bestaan ook officieel
en definitief een eind te maken. Wel was ondertusschen
mr. Plemp van Duiveland als pers-referendaris opgetreden,
maar een goed-georganiseerde en volledige
persdienst was er nog niet. Die is er nu wel. Ik leg,
geachte heer Lievegoed, de overlijdens-acte van de Publiciteits-commissie
in uwe handen.
Ik mag dit korte overzicht niet besluiten, zonder nog
met een enkel woord te hebben gewezen op een andere
functie, welke het Kringbestuur of de Kringvoorzitter
meermalen op dit gebied heeft vervuld, n.1. die van tusschenpersoon
om zich, namens de Regeering, vertrouwelijk
tot de redactioneele leiders der bladen te richten, een
taak, welke zelden of nooit naar buiten is gebleken, maar
die dikwijls een even overtuigend als verblijdend bewijs
was van het vertrouwen, dat de Regeering in ons stelde
en een erkenning van onze plaats en onze roeping. Herhaaldelijk,
en met name in de oorlogsjaren, hebben wij
ons tot de hoofdredacties gericht met vertrouwelijke mededeelingen,
adviezen of verzoeken namens de Regeering.
Onlangs, bij ons 50-jarig bestaan, heb ik mij gewend
tot een vroegeren Minister-President met de
vraag, of ik in ons feestnummer eens een zeker document
mocht publiceeren uit het Kringarchief, dat betrekking
had op een dergelijk vertrouwelijke zaak betreffende
een belangrijke en delicate internationale aangelegenheid,
gedurende de oorlogsjaren door mij, op verzoek der Regeering,
ter kennis van de hoofdredacties gebracht. De
betrokken staatsman meende echter, dat het beter was
die publicatie (nog) niet te doen geschieden, waarbij
ik mij natuurlijk heb neergelegd, maar zij zou een aardige
illustratie geweest zijn van de taak, welke wij meermalen
op ons hebben genomen en die nu vermoedelijk
wel op de schouders van den Regeeringspersdient kan en
zal worden afgewenteld.
Mij rest dan nog tot de leiders van dezen dienst een
woord van hartelijke begroeting te spreken en hun de
verzekering van onze meest loyale medewerking te geven.
Dat zij ons volledige vertrouwen hebben, weten
zij. Zij zijn vleesch van ons vleesch en bloed van ons
blad; zij zijn uit onze gelederen tot dit belangrijke werk
geroepen. De publiciteit, welke de persdienst zal hebben
te dienen, is niet bovenal een pers-, maar een volksbelang.
De Kring wenscht daaraan te blijven medewerken.
Al sluit het optreden van den Regeerings-persdienst
een bepaalde periode voor ons af, wij zullen onze oude
taak toch niet geheel als geëindigd beschouwen. Wij
zullen ons vermoedelijk nog wel eens de vrijheid veroorloven,
den leider van den dienst, ongevraagd, een bescheiden
advies te geven of hem een verzoek te doen;
dat hij dit advies altijd krijgen kan, wanneer hij meent
het te behoeven, spreekt van zelf- Overigens meen ik
ook van mijn kant er op te mogen wijzen, dat de instelling
van den Regeerings-persdienst niet beteekent,
dat journalisten zich voortaan tot het verkrijgen van informaties
uitsluitend tot dezen dienst zullen moeten wenden.
De weg tot andere departementen en tot de Ministers
blijft voor hen open. En dat hiernaast aan het
middel der persconferenties aandacht besteed zal blijven
worden, hebben de jongste weken reeds bewezen. Ook
in dit opzicht behouden wij ons de vrijheid van advies
jegens den nieuwen dienst voor.
Wat, geachte heer Lievegoed, onder uw leiding begonnen
is mag zonder overdrijving een nationale taak
worden genoemd. Voor het slagen daarvan zijn onze
alle beste wenschen en onze hartelijke medewerking u
verzekerd."
Het gedeelte van deze rede, waarin een begroeting
van den persdienst lag en een verzekering van medewerking
en steun, werd ook gesproken namens de aanwezige
vertegenwoordigers van katholieke vereenigingen en namens
de Haagsche Journalisten-Vereeniging. Namens
de Buitenlandsche Persvereeniging sprak haar voorzitter,
collega Henri Asselin.
DE J O U R N A L I S T 31
ALGEMEEHE VERGADERING.
Wij herinneren aan de Jaarvergadering, welke a.s.
Zaterdagmiddag, half 3, wordt gehouden te 's-Gravenhage
in Hotel Victoria, Spuistraat 18. Voor de agenda
enz. zie men het vorig nummer. Mogen wij opwekken
tot een druk bezoek?
LEDENLIJST.
Voorgedragen als gewoon lid:
R. Hovius, Dagblad voor IJmuiden, Wijkerstraatweg
294, Velsen N.
S. van der Schaaf, Arbeiderspers, Tellegenstraat Sa,
Groningen.
H. A. van de Weg, Het Volk, Amstellaan 52*, Amsterdam.
H. R. Zijlstra, De Rotterdammer, Talmastraat 13,
Amsterdam Z.
Th. E. Sterenberg, Prop. Gron. Crt., Westerhavenstr.
18, Groningen.
J. K. Mesu, Sum. Bode en Midd. Crt., Nieuw en
St. Joosland (Z.).
W. Graadt van Roggen, Utr. Dagblad, Stolberglaan
1, Utrecht.
J. E. A- Spier, Telegraaf, Titiaanstraat 44b, Amsterdam.
Adresveranderingen en -verbeteringen:
M. Stavenga, naar Stadhouderslaan 25, Schiedam.
H. Cewits, Wilhelminastraat 18, Arnhem-
M. van der Hilst, naar 13 Rue Pontoise, St. Germain
en Laye (S. en O.), Frankrijk.
H. J. K. Serry, naar Heemraadssingel 270b, Rotterdam.
G Ballingtijn, naar Tegalstraat 11, Enschede.
N. D. Kuiper, van Wassenaar naar van Alkemadelaan
350, Flatgebouw Duinwijck, den Haag.
B. B. Faber, naar Statenlaan 81, den Haag.
J. L. Rodrigues, naar 's-Gravesandeplein 8, Amsterdam-Oost.
Dr. W- Wienbelt, naar Haarlemmermeerstraat 46,
Amsterdam.
Mr. S. Davids, naar Weteringschans 83 II, Amsterdam
(O).
E. W. de Jong, Wagenaarweg 9, Den Haag.
A. P. van Leeuwen, naar Koninginnegracht 142, den
Haag.
J. S. Sybrandy, Lange Noortstraat C 26, Middelburg.
L. W. C. Tinkelenberg, naar Piet Heinstraat 5 IA,
Groningen.
Gevraagde adressen:
Mej. E. B. van Wijk, Amsterdam.
J. Raatgever, Utrecht.
A. W. T. Schroevers, Amsterdam.
H. P. Danz, Arnhem.
G. Slagmolen, Zaandam.
Freule M. v. Limburg Stirum, Parijs
G. P. Nijhoff, 's-Gravenhage.
CONTRIBUTIE ACHTERSTAND.
De Penningmeester deelt mede, dat de namen van
diegenen der in het vorig nummer genoemde leden, die
niet hebben voldaan aan het verzoek tot aanzuivering
van hun contributie-achterstand, en deswege geroyeerd
zullen worden, in het volgend nummer als zoodanig zullen
worden vermeld.
Aan het lijstje moet thans nog worden toegevoegd de
naam van den heer Joh. Koning, te Voorburg.
De Redacteur doet nog eens een beroep
op de leden voor medewerking aan de
rubriek „Journalistieke Herinneringen". Wie
zendt hem iets?

32 DE J O U R N A L I S T
Aangesloten Vereenigingen.
HAARLEHSCHE JOURNALISTENKRING.
De Haarlemsche Journalistenkring heeft besloten, een
serie gezellige avonden voor leden en genoodigden te
houden en benoemde daarvoor een feestcommissie, bestaande
uit de heeren Drs. Th. B. F. Hoijer, Mr. A. J.
C. Vlaskamp en H. Seignette. De eerste bijeenkomst
heeft Zaterdagavond 24 Februari in Hotel „Lion d'Or"
te Haarlem plaats gehad. Zij is voor deze commissie
een groot succes geworden.
De voorzitter van den Kring, de heer F. Primo, sprak
een welkomstrede uit. Hij zette het doel van deze bijeenkomsten
uiteen, namelijk om den onderlingen band
wat nauwer aan te halen. Daarna droeg hij de leiding
verder over aan den voorzitter der feestcommissie, den
heer Hoijer. Deze sprak ook een inleidend woord; hij
nam vervolgens de taak van conferencier op zich en
deed dit op een uitstekende wijze. Hij introduceerde allereerst
den bekenden heer Han Hollander, aan wien
voor een heel groot gedeelte het welslagen van den
avond te danken is geweest. Hij hield een bijzonder
boeiende en geestige causerie over de ervaringen, die
hij gedurende negen jaren bij de radio-reportage heeft
opgedaan; vertelde van den langdurigen zwaren strijd,
dien hij inwendig moest voeren, eer hij het aandurfde
om den eersten belangrijken voetbalwedstrijd voor de
microfoon te verslaan. Meer dan twee uren lang heeft
de heer Hollander de aanwezigen op een alleraangenaamste
wijze bezig gehouden; zij kregen een goeden
kijk op dit dankbare, maar uiterst moeilijke reportagewerk.
Zij zullen voortaan stellig, indien dit tenminste
mogelijk is, met nog meer interesse naar 's heeren Hollanders
praatjes en ooggetuige-verslagen luisteren.
De heer Hoijer bracht hem een warm woord van
dank en overhandigde hem namens den Kring als een
herinnering aan dezen avond een ets.
De heeren Jos. de Klerk en Karel de Jong, muziekrecensenten
resp. aan de Opr. Haarl. Courant en Haarlem's
Dagblad, lieten van hoogstaande muzikale en vocale
kunst genieten. De heer Vlaskamp zong aardige
levensliedjes aan de piano en liet zich ook als een heel
verdienstelijk accordeonspeler kennen. De heer Primo
boeide het gezelschap met het voordragen van eenige
gedichten van Guido Gezelle. De heer Hoijer noemde
hem niet alleen een goed voorzitter, maar ook een
goed voordrager.
Alle medewerkenden werden door den heer Hoijer
afzonderlijk bedankt en het behoeft geen betoog, dat
de aanwezigen dit met een klaterend applaus onderstreepten.
Nog langen tijd bleef men genoeglijk bijeen.
Algemeen was de wensch, om zulk een bijeenkomst
spoedig te herhalen.
J. H. D. KAMMEIJER, Secretaris.
HAAGSCHE 30URNALISTEN-VEREENIGING.
Voor het lidmaatschap hebben zich opgegeven mr. L.
Meyer Handelsblad, L. W. Blok, div. bladen, H. Crelinger,
div. bladen, J. A. Wiersma, Vooruit en H. C. J.
Meys, Loosduinen (buitengewoon).
Eventueele bezwaren binnen 8 dagen bij de secretaresse,
mej. E. J. Belinfante, Schuytstraat 172.
Zijn er leden, die nog nummers van De Journalist
bezitten, waarin jaarverslagen voorkomen van de Haagsche
Journalistenvereeniging van 1908 tot en met 1915 en
van 1921 tot en met 1929, en die deze aan het secretariaat
zouden willen afstaan?
A.s. Zaterdag half 3
Jaarvergadering van den Kring.
Allerlei Onderwerpen.
H. TERSTEEG. t
I.
Ik gevoel behoefte om, als oude collega en oude vriend
van Tersteeg, in ons collegiale orgaan een woord aan
zijn nagedachtenis te wijden. Nog maar één of twee
jaren was ik bij het Handelsblad toen hij daar verscheen;
we hebben eenigen tijd samen op één kamer gezeten,
op de bovenste verdieping van het oude gebouw, met
den ouden heer Brouwer die toen financiën ,,deed" en
we hebben samen in het Palais Royal menig „steentje"
gelegd. Nu waren we aan het Handelsblad nog de eenige
overgeblevenen uit dien tijd.
Niet door journalistiek werk heeft Tersteeg zijn figuur
onder ons gemarkeerd; de aard van zijn werk
leende zich minder daartoe. Maar wel als collega. Een
beteren en een meer, stoeren kon men zich niet wenschen.
Wij allen kennen „Steeg" uit onze vergaderingen
waarin hij zoo'n „grooten mond" kon openen. Maar niet
allen weten dat Tersteeg dat óók deed, even onbekommerd,
even openhartig, even kras, tegenover zijn superieuren.
Niets en niemand ontzag hij wanneer hij zijn
meening wilde uiten over wat noodig was voor „de
krant" en wanneer men de antipode van den flikflooier
en den hielenlikker wilde zien, dan moest men Tersteeg
opzoeken. Een journalist kan vaak zich man van karakter
en van overtuiging toonen in zijn werk, maar ook
daartoe gaf de aard van Tersteegs arbeid zelden gelegenheid.
Doch des te meer was dat het geval in zijn
houding tegenover zijn superieuren en daarin was Tersteeg
precies zooals in onze vergaderingen; een figuur
die rechtop ging, met oogen die dwars door iemand
heenkeken en met een mond die klaar stond om ad rem
te antwoorden en de waarheid te zeggen, onvervaard
en onbekommerd.
Veel pleizier beleeft men van zoo'n gedraging doorgaans
niet en dat heeft Tersteeg ook ondervonden.
Maar wie karakter de hoogste qualiteit acht in den journalist,
die moet van H. Tersteeg getuigen: Hij was een
kerel. Een ridder van zijn overtuiging. En een „coeur
dor".
Dat heb ik van Tersteeg, te zijner nagedachtenis, willen
zeggen.
C. K. ELOUT.
II.
Toen ik dien morgen van den twintigsten Februari
stond bij de baar van Tersteeg, heb ik gedacht aan dien
kring van jongeren, die rondom 1896 werkzaam waren
in de journalistiek te Amsterdam. Zij, die het voorrecht
genoten in die dagen Tersteeg nader te treden, hebben
in latere jaren dat contact ongetwijfeld als een geluk
in hun leven beschouwd.
Want van hem hebben zij een inspiratie tot hun arbeid
ontvangen.
Ik meen het zóó te mogen zeggen: Tersteeg heeft ons,
jongeren uit die onvergetelijke Amsterdamsche periode,
drie dingen geleerd. Hij openbaarde ons de heerlijkheid
van het journalistieke ambt, hij maakte ons attent op
onze verantwoordelijkheid, hij spoorde ons aan tot overgave
aan het werk. In alles en overal: de kranti
Ik herinner mij, hoe hij in de dagen van den Zuid-
Afrikaanschen oorlog met collega Nuys zóó voortreffelijk
de desbetreffende rubriek van het Buitenland in
het Handelsblad verzorgde, dat Charles Boissevain hun
beiden openlijk hulde bracht voor het moeilijke werk
waaraan zij hunne gansche persoonlijkheid hadden gegeven,
al hun tijd offerende, om dat werk te maken tot
het beste wat van hunne hand kon uitgaan.
Ik herinner mij, hoe in de dagen van 1903, toen de
algemeene werkstaking was uitgebroken, wij, jongeren,
dag en nacht doorwerkten, omdat Tersteeg dag en nacht
bij de hand bleef, er voor wakende, dat niets aan de

krant zou ontgaan. En in die opgewektheid waarmee
hij, na een langen dag van vermoeienis, des nachts er
nog weer op uittrok en van geen rust wilde weten, trokken
ook wij er op uit, onze rust verschuivende naar een
moment, waarop de krant door die rust niet zou worden
geschaad.
Ik herinner mij, hoe ik op een Zaterdagmiddag, toen
Tersteeg en ik behoorden tot de nacht-redactie van het
Handelsblad, hem mededeeling kwam doen van de plotselinge
ongesteldheid van den derden collega in die
nachtploeg, zonder wien het werk in den komenden
nacht — er moesten drie bladen worden gemaakt, wat
in dien tijd voor de ochtendéditie een heele opgaaf was
— wellicht te zwaar zou worden, met het oog waarop
ik Tersteeg kwam vragen, of geen vervanger voor den
absent moest worden ontboden. Maar hij wees het vragen
van een derden man onmiddellijk gedecideerd van
de hand. „Jij en ik beginnen eenvoudig twee uur eerder
en wij werken van nacht dubbel zoo hard als anders,
begrijp je dat? Prachtig, dan knappen wij met ons tweeën
de zaak wel op. Het halen van een remplacant is wel
drommels makkelijk; moeilijker is, het zónder hem te
doen. En daarom kiezen wij het laatste." Er werd dien
nacht rond twaalf uur aan één stuk gewerkt en de pers
draaide op tijd. Toen wij in het eerste glanzen van den
Zondagmorgen naar huis wandelden, alsof er niemendal
was gebeurd, zei Tersteeg: „Zie zoo, na het pleizier van
zóó'n nacht is de dag die komt, dubbel schoon". En de
jongere collega, die naast hem ging, erkende in het voorbeeld
hem gegeven: de verrukking van den arbeid, die
buitengewone inspanning had geëischt. Aangepakt zonder
overwegen. Direct, toen die arbeid gevraagd werd.
Wat heeft hij het ons dikwijls gezegd: alsjeblieft niet
praten over iets, maar dat iets liever dadelijk doen. Daar
heeft de krant méér aan dan aan woorden.
Hij heeft ons wel bewaarheid:
Rustloos werken, vroeg en laat.
Heiige wet van 't leven;
Vrij en blij maakt eerst de daad,
Blijf naar 't hoogste streven.
Ik hoor hem nög vragen, als wij, verslaggevers 's
avonds met onze copie binnen kwamen: „Sta je voor
de volle honderd procent in? Drie regels moeten even
nauwkeurig zijn als een heele kolom. Denk er om, de
krant heeft recht op al je tijd. Niet zeuren, over wat je
DE J O U R N A L I S T 33
zélf graag zou willen. Dan moet je het krantenleven niet
ambieeren."
Hij heeft ons dikwijls z'n vlijm-scherpe critiek niet gespaard.
Hij kon de dingen ongezouten zeggen. Despaanders
vlogen er dan over en weer af. Maar achter die
laaiende heftigheid wisten wij allemaal den kerel, waarin
een onbetaalbare kameraad school, het prachtige voorbeeld
van werklust en arbeidsliefde, die geen grenzen
kende.
Na 1907 gingen onze wegen door wisseling van woonplaats
uit elkander.
Maar Tersteeg liet nu en dan merken: moeten wij
elkaar weer niet eens ontmoeten?
De dood een einde?
Weineen. De dood is voortzetting.
Voortbouwen aan wat wij over-krijgen, van hen, die
ingaan tot de rust der eeuwen.
A. C. ROCHAT.
III.
Volkomen onverwacht kwam Zaterdag 17 Februari
tegen het middaguur op de redactie van het Handelsblad
het telefonisch bericht, dat Tersteeg gestorven was. Een
mededeeling, die er ontsteltenis en ontroering bracht,
want wel wisten we, dat Tersteeg zwaar ziek lag en
vreesden wij zelfs, dat hij nooit meer tot werken in staat
zou zijn, maar dat deze ziekte zoo snel en zoo plotseling
een einde aan zijn leven zou maken, had geen onzer
kunnen denken.
In den vroegen ochtend van Maandag 5 Februari was
Tersteeg ingestort. Hij kon mij toen nog telefonisch een
enkele aanwijzing geven voor de bestuursvergadering
van de A. P. van dien dag, en reeds dadelijk zeide mij
zijn gebroken stem, dat Tersteeg erg ziek moest zijn.
Voor het laatst had ik zijn stem gehoord...
Wij kunnen het ons eigenlijk op dit moment nóch op
de redactie van het Handelsblad, nóch in de A. P. als
volle droeve werkelijkheid voorstellen, dat de chef van
„Binnenland", de voorzitter der vereeniging, is heengegaan.
Want hoe is Tersteeg geweest een voorbeeld
van forsche kracht ondanks het klimmen der jaren, een
man, terecht trotsch, dat hij niet behoefde te buigen
voor den naderenden ouderdom, een en al vitaliteit en
onverzwakt in het dagelijksch leven en werken. Het oog
vol felle tinteling, het woord wel eens zonder breidel,
doch altijd op den man af en recht uit het hart. Collega
Von Balluseck heeft op „Zorgvlied" Tersteeg vergeleken
bij den stoeren zeevader, die op de oude vloot jongmaatjes
wegwijs placht te maken, het type van den zeeman
van ruwen bolster, maar gouden inborst. Ik geloof,
dat dit beeld heel raak is geweest. Tersteeg kon op de
redactie niet zelden met een heftig woord iemand den
goeden weg wijzen, opponeeren tegen wat hem niet aan-
Tersteegs laatste kiek.
Op het Kring-diner bij het 50-jarig bestaan.

34 DE J O U R N A L I S T
stond. Wij wisten dwars door die woorden heen de motieven
te vinden en te waardeeren. Zoo kon hij velen
tot leidsman zijn.
Nu is er een groote leegte gekomen op het bureau
Binnenland en die leegte zal er heel lang blijven. Een
open plaats, gelijk alleen iemand kan achterlaten, die
inderdaad een figuur is geweest, een figuur van formaat.
Voor „De Amsterdamsche Pers" beteekent het heengaan
van Tersteeg tot in den ruimsten zin des woords
een onoverkomelijk verlies, — wij stonden en staan geslagen.
Een éénheid vormden zij, Tersteeg en A. P., van
oudsher reeds, en de laatste jaren opnieuw bezegeld. Een
zeldzame gave bezat hij om onze besprekingen, in het
bijzonder ook die in het bestuur, in goede banen te leiden.
Zijn kantige opmerkingen, rake conclusies, kernachtige
samenvattingen, — zijn volkomen beheersching
van alle geledingen van ons vak en zijn voortreffelijke
journalistieke beginselen, maakten hem tot den voor ons,
Amsterdammers, aangewezen en onbetwisten leider.
Geen werk voor de A. P. is hem ooit teveel geweest en
naar buiten heeft hij niet alleen de vereeniging, maar de
gansche journalistiek bij tal van gelegenheden met eere
mogen vertegenwoordigen. Zijn woord had allerwegen
gezag.
Wel zeer zullen wij in ons bestuur, in onze vereeniging
en in onze stad, een man als Tersteeg lang en heel lang
missen
Den 20en hebben wij den voorzitter der A. P. op zijn
laatsten gang vergezeld en 't deed goed te zien, dat de
collega's in zóó grooten getale gekomen waren om Tersteeg
ten grave te brengen. Door den gloed van de voorjaarszon
sneed nog de koude wind van den laten winter,
— zoo greep ook ons allen dien middag de rouw in het
levende hart.
Namens het Handelsblad heeft de hoofdredacteur in
de aula gesproken; de gevoelens van de A. P. wist collega
Van den Bergh kort maar treffend te schetsen; diep
bewogen heeft voor den Kring Tersteeg's vriend van
lange jaren, Kouwenaar, het woord gevoerd, en er waren
sprekers van de R. K. Journalistenvereniging in N. H.
en van het „Tooneelverbond". De groeve ging schuil
onder kransen en palmen van de krant, de A. P., den
Kring, de Haagsche collega's, bloemen en groen door
velen ten afscheid gezonden
Wij van de A. P, zullen Tersteeg niet vergeten; de
herinnering aan deze figuur blijft onverzwakt onder ons
leven! S. DE VRIES.
* * *
Van drie zijden ontvingen wij, spontaan, een
stukje ter eere van Tersteegs gedachtenis. Wél een bewijs
hoe hij leefde onder ons; hoe hij er een plaats had.
En daarom plaatsen wij die stukjes alle-drie, het met
weemoed betreurend, dat wij verhinderd waren bij de
begrafenis tegenwoordig te zijn, en de verklaring afleggend,
dat ook wij den goeden vriend en bekwamen collega
die èn in de Nederlandsche én in de Indische journalistiek
zulk een eervolle plaats heeft bekleed, niet zullen
vergeten.
STOPPERS. De Almonach de Gotha
is nog steeds niet erg bij over de Nederlandsche pers:
]ournaux et feuilles period. 1922. La Haye: Nederl. Staats-
Courant (offic.); Vaderland (lib.), Avondpost, Nieuwe Courant
(lib.), Haagsche Courant, Nederlander (chrét.-hist), Nieuwe Haagsche
Courant (anti-révolut.), Residentiebode (cath.), Vooruit (soc.)
— Amsterdam: Algemeen Handelsblad (lib.), Telegraaf, Tijd (cath.)
(tous 2 fois p. j.), Courant-Nieuws van den Dag (lib.), Amstelbode
(cath.), Amsterdammer (chrét.), Standaard (anti-révolut.), Tribune
(commun.), Volk (soc). — Arnhem: Nieuwe Courant (lib.), Dagblad
(anti-révolut.), — Bois-le-Duc: Prov. Nd.-Brabantsche Courant,
Volkskrant (cath.). — Delft: Courant, Nieuwe Courant (cath.). —
Dordrecht: Courant. — Groningue: Provinc. Courant (lib.), Gr.er
Dagblad, Nieuwsblad van het Noorden. — Harlem: Oprechte Courant,
Dagblad. — Leeuwarde: Courant. — Leyde: Courant (cath.),
Dagblad. — Maéstricht: Limburger Koerier (cath.). — Nimègue:
Gelderlander (cath.). — Rotterdam: Maasbode (cath.), Nieuwe
R.sche Courant (lib.) (tous deux 2 fois p. j.), Dagblad, R.er (antirévolut.),
Nieuwsblad, Voorwaarts (soc). — Utrecht: Centrum
(cath.), Stichtsche Courant, Dagblad (lib., deux fois p. j.) (tous
les autres journ. quot.).
NOG EENS : DE SCHRIJFWIJZE VAN DE NEDERLAND­
SCHE TAAL.
In De Journalist heeft het niet aan pogingen ontbroken,
om zuivering te brengen in de schrijfwijze van de Nederlandsche
taal, aan welke zuivering de journalisten zoo
ontzaggelijk veel kunnen bijdragen, daar zij in den dagelijkschen
voorraad lectuur van het Nederlandsche volk
door de tallooze periodieken van dag- en weekbladen
een zoo aanzienlijk deel ter hunner beschikking hebben.
Het lijkt intusschen wel, of de strijd tegen de ongerechtigheden
in het schrijven van de eigen taal een hopelooze
arbeid is. Elke onderdompeling van de taaibedervers in
een zuiver Nederlandsch bad, in de vorige eeuw door
Marcellus Emants den verknoeiers toegediend, in onzen
tijd herhaald door Henri Polak, Charivarius e.a., lijkt
alsof er een ,,douche" stroomt door een bodemloos vat.
Toen het gewichtige tijdstip was aangebroken, 1 Juli
1869, waarop de Nederlandsche dagbladpers bevrijd
werd van den knellenden zegelband, schreef de Arnh. Ct.
een artikel, waarin de redactie met een herinnering aan
haar verleden, een nieuw programma aankondigde. Zij
beloofde een echt Hollandsche krant te zullen blijven,
zich voornemende Hollandsch te spreken en te schrijven.
Zij hoopte hare schoone moedertaal in eere te houden.
(En nu lette men er op, hoe de redactie toornt tegen
uitdrukkingen, die — alhoewel het geschrevene reeds
65 jaar oud is — toch nog welig voorttieren bij onze
collegas en andere schriftmisbruikers). De Arnhemsche
schreef:
„Hoe ingenomen zij met iets wezen mocht, hoe groote
voorkeur zij aan iets mocht geven, nooit zou zij voorliefde
voor iets uiten. Al zou zij soms struikelen en vallen,
omdat haar iets merkwaardigs in het oog viel, zij
zou zich steeds (niet immer) voor opvallen trachten
te hoeden. Waarvoor zij geschikt moge zijn, voor germanismen
verklaarde zij zich niet geëigend. Haren tijd
zou zij altoos pogen nuttig te besteden, maar niet te benutten.
Hare toeneming zal geen toename zijn, en zij
hoopt van hare abonnenten geen afneming (vooral geen
afname) te zullen bespeuren. Men vreeze niet, dat hare
opneming ook een opname zal zijn. Personeel zal zij
somwijlen niet kunnen nalaten te wezen, omdat zij zich
veelal met personen zal moeten bezig houden, maar met
persoonlijkheden (b.v. met de persoonlijkheid Heemskerk
Az. of de persoonlijkheid Hoffman) 1 ) zal zij hare lezers
nooit ergeren. Het zou haar uiterst verwonderen en leed
doen, wanneer men haar ooit op een immer betrapte 2 ).
Zij neemt zich voor steeds Hollandsch en geen Duitsch
te schrijven, ook al heeft zij de grootste haast om niet
te laat voor den post te komen, want zij meent, dat een
krant, die hare moedertaal verstaat, goede Hollandsche
woorden en uitdrukkingen genoeg in voorraad heeft, om
geen Duitsche voorradig te behoeven te hebben."
Aldus sprak de Arnhemsche Ct. van 1869 3 ) op den
eersten dag harer mondigheid, ten opzichte van het gebruik
der Nederlandsche taal haar goede voornemens
uit. En nog altijd wordt onze moedertaal ontsierd door
die Duitsche woordvormen. Een vereeniging die zich
ten doel stelt een groote schoonmaak te bevorderen in
de schrijfwijze van de Nederlandsche taal, zou een verdienstelijk
werk verrichten.
Er ware bovendien nog wel eenige uitbreiding aan den
inhoud van het bekende boekje der N. R. Ct. te geven,
bijv. aan het misbruik van vreemde woorden, dat ten spijt
van Dr. H. Polak, Charivarius en indertijd van Mare.
Emants, nog maar steeds voortwoekert. Om maar enkele
barbarismen te noemen :hoe dikwijls ergert men zich,
vaak zelfs bij wetenschappelijke schrijvers, aan de schrijfwijze
per sé, alsof de Latijnen het scherpe accent gekend
hadden; aan uithangteekens, als bijv. aan den gevel van
een kappers winkel in Den Haag: „coiferie"; aan de
namen van hotels en koffiehuizen, om mij alleen tot Den
Haag te bepalen, de cafés de la paix, la Espérance, Zur
Krone, Old Dutch, de Corners en de Cornerhouses, welke
laatste naam zóó mooi wordt gevonden, dat er zelfs

een koffiehuis met dien naam prijkt in een straat, waar
geen hoek te bekennen valt!
Dat van journalistieke zijde ook wel iets gedaan zou
kunnen worden, heeft de N. Rott. Ct. bewezen door bovenbedoeld
boekje uit te geven, waarvoor de bouwstoffen
al sinds jaren verzameld werden door redactieleden van
dat dagblad, met het doel de kranten te zuiveren van ongerechtigheden
in de schrijfwijze van goed Hollandsen.
Wij hebben dat boekje, waarvan reeds een 3de druk verscheen,
wel niet met voldoening van wege de vele barbarismen,
die er in vermeld worden, doch met groote
belangstelling gelezen, omdat het een uitnemende leiddraad
is niet alleen voor de kranten, in 't bijzonder voor
de correctoren aan die kranten, maar ook in de bureaus
van uitgevers van boeken, periodieken en geschriften,
waarvan de schrijvers meer tijd voor denken en voorbereiding
hebben dan de haastige scribenten der dagbladpers.
Wij verwachten dan ook, dat de 4de en volgende
drukken van „taalkundige en andere wenken"
niet meer den titel zal dragen „voor medewerkers en
correspondenten van de N. R. Ct-", maar „voor het Nederlandsche
volk".
Wat de kranten betreft, zal het kwaad niet eer grondig
uitgeroeid kunnen worden, alvorens meer zorg en
meer eischen gesteld zijn aan de opleiding van de correctoren,
die de ongerechtigheden laten doorglippen.
Niet alleen de keuze van de woorden, doch ook de
zinsbouw laat vaak veel te wenschen. Hoe zeer wordt
onze taal verslapt door het nog steeds voortwoekeren in
dagbladen en periodieken van het lamlendige passivisme,
dat alle spierkracht en flinkheid er aan ontneemt door
het veelvuldig gebruik van den lijdenden vorm met het
voorzetsel door. Bij voorbeeld: besturen van colleges,
die een besluit nemen, verzuimen de gelegenheid om
ook in hun taal mannelijke kracht te toonen, als zij
schrijven en, wat erger is, in honderden bladen verspreiden:
door den gemeenteraad is dit of dat besloten,
door het Prov. kerkbestuur van Overijsel zijn die of die
tot de Evangeliebediening toegelaten; in plaats van „die
besturen hebben besloten, enz.". Zelfs de manhafte politie
toont haar slapheid, door te verkondigen bijv. „door
de politie te Utrecht is in hechtenis genomen die of die".
Wij willen het hierbij laten, merken alleen nog op, dat
de weifelende houding van de regeering ten opzichte
van de spelling er veel toe bijdraagt, om een ieder te
laten schrijven wat hem voor den mond komt.
DE J O U R N A L I S T 35
P. A. HAAXMAN.
1
1 In die dagen zeer veelvuldig ter sprake komende politieke personen.
2
) Al deze germanismen waren aan dagbladen ontleend, die er te
keur en te keus meê doorregen waren.
'•! Wel wat boud! De Arnhemsche schijnt toen een buitengewoon
goeden corrector te hebben gehad.
STOPPERS.
De Perspenning.
Onze collega Brusse heeft eens verhaald, hoe hij door
Herman Heyermans ten eten gevraagd werd in zijn
kamer aan de Albert Caypstraat. Heyermans was de
invitatie vergeten en lag nog te bed. Geen nood, hij
-ou wel even wat halen. In een'oude kamerjapon, waar
de bretels onderuit bengelden, op sloffende pantoffels
en gewapend met een melkkoker, ging Heyermans de
straat op. Doch juist zou er een feestelijke schuttersoptocht
passeeren en de politie hield hem tegen. Maar
de groote Samuel Falkland liet kalm zijn perspenning
zien en moest worden doorgelaten. Ondanks zijn merkwaardige
costuum en ongeschoren wangen.
(Uit: Amsterdam, door Piet Bakker en J. C. E. Sand).
HET VOORBEHOUD. - WAT IS SENSATIE?
Het hoofdartikel in De Journalist van 18 Januari j.1.
heeft —zooals gewoonlijk met dat, wat onze Redacteur
schrijft, het geval is — de aandacht getrokken. Immers
het behandelt een onderwerp, dat den journalist zeer gemeen
is.
„Het Voorbehoud" betrof sensatie. En het artikel was
een betoog tegen te veel sensatie. Het was derhalve
naar zijn inhoud ook zeker niet sensationeel en het herinnerde
zelfs niet aan den flierefluiterschen vrijbuiter,
dien onzen voorzitter eigener getuigenis (zie pag. 10
van het reeds genoemde nummer) eens was, voor hij
ouder, gematigder en bezadigder werd. Maar juist van die
ouderen, wien door ervaring bezonkener en gematigder
oordeel gewerd, mogen wij verwachten een positief
woord. En dit heb ik, het zij in bescheidenheid vastgesteld,
in het artikel van onzen Redacteur niet kunnen
vinden. Hij maant tot matiging, maar vermijdt een scherpe
kwalificatie van datgene, waartegen hij zich keert.
Sensatie heeft epitheton gezond blijkbaar noodig om
haar nog eenigszins aannemelijk te maken. En toch hebben
wij hier te doen met het meest betrekkelijke begrip,
dat slechts denkbaar is. Sensatie zou een vorig geslacht
hebben genoemd de wijze, waarop thans de soliedste bedrijven
adverteeren. Vroeger zei men wat smalend:
Goede wijn behoeft geen krans. Wie zou deze zegswijze
nu nog in practijk durven brengen? En wie zou nu nog
een krant durven uitgeven met kolom na kolom vlak
zetsel, spaarzaam door een bescheiden rubriek-kopje onderbroken
en slechts bij hooge uitzondering door een
even bescheiden kopje boven een bericht. Toch zou
vrijwel ieder journalist van voor 20 jaar, die sindsdien
geen krant meer had ingekeken, ook de degelijkste van
onze dagbladen bij eersten oogopslag voor een advertentie-orgaan
en in elk geval voor een sensationeel boulevard-prul
houden!
Wij leven nu eenmaal in een felleren tijd met fellere
uitdrukkingsvormen dan die van vóór den oorlog. Meneer
Coolen mag dat onprettig vinden, maar hij zal er
aan moeten wennen — is trouwens op litterair gebied
zooiets, zij het dan meer naar den inhoud, waarschijnlijk
wel gewend ook. Wij zoeken naar een nieuwen stijl,
ook in de journalistiek. Uitwassen blijven daarbij natuurlijk
niet uit maar men kan ze zonder meer niet
rangschikken onder het begrip (ongure) sensatie, terwijl
er feitelijk sprake is van een aesthetisch geschilpunt.
De reclame-menschen, die ons in menig opzicht vóór
zijn geweest, hebben destijds de leuze aangebeden:
„Waarheid in de reclame".
Waarheid in de journalistiek! Dit alleen moet naar
mijn bescheiden meening ons streven zijn. Als sensatie
(in de onaangename beteekenis) mogen we slechts qualificeeren,
wanneer er sprake is van klaarblijkelijke misleiding,
van het opzettelijk debiteeren van halve of verdraaide
waarheden of van het geven van onnoodige ongezond
prikkelende bijzonderheden; een en ander gewoonlijk
dan op in het oog springende en door uiterlijke
verzorging de aandacht trekkende wijze. Deze soort
sensatie, ik stem het toe, is een deel van onze pers niet
vreemd, en wie daartegen den openlijken strijd aanbindt
doet een verdienstelijk werk.
Die andere sensatie, dat marktschreeuwerige, is zoo
erg niet. Zij is de weerspiegeling van een gebrek aan
beschaving, dat tenslotte zich zelf wreekt.
Het leek mij gewenscht, dat wij ook in ons Orgaan
op het probleem: Sensatie wat dieper ingingen. Daartoe
is het artikel van onzen voorzitter een gaarne door mij
aangegrepen gelegenheid geweest.
JAN UBINK.
Een kort bescheid aan onzen Groningschen collega
Ubink, wien wij voor zijn bijdrage dank zeggen.
Hij had van ons een meer „positief woord", een
„scherper kwalificatie" verwacht inzake het begrip sen-

36 DE J O U R N A L I S T
satie. Hier moeten wij ons onbevoegd verklaren. Precies
omschrijven, precies de grens afbakenen kunnen wij niet.
Zoeken we in de woordenboeken, dan wordt het begrip
nog al onschuldig omschreven. Van Dale b.v. verklaart
het als „algemeene beweging, indruk, opzien, opschudding",
en natuurlijk zit dit er in. Maar het kenmerkende
van sensatie in de journalistiek is toch eigenlijk dit, dat
door de wijze van meedeelen, beschrijven, publiceeren het
medegedeelde óf van karakter verandert, óf in beteekenis
toeneemt (erger schijnt dan het is) of door de
vermelding van allerlei détails den goeden smaak kwetst
of een zeker gevaar doet ontstaan. Van dit alles zit
er iets in.
Wij zijn het niet met collega Ubink eens, dat in sensatie
„klaarblijkelijke misleiding" zou moeten zitten, of
„het opzettelijk debiteeren van halve of verdraaide waarheden".
Naar onze meening is de opzettelijke misleiding aan
sensatie als regel vreemd; het kenmerk er van is wèl
om het publiek iets smakelijks, iets inslaands, iets gedetailleerd!
op reportage-gebied vóór te zetten. Hier zit
geen opzet van misleiding achter, maar de misleiding kan
er uit ontstaan door de wijze, waarop iets wordt bewerkt
en gepubliceerd. Daarom vinden wij ,,het marktschreeuwerige",
dat gebrek aan beschaving verraadt, wel degelijk
erg, en geenszins onschuldig.
Hegel heeft geleerd, dat alle dingen aan een maat
gebonden zijn en dat door kwantitatieve overschrijding
van die maat de zaken een ander karakter kunnen krijgen,
dan ze eigenlijk hebben. In het licht van deze stelling
moet men de journalistieke sensatie beschouwen.
Dan zal men toegeven, dat ook „aesthetische" uitspattingen
tot sensatie kunnen leiden en daardoor tot een indruk
op het publiek, die in strijd is met de waarheid, de
werkelijkheid.
„VERSLAGGEVERS".
In de Haagsche Post troffen wij onlangs het volgend
ingezonden stuk aan van mr. J. van Binsbergen:
„Wie regelmatig min of meer belangrijke vergaderingen bezoekt,
zal'wellicht mear dan eens hebben bemerkt, dat jonge lieden, welke
zich kennelijk in het bezit van een officieele perskaart verheugen en
uit dien hoofde de vergaderingen trachten te „verslaan", zich een
plaats hebben weten te veroveren op eenigen afstand van de officieele
perstafel. Niet steeds is deze isolatie het gevolg van plaatsgebrek
aan de perstafel. Eerder schijnt zij vrijwillig te zijn gekozen
door sommige journalistieke broekjes. Terwijl andere verslaggevers
hun potlooden over het papier doen flitsen, zitten de bewuste
jongelui ginnegappend door de zaal te turen, wisselen knipoogjes
her- en derwaarts, kortom doen alles, behalve „verslaan". Hun
sloome passiviteit lost zich evenwel op in een bewonderenswaardige
activiteit, zoodra zij bemerken, dat de welsprekendheid van
den redenaar aan het tanen gaat. Gij kent waarschijnlijk de symptomen
van op-hun-laatste-beenen-gaande oratoren? Hun fiere blik
wordt matter, slechts hortend en stootend nog komen hun woorden
aanwentelen, een kuchje doet zich hooren, zij draaien nerveus met
het blaadje, waarop de laatste zinnen van hun rede geschreven
staan. Kortom het einde hangt zwoel in de zaal. Op deze symptomen
hebben de jongelui gewacht. Hun zenuwen spannen zich tot
het uiterste. Wanneer de stem des sprekers daalt, zoodat ieder het
slotwoord verwacht, veeren zij op. Helaas, nog was dit niet het
einde. Zij gaan weer zitten. Het ópveeren wisselt zich nog enkele
malen af met een stunteliq weer-zitten-gaan. Doch nu is werkelijk
de laatste zin aangegleden en vriendelijk glimlachend dankt de redenaar
zijn toehoorders voor het aanzwellende applaus. Deze glimlach
is voor de, nu tot uiterste activiteit geraakte, reporters het sein tot
een verwoeden overval op den niets kwaads vermoedenden, integendeel
dankbaren man achter den lessenaar. Vol waardeering hebben
we 's mans wijze woorden beluisterd en met angst in het harte vragen
wij ons af, waarom toch deze onverhoedsche overval moet geschieden.
Geen onvertogen woord kwam over sprekers lippen. Zelfs
Göring zou, zonder zich te ergeren, deze woorden hebben kunnen
beluisteren. De als verslaggevers vermomden blijken brutale zakkenrollers
te zijn. Terwijl de een zijn handen op de magere schouders
van den spreker legt, grist de ander, die kennelijk mede in het complot
is, iets uit de handen, die nauwelijks den lessenaar hebben losgelaten.
Verschrikt ziet de spreker om naar het woeste tweetal, dat
inmiddels met een nauwelijks onderdrukt vreugdegehuil zijn zitplaatsen
weer opzoekt, in triomf de buitgemaakte op schrift gestelde redevoering
meedragend. Nog nimmer zag ik een spreker bezwaar maken
tegen dit onhebbelijke optreden. O zeker, ik weet wel het gaat in
werkelijkheid iets anders dan ik u in het voorafgaande schilderde.
Men vraagt den redenaar toestemming het papier te mogen mede-
nemen. Maar wordt het geheel daar door soms minder onhebbelijk?
Waartoe dient deze journalistieke klaplooperij? Bestaat er niet iets
als een journalisten-eer? Ik kan mij voorstellen, dat iedere krant
gaarne een juist weergegeven verslag opneemt. Ik kan mij ook
voorstellen, dat door inzage (lees klakkeloos overschrijven) van de
op schrift gestelde rede de taak van den verslaggever zeer wordt
vergemakkelijkt. De op zijn gemak gestelde verslaggever zou in dat
geval echter beter doen thuis te blijven en niet door zijn nuttelooze
aanwezigheid, gepaard gaande met bovenvermelde grapjes tijdens
de passiviteitsperiode, de aandacht van het publiek af te leiden. En
tenslotte is het geen fair-play tegenover de overige verslaggevers,
welke hun taak wèl serieus opvatten. En dat zijn ze gelukkig allen,
op de gewraakte uitzonderingen na. Zou de redactie, welke de gesignaleerde
krullenjongens uitzendt, weten op welke goedkoope wijze
de knapen aan hun stof komen? Is het „verslaan" van vergaderingen
niet bedoeld als een leerschool voor in opeliding zijnde journalisten
en wat komt daarvan terecht wanneer de leerlingen op deze wijze
hun taak vervullen? Een afstraffing ware hier, mede in verband met
de gemoedsrust van de gehinderde sprekers, naar mijn meening zeer
zeker op haar plaats."
* * *
Een bekend en ervaren collega, die een belangrijke
positie in ons beroep bekleedt, vestigde op bovengestaand
stuk onze aandacht met de volgende woorden:
„Zoudt gij ingesloten stuk van mr. J. van Binsbergen
uit de Haagsche Post niet eens in De Journalist overnemen?
Wat daarin opgemerkt wordt, heeft mij al minstens
twintig jaar op vergaderingen geërgerd. Vroeger
waren alle verslaggevers consciëntieuse menschen. die
hun best deden een zoo goed mogelijk verslag van de
vergadering samen te stellen. Den laatsten tijd zijn dat
maar al te vaak onverantwoordelijke ventjes, die er maar
een beetje met de muts naar gooien en hun best doen
met zoo weinig mogelijk werk ervan af te komen. Vroeger
bleven verslaggevers ook, gelijk vanzelf spreekt, als
er na de vergadering debat was, wel wetende, dat daarin
soms het belangrijkste van de geheele vergadering gelegen
was. Tegenwoordig ziet men slag op slag na het
min of meer geslaagd verslag van een speech vermeld:
na eenig debat werd de vergadering gesloten. Het zou
werkelijk niet kwaad zijn, wanneer ter bevordering van
een hoogere opvatting van ons mooie vak zoo'n stem
uit het publiek ook eens onder ons gehoord werd.'
Wij herinneren er aan, dat wij reeds enkele jaren geleden
hier gewezen hebben op het meer en meer insluipende
kwaad, om redevoeringen in extenso te vragen, en
ze dan geheel of ten deele af te drukken, inplaats van
ze behoorlijk te verslaan. Intusschen kunnen de leiders
der bladen in dit opzicht wel het goede doen. Het komt
er maar op aan, wien ze als verslaggever uitzenden en
welke opdracht ze mee geven. Wij hopen over dit onderwerp
binnenkort eens uitvoeriger te schrijven.
STOPPERS. Uit een circulaire.
Uit een circulaire, waarin ten behoeve van De Rotterdammer
een leening van ƒ 150.000 wordt aangekondigd
(bedoeld als aflossing van vroegere leeningen tegen
een hooger rente-type) knippen wij:
„Het economisch suces van De Rotterdammer is zeker
voor een groot deel te danken aan het hand aan hand
gaan van centralisatie en decentralisatie. De centralisatie
blijkt hieruit, dat thans in 't bezit der „NV. Dagblad
De Rotterdammer" zich bevinden meerdere Christelijke
dagbladen. Het is duidelijk, dat op deze wijze groote
sommen bespaard worden aan bedrijfskosten, vallende
op redactie, administratie en techniek. De technische
inrichting voldoet aan de modernste eischen. Totaal
zijn geplaatst een zestigtal machines, w.o. twee
groote rotatie-inrichtingen met toebehooren. Van het
maatschappelijk kapitaal is ƒ 358.000.— geplaatst. Over
de jaren 1927 t/m 1933 was de winst achtereenvolgens
ƒ 61-103.71, ƒ 58.012.47, ƒ 65.151.33, ƒ 76.810.69,
ƒ 75.879.81, ƒ 62.287.09 en ƒ 59.375.98. Men ziet uit
deze cijfers de stevige positie van de onderneming. Zelfs
in deze conjunctuurcrisis is de winst vrij stabiel gebleven.
Op een stevigen grondslag bouwen wij rustig verder."

AFDRUKKEN VAN OPRUIENDE TAAL.
Uit de Memorie van Antwoord van den Minister van
Justitie, aan de Tweede Kamer, inzake het wetsontwerp
tot bescherming der openbare orde.
,,Wie opruiende uitlatingen of geschriften van anderen
afdrukt, maakt zich niet schuldig aan verspreiding in den
zin van artikel 132 W. v. S. Onder „verspreiding" in dit
artikel valt toch alleen het in omloop brengen van exemplaren
van het oorspronkelijk geschrift. Wel kan het afdrukken
onder omstandigheden weder een zelfstandige
opruiing vormen in den zin van artikel 131.
Men denke in dit verband bijv. aan het juist onlangs
op voorstel van den heer Aalberse c. s. gewijzigde Reglement
van Orde van de Kamer. Ingevolge den nieuwen
tekst kan de Voorzitter een lid, dat zich schuldig maakt
aan opruiing in een redevoering ter openbare vergadering,
in de gelegenheid stellen de betreffende woorden
terug te nemen. Zij worden dan in het stenographisch
verslag niet vermeld. Ook kan de Voorzitter zelf, onder
bepaalde voorwaarden, een opruiend gedeelte van een
redevoering uit het stenographisch verslag weren. Indirect
ligt in zoodanig terugnemen of weren opgesloten,
dat de algemeene bekendmaking van de woorden met
opruiend karakter ongewenscht wordt geacht. Indien de
correspondent van eenig dagblad deze gedeelten van
de redevoering nu toch in zijn courant doet opnemen, al
dan niet in vekorten vorm, is toepassing van artikel 131
zeker niet onder alle omstandigheden uitgesloten. Men
bedenke, dat opneming van de opruiende woorden in een
groot dagblad aan die woorden in het algemeen grootere
bekendheid geeft, dan vermelding in het stenographisch
verslag. Uiteraard zal bij de beoordeeling, of artikel 131
toepasselijk is, op de wijze van weergeven van het opruiend
gedeelte van de rede en op een wellicht volgende
bestrijding moeten worden gelet Ook de verspreiders
van het dagblad zullen, in het bijzonder indien dit bij
herhaling in overtreding is, onder omstandigheden onder
artikel \32nieuw vallen; wel zal natuurlijk in de eerste
plaats een vervolging tegen schrijver en verantwoordelijken
redacteur worden ingesteld.
Intusschen betreft het hier, gelijk uit het voorgaande
blijkt, niet een nieuwe strafbaarstelling, doch een verantwoordelijkheid,
welke onder de geldende wet, althans
voor schrijvers, redacteuren, drukkers en uitgevers, in
gelijke mate geldt."
REIZEN IN HET BUITENLAND.
De leider van den Regeeringspersdienst schreef ons
onlangs het volgende:
,,De vorige maand hebben eenige Nederlandsche journalisten
op uitnoodiging van de Duitsche Reichsbahn
een rondreis gemaakt door het Beiersche hoogland. Ik
weet niet in hoeverre de Nederlandsche Journalistenkring
hiermede bemoeienis heeft gehad. Ook echter indien dit
niet het geval mocht zijn, meen ik er goed aan te doen
er de aandacht op te vestigen, dat bij die gelegenheid
onder meer een bezoek aan München is gebracht en een
lunch ten Raadhuize aldaar is aangeboden, waartoe ook
de Nederlandsche consul aldaar werd uitgenoodigd. Dit
is telefonisch geschied, omdat men ten Raadhuize pas
kort te voren bericht over de. reis had ontvangen. De
consul aldaar had zelfs in het geheel geen aankondiging
gekregen van de journalistenreis, zoodat hij geen enkele
voorbereiding heeft kunnen treffen en heeft moeten volstaan
met een begroeting van de heeren aan het station.'
Gaarne maken wij er, namens den Regeeringspersdienst
de journalisten, of, liever de leiders van dergelijke
dienst, de journalisten, of, liever de leiders van dergelijke
genheid in het Nederlandsche belang is, tijdig de betrokken
Nederlandsche vertegenwoordigers en autoriteiten
van vorengenoemde persreizen in Duitschland te verwittigen.
Met de bovenbedoelde reis heeft het Kringbestuur
niets te maken gehad.
DE J O U R N A L I S T 37
Nederlandsch-Indië.
DE INDISCHE PERS.
De correspondent van Handelsblad te Batavia schrijft
het volgende:
Het vraagstuk van de verhouding tusschen pers en overheid is in
Indië evenmin nieuw als elders. Het is op dit oogenblik hier zelfs
bepaald urgent door allerlei oorzaken, zoowel van zakelijken als
van persoonlijken aard, oorzaken, die deels in Indië en deels daarbuiten
liggen. Alleen optimisten kunnen dit feit beschouwen als een
hulde van overheidswege aan de Indische pers. Er is in den grond
van de zaak nog maar heel weinig verandering in de verhouding
tusschen overheid en pers, hoeveel er naar het uiterlijk anders
moge zijn. ,
Wèl is het karakter van de Indische pers veranderd, maar klaarblijkelijk
ziet de overheid haar nog altijd veel meer als een lastige
indringster, een op zijn best onvermijdelijk en in zijn gevolgen zooveel
mogelijk te beperken kwaad, dan als een maatschappelijk instituut
met zijn aangename en onaangename zijden, die men heeft te
accepteeren en waarvan men eenerzijds een zoo goed mogelijk gebruik
maakt en anderzijds eventueele schadelijke gevolgen tracht te
ondervangen door overleg in redelijkheid.
Men weet, dat ten tijde van nog nauwelijks 25 jaren geleden het
„perskwaad", voor zoover het bestond — toen practisch nog maar
uitsluitend in den vorm van de uitgifte van Europeesche dagbladen
— voornamelijk werd bestreden door eenerzijds de pers zooveel
mogelijk te negeeren en voor het overige de straffende hand der
officieele gerechtigheid zwaar te laten neerkomen op onwelgevallige
journalisten.
De oude tijd.
In heel dit land met zijn geweldige afmetingen was de pers het
eenige orgaan van openbare critiek op de overheid en zij maakte
van die positie een ruim gebruik. Ook wel een ongepast gebruik;
vele ouderen onder de koloniale Nederlanders kunnen daarvan meespreken.
Ik geloof dat, wanneer men in alle objectiviteit een rekening
zou opmaken, de verdiensten van deze, niet zelden met smaad
en grief genoemde „Indische" journalistiek, toch nog een aanzienlijk
debetsaldo zou opleveren.
Buitenzorg kende slechts de officieele instanties voor het bepalen
van gelijk of ongelijk der locale overheden en een request, waarop
men na een jaar antwoord kreeg of misschien heelemaal geen, was
het eenige middel dat de burgerij ten dienste stond om te wijzen op
b.v. zeer evidente misvattingen van locale overheden. Is het wonder
dat de publieke opinie, weerklinkend in de pers, soms een nogal
rauw geluid liet hooren om toch vooral verstaan te worden? Overigens
waren de heeren vrijbuiters onder elkaar en dat droeg ook niet
bij tot een spoedige officieele erkenning. De eenige gevallen, waarin
de overheid de pers au sérieux nam waren, als zij er in slaagde, den
een of anderen cribent voor den rechter te brengen.
Dit alles is in belangrijke mate veranderd. De Volksraad is ingesteld.
Hij heeft voor een groot deel de taak der pers overgenomen,
maar er bestaat een veel sterker wisselwerking tusschen de volksvertegenwoordiging
en de kranten dan in de Staten-Generaal. Naast
de Europeesche dagbladpers kwam de Inlandsche met een zeer sterken
politieken inslag, maar wat haar nieuwsvoorziening en dus ook
wat haar critiek betreft, grootendeels drijvend op het materiaal, dat
de Europeesche pers fourneert. Men moet zich daarbij echter niet
de voorstelling maken, dat de inheemsche krantjes critische opmerkingen
aan de Europeesche dagbladen ontkenen, maar veeleer, dat
ze allerlei berichten en beschouwingen gebruiken als een springplank
voor hun critiek.
De Europeesche pers werd inmiddels erkend als een instituut,
waarmede nu eenmaal rekening moest worden gehouden en speciaal
tijdens de landvoogdij van den heer De Graeff nam het officieele
en rechtstreeksche contact tusschen de Europeesche pers en de
regeering vrij plotseling een grooten omvang. Tijdens de nieuwe
landvoogdelijke periode is dit contact gehandhaafd gebleven; de
Gouverneur-Generaal De Jonge is zeer toegankelijk voor perslieden.
De periode, die door den heer De Graeff is ingezet met de persconferenties
die, al werden ze geen succes, uitgingen van een gezond
beginsel, n.1. dat van erkenning van de waarde van den arbeid der
pers en de noodzaak haar, voorzoover mogelijk, tegemoet te komen,
kan men kenschetsen als het zoeken naar samenwerking en overleg
in het belang van de regeering en de dagbladen beide.
Het zou overigens natuurlijk niet van grooten werkelijkheidszin
getuigen wanneer men meende, dat aanstonds de juiste sfeer aanwezig
zou zijn en de goede vorm zou worden gevonden voor zulk
een contact. In Nederland groeide dit door de jaren heen en die
groei was zoowel geleidelijk als vruchtdragend. Hier in Indië met
zijn snel wisselende omstandigheden en personen is dit veel minder
eenvoudig.
Uit den aard der zaak zat reeds bij de instelling der persconferenties
destijds onder den vorigen gouverneur-generaal de gedachte
voor, dat het aldus mogelijk moest zijn, om de pers tot redelijkheid
en gematigdheid te bewegen, dus haar critische werkzaamheid jegens
de overheid zooveel mogelijk te beperken. Theoretische beschouwingen
over de persvrijheid en haar beperking hooren hier niet thuis
en dit te minder omdat zij feitelijk, althans wat de Europeesche
dagbladen betreft, nooit in het geding zijn gebracht. Maar dit belet
natuurlijk niet dat, toen zoowel de vorige als deze regeering dit
contact tot stand bracht en handhaafde, dit niet geschiedde pour

38 DE J O U R N A L I S T
les beaux jeus des journalistes. De inheemsche pers kan men hier
vrijwel buiten beschouwing laten, omdat zij voor het overgroote
gedeelte op de basis staat, dat het bestaande gezag zoo spoedig
mogelijk moet verdwijnen. Men kan dat deloyaal noemen en men
kan het ook als een natuurlijk verschijnsel beschouwen, maar in ieder
geval staat bij voorbaat vast dat men met deze heeren, gesteld al,
dat er mede te praten viel, toch geen resultaten zou bereiken. De
nauwkeurigheid van hun berichtgeving, de zuiverheid van hun beschouwingen,
het vermogen om zich objectief tegenover bepaalde
maatregelen te plaatsen, ontbreekt in dien kring vrijwel geheel en
de basis voor een contact is dus niet aanwezig.
Niet los van pionierstrijd.
De groote moeilijkheid, die zich met de Europeesche pers voordoet,
was in de eerste plaats, dat zij zich niet steeds en niet geheel
van haar nogal luidruchtig verleden, waarin vooropgesteld wantrouwen
jegens de daden der overheid eigenlijk richtsnoer waren,
wist los te maken, dat zij niet steeds in alle geledingen beschikte
over de juiste personen om dat contact te onderhouden, in één
woord, dat ze nog wat vreemd stond tegenover deze plotselinge
officieele belangstelling. Overigens hangt natuurlijk de vraag, of
dit contact leidde tot het gewenschte resultaat, in belangrijke mate
af van de vraag, wat men daarvan verwachtte.
Dat het onder geen omstandigheden ooit gelukt zou zijn, de
Indische publieke opinie, waarin hier de pers veel sterker verankerd
ligt dan de dagbladen in het moederland, te bewegen zich
neer te leggen bij de politiek van den vorigen landvoogd jegens
de inheemsche beweging, staat bij voorbaat als een paal boven
water. Toch heeft het contact er toe bijgedragen, dat die critiek
wel weer een heel ander karakter droeg dan zij tien jaar tevoren
zou hebben gehad. De afstand was echter te groot om hem geheel
te kunnen overbruggen en wanneer het inderdaad de bedoeling is
geweest, de pers toen in te schakelen als een orgaan ter toelichting
van regeeringsbedoelingen aan den kolonialen Nederlander, dan kan
men zeggen, dat het resultaat nihil is geweest. Wèl waren er perioden,
waarin de critiek een zeer bedaard karakter droeg — meestal
vlak na een persconferentie — maar wanneer de stemming dan
oversloeg was het resultaat des te pijnlijker. Wij gelooven niet, dat
Gouverneur-Generaal De Graaff is weggegaan met een hoogen dunk
van de Indische pers, die hem juist te meer teleurstelde naarmate
hij haar meer ter wille trachtte te zijn. Maar dit is veel meer een
vraagstuk, dat sociologen of psychologen moeten trachten op te
lossen dan politici, die, althans in Indië, van het karakter en de
functie der pers niet zoo goed op de hoogte zijn als men wel zou
wenschen.
Het is duidelijk, dat gevoeligheid voor perscritiek onafhankelijk
is van tijdsgewricht en plaats. Ook 25 jaar geleden zullen er landvoogden
geweest zijn, die nota namen van de pers en laat ons gemakshalve
maar aannemen, dat zij meestal verbaasd of geërgerd
waren en dat te sneller, naarmate ze sterker geïsoleerd waren in
den ivoren toren te Buitenzorg. Het zal nu wel niet anders zijn,
alleen vroeger achtte de Regeering perscritiek zoo ver beneden
haar waardigheid, dat ze er bij wijze van spreken geen woord aan
verspilde. Thans is dit wel gansch anders geworden. Er kan geen
twijfel aan zijn, of Buitenzorg volgt de pers met de grootste aandacht,
doch met geen ander resultaat dan een kwart eeuw geleden,
nl. verbazing en ergernis.
Nu komt daar nog bij, dat de omstandigheden er inderdaad toe
moesten leiden, dat de pers zich groote zelfbeperking oplegt. Ook
hier stuit men natuurlijk weer op de moeilijke vraag, wat daaronder
moet worden verstaan; daarover loopen de opinies ook nogal uiteen.
In het algemeen moet de indruk van iederen objectieven beoordeelaar
zijn, dat de Europeesche pers in Indië, naast de critiek op
allerlei betrekkelijk ondergeschikte punten, de Regeering in dezen
tijd zeer groote diensten heeft bewezen.
Het feit b.v., dat de commissie voor georganiseerd overleg bereid
bleek, de opvoering der korting over de ambtnaarssalarissen tot
25 % aan te bevelen, is voor het allerbelangrijkste deel een gevolg
van het feit, dat de Europeesche pers — geen uitzondering is mij
bekend — steeds en voortdurend het accent heeft laten vallen op
den nood der schatkist en de volstrekte noodzaak, om daaraan zooveel
mogelijk tegemoet te komen. Dat zij daarnaast, en soms met
groote kracht en felheid heeft gestreden tegen alles wat haar voorkwam
verkwisting te zijn, is de logische conseguentie geweest van
ditzelfde standpunt. In het algemeen gesproken — men moet hier
natuurlijk generaliseeren — verstaat de Indische pers in dezen
crisistijd haar maatschappelijke taak zeer goed en de regeering staat
bij haar wat dit betreft stevig in het krijt.
Dit bewind en de pers.
Hoe geheel anders intusschen is de opvatting der Indische regeering.
Het is volstrekt geen geheim, dat zij in de hoogste mate ontevreden
is over de Indische pers en dat het haar een bijna buiten
alle proporties gaande grief is, dat de bladen niet alles wat de
regeering wijst, wenschen te prijzen. Slechts in één opzicht ontmoet
de critische houding van de Indische pers bij haar geen overwegend
bezwaar, nl. wanneer deze uitlegt, dat men in Nederland zich
toch vooral niet te veel met de Indische zaken moet bemoeien.
Daartoe beperkt zich de waardeering.
In deze sfeer is het plan geboren om over te gaan tot oprichting
van een persbureau van regeeringswege, dat de strekking zou hebben,
de voorlichting van de Indische pers ter hand te nemen en
tegelijkertijd een compliment te vormen van hetgeen thans in Nederland
is ondernomen. Deze oprichting is voorbereid door een
tweetal ter algemeene secretarie vervaardigde nota's, waarvan er
althans één een zoo denigreerend beeld van de Indische pers geeft
en van een zóó volslagen misvatting van taak en wezen der pers
getuigt, dat de publicatie ervan een storm van verontwaardiging
zou hebben doen opgaan en het geheele persbureauplan bij voorbaat
zou hebben moeten doen mislukken. Gezien het odium, dat op
de geboorte rust, lijkt het aanstaande regeeringspersbureau veel
meer geschikt om de verhouding tusschen overheid en pers te bederven
dan die te verbeteren. Want het doel, dat op den voorgrond
staat, is klaarblijkelijk niet verbetering van contact en daardoor van
de voorwaarden, waaronder de pers haar arbeid vervult, maar voornamelijk,
haar te nopen, haar critische houding te laten varen.
Het is niet waarschijnlijk dat een dergelijke opzet, waarbij welwillendheid
wordt aangeboden met den persbreidel en andere machtsmiddelen
op den achtergrond, veel kans van slagen zou hebben'
Buitenland.
IN HET BRUSSELSCHE PERSHUIS.
De speciale correspondent van De Standaard, die
naar Brussel is geweest, schreef o.a.:
„De aandacht der geheele wereld is op Brussel gevestigd.
En van alle zijden zijn de journalisten naar
België's hoofdstad gekomen. Want het publiek, gegrepen
door het tragische van Koning Albert's dood, moet
de gebeurtenissen, die zich nu in België's hoofdstad afspelen,
medeleven. De rotatiepersen der kranten over
de geheele wereld, die niet-te-verzadigen monsters, roepen,
schreeuwen om nieuws. Nieuws over datgene, wat
nu de aandacht der menschheid een oogenblik gevangen
houdt, doch straks weer is vergeten, omdat de belangstelling
op wat anders is gevestigd. Dus er moet nieuws
zijn uit Brussel. En langs de telegraaf-kabels en telefoonlijnen
vindt dat nieuws zijn weg naar alle oorden der
wereld, het trilt door den aether... de persen wachten...
De in Brussel neergestreken journalisten hebben al
spoedig hun weg gevonden naar het Pershuis der Belgische
Persvereeniging, waar ook de Buitenlandsche
Persvereeniging resideert. Daar is het nieuws-centrum,
daar is ook de plek, waar de persmenschen hun kaarten
en bescheiden moeten krijgen. Maar tusschen „krijgen"
en „moeten krijgen" is ook hier in dezen heksenketel,
nog wel eenig verschil.
Zeker, onze Belgische collega's doen hun best, zij sloven
zich uit. Maar de tijd van voorbereiding is zoo kort
geweest en de stroom der nieuwszoekende journalisten
dreigt een overstrooming te worden. In het Pershuis
kookt het. Men hoort er allerlei talen door elkaar. Iedereen
wil nieuws hebben, iedereen wil zijn doorlatingsbewijs
voor de politie hebben, maar 't nieuws is schaarsch.
En ten opzichte van de doorlatingsbewijzen kan 't zelfde
worden gezegd. Want de beschikbare hoeveelheid is
snel uitgeput en dus moeten de overige liefhebbers
wachten
Een aantal Fransche en Engelsche collega's heeft zich
al in het Pershuis genesteld, of zij er thuis zijn. Er wordt
getelegrafeerd naar Londen, naar Parijs, ja waarheen
al niet. De „Pershuis"-bestuurderen zien, dat 't zoo
niet gaat. Zij vreezen straks, als alles voorbij is, een
serie kwitanties voor internationale telefoongesprekken
voor den neus te zullen krijgen, terwijl zij, die voor die
kosten aansprakelijk zijn, ja, wie weet waar in de wereld
zitten. Dus wordt het Pershuis ontruimd en ieder, die
kaarten e.d. moet hebben, krijgt de boodschap: Woensdagmiddag
5 uur terugkomen. Als ik voorzichtigheidshalve
mij maar vast 's middags om 4 uur daar meld, blijkt
de toegang versperd te zijn. Om 5 uur terugkomen, is
de boodschap. En dus ga ik maar weer! In de hoop om
5 uur gelukkiger te zullen zijn
Ik ben gelukkiger geweest!
Want een „doorlatingsbewijs" heb ik gekregen. Doch
men vrage niet hoe! Te vijf uur was ik met een, naar
schatting 100 collega's op de trap van het „Pershuis".
Verder konden wij het door de politie-afzetting op het
portaal niet brengen. Om zes uur stond ik er nog en
had ik niet 't geluk gehad door een Belgischen collega
ontdekt te worden, dan had ik er misschien te midder-

nacht nog gestaan. Doch nu kon bedoelde collega de
kaart, die voor mij klaar lag, mij doen toekomen.
Maar de organisatie liet wel een en ander te wenschen
over en met name de Fransche collega's gaven uiting
aan hun ontstemming op een wijze, welke aan duidelijkheid
niets te wenschen overliet."
KONING ALBERT EN DE NEDERLANDSCHE PERS.
De correspondent te Brussel van de N.RCt. schreef
onlangs:
Koning Albert, die iederen dag, naast de voornaamste
Belgische, zoowel Vlaamsche als Waalsche bladen, ook
verscheidene buitenlandsche couranten las, was vrij goed
op de hoogte van de perstoestanden en de beteekenis
van het dagbladbedrijf in Nederland. Telkens, wanneer
een interessant artikel of bericht in een groot Nederlandsch
blad verscheen, werd door de zorgen van zijn
adviseur, den heer Herman Teirlinck, de aandacht van
den vorst daarop gevestigd.
Een maand geleden, tijdens een receptie, mocht ik zelf
uit den mond van Koning Albert vernemen, hoezeer hij
het hooge gehalte van de Nederlandsche pers waardeerde.
.,De groote Nederlandsche couranten", zeide hij mij
in goed Nederlandsch, „klasseer ik onder de beste van
de wereld. De Nieuwe Rotterdamsche Courant bijvoorbeeld
behoeft voor geen ander blad in om het even
groot land onder te doen. Het is een dagelijksche encyclopaedic
Wij hebben niets dergelijks in België, al mag
toch ook de waarde van onze bladen niet worden onderschat.
Kon men het lezende publiek, het Vlaamsche
evenals het Fransch sprekende, ertoe bewegen wat meer
dan 30 of 35 centimes voor een courant te betalen, dan
zouden de Belgische dagbladdirecteuren ongetwijfeld
veel meer kunnen doen dan thans het geval is. Een ondernemend
volk als het Belgische moet, evenals het Nederlandsche
volk, over een goede dagbladpers kunnen
beschikken. In het buitenland wordt een natie vaak naar
hare pers beoordeeld."
A. HANS.
Naar de correspondent van de N. R. Cr. te Brussel
meldt, is aldaar een comité tot stand gekomen met het
doel, den vruchtbaren en zeer populairen Vlaamschen
journalist en letterkundige A. Hans, die ook in ons land
geen onbekende is, te huldigen bij gelegenheid van
het verschijnen van zijn 500ste werk in de door
hem geredigeerde Kinderbibliotheek. Uit Nederlandsche,
Protestantsche ouders geboren, is A. Hans,
vooral na den oorlog, door zijn medewerking aan de
courant Het Laatste Nieuws, zijne talrijke folkloristische
bijdragen, zijn gemoedelijk beschreven tochten door
Vlaanderen, zijn strijd voor de bescherming van weduwen
en weezen van gestorven Vlaamsche idealisten,
zijn ontelbare romans, zijn actie voor barmhartigheid en
amnestie, de meest gelezen schrijver van het geheele
Vlaamsche land geworden. Tijdens de oorlogsjaren verbleef
hij in Nederland, waar hij werkzaam was aan verschillende
bladen en zich ook zeer verdienstelijk maakte
voor de Belgische vluchtelingen-en geïnterneerde soldaten.
Het comité (penningmeester M. de Ceulener, Victor
Bertauxlaan 10, Anderlecht-Brussel) is van plan, in een
der schouwburgen van de hoofdstad een echte volkshulde
op touw te zetten en den schrijver een blijvende
herinnering aan te bieden.
BELGISCH PERSHUIS.
Op de kaart van de Federation Internationale des
Journalistes wordt als adres van de Union professionelle
de la Presse Beige vermeld Maison de la Presse, Rue
de la Loi 151, Brussel.
Dit adres is thans Rue de Marquis 4.
DE J O U R N A L I S T 39
Journalistieke Herinneringen.
DE VERGISSING.
Een jaar of zeven geleden. Het was in den tijd, dat
ik de landelijke wegen en dorpen van Twente onveilig
maakte met een oud rammelig Fordje, dat de directie
van het blad, dat ik toen redigeerde, ter beschikking had
gesteld voor de verslaggeverij.
Tot de interessante bezigheden behoorde het verslaan
van de gemeenteraadsvergaderingen. Ik deed dat werk
graag, allerlei vervelende kleine zeurkwesties ten spijt,
want het stelde mij in staat een aardig denkbeeld te
krijgen van denken en leven der selecte vertegenwoordigers
van het sympathieke Twentsche volk.
Zoo kwam ik eens in Markelo, het onvolprezen boschdorp
in de Zuid-Twentsche heuvels. Nauwelijks had ik
mijn Fordje gestald of ik merkte aan de belangstelling
welke dit werkje van uit de ramen van het overigens zoo
stille gemeentehuis ondervond, dat er iets bijzonders aan
de hand was. Ook zag ik het oolijke gezicht van den
vriendelijken burgemeester, baron Taets van Amerongen,
die mij ondeugend aanzag. Ik dacht, dat er iets uit de
Ford wapperde, of dat er iets eigenaardigs aan te zien
was, maar dit was toch niet het geval. Op de secretarie
was ook al een andere sfeer dan gewoonlijk.
— „Wat is hier te doen?"
Een der ambtenaren, blij dat er eens wat afleiding
was, antwoordde lachend: „Je zult er straks aan moeten
gelooven. Hij is woest op je, woest!"
Ik begreep er niets van. Toen vernam ik, dat hij —
die hij was een braaf lid van de Markelosche vroedschap
— straks van plan was om een protestredevoering
af te steken tegen den verslaggever, die zich verstout
had om hem met een indertijd nog al veelbesproken
Rotterdamsch Raadslid gelijk te stellen, in zijn verslag
van de vorige Raadsvergadering.
— „Maar weet je dan niet, dat heel Markelo over
je daad ontstemd is?"
Ook de burgemeester deelde mij even later mede, dat
het bedoelde Raadslid hem verzocht had straks na opening
der vergadering het woord te mogen voeren voor
een persoonlijk feit. De secretaris herhaalde dit, evenals
later eenige raadsleden, kortom: de zitting bleek een
bijzondere gebeurtenis te zullen worden.
Aangezien het blad, waarin het bedoelde verslag voorkwam,
niet ter gemeentehuize aanwezig was, moest ik
mijn verlangen naar opheldering bevredigen met de mededeeling,
dat ik het bedoelde Raadslid zus en zoo in
mijn verslag had genoemd. Ik begreep er niets van. Zou
ik mij toevallig hebben verschreven en uit mijn onderbewustzijn
den naam van het befaamde Rotterdamsche
Raadslid hebben opgediept, misschien onder invloed van
de, volstrekt niet kwaad bedoelde, luidruchtige spreekwijze
van zijn Markeloschen collega? Maar zou dat dan
niet aan de correctie zijn ontgaan? Het was voor mij een
mysterie. Enfin, afwachten. Ik zou mijn best doen om
den indruk weg te nemen, dat ik hier in een oppositioneel
complot tegen bedoeld Raadslid betrokken was.
De vergadering begon. Van louter emotie werd door
het Raadslid, belast met de distributie der Raadssigaren,
vergeten den verslaggever — ik was daar de eenige
persvertegenwoordiger — een sigaar aan te bieden, hetgeen
altijd met een prettige gulheid pleegde te geschieden.
De burgemeester had schik in het geval, de secretaris
had schik in het geval, ik zelf had er ook schik in,
want ik was mij er van bewust, dat hier een onopzettelijkheid
in het spel was, waarvan ik alleen het ontstaan
nog niet kende.
Het Raadslid hield, na lezing der notulen, een heftige
redevoering. De man was uiterst verontwaardigd. Hij
sprak van een schandaal, van gebrek aan eerbied voor
de vertegenwoordiging van de Markelosche gemeente.
Hij liet zich, als een fatsoenlijk en eerlijk boereman,
niet voor canaille uitmaken.

40
Toen kwam mijn beurt, en ik verzocht aan den burgemeester
het woord te mogen voeren, teneinde het misverstand
uit de wereld te helpen. De burgemeester willigde
dit verzoek op beminnelijke wijze in. En zoo mocht
ik mij in dit college tegen de beschuldigingen van het
Raadslid verdedigen. Ik zeide een volledig onderzoek
toe, opdat zou komen vast te staan, dat hier een misverstand
in het spel was, en ik noodigde het betrokken
Raadslid uit om met de Ford mee te gaan naar Almelo,
om daar zelf bij het onderzoek aanwezig te zijn. Deze
uitnoodiging maakte kennelijk indruk, ook op het slachtoffer-Raadslid,
doch het bedankte voor de uitnoodiging
om mee te gaan, aangezien, ja, die Ford, zie je, en hij
zat liever niet in een auto van den verslaggever...
Nou, heelemaal ongelijk geven kon ik hem niet.
Wat bleek?
Een zetter, die mijn handschrift niet kon lezen —
hetgeen niet aan hem lag — had, bij wijze van grap, voor
den onleesbaren naam van het Markelosche Raadslid
dien van het Rotterdamsche Raadslid, dat toen juist
veel over de tong ging, de geachte heer Zuurbier, getypt.
De correctie, wat haastig, was niet over dien naam „gestruikeld",
en zoo bleef de verkeerde naam in het verslag
staan, hetgeen natuurlijk voor het Markelosche
Raadslid allerlei onplezierige gevolgen had.
Nu, ik geloof wel, dat het onderzoek hem tevreden
stelde. In de daarop volgende Raadsvergadering, was
hij het die mij weer de Raadssigaar aanbood
F. KOSTER.
Nagekomen Verslag.
HAAGSCHE JOURNALISTEN-VEREENIGING.
De Haagsche Journalisten-Vereeniging hield haar jaarvergadering
op Maandag 5 Maart in restaurant „Bagatelle" onder leiding van
haar Voorzitter, Mr. J. J. van Bolhuis. In zijn openingsrede herdacht
deze de voornaamste gebeurtenissen van het afgeloopen jaar, in
het bijzonder de jubilea van den Ned. Journalistenkring en de
Haagsche Journalistenvereniging en de huldiging van verschillende
jubilarissen, onderscheidingen aan sommige leden toegekend etc.
Hij stond bovendien stil bij het belangrijke feit van de instelling
van den regeeringspersdienst en sprak vertrouwen uit m de daarbij
benoemde functionarissen. Intusschen was hieraan deze schaduwzijde
verbonden, dat we daardoor den zoo verdienstelijken penningmeester
van de H.J.V., den heer Lambooy verloren, al is er
de gerechtvaardigde verwachting, dat deze in zijn nieuwen werkkring
ook voor de Haagsche pers nuttig werk zal kunnen doen.
De Voorzitter maakte ook gewag van het planetarium, dat aan
het initiatief van den heer Sijthoff te danken is, en sprak de
verwachting uit, dat deze directeur-hoofdredacteur bereid zou zijn,
op een dag en uur waarop velen van hun belangstelling blijk zouden
kunnen geven, alle Haagsche journalisten, althans alle leden
der HJV in de gelegenheid te stellen, het planetarium te leeren
kennen en bewonderen. Het jaarverslag van de secretaresse werd
goedgekeurd, na een paar opmerkingen van den heer Coucke, die
meende, dat de propaganda, om nieuwe leden te werven, nog intensiever
kon geschieden en die verder het bestaan van twee
vereenigingen (Kring en K.J.V.), die beide contributie heffen overbodig
achtte en bezwaarlijk voor leden met bescheiden inkomen.
De voorzitter deed in zijn antwoord uitkomen, dat wat de propaganda
betreft de secretaresse meestal zich tot Haagsche nieuwe
Krinqleden wendt met het verzoek lid van de H.J.V. te worden
en verder dat ook zelfs bij een Kring met afdeelingen, — een denkbeeld,
waarvoor de H.J.V. nooit veel had gevoeld — een taak
voor de afdeeling zou zijn weggelegd, waarvoor toch gelden noodiq
zouden zijn. , T
Het financieel verslag van den penningmeester, den heer Lambooy,
werd goedgekeurd, nadat de heer van der Wielen voor de
kascómmissie rapport had uitgebracht en voorgesteld had den
penningmeester te dechargeeren. Dit geschiedde, onder dankzegging,
ook voor al wat de aftredende penningmeester voor de Vereeniging
in de afgeloopen jaren deed. De Voorzitter was dezen
mede erkentelijk voor de bijzonder aangename samenwerking. De
heer Lambooy zijnerzijds verklaarde in een geestig speechje, dat
hij steeds met vreugde dit werk had gedaan en ook de goede
samenwerking had gewaardeerd. In de commissie voor rekening
en verantwoording voor 1934 werden daarop aangewezen de heeren
Craye, Quast en Hotke en tot plaatsvervangende leden de heeren
Hollander en Coucke. ,
Bij de verkiezing van twee leden in het bestuur werd de heer
G. Polak Daniels herkozen. Inplaats van den heer Lambooy werd
gekozen de heer C. Wildenberg, (die bij de op de ledenvergadering
volgende bestuursvergadering de functie van penningmeester aanvaardde).
Tot gedelegeerde en plaatsvervangend gedelegeerde bij
het Kringbestuur werden resp. benoemd de heeren K. Voskuil en
J. M. A. Kroes, na eenige gedachtenwisseling, waarbij opnieuw
DE J O U R N A L I S T
opheffing van het instituut der gedelegeerden werd bepleit en de
voorzitter toezegde in het bestuur de quaestie nog eens te behandelen.
Bij de bespreking van de agenda voor den Kring vroeg de
heer Coucke mede namens andere leden, of de gedelegeerden in
de Kringvergadering niet erop konden aandringen, het uur van
aanvang der vergadering later te stellen, want voor velen was
het niet mogelijk op zulk een vroeg uur reeds met hun journalistieke
dagtaak gereed te zijn. De Voorzitter wees op de bezwaren van
een later aanvangsuur voor de leden uit verwijderde deelen van
het land en op de principieele en practische bezwaren van op
Zondag vergaderen, zoowel met het oog op Zondagsheiliging als
op Zondagsrust.
Verder vond de heer Coucke de drukkosten van De Journalist
te hoog. Hij achtte een kostelooze exploitatie zeer wel mogelijk.
Dit werd betwist door den heer Polak Daniels en voorts werd
erop gewezen, dat in de drukkosten ook de exploitatiekosten waren
begrepen. De Voorzitter legde voorts den nadruk op de wenschelijkheid
te laten drukken bij een drukker, die behoorlijke loonen
betaalde aan zijn personeel. Hij meende tenslotte, dat men zou
kunnen verzoeken de post drukkosten in het vervolg te preciseeren.
Tot verdere opmerkingen gaf de agenda geen aanleiding; alleen
bracht de voorzitter bij de bespreking van het beleid van den
redacteur hulde aan den heer Hans, die bij zijn verder werk ook
deze taak zoo uitnemend volbracht.
In de delegatie naar de vergadering van den Kring werden
benoemd de voorzitter, de heer Wildenberg en de secretaresse.
Bij de Rondvraag vestigde de heer van der Wielen nog de
aandacht op de aanklacht door den commissaris van politie tegen
een lid en vroeg of het bestuur op eenige wijze had ingegrepen.
De voorzitter antwoordde dat hij meende, dat thans de zaak niet
in een stadium was voor bestuursbemoeiingen. De betrokkene had
ook geen beroep op het bestuur gedaan. Sindsdien is gebleken, dat
deze klacht op absoluut niets is uitgeloopen.
Naar aanleiding van een vraag van den heer Voskuil omtrent de
verhouding van H.J.V. en Politie herinnerde de heer van Bolhuis
aan de het vorig jaar getroffen regeling, welke nog niet 100 /o
werkte. Voor het oogenblik nam het bestuur een afwachtende
houding aan, maar het bleef diligent.
De heer Overbeek uitte — naar aanleiding van een paar grieven
in dit opzicht, door hem toegelicht, — nog de vrees, dat de regeeringspers
te zeer voor regeeringspropaganda zou worden gebruikt
en vroeg naar de verantwoordelijkheid van de journalisten, die hier
als chef en souschef werkten. De Voorzitter meende, dat beide
journalisten niet individueel aansprakelijk waren voor de voorlichting,
welke zij van de regeering kregen. Hij stelde tenslotte in
het licht, dat de pers toch altijd haar recht van critiek hield.
Te 10 15 sloot de voorzitter de vergadering.
DE SECRETARESSE DER H.J.V.
Allerlei Berichten.
A. W. SIJTHOFF.
Ons medelid, de heer A. W. Sijthoff, is, ter gelegenheid
van de opening van het aan zijn dagbladgebouw verbonden
Planetarium (gesticht ter herdenking van het
50-jarig bestaan van de Haagsche Courant) benoemd tot
Officier in de Orde van Oranje-Nassau. Bovendien werd
hem de zilveren medaille der gemeente 's-Gravenhage toegekend.
In vele toespraken is, bij de opening, den stichter
hulde gebracht voor zijn initiatief, dat de gemeente met
een zeldzame en zeer nuttige en bewonderenswaardige
instelling heeft verrijkt.
N. H. WOLF.
De heer N. H. Wolf, te Amsterdam, heeft onlangs
zijn 40-jarig jubileum als journalist herdacht. Hij begon
aan het Vliegend Blad van Rotterdam, werkte daarna
aan verschillende periodieken, o.a. de Wereldkroniek en
Het Leven en redigeert sinds 1909 het weekblad De
Kunst.
— Collega J. C. E. Sand heeft ontslag genomen bij
De Telegraaf en treedt in dienst bij het Handelsblad.
Advertenties.
BBBBBBHBBBBBBBBBBBSBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBB
«Jong «Journalist
' met jarenlange ervaring als bureauredacteur en
j verslaggever, zoekt plaatsing aan
DAG- of WEEKBLAD.
Prima referentiën voorhanden.
Brieven onder no. 70, Administratie „De Journalist".
BBSBBBBBBSBBBBBBSBBBBBBEBBBBBBBBBBBBBBBB