No, 499 13 Maart 1934

More documents

Recommendations

Info

$ve l\atholieke * Journalist$

36 DE J O U R N A L I S T satie. Hier moeten wij ons onbevoegd verklaren. Precies omschrijven, precies de grens afbakenen kunnen wij niet. Zoeken we in de woordenboeken, dan wordt het begrip nog al onschuldig omschreven. Van Dale b.v. verklaart het als „algemeene beweging, indruk, opzien, opschudding", en natuurlijk zit dit er in. Maar het kenmerkende van sensatie in de journalistiek is toch eigenlijk dit, dat door de wijze van meedeelen, beschrijven, publiceeren het medegedeelde óf van karakter verandert, óf in beteekenis toeneemt (erger schijnt dan het is) of door de vermelding van allerlei détails den goeden smaak kwetst of een zeker gevaar doet ontstaan. Van dit alles zit er iets in. Wij zijn het niet met collega Ubink eens, dat in sensatie „klaarblijkelijke misleiding" zou moeten zitten, of „het opzettelijk debiteeren van halve of verdraaide waarheden". Naar onze meening is de opzettelijke misleiding aan sensatie als regel vreemd; het kenmerk er van is wèl om het publiek iets smakelijks, iets inslaands, iets gedetailleerd! op reportage-gebied vóór te zetten. Hier zit geen opzet van misleiding achter, maar de misleiding kan er uit ontstaan door de wijze, waarop iets wordt bewerkt en gepubliceerd. Daarom vinden wij ,,het marktschreeuwerige", dat gebrek aan beschaving verraadt, wel degelijk erg, en geenszins onschuldig. Hegel heeft geleerd, dat alle dingen aan een maat gebonden zijn en dat door kwantitatieve overschrijding van die maat de zaken een ander karakter kunnen krijgen, dan ze eigenlijk hebben. In het licht van deze stelling moet men de journalistieke sensatie beschouwen. Dan zal men toegeven, dat ook „aesthetische" uitspattingen tot sensatie kunnen leiden en daardoor tot een indruk op het publiek, die in strijd is met de waarheid, de werkelijkheid. „VERSLAGGEVERS". In de Haagsche Post troffen wij onlangs het volgend ingezonden stuk aan van mr. J. van Binsbergen: „Wie regelmatig min of meer belangrijke vergaderingen bezoekt, zal'wellicht mear dan eens hebben bemerkt, dat jonge lieden, welke zich kennelijk in het bezit van een officieele perskaart verheugen en uit dien hoofde de vergaderingen trachten te „verslaan", zich een plaats hebben weten te veroveren op eenigen afstand van de officieele perstafel. Niet steeds is deze isolatie het gevolg van plaatsgebrek aan de perstafel. Eerder schijnt zij vrijwillig te zijn gekozen door sommige journalistieke broekjes. Terwijl andere verslaggevers hun potlooden over het papier doen flitsen, zitten de bewuste jongelui ginnegappend door de zaal te turen, wisselen knipoogjes her- en derwaarts, kortom doen alles, behalve „verslaan". Hun sloome passiviteit lost zich evenwel op in een bewonderenswaardige activiteit, zoodra zij bemerken, dat de welsprekendheid van den redenaar aan het tanen gaat. Gij kent waarschijnlijk de symptomen van op-hun-laatste-beenen-gaande oratoren? Hun fiere blik wordt matter, slechts hortend en stootend nog komen hun woorden aanwentelen, een kuchje doet zich hooren, zij draaien nerveus met het blaadje, waarop de laatste zinnen van hun rede geschreven staan. Kortom het einde hangt zwoel in de zaal. Op deze symptomen hebben de jongelui gewacht. Hun zenuwen spannen zich tot het uiterste. Wanneer de stem des sprekers daalt, zoodat ieder het slotwoord verwacht, veeren zij op. Helaas, nog was dit niet het einde. Zij gaan weer zitten. Het ópveeren wisselt zich nog enkele malen af met een stunteliq weer-zitten-gaan. Doch nu is werkelijk de laatste zin aangegleden en vriendelijk glimlachend dankt de redenaar zijn toehoorders voor het aanzwellende applaus. Deze glimlach is voor de, nu tot uiterste activiteit geraakte, reporters het sein tot een verwoeden overval op den niets kwaads vermoedenden, integendeel dankbaren man achter den lessenaar. Vol waardeering hebben we 's mans wijze woorden beluisterd en met angst in het harte vragen wij ons af, waarom toch deze onverhoedsche overval moet geschieden. Geen onvertogen woord kwam over sprekers lippen. Zelfs Göring zou, zonder zich te ergeren, deze woorden hebben kunnen beluisteren. De als verslaggevers vermomden blijken brutale zakkenrollers te zijn. Terwijl de een zijn handen op de magere schouders van den spreker legt, grist de ander, die kennelijk mede in het complot is, iets uit de handen, die nauwelijks den lessenaar hebben losgelaten. Verschrikt ziet de spreker om naar het woeste tweetal, dat inmiddels met een nauwelijks onderdrukt vreugdegehuil zijn zitplaatsen weer opzoekt, in triomf de buitgemaakte op schrift gestelde redevoering meedragend. Nog nimmer zag ik een spreker bezwaar maken tegen dit onhebbelijke optreden. O zeker, ik weet wel het gaat in werkelijkheid iets anders dan ik u in het voorafgaande schilderde. Men vraagt den redenaar toestemming het papier te mogen mede- nemen. Maar wordt het geheel daar door soms minder onhebbelijk? Waartoe dient deze journalistieke klaplooperij? Bestaat er niet iets als een journalisten-eer? Ik kan mij voorstellen, dat iedere krant gaarne een juist weergegeven verslag opneemt. Ik kan mij ook voorstellen, dat door inzage (lees klakkeloos overschrijven) van de op schrift gestelde rede de taak van den verslaggever zeer wordt vergemakkelijkt. De op zijn gemak gestelde verslaggever zou in dat geval echter beter doen thuis te blijven en niet door zijn nuttelooze aanwezigheid, gepaard gaande met bovenvermelde grapjes tijdens de passiviteitsperiode, de aandacht van het publiek af te leiden. En tenslotte is het geen fair-play tegenover de overige verslaggevers, welke hun taak wèl serieus opvatten. En dat zijn ze gelukkig allen, op de gewraakte uitzonderingen na. Zou de redactie, welke de gesignaleerde krullenjongens uitzendt, weten op welke goedkoope wijze de knapen aan hun stof komen? Is het „verslaan" van vergaderingen niet bedoeld als een leerschool voor in opeliding zijnde journalisten en wat komt daarvan terecht wanneer de leerlingen op deze wijze hun taak vervullen? Een afstraffing ware hier, mede in verband met de gemoedsrust van de gehinderde sprekers, naar mijn meening zeer zeker op haar plaats." * * * Een bekend en ervaren collega, die een belangrijke positie in ons beroep bekleedt, vestigde op bovengestaand stuk onze aandacht met de volgende woorden: „Zoudt gij ingesloten stuk van mr. J. van Binsbergen uit de Haagsche Post niet eens in De Journalist overnemen? Wat daarin opgemerkt wordt, heeft mij al minstens twintig jaar op vergaderingen geërgerd. Vroeger waren alle verslaggevers consciëntieuse menschen. die hun best deden een zoo goed mogelijk verslag van de vergadering samen te stellen. Den laatsten tijd zijn dat maar al te vaak onverantwoordelijke ventjes, die er maar een beetje met de muts naar gooien en hun best doen met zoo weinig mogelijk werk ervan af te komen. Vroeger bleven verslaggevers ook, gelijk vanzelf spreekt, als er na de vergadering debat was, wel wetende, dat daarin soms het belangrijkste van de geheele vergadering gelegen was. Tegenwoordig ziet men slag op slag na het min of meer geslaagd verslag van een speech vermeld: na eenig debat werd de vergadering gesloten. Het zou werkelijk niet kwaad zijn, wanneer ter bevordering van een hoogere opvatting van ons mooie vak zoo'n stem uit het publiek ook eens onder ons gehoord werd.' Wij herinneren er aan, dat wij reeds enkele jaren geleden hier gewezen hebben op het meer en meer insluipende kwaad, om redevoeringen in extenso te vragen, en ze dan geheel of ten deele af te drukken, inplaats van ze behoorlijk te verslaan. Intusschen kunnen de leiders der bladen in dit opzicht wel het goede doen. Het komt er maar op aan, wien ze als verslaggever uitzenden en welke opdracht ze mee geven. Wij hopen over dit onderwerp binnenkort eens uitvoeriger te schrijven. STOPPERS. Uit een circulaire. Uit een circulaire, waarin ten behoeve van De Rotterdammer een leening van ƒ 150.000 wordt aangekondigd (bedoeld als aflossing van vroegere leeningen tegen een hooger rente-type) knippen wij: „Het economisch suces van De Rotterdammer is zeker voor een groot deel te danken aan het hand aan hand gaan van centralisatie en decentralisatie. De centralisatie blijkt hieruit, dat thans in 't bezit der „NV. Dagblad De Rotterdammer" zich bevinden meerdere Christelijke dagbladen. Het is duidelijk, dat op deze wijze groote sommen bespaard worden aan bedrijfskosten, vallende op redactie, administratie en techniek. De technische inrichting voldoet aan de modernste eischen. Totaal zijn geplaatst een zestigtal machines, w.o. twee groote rotatie-inrichtingen met toebehooren. Van het maatschappelijk kapitaal is ƒ 358.000.— geplaatst. Over de jaren 1927 t/m 1933 was de winst achtereenvolgens ƒ 61-103.71, ƒ 58.012.47, ƒ 65.151.33, ƒ 76.810.69, ƒ 75.879.81, ƒ 62.287.09 en ƒ 59.375.98. Men ziet uit deze cijfers de stevige positie van de onderneming. Zelfs in deze conjunctuurcrisis is de winst vrij stabiel gebleven. Op een stevigen grondslag bouwen wij rustig verder."
AFDRUKKEN VAN OPRUIENDE TAAL. Uit de Memorie van Antwoord van den Minister van Justitie, aan de Tweede Kamer, inzake het wetsontwerp tot bescherming der openbare orde. ,,Wie opruiende uitlatingen of geschriften van anderen afdrukt, maakt zich niet schuldig aan verspreiding in den zin van artikel 132 W. v. S. Onder „verspreiding" in dit artikel valt toch alleen het in omloop brengen van exemplaren van het oorspronkelijk geschrift. Wel kan het afdrukken onder omstandigheden weder een zelfstandige opruiing vormen in den zin van artikel 131. Men denke in dit verband bijv. aan het juist onlangs op voorstel van den heer Aalberse c. s. gewijzigde Reglement van Orde van de Kamer. Ingevolge den nieuwen tekst kan de Voorzitter een lid, dat zich schuldig maakt aan opruiing in een redevoering ter openbare vergadering, in de gelegenheid stellen de betreffende woorden terug te nemen. Zij worden dan in het stenographisch verslag niet vermeld. Ook kan de Voorzitter zelf, onder bepaalde voorwaarden, een opruiend gedeelte van een redevoering uit het stenographisch verslag weren. Indirect ligt in zoodanig terugnemen of weren opgesloten, dat de algemeene bekendmaking van de woorden met opruiend karakter ongewenscht wordt geacht. Indien de correspondent van eenig dagblad deze gedeelten van de redevoering nu toch in zijn courant doet opnemen, al dan niet in vekorten vorm, is toepassing van artikel 131 zeker niet onder alle omstandigheden uitgesloten. Men bedenke, dat opneming van de opruiende woorden in een groot dagblad aan die woorden in het algemeen grootere bekendheid geeft, dan vermelding in het stenographisch verslag. Uiteraard zal bij de beoordeeling, of artikel 131 toepasselijk is, op de wijze van weergeven van het opruiend gedeelte van de rede en op een wellicht volgende bestrijding moeten worden gelet Ook de verspreiders van het dagblad zullen, in het bijzonder indien dit bij herhaling in overtreding is, onder omstandigheden onder artikel \32nieuw vallen; wel zal natuurlijk in de eerste plaats een vervolging tegen schrijver en verantwoordelijken redacteur worden ingesteld. Intusschen betreft het hier, gelijk uit het voorgaande blijkt, niet een nieuwe strafbaarstelling, doch een verantwoordelijkheid, welke onder de geldende wet, althans voor schrijvers, redacteuren, drukkers en uitgevers, in gelijke mate geldt." REIZEN IN HET BUITENLAND. De leider van den Regeeringspersdienst schreef ons onlangs het volgende: ,,De vorige maand hebben eenige Nederlandsche journalisten op uitnoodiging van de Duitsche Reichsbahn een rondreis gemaakt door het Beiersche hoogland. Ik weet niet in hoeverre de Nederlandsche Journalistenkring hiermede bemoeienis heeft gehad. Ook echter indien dit niet het geval mocht zijn, meen ik er goed aan te doen er de aandacht op te vestigen, dat bij die gelegenheid onder meer een bezoek aan München is gebracht en een lunch ten Raadhuize aldaar is aangeboden, waartoe ook de Nederlandsche consul aldaar werd uitgenoodigd. Dit is telefonisch geschied, omdat men ten Raadhuize pas kort te voren bericht over de. reis had ontvangen. De consul aldaar had zelfs in het geheel geen aankondiging gekregen van de journalistenreis, zoodat hij geen enkele voorbereiding heeft kunnen treffen en heeft moeten volstaan met een begroeting van de heeren aan het station.' Gaarne maken wij er, namens den Regeeringspersdienst de journalisten, of, liever de leiders van dergelijke dienst, de journalisten, of, liever de leiders van dergelijke genheid in het Nederlandsche belang is, tijdig de betrokken Nederlandsche vertegenwoordigers en autoriteiten van vorengenoemde persreizen in Duitschland te verwittigen. Met de bovenbedoelde reis heeft het Kringbestuur niets te maken gehad. DE J O U R N A L I S T 37 Nederlandsch-Indië. DE INDISCHE PERS. De correspondent van Handelsblad te Batavia schrijft het volgende: Het vraagstuk van de verhouding tusschen pers en overheid is in Indië evenmin nieuw als elders. Het is op dit oogenblik hier zelfs bepaald urgent door allerlei oorzaken, zoowel van zakelijken als van persoonlijken aard, oorzaken, die deels in Indië en deels daarbuiten liggen. Alleen optimisten kunnen dit feit beschouwen als een hulde van overheidswege aan de Indische pers. Er is in den grond van de zaak nog maar heel weinig verandering in de verhouding tusschen overheid en pers, hoeveel er naar het uiterlijk anders moge zijn. , Wèl is het karakter van de Indische pers veranderd, maar klaarblijkelijk ziet de overheid haar nog altijd veel meer als een lastige indringster, een op zijn best onvermijdelijk en in zijn gevolgen zooveel mogelijk te beperken kwaad, dan als een maatschappelijk instituut met zijn aangename en onaangename zijden, die men heeft te accepteeren en waarvan men eenerzijds een zoo goed mogelijk gebruik maakt en anderzijds eventueele schadelijke gevolgen tracht te ondervangen door overleg in redelijkheid. Men weet, dat ten tijde van nog nauwelijks 25 jaren geleden het „perskwaad", voor zoover het bestond — toen practisch nog maar uitsluitend in den vorm van de uitgifte van Europeesche dagbladen — voornamelijk werd bestreden door eenerzijds de pers zooveel mogelijk te negeeren en voor het overige de straffende hand der officieele gerechtigheid zwaar te laten neerkomen op onwelgevallige journalisten. De oude tijd. In heel dit land met zijn geweldige afmetingen was de pers het eenige orgaan van openbare critiek op de overheid en zij maakte van die positie een ruim gebruik. Ook wel een ongepast gebruik; vele ouderen onder de koloniale Nederlanders kunnen daarvan meespreken. Ik geloof dat, wanneer men in alle objectiviteit een rekening zou opmaken, de verdiensten van deze, niet zelden met smaad en grief genoemde „Indische" journalistiek, toch nog een aanzienlijk debetsaldo zou opleveren. Buitenzorg kende slechts de officieele instanties voor het bepalen van gelijk of ongelijk der locale overheden en een request, waarop men na een jaar antwoord kreeg of misschien heelemaal geen, was het eenige middel dat de burgerij ten dienste stond om te wijzen op b.v. zeer evidente misvattingen van locale overheden. Is het wonder dat de publieke opinie, weerklinkend in de pers, soms een nogal rauw geluid liet hooren om toch vooral verstaan te worden? Overigens waren de heeren vrijbuiters onder elkaar en dat droeg ook niet bij tot een spoedige officieele erkenning. De eenige gevallen, waarin de overheid de pers au sérieux nam waren, als zij er in slaagde, den een of anderen cribent voor den rechter te brengen. Dit alles is in belangrijke mate veranderd. De Volksraad is ingesteld. Hij heeft voor een groot deel de taak der pers overgenomen, maar er bestaat een veel sterker wisselwerking tusschen de volksvertegenwoordiging en de kranten dan in de Staten-Generaal. Naast de Europeesche dagbladpers kwam de Inlandsche met een zeer sterken politieken inslag, maar wat haar nieuwsvoorziening en dus ook wat haar critiek betreft, grootendeels drijvend op het materiaal, dat de Europeesche pers fourneert. Men moet zich daarbij echter niet de voorstelling maken, dat de inheemsche krantjes critische opmerkingen aan de Europeesche dagbladen ontkenen, maar veeleer, dat ze allerlei berichten en beschouwingen gebruiken als een springplank voor hun critiek. De Europeesche pers werd inmiddels erkend als een instituut, waarmede nu eenmaal rekening moest worden gehouden en speciaal tijdens de landvoogdij van den heer De Graeff nam het officieele en rechtstreeksche contact tusschen de Europeesche pers en de regeering vrij plotseling een grooten omvang. Tijdens de nieuwe landvoogdelijke periode is dit contact gehandhaafd gebleven; de Gouverneur-Generaal De Jonge is zeer toegankelijk voor perslieden. De periode, die door den heer De Graeff is ingezet met de persconferenties die, al werden ze geen succes, uitgingen van een gezond beginsel, n.1. dat van erkenning van de waarde van den arbeid der pers en de noodzaak haar, voorzoover mogelijk, tegemoet te komen, kan men kenschetsen als het zoeken naar samenwerking en overleg in het belang van de regeering en de dagbladen beide. Het zou overigens natuurlijk niet van grooten werkelijkheidszin getuigen wanneer men meende, dat aanstonds de juiste sfeer aanwezig zou zijn en de goede vorm zou worden gevonden voor zulk een contact. In Nederland groeide dit door de jaren heen en die groei was zoowel geleidelijk als vruchtdragend. Hier in Indië met zijn snel wisselende omstandigheden en personen is dit veel minder eenvoudig. Uit den aard der zaak zat reeds bij de instelling der persconferenties destijds onder den vorigen gouverneur-generaal de gedachte voor, dat het aldus mogelijk moest zijn, om de pers tot redelijkheid en gematigdheid te bewegen, dus haar critische werkzaamheid jegens de overheid zooveel mogelijk te beperken. Theoretische beschouwingen over de persvrijheid en haar beperking hooren hier niet thuis en dit te minder omdat zij feitelijk, althans wat de Europeesche dagbladen betreft, nooit in het geding zijn gebracht. Maar dit belet natuurlijk niet dat, toen zoowel de vorige als deze regeering dit contact tot stand bracht en handhaafde, dit niet geschiedde pour
Page 1 and 2: No, 499 Adres voor Redactie en Admi
Page 3 and 4: oogenblik gekomen, om aan haar best
Page 5 and 6: krant zou ontgaan. En in die opgewe
Page 7: een koffiehuis met dien naam prijkt
Page 11 and 12: nacht nog gestaan. Doch nu kon bedo

No, 499 13 Maart 1934

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?