No, 499 13 Maart 1934

More documents

Recommendations

Info

$ve l\atholieke * Journalist$

38 DE J O U R N A L I S T les beaux jeus des journalistes. De inheemsche pers kan men hier vrijwel buiten beschouwing laten, omdat zij voor het overgroote gedeelte op de basis staat, dat het bestaande gezag zoo spoedig mogelijk moet verdwijnen. Men kan dat deloyaal noemen en men kan het ook als een natuurlijk verschijnsel beschouwen, maar in ieder geval staat bij voorbaat vast dat men met deze heeren, gesteld al, dat er mede te praten viel, toch geen resultaten zou bereiken. De nauwkeurigheid van hun berichtgeving, de zuiverheid van hun beschouwingen, het vermogen om zich objectief tegenover bepaalde maatregelen te plaatsen, ontbreekt in dien kring vrijwel geheel en de basis voor een contact is dus niet aanwezig. Niet los van pionierstrijd. De groote moeilijkheid, die zich met de Europeesche pers voordoet, was in de eerste plaats, dat zij zich niet steeds en niet geheel van haar nogal luidruchtig verleden, waarin vooropgesteld wantrouwen jegens de daden der overheid eigenlijk richtsnoer waren, wist los te maken, dat zij niet steeds in alle geledingen beschikte over de juiste personen om dat contact te onderhouden, in één woord, dat ze nog wat vreemd stond tegenover deze plotselinge officieele belangstelling. Overigens hangt natuurlijk de vraag, of dit contact leidde tot het gewenschte resultaat, in belangrijke mate af van de vraag, wat men daarvan verwachtte. Dat het onder geen omstandigheden ooit gelukt zou zijn, de Indische publieke opinie, waarin hier de pers veel sterker verankerd ligt dan de dagbladen in het moederland, te bewegen zich neer te leggen bij de politiek van den vorigen landvoogd jegens de inheemsche beweging, staat bij voorbaat als een paal boven water. Toch heeft het contact er toe bijgedragen, dat die critiek wel weer een heel ander karakter droeg dan zij tien jaar tevoren zou hebben gehad. De afstand was echter te groot om hem geheel te kunnen overbruggen en wanneer het inderdaad de bedoeling is geweest, de pers toen in te schakelen als een orgaan ter toelichting van regeeringsbedoelingen aan den kolonialen Nederlander, dan kan men zeggen, dat het resultaat nihil is geweest. Wèl waren er perioden, waarin de critiek een zeer bedaard karakter droeg — meestal vlak na een persconferentie — maar wanneer de stemming dan oversloeg was het resultaat des te pijnlijker. Wij gelooven niet, dat Gouverneur-Generaal De Graaff is weggegaan met een hoogen dunk van de Indische pers, die hem juist te meer teleurstelde naarmate hij haar meer ter wille trachtte te zijn. Maar dit is veel meer een vraagstuk, dat sociologen of psychologen moeten trachten op te lossen dan politici, die, althans in Indië, van het karakter en de functie der pers niet zoo goed op de hoogte zijn als men wel zou wenschen. Het is duidelijk, dat gevoeligheid voor perscritiek onafhankelijk is van tijdsgewricht en plaats. Ook 25 jaar geleden zullen er landvoogden geweest zijn, die nota namen van de pers en laat ons gemakshalve maar aannemen, dat zij meestal verbaasd of geërgerd waren en dat te sneller, naarmate ze sterker geïsoleerd waren in den ivoren toren te Buitenzorg. Het zal nu wel niet anders zijn, alleen vroeger achtte de Regeering perscritiek zoo ver beneden haar waardigheid, dat ze er bij wijze van spreken geen woord aan verspilde. Thans is dit wel gansch anders geworden. Er kan geen twijfel aan zijn, of Buitenzorg volgt de pers met de grootste aandacht, doch met geen ander resultaat dan een kwart eeuw geleden, nl. verbazing en ergernis. Nu komt daar nog bij, dat de omstandigheden er inderdaad toe moesten leiden, dat de pers zich groote zelfbeperking oplegt. Ook hier stuit men natuurlijk weer op de moeilijke vraag, wat daaronder moet worden verstaan; daarover loopen de opinies ook nogal uiteen. In het algemeen moet de indruk van iederen objectieven beoordeelaar zijn, dat de Europeesche pers in Indië, naast de critiek op allerlei betrekkelijk ondergeschikte punten, de Regeering in dezen tijd zeer groote diensten heeft bewezen. Het feit b.v., dat de commissie voor georganiseerd overleg bereid bleek, de opvoering der korting over de ambtnaarssalarissen tot 25 % aan te bevelen, is voor het allerbelangrijkste deel een gevolg van het feit, dat de Europeesche pers — geen uitzondering is mij bekend — steeds en voortdurend het accent heeft laten vallen op den nood der schatkist en de volstrekte noodzaak, om daaraan zooveel mogelijk tegemoet te komen. Dat zij daarnaast, en soms met groote kracht en felheid heeft gestreden tegen alles wat haar voorkwam verkwisting te zijn, is de logische conseguentie geweest van ditzelfde standpunt. In het algemeen gesproken — men moet hier natuurlijk generaliseeren — verstaat de Indische pers in dezen crisistijd haar maatschappelijke taak zeer goed en de regeering staat bij haar wat dit betreft stevig in het krijt. Dit bewind en de pers. Hoe geheel anders intusschen is de opvatting der Indische regeering. Het is volstrekt geen geheim, dat zij in de hoogste mate ontevreden is over de Indische pers en dat het haar een bijna buiten alle proporties gaande grief is, dat de bladen niet alles wat de regeering wijst, wenschen te prijzen. Slechts in één opzicht ontmoet de critische houding van de Indische pers bij haar geen overwegend bezwaar, nl. wanneer deze uitlegt, dat men in Nederland zich toch vooral niet te veel met de Indische zaken moet bemoeien. Daartoe beperkt zich de waardeering. In deze sfeer is het plan geboren om over te gaan tot oprichting van een persbureau van regeeringswege, dat de strekking zou hebben, de voorlichting van de Indische pers ter hand te nemen en tegelijkertijd een compliment te vormen van hetgeen thans in Nederland is ondernomen. Deze oprichting is voorbereid door een tweetal ter algemeene secretarie vervaardigde nota's, waarvan er althans één een zoo denigreerend beeld van de Indische pers geeft en van een zóó volslagen misvatting van taak en wezen der pers getuigt, dat de publicatie ervan een storm van verontwaardiging zou hebben doen opgaan en het geheele persbureauplan bij voorbaat zou hebben moeten doen mislukken. Gezien het odium, dat op de geboorte rust, lijkt het aanstaande regeeringspersbureau veel meer geschikt om de verhouding tusschen overheid en pers te bederven dan die te verbeteren. Want het doel, dat op den voorgrond staat, is klaarblijkelijk niet verbetering van contact en daardoor van de voorwaarden, waaronder de pers haar arbeid vervult, maar voornamelijk, haar te nopen, haar critische houding te laten varen. Het is niet waarschijnlijk dat een dergelijke opzet, waarbij welwillendheid wordt aangeboden met den persbreidel en andere machtsmiddelen op den achtergrond, veel kans van slagen zou hebben' Buitenland. IN HET BRUSSELSCHE PERSHUIS. De speciale correspondent van De Standaard, die naar Brussel is geweest, schreef o.a.: „De aandacht der geheele wereld is op Brussel gevestigd. En van alle zijden zijn de journalisten naar België's hoofdstad gekomen. Want het publiek, gegrepen door het tragische van Koning Albert's dood, moet de gebeurtenissen, die zich nu in België's hoofdstad afspelen, medeleven. De rotatiepersen der kranten over de geheele wereld, die niet-te-verzadigen monsters, roepen, schreeuwen om nieuws. Nieuws over datgene, wat nu de aandacht der menschheid een oogenblik gevangen houdt, doch straks weer is vergeten, omdat de belangstelling op wat anders is gevestigd. Dus er moet nieuws zijn uit Brussel. En langs de telegraaf-kabels en telefoonlijnen vindt dat nieuws zijn weg naar alle oorden der wereld, het trilt door den aether... de persen wachten... De in Brussel neergestreken journalisten hebben al spoedig hun weg gevonden naar het Pershuis der Belgische Persvereeniging, waar ook de Buitenlandsche Persvereeniging resideert. Daar is het nieuws-centrum, daar is ook de plek, waar de persmenschen hun kaarten en bescheiden moeten krijgen. Maar tusschen „krijgen" en „moeten krijgen" is ook hier in dezen heksenketel, nog wel eenig verschil. Zeker, onze Belgische collega's doen hun best, zij sloven zich uit. Maar de tijd van voorbereiding is zoo kort geweest en de stroom der nieuwszoekende journalisten dreigt een overstrooming te worden. In het Pershuis kookt het. Men hoort er allerlei talen door elkaar. Iedereen wil nieuws hebben, iedereen wil zijn doorlatingsbewijs voor de politie hebben, maar 't nieuws is schaarsch. En ten opzichte van de doorlatingsbewijzen kan 't zelfde worden gezegd. Want de beschikbare hoeveelheid is snel uitgeput en dus moeten de overige liefhebbers wachten Een aantal Fransche en Engelsche collega's heeft zich al in het Pershuis genesteld, of zij er thuis zijn. Er wordt getelegrafeerd naar Londen, naar Parijs, ja waarheen al niet. De „Pershuis"-bestuurderen zien, dat 't zoo niet gaat. Zij vreezen straks, als alles voorbij is, een serie kwitanties voor internationale telefoongesprekken voor den neus te zullen krijgen, terwijl zij, die voor die kosten aansprakelijk zijn, ja, wie weet waar in de wereld zitten. Dus wordt het Pershuis ontruimd en ieder, die kaarten e.d. moet hebben, krijgt de boodschap: Woensdagmiddag 5 uur terugkomen. Als ik voorzichtigheidshalve mij maar vast 's middags om 4 uur daar meld, blijkt de toegang versperd te zijn. Om 5 uur terugkomen, is de boodschap. En dus ga ik maar weer! In de hoop om 5 uur gelukkiger te zullen zijn Ik ben gelukkiger geweest! Want een „doorlatingsbewijs" heb ik gekregen. Doch men vrage niet hoe! Te vijf uur was ik met een, naar schatting 100 collega's op de trap van het „Pershuis". Verder konden wij het door de politie-afzetting op het portaal niet brengen. Om zes uur stond ik er nog en had ik niet 't geluk gehad door een Belgischen collega ontdekt te worden, dan had ik er misschien te midder-
nacht nog gestaan. Doch nu kon bedoelde collega de kaart, die voor mij klaar lag, mij doen toekomen. Maar de organisatie liet wel een en ander te wenschen over en met name de Fransche collega's gaven uiting aan hun ontstemming op een wijze, welke aan duidelijkheid niets te wenschen overliet." KONING ALBERT EN DE NEDERLANDSCHE PERS. De correspondent te Brussel van de N.RCt. schreef onlangs: Koning Albert, die iederen dag, naast de voornaamste Belgische, zoowel Vlaamsche als Waalsche bladen, ook verscheidene buitenlandsche couranten las, was vrij goed op de hoogte van de perstoestanden en de beteekenis van het dagbladbedrijf in Nederland. Telkens, wanneer een interessant artikel of bericht in een groot Nederlandsch blad verscheen, werd door de zorgen van zijn adviseur, den heer Herman Teirlinck, de aandacht van den vorst daarop gevestigd. Een maand geleden, tijdens een receptie, mocht ik zelf uit den mond van Koning Albert vernemen, hoezeer hij het hooge gehalte van de Nederlandsche pers waardeerde. .,De groote Nederlandsche couranten", zeide hij mij in goed Nederlandsch, „klasseer ik onder de beste van de wereld. De Nieuwe Rotterdamsche Courant bijvoorbeeld behoeft voor geen ander blad in om het even groot land onder te doen. Het is een dagelijksche encyclopaedic Wij hebben niets dergelijks in België, al mag toch ook de waarde van onze bladen niet worden onderschat. Kon men het lezende publiek, het Vlaamsche evenals het Fransch sprekende, ertoe bewegen wat meer dan 30 of 35 centimes voor een courant te betalen, dan zouden de Belgische dagbladdirecteuren ongetwijfeld veel meer kunnen doen dan thans het geval is. Een ondernemend volk als het Belgische moet, evenals het Nederlandsche volk, over een goede dagbladpers kunnen beschikken. In het buitenland wordt een natie vaak naar hare pers beoordeeld." A. HANS. Naar de correspondent van de N. R. Cr. te Brussel meldt, is aldaar een comité tot stand gekomen met het doel, den vruchtbaren en zeer populairen Vlaamschen journalist en letterkundige A. Hans, die ook in ons land geen onbekende is, te huldigen bij gelegenheid van het verschijnen van zijn 500ste werk in de door hem geredigeerde Kinderbibliotheek. Uit Nederlandsche, Protestantsche ouders geboren, is A. Hans, vooral na den oorlog, door zijn medewerking aan de courant Het Laatste Nieuws, zijne talrijke folkloristische bijdragen, zijn gemoedelijk beschreven tochten door Vlaanderen, zijn strijd voor de bescherming van weduwen en weezen van gestorven Vlaamsche idealisten, zijn ontelbare romans, zijn actie voor barmhartigheid en amnestie, de meest gelezen schrijver van het geheele Vlaamsche land geworden. Tijdens de oorlogsjaren verbleef hij in Nederland, waar hij werkzaam was aan verschillende bladen en zich ook zeer verdienstelijk maakte voor de Belgische vluchtelingen-en geïnterneerde soldaten. Het comité (penningmeester M. de Ceulener, Victor Bertauxlaan 10, Anderlecht-Brussel) is van plan, in een der schouwburgen van de hoofdstad een echte volkshulde op touw te zetten en den schrijver een blijvende herinnering aan te bieden. BELGISCH PERSHUIS. Op de kaart van de Federation Internationale des Journalistes wordt als adres van de Union professionelle de la Presse Beige vermeld Maison de la Presse, Rue de la Loi 151, Brussel. Dit adres is thans Rue de Marquis 4. DE J O U R N A L I S T 39 Journalistieke Herinneringen. DE VERGISSING. Een jaar of zeven geleden. Het was in den tijd, dat ik de landelijke wegen en dorpen van Twente onveilig maakte met een oud rammelig Fordje, dat de directie van het blad, dat ik toen redigeerde, ter beschikking had gesteld voor de verslaggeverij. Tot de interessante bezigheden behoorde het verslaan van de gemeenteraadsvergaderingen. Ik deed dat werk graag, allerlei vervelende kleine zeurkwesties ten spijt, want het stelde mij in staat een aardig denkbeeld te krijgen van denken en leven der selecte vertegenwoordigers van het sympathieke Twentsche volk. Zoo kwam ik eens in Markelo, het onvolprezen boschdorp in de Zuid-Twentsche heuvels. Nauwelijks had ik mijn Fordje gestald of ik merkte aan de belangstelling welke dit werkje van uit de ramen van het overigens zoo stille gemeentehuis ondervond, dat er iets bijzonders aan de hand was. Ook zag ik het oolijke gezicht van den vriendelijken burgemeester, baron Taets van Amerongen, die mij ondeugend aanzag. Ik dacht, dat er iets uit de Ford wapperde, of dat er iets eigenaardigs aan te zien was, maar dit was toch niet het geval. Op de secretarie was ook al een andere sfeer dan gewoonlijk. — „Wat is hier te doen?" Een der ambtenaren, blij dat er eens wat afleiding was, antwoordde lachend: „Je zult er straks aan moeten gelooven. Hij is woest op je, woest!" Ik begreep er niets van. Toen vernam ik, dat hij — die hij was een braaf lid van de Markelosche vroedschap — straks van plan was om een protestredevoering af te steken tegen den verslaggever, die zich verstout had om hem met een indertijd nog al veelbesproken Rotterdamsch Raadslid gelijk te stellen, in zijn verslag van de vorige Raadsvergadering. — „Maar weet je dan niet, dat heel Markelo over je daad ontstemd is?" Ook de burgemeester deelde mij even later mede, dat het bedoelde Raadslid hem verzocht had straks na opening der vergadering het woord te mogen voeren voor een persoonlijk feit. De secretaris herhaalde dit, evenals later eenige raadsleden, kortom: de zitting bleek een bijzondere gebeurtenis te zullen worden. Aangezien het blad, waarin het bedoelde verslag voorkwam, niet ter gemeentehuize aanwezig was, moest ik mijn verlangen naar opheldering bevredigen met de mededeeling, dat ik het bedoelde Raadslid zus en zoo in mijn verslag had genoemd. Ik begreep er niets van. Zou ik mij toevallig hebben verschreven en uit mijn onderbewustzijn den naam van het befaamde Rotterdamsche Raadslid hebben opgediept, misschien onder invloed van de, volstrekt niet kwaad bedoelde, luidruchtige spreekwijze van zijn Markeloschen collega? Maar zou dat dan niet aan de correctie zijn ontgaan? Het was voor mij een mysterie. Enfin, afwachten. Ik zou mijn best doen om den indruk weg te nemen, dat ik hier in een oppositioneel complot tegen bedoeld Raadslid betrokken was. De vergadering begon. Van louter emotie werd door het Raadslid, belast met de distributie der Raadssigaren, vergeten den verslaggever — ik was daar de eenige persvertegenwoordiger — een sigaar aan te bieden, hetgeen altijd met een prettige gulheid pleegde te geschieden. De burgemeester had schik in het geval, de secretaris had schik in het geval, ik zelf had er ook schik in, want ik was mij er van bewust, dat hier een onopzettelijkheid in het spel was, waarvan ik alleen het ontstaan nog niet kende. Het Raadslid hield, na lezing der notulen, een heftige redevoering. De man was uiterst verontwaardigd. Hij sprak van een schandaal, van gebrek aan eerbied voor de vertegenwoordiging van de Markelosche gemeente. Hij liet zich, als een fatsoenlijk en eerlijk boereman, niet voor canaille uitmaken.
Page 1 and 2: No, 499 Adres voor Redactie en Admi
Page 3 and 4: oogenblik gekomen, om aan haar best
Page 5 and 6: krant zou ontgaan. En in die opgewe
Page 7 and 8: een koffiehuis met dien naam prijkt
Page 9: AFDRUKKEN VAN OPRUIENDE TAAL. Uit d

No, 499 13 Maart 1934

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?