Download als pdf - Dr. Ernest Maes

samen met zijn troepen ook een sprookjesrijk ontdekt. Vijf eeuwen vóór Alexander had Salomo
eventjes contact gehad met het Zuidoosten van Azië, toen hij samen met de Feniciërs een vloot
stationeerde in de golf van Akaba. Maar dit was slechts een strovuur geweest en was al lang
vergeten. Maar nu ontstond er dankzij de ontdekkingstocht van Alexander een intensieve
handelsuitwisseling tussen dat verre maar rijke Azië enerzijds en de Hellenistische wereld
anderzijds. Normaal gesproken had het grootste gedeelte van die handelstrafiek over het Aziatische
vasteland kunnen gebeuren, maar tussen Indië en de poorten van Europa lagen de gebieden van de
Armeniërs en de Parthen, twee erfvijanden van Europa, zodat elk transport doorheen die
landstreken een hachelijke onderneming was. Daarom verkozen de handelaars de langere maar
veiligere zeeroute van de Indische Oceaan langsheen Arabië naar de Rode Zee tot in de uithoek van
de golf van Akaba, met zijn eindhaven Elat. Nu die trend eenmaal op gang gekomen was via de
Rode Zee, ontstond er ook een handelsaanbod vanuit alle kusten waarlangs die zeeroute voorbij
kwam, vooral de zuidwesthoek van het Arabische schiereiland waar op een smalle kuststrook een
overdadige weelde heerste (het vroegere Thebe = Arabia Felix = het huidige Jemen). Weldra
ontstond er ook eenzelfde handelsbeweging vanuit de oostkust van Afrika en dat allemaal naar
dezelfde eindhaven: Elat. Alle soorten ladingen werden daar ontscheept: goud en edelstenen, ivoor,
edele houtsoorten, specerijen 17 , tapijten, verfijnd weefsel en zijde uit China, wilde dieren voor de
private dierentuinen van de machtshebbers of voor de circusspelen, en zelfs olifanten 18 voor het
leger. Maar tussen de Rode Zee en de Middellandse Zee (de zee van het Hellenisme die vanaf de
eeuw vóór Christus door de Romeinen “Mare nostrum” (onze zee) zou genoemd worden) lag de
woestijn. Welke ook de eindbestemming mocht zijn van de goederen (Athene, Alexandrië of
Rome), onmiddellijk na het verlaten van hun schepen in de havens van de Rode zee stonden de
handelaars met hun koopwaren vóór het sombere massief van de Nabatese woestijn en de enige
bruikbare weg verliep noordwaarts naar Petra, de hoofdstad van de Nabateeën. Petra was de
draaischijf van waaruit de verdere woestijnwegen vertrokken: naar Damascus in het Noorden, naar
het Arabische schiereiland in het Oosten en naar Alexandrië en Gaza in het Westen. Maar telkens
weer woestijn! Transport doorheen de woestijn was synoniem van karavaan. En dit was een ander
paar mouwen:
1. Wie kon er een karavaan leiden? Wie kende de schaarse waterputten? Wie wist iets van de
geheimen van de woestijnwinden, van de plotse opstekende gierende zandstormen en de
vliegensvlugge maatregelen die nodig waren om te redden wat er te redden viel? Alleen die
volksstammen die in de loop der eeuwen vertrouwd waren geworden met de landstreek.
2. Als er toch eens een groepje westerlingen het gewaagd zou hebben hun koopwaar op eigen houtje
te vervoeren doorheen de woestijn, wie garandeerde hun dan dat de nomaden van het gebied waar
ze doortrokken zich hier of daar niet plots zouden ontpoppen tot een roversbende die de onervaren
sukkelaars zou overrompelen en mogelijk uitmoorden, maar in elk geval hun duur gekochte
koopwaren zouden stelen, zoals dat gebeurde bij de transporten doorheen Armenië en Parthië?
Hoe men de zaken ook draaide of keerde, de locale volksstammen waren de meesters van de
situatie. Deze locale volksstammen waren de Nabateeën en de Edomieten. De Nabateeën waren de
Arabische volksstam die de Oostelijke woestijn in bezit hadden genomen toen de Edomieten
doorheen de Araba naar het Westen waren getrokken. De Nabateeën bouwden Petra tot een
karavaancentrum uit. De Edomieten (Zonen van Esau) beheersten de Westelijke woestijn tussen de
12