Download als pdf - Dr. Ernest Maes

anderen die in verzet gekomen waren tegen Caesars alleenheerschappij wensten een triumviraat.
Hun wil triomfeerde: in 43 werd het opperste gezag van Rome toevertrouwd aan het driemanschap:
Octavius, Antonius en Lepidus. De drie eerste jaren verliep alles vlot. Lepidus hield zich in de
schaduw, terwijl Octavius en Antonius de zaken in goede verstandhouding beredderden. Maar daar
kwam de winter van 41-40, met Antonius’ winteridylle bij Cleopatra in Egypte. Octavius
beschouwde dit als een bedreiging want hij vernam dat Cleopatra er op aanstuurde haar zevenjarig
zoontje Caesarion te doen erkennen als wettige zoon van Julius Caesar. Als Cleopatra er ooit zou in
lukken dit doel te bereiken dan wist iedereen wat dit zou betekenen: Rome zou de echte zoon
Caesarion op de top van de totempaal zetten als erfgenaam van Julius Caesar en de adoptiefzoon,
Octavius, zou naar onder geduwd worden.
Zou Antonius partij kiezen voor zijn medetriumvir Octavius of zou hij zich aan de kant stellen van
de Egyptische koningin bij wie hij een tweeling had verwekt? Antonius nam een besluit dat
Octavius voorlopig geruststelde: om een bewijs van trouw te leveren aan Octavius, trad hij nog in
datzelfde jaar 40 in het huwelijk met Octavia, de bevallige en in Rome zeer geliefde zuster van
Octavius. Maar het was een ‘mariage de raison’ waarbij zijn hart niet meewilde, dat hart dat hij
verloren had bij Cleopatra en bij zijn tweeling. En al in 38 verliet Antonius zijn Romeinse
echtgenote Octavia om naar Egypte te zeilen. Hij trouwde er met Cleopatra volgens de Egyptische
ritus en deed de erfrechten van zijn tweeling legaliseren. Dit huwelijk verwekte een groot
schandaal. Volgens de Romeinse wet was deze verbintenis niet geldig (evenmin als Cleopatra’s
vroegere liaison met Caesar), vermits de Egyptische koningin geen Romeinse was. Bovendien
stootte Antonius gans Rome tegen de borst door de verontrustende manier waarop hij zijn
Egyptische vrouw begon te overstelpen met zonderlinge cadeau’s, namelijk steden, landerijen en
eilanden 34 , juist in dat oostelijke gebied van het Romeinse Rijk waar Herodes in de jaren 39-37 zo
moeilijk de orde had hersteld. Was Antonius een pion geworden op het schaakbord van Cleopatra?
Was hij medeplichtig in de uitbouw van haar Groot-Egyptisch Rijk en wilde hij daar samen met
haar over heersen? Het antwoord werd “ja”. De laatste twijfels werden weggenomen in 34 toen
Antonius een grootse manifestatie op touw zette in Alexandrië. Daarbij proclameerde hij officieel
de oprichting van een oostelijk imperium waarin Cleopatra’s kinderen zouden aangesteld worden
als heersers over verschillende territoriën, met de koningin zelf boven hen allen als “koningin van
koningen”.
Ondertussen had Antonius er zorg voor gedragen zijn testament te deponeren in de Romeinse
tempel van de Vestaalse Maagden. Een testament dat in de tempel bewaard werd genoot het
asielrecht en was in veiligheid tot aan de dood van hem die het geschreven had. Voor Octavius deed
dit de maat overlopen. Hij was al woedend geworden over de verstoting van zijn zuster Octavia ten
voordele van Cleopatra. Dat Antonius nu bovendien de vrijheid nam eenzijdig de splitsing van het
Romeinse Rijk af te kondigen was hoogverraad tegenover Rome. 35 En in die omstandigheden
deinsde Octavius er niet voor terug de kluis van de Vestaalse archieven open te breken en er het
testament van Antonius uit te halen.
Wat te verwachten was stond er inderdaad in opgenomen: Antonius bevestigde zijn “donatie van
Alexandrië” en herhaalde schriftelijk datgene wat hij geproclameerd had in de publieke
Manifestatie: dat zijn schenkingen, schatten, steden en landerijen voorbestemd waren om over te
gaan naar Cleopatra, “de opperste koningin van koningen”, en dat zij haar bewind over het
30