Download als pdf - Dr. Ernest Maes

naar voren: Alkimus, een bloedzuivere afstammeling van Aäron uit het hogepriesterlijke geslacht
van Sadok. 4 Om hun favoriet Alkimus te pousseren aarzelden deze antimakkabese joden zelfs niet
de hulp in te roepen van de Hellenistische generaal Nikanor. Dat wil zeggen dat er ging gevochten
worden. En de godvruchtige lezers van de bijbel, (evenals de joodse kinderen in het godsdienst- en
geschiedenisonderricht) worden dan verder vergast op de horrorfilm van wat er gebeurde met
Nikanor, de veldheer die de euvele moed gehad had Alkimus’ aanspraak op het hogepriesterschap
te steunen: “Terwijl het leger van Nikanor onder trompetgeschal en krijgsgezang aanrukte,
stormden de soldaten van Judas op de vijand af, terwijl ze smekend God aanriepen. Strijdend met
de handen baden ze in hun hart tot God. Zo sloegen ze niet minder dan vijfendertigduizend man
neer, ten zeerste verheugd over de zichtbare hulp van God. Toen de strijd ten einde was en ze zich
vol vreugde terugtrokken, vonden ze Nikanor in volle wapenuitrusting dood op de grond liggen. Na
het geschreeuw en gejoel dat toen losbarstte, hieven ze in hun moedertaal een loflied aan voor de
Heer. De man die zich geheel en al, met hart en ziel had ingezet voor de verdediging van zijn
medeburgers en die de toewijding voor zijn volksgenoten van zijn jeugd af onverminderd had
bewaard (= Judas), gaf bevel Nikanor het hoofd en de rechterarm af te slaan en ze naar Jeruzalem
te brengen. In Jeruzalem gekomen riep hij zijn volksgenoten bijeen en liet de priesters voor het
brandofferaltaar plaats nemen. Daarna ontbood hij de bezetting van de burcht en toonde hun het
hoofd van de smerige Nikanor en de hand die de godslasteraar brutaal tegen de heilige woning van
de Almachtige had uitgestoken. Daarna liet hij de tong van de goddeloze Nikanor uitsnijden en in
stukjes aan de vogels voeren; als loon voor zijn dwaasheid hing hij zijn afgehouwen rechterhand
tegenover de tempel op. Allen zonden hun dank ten hemel en prezen de Heer die hen zo zichtbaar
geholpen had, met de woorden: geloofd zij hij die zijn heiligdom ongerept heeft bewaard! Het hoofd
van Nikanor bevestigde Judas aan de muur van de burcht als een zichtbaar en duidelijk bewijs dat
de Heer hen geholpen had.” (2 Makk. 15, 23-35)
Zo had Judas “zichtbaar en duidelijk geholpen door de Heer” de overwinning behaald op de snode
veldheer Nikanor en de valse hogepriester Alkimus. Spijtig genoeg voor Judas vergat de Heer zijn
dienaar een volgende maal opnieuw te helpen: Judas sneuvelde in 160 vóór Christus. Intussen
hogepriesterde Alkimus er lustig op los tot verontwaardiging van de Makkabeeën: o.a. “In de
tweede maand van het jaar honderddrieënvijftig gaf hij bevel de muur van de binnenste voorhof van
de tempel af te breken. Zo wilde hij het werk van de profeten vernietigen. Reeds was men met de
afbraak begonnen toen Alkimus door een beroerte werd getroffen. Daardoor kon hij geen werk
meer verrichten en verloor hij ook de spraak. Hij was verlamd en kon geen woord meer uiten en
zijn huis niet meer beheren. Onder die omstandigheden vond Alkimus, ten prooi aan hevige pijn, de
dood.” (1 Makk. 9, 54-56) 5
Na de dood van Alkimus in 158, bleef de hogepriesterlijke functie zeven jaar vacant. En dan in 152
op het Loofhuttenfeest (waar gans Israël naar toestroomde), “bekleedde Jonathan zich met de
heilige gewaden.” (1 Makk. 10, 21) Zo had de broer van Judas finaal zijn slag thuisgehaald. Maar
de reacties van allerhande aard bleven niet uit, met het gevolg dat Jonathan in 142 vóór Christus,
verraderlijk werd vermoord (1 Makk. 12, 48) en dat de laatste overlevende Makkabeeër, Simeon,
voor de opvolging moest instaan.
De Laatste…maar niet: “un homme fini”. Integendeel, Simeon wilde zijn familie bestendigen in
haar gezag over Israël. Hij benoemde zich niet alleen tot hogepriester, maar tevens tot ethnarch en
4