Download als pdf - Dr. Ernest Maes

joodse kringen als bruid werd aangeboden? Zou dit mettertijd de deuren van de joden niet openen
voor Herodes, vooral indien hij zou beloven dat die joodse vrouw het nummer één in zijn harem zou
zijn en dat de zonen uit deze echtverbintenis prioritaire rechten van troonopvolging zouden hebben
tegenover de kinderen van Herodes’ andere vrouwen? “En om nog nauwkeuriger te zijn”, zo zie ik
Hyrcanus zeggen terwijl hij nog wat dichter bij de zoon van Esau schuift, “Wat zou Herodes ervan
denken, zich te verloven met een dochter uit de koninklijke Hasmonese dynastie en wel met de
elfjarige mooie Mariamme, kleindochter van de hogepriester Hyrcanus?”. Ik stel me de twee
mannen voor in een haast onbeweeglijke close-up: enerzijds de sluwe Hyrcanus, wetende dat hij de
bescherming van Herodes nodig heeft en daarom bereid is zijn kleindochter als een soort
gijzelaarster uit te leveren. Hij glimlacht lokkend, gelijk de kwijlende Shylock uit Shakespeare’s
“Koopman uit Venetië”, hij spiedt tussen zijn wimpers door naar de reacties op het gelaat van
Herodes. En anderzijds zie ik de verbijsterde Idumeeër met al zijn haat tegen Hyrcanus, maar een
Idumeeër die opeens een hele wereld van onvermoede joodse mogelijkheden ziet openschuiven. O,
wat een gouden wissel op de politieke toekomst! Das gibt’s nur einmal, das kommt nie wieder!
Herodes beseft natuurlijk de zware consequenties die een dergelijke alliantie met een joodse prinses
voor hem zal meebrengen. Het allereerste en allerergste gevolg is wel dat hij dan zijn Idumese
vrouw Doris en zijn zoontje Antipater in de schaduw zal moeten duwen. Maar om een snoek te
vangen moet een hengelaar een kleiner visje kunnen opofferen. En Herodes zegt dus top, de
koehandel wordt gesloten; of liever het is geen koehandel, het is een kalfjeshandel. De elfjarige
joodse Mariamme wordt de verloofde van de Idumeeër Herodes.
Arme Mariamme! Al na luttele jaren zou blijken dat de “gouden wissel” op de toekomst in feite een
bloedige wissel was en dat Herodes’ huwelijk met Mariamme de grootste vergissing van zijn leven
is geweest. En ook de weggezonden eerste echtgenote Doris zou vele jaren later samen met haar
zoon Antipater nog een dramatische rol spelen in het leven van de oude Herodes.
Dat het vanaf het begin goed had geklikt tussen Cassius en Herodes wist iedereen. Dat was de
macht van Herodes. Cassius was er echter de man niet naar om zijn gunsten gratis te schenken.
Voor wat hoort wat en hij zou Herodes grondig uitbuiten als belangrijke pion in zijn verdere
plannen. Deze man die in 44 de belhamel geweest was bij de moord op Caesar, die naderhand
gepromoveerd was tot legaat van Syria, die de goudglans had gezien van de buitengewone
belastingen die men aan zijn voeten was komen neerleggen, deze man werd weldra verteerd door de
ambitie om samen met de beruchte Brutus meester te worden over het Romeinse Rijk. Maar dit
meesterschap lag niet zo maar voor het oprapen. Het zat integendeel stevig vastgekneukeld in de
handen van het zogenoemde tweede triumviraat dat in november 43 vóór Christus was gevormd
door de 40-jarige Antonius, de 20-jarige Octavius en de vage figuur Lepidus die zeer spoedig door
de twee anderen als strooien pop zou behandeld worden. Voor de nu 30-jarige Herodes schiep die
ambitie van zijn vriend Cassius een moeilijk dilemma. Enerzijds was Herodes als zestienjarige
jongeling in 57 bevriend geworden met de tien jaar oudere Antonius die toen als militair in
Antiochië en in Jeruzalem had verbleven en ondanks de latere geografische afstanden tussen beiden
was die vriendschap blijven leven en wilde hij die niet graag verloochenen. Maar anderzijds waren
er ook banden gegroeid tussen Herodes en Cassius, en deze laatste besefte, samen met zijn trawant
Brutus dat Herodes een niet te versmaden bondgenoot zou zijn in de naderende strijd om de
oppermacht. Herodes werd dan ook in toenemende mate door Cassius overstelpt met infanterie,
24