U gelooft in een Kristallen Paleis - Soren Kierkegaard

Het is nauwelijks een onderwerp van dispuut dat Kierkegaard hier Hegel
parodieert. Iets soortgelijks geldt voor het werk Het begrip Angst. De allusie
hier is dat Kierkegaard in de titel verwijst naar het begripsdenken van Hegel
en de zijnen. Een dergelijk existentieel beladen woord laat zich niet vangen in
uitsluitend een begrip. Eenzelfde vlieger gaat op voor Of/Of. Het werk
presenteert twee standpunten. Kierkegaard viseert niet een hegeliaanse
verzoening of „mediatie‟ te vinden tussen de twee, maar juist te wijzen op de
mogelijkheid van keuze. 13
Een ander wapenfeit illustreert de oppositie tussen Hegel en Kierkegaard.
Kierkegaard was het gewoon naast veel te schrijven, veel te spreken met de
gewone man in de straten van Kopenhagen. Hij geleek in dit opzicht
Socrates. 14 Zijn insteek was vergelijkbaar met, doch ook radicaal
tegenovergesteld aan die van Socrates. Hij ook was een bestrijder van valse
overtuigingen, hij ook sprak met mensen als ironicus, hij ook speelde de rol
van vroedvrouw om de mensen tot inzicht te doen komen. Hij verschilde
vooral hierin van de antieke denker dat hij meende dat men eerder een teveel
dan een tekort aan kennis bezat. Met de komst van de hegeliaanse hegemonie
ontstond de, voor Kierkegaard verwerpelijke, gedachte dat het Christendom in
haar essentie rationeel te vatten was.
Mede tegen deze achtergrond dient Kierkegaard begrepen te worden. Als
individu met een sterk existentiële inborst, als reactionair, maar ook als
eigenzinnig denker die meent dat de mens lang geleden van het juiste pad is
geraakt en zichzelf opnieuw moet leren begrijpen.
Kierkegaard sterft op 11 november 1855.
13 Idem. pp. 13, 14
14 Zie o.a. Joachim Störig die Kierkegaard de Socrates in Kopenhagen noemt.
~ 12 ~