U gelooft in een Kristallen Paleis - Soren Kierkegaard
U gelooft in een Kristallen Paleis - Soren Kierkegaard
U gelooft in een Kristallen Paleis - Soren Kierkegaard
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
wat betreft het algemene om deze enkel<strong>in</strong>g te worden.” 29 <strong>Kierkegaard</strong> schrijft<br />
er <strong>in</strong> <strong>een</strong> voetnoot het volgende over.<br />
De tragische held is er voor zichzelf zeker van dat de ethische verplicht<strong>in</strong>g geheel<br />
<strong>in</strong> hem aanwezig is doordat hij die <strong>in</strong> <strong>een</strong> wens verandert. Agamemnon kan<br />
bijvoorbeeld zeggen: Voor mij wordt het bewijs dat ik mijn plicht als vader niet<br />
schend geleverd door het feit dat mijn plicht ook mijn enige wens is. Wens en<br />
plicht komen hier dus vrijwel met elkaar over<strong>een</strong> . 30<br />
Voor de ridder van geloof, zo stelt <strong>Kierkegaard</strong>, vallen wens en plicht ook<br />
samen. Hij is echter gedwongen beide op te geven.<br />
Het religieuze stadium Dat onderscheid tussen Abraham dan en<br />
Agamemnon is veelzeggend. Bij Hegel is het ethische dome<strong>in</strong> ook het dome<strong>in</strong><br />
van datgene wat gewild kan worden. 31 De drie problemata zijn drie<br />
daadwerkelijke problemen waar de oppositie tussen het religieuze en het<br />
ethische sterk naar voren komt. Het eerste probleem is de vraag naar het<br />
bestaan van <strong>een</strong> teleologische suspensie van het ethische. Met andere<br />
woorden, de vraag of het ethische tijdelijk buiten spel gezet kan en mag<br />
worden ten behoeve van iets hogers. De ethiek antwoordt ontkennend; er is<br />
niets hogers dan de ethiek want de ethiek is het universele en algemene. In dat<br />
geval ontstaat er <strong>een</strong> groot probleem om Abraham als de vader van het geloof<br />
te zien, omdat hij <strong>een</strong> zondaar is. Dit is de paradox van het geloof. De ridder<br />
van geloof kan zich als <strong>in</strong>dividu tegenover het ethische verhouden en<br />
daarboven komen te staan. Hier is wel de verwijz<strong>in</strong>g naar God nodig die<br />
ontbreekt <strong>in</strong> de absolute claim die het ethische maakt. 32<br />
<strong>Kierkegaard</strong> verstaat onder de paradox van het geloof:<br />
Dat de enkel<strong>in</strong>g hoger is dan het algemene, dat de enkel<strong>in</strong>g, om aan <strong>een</strong> nu nog<br />
slechts zelden gebruikt dogmatisch onderscheid te her<strong>in</strong>neren, zijn verhoud<strong>in</strong>g<br />
tot het algemene bepaalt door zijn verhoud<strong>in</strong>g tot het absolute en niet zijn<br />
verhoud<strong>in</strong>g tot het absolute door zijn verhoud<strong>in</strong>g tot het algemene. 33<br />
29 <strong>Kierkegaard</strong>, S. (2006) Vrees en beven. p. 81<br />
30 Idem. Voetnoot p. 83, 84<br />
31 System der Bedurfnisse<br />
32 Zie daarvoor het bovenstaande.<br />
33 <strong>Kierkegaard</strong>, S. (2006) Vrees en beven. p. 75<br />
~ 20 ~
Change language