Nr 1 - mei/juni 2010 - Confederatie Bouw

TRIBUnE / TRIBUnE
modificAtion importAnte de
lA reGlementAtion sur les
mArcHes publics
belAnGriJke wiJZiGinG wetGevinG
overHeidsopdrAcHten
Au Moniteur Belge du 28 décembre a été publiée une loi du 23 décembre
2009 qui apporte des modifications importantes au statut du candidat ou
soumissionnaire évincé lors d’un marché public.
Par cette loi, un nouveau livre est introduit dans la loi du 24 décembre 1993
sur les marchés publics, qui reste en vigueur en attendant une révision
complète de la législation.
La loi fait une distinction entre les marchés qui atteignent les seuils européens
et les marchés “belges”, qui n’atteignent pas ces seuils. C’est surtout dans
cette dernière catégorie que la loi introduit une amélioration significative
dans la position juridique du candidat ou soumissionnaire évincé.
chAmp D’ApplicAtion
La loi vise à transposer en droit belge la directive européenne 2007/66/
CE et s’applique donc aux marchés, qui atteignent les seuils européens, à
l’exception des marchés de défense nationale. Pour les marchés de travaux
dans les secteurs classiques ce seuil est fixé à 4.845.000 €, BTW exc. (avant
5.150.000 €).
Les nouvelles règles sont également d’application sur les marchés belges, qui
n’atteignent pas le seuil européen de 4.845.000 €.
Décision motivée et informAtion
Pour la première fois, la loi donne une liste précise des cas, ou l’autorité
adjudicatrice doit établir une décision motivée (art. 65/4) ainsi que les
éléments qu’elle doit contenir (art. 65/5).
L’obligation d’information aux candidats ou soumissionnaires est élargie,
dans ce sens que l’autorité adjudicatrice doit spontanément faire parvenir
la décision motivée ou un extrait de celle-ci aux soumissionnaires déclarés
irréguliers ou évincés.
Le même principe vaut pour les décisions de réadjudication.
Seulement pour les marchés en-dessous de 67.000 € les motifs de la décision
ne seront pas communiqués automatiquement, mais après une demande
expresse du soumissionnaire déçu.
DélAi D’Attente
L’innovation la plus importante de cette loi est sans doute l’extension du délai
d’attente aux marchés soumis à une publicité obligatoire au niveau belge et
dont le montant estimé, tout en étant inférieur au seuil européen, atteint
néanmoins un montant significatif s’élevant au moins à la moitié de ce seuil.
Il en résulte que ces marchés – exception faite pour les marchés de défense
et pour quelques exceptions rares - sont soumis à l’obligation de respecter les
règles relatives au délai d’attente fixés par cette article, dès qu’ils atteignent
ou dépassent un montant de 2.422.500 € (art. 65 , al. 1).
Pour les marchés de travaux qui n’atteignent pas ce montant, l’autorité
adjudicatrice peut volontairement faire application d’un délai d’attente par
biais d’une clause dans le cahier des charges. (art. 65/30, al. 2). Pour les
marchés qui atteignent les seuils européens (4.845.000 €, ex. TVA), le délai
d’attente est bien sur d’application, ce qui était déjà le cas avant.
La conclusion du marché qui suit la décision d’attribution ne peut en
aucun cas avoir lieu avant l’expiration d’un délai de quinze jours à compter
du lendemain du jour où la décision motivée est envoyée aux candidats
concernés et aux soumissionnaires concernés. A défaut de simultanéité
entre ces envois, le délai prend cours, pour le candidat concerné ou le
soumissionnaire concerné, le lendemain du jour du dernier envoi.
Lorsqu’une demande de suspension de l’exécution de la décision d’attribution
est introduite dans le délai de quinze jours, l’autorité adjudicatrice ne peut
conclure le marché avant que l’instance de recours, le cas échéant de premier
18 pierre & marbre - steen & marmer - 2010-1/4
In het Staatsblad van 28 december 2009 werd een wet van 23 december
2009 gepubliceerd, die een belangrijke verbetering brengt in de
rechtsbescherming van de gedupeerde inschrijver bij een overheidsopdracht.
We bedoelen hierbij de onderneming, die niet werd geselecteerd om deel
te nemen aan een opdracht, of wiens offerte onregelmatig werd verklaard,
of die gewoonweg niet werd gekozen als laagste regelmatige of meest
voordelige inschrijver.
Door deze wet wordt een nieuw Boek ingevoegd in de huidige wet van 24
december 1993 inzake overheidsopdrachten, die nog altijd van toepassing
blijft in afwachting van een volledige herziening van de wetgeving.
De tekst voegt een aantal nieuwe elementen toe, die de rechtspositie van
de gedupeerde inschrijver moeten verbeteren of die de naleving van de
wettelijke bepalingen beter garanderen. Zo wordt de wachttermijn, die de
aanbestedende instantie moet eerbiedigen, beter geregeld en worden er
een aantal sancties voorzien, voor het geval de aanbestedende instanties
deze regel niet zou respecteren. Deze sancties kunnen zeer ver gaan, met
name tot de onverbindendverklaring van de opdracht, die werd gesloten
zonder rekening te houden met de opgelegde wachttermijn.
De wet maakt een onderscheid tussen opdrachten, die de Europese
bekendmakingsdrempels bereiken en de zogenaamd ‘binnenlandse’
opdrachten, die deze drempels niet bereiken. Het is vooral voor deze
laatste categorie dat de wet een gevoelige verbetering aanbrengt in de
rechtspositie van de geweerde of teleurgestelde inschrijver.
In plaats van de wet (gedeeltelijk) te hernummeren, heeft men er de
voorkeur aan gegeven de ingevoegde artikels te nummeren als artikel 65/1,
65/2, 65/3, enzovoorts…
toepassinGsGebied
De wet is de omzetting van een Europese richtlijn en is dus van toepassing
op de opdrachten, die het door de Koning vastgestelde bedrag voor de
Europese bekendmaking bereiken of overschrijden, met een uitzondering
evenwel voor de defensieopdrachten. Voor opdrachten van werken in
de klassieke sectoren bedraagt deze drempel thans 4.845.000 €, BTW
exclusief. (voordien 5.150.000 €).
De nieuwe regels zijn wel (gedeeltelijk) van toepassing op de ‘binnenlandse’
opdrachten, die de Europese drempel van 4.845.000 € niet bereiken.
Gemotiveerde beslissinG en informatie
Voor het eerst geeft de wet een duidelijke opsomming van de gevallen,
waarin de aanbestedende overheid een gemotiveerde beslissing moet
opstellen (art. 65/4) en welke gegevens deze beslissing moet bevatten (art.
65/5). Dit zal zeker al veel onheil op juridisch vlak voorkomen, want in de
praktijk wordt zo’n gemotiveerde beslissing niet altijd opgesteld zoals het
hoort.
De informatie die aan de kandidaten of inschrijvers moet worden verstrekt,
wordt ook uitgebreid in die zin dat de aanbestedende instantie de niet
geselecteerde, onregelmatig verklaarde of niet gekozen inschrijvers spontaan
de gemotiveerde beslissing of een uittreksel daarvan moet opsturen.
Vroeger moest de gedupeerde inschrijver – indien hij al ingelicht werd, wat
niet steeds het geval was – zelf uitdrukkelijk om de motieven van zijn nietselectie,
onregelmatigverklaring of wering verzoeken. Hetzelfde geldt voor
het geval de aanbestedende overheid beslist om af te zien van de gevolgde
procedure of om tot heraanbesteding over te gaan.
Enkel voor opdrachten onder de 67.000 € zullen de motieven van de
beslissing niet automatisch, doch pas op uitdrukkelijk verzoek van de
teleurgestelde inschrijver medegedeeld worden.
waCHttermijn
De belangrijkste innovatie van deze wet is ongetwijfeld de uitbreiding van de
wachttermijn tot de ‘binnenlandse’ opdrachten voor werken, die verplicht
onderworpen zijn aan een Belgische bekendmaking en waarvan het goed
te keuren bedrag zonder belasting over de toegevoegde waarde ligt tussen
het door de Koning vastgestelde bedrag voor de Europese bekendmaking
en een bedrag dat de helft bedraagt van het tweede genoemde bedrag. Met
andere woorden zal de aanbestedende overheid voortaan een wachttermijn
moeten in acht nemen – met uitzondering weliswaar voor bepaalde
defensieopdrachten en behoudens enkele zeldzame uitzonderingsgevallen
- voor opdrachten van werken, die moeten worden gepubliceerd en die
2.422.500 € bereiken of overschrijden, (art. 65/30, eerste lid).
Voor opdrachten van werken die onder dit bedrag vallen, kan de