Nr 1 - mei/juni 2010 - Confederatie Bouw

More documents

Recommendations

Info

ACTUALITE / ACTUEEL La refonte de la législation funéraire, initiée par le précédeant ministre des Pouvoirs locaux, a donné lieu à l’entrée en vigueur d’une nouvelle législation concernant les funérailles et sépultures. Ce travail sur la législation, associant étroitement la Cellule de Gestion du Patrimoine funéraire (DGO4) aux experts et législateurs DGO5, s’est voulu pleinement transversal. Le résultat, largement discuté en réunions intercabinets, en commissions parlementaires et en rencontres avec les milieux professionnels, fut voté au Parlement le 6 mars 2009. Ce tout premier texte régional a été complété le 29 octobre par un arrêté d’application suivi, le 23 novembre, d’une circulaire émanant de l’actuel ministre des Pouvoirs locaux. Pour la première fois, un décret pose les axes d’une véritable gestion des sites funéraires, tenant à la fois compte des desideratas des familles ou des communautés, des souhaits des professionnels, des contraintes communales que de la spécificité patrimoniale des cimetières. La presse s’en est déjà largement fait l’écho selon divers axes, mais il convenait d’insister, dans le cadre de cette plate-forme qu’est la revue Pierres et Marbres, sur un angle un peu particulier : celui des professionnels de la pierre, tailleurs de pierre et poseurs de monuments. Quelles nouveautés ou quel champ d’action se dessinent dans ce texte de loi ? En effet, le décret du 6 mars, rappelant et fixant les droits et devoirs des différents niveaux d’intervenants dans les cimetières, introduit une approche neuve de la matière, patrimoniale. En d’autres mots, ce décret, en connaissance et des évolutions de mentalités et des situations de terrain, crée un cadre légal pour une gestion dynamique des cimetières, dans laquelle les professionnels de la pierre doivent jouer un rôle 4 pierre & marbre - steen & marmer - <strong>2010</strong>-1/4 1 À mArquer d’une pierre bleue Survol du premier décret régional wallon consacré à la matière des funérailles et sépultures selon l’angle des professionnels de la pierre oeuvrant dans les cimetières de Wallonie. Het merk « blAuwe steen » wAArdiG Overzicht van een eerste Waals decreet op Begraafplaatsen en lijkbezorging gezien vanuit het standpunt van de natuursteenverwerkers actief op Waalse kerkhoven. Xavier Deflorenne Coordinateur Cellule de Gestion du Patrimoine funéraire Expert SPW, Attaché DGO4, Département du Patrimoine Collaboration transversale DGO1, DGO5 Coordinator Beheerscel van het Funerair Erfgoed Expert SPW, Attaché DGO4, Departement Erfgoed Transversale medewerking DGO1, DGO5 De herziening van de kerkhofwetgeving door de vorige minister van locale besturen mondde uit op een nieuwe wetgeving op begraafplaatsen en lijkbezorging. Dit werk rond de wetgeving gebeurde bewust transversaal, in nauwe samenwerking tussen de Cellule de Gestion du Patrimoine funéraire (DGO4), deskundigen en wetgevers DGO5. Het resultaat dat uitvoerig werd besproken binnen de kabinetten en parlementaire commissies en tijdens ontmoetingen met de beroepsmiddens, werd op 6 maart 2009 door het Parlement goedgekeurd. Deze allereerste regionale tekst werd op 29 oktober aangevuld met een uitvoeringsbesluit, en vervolgens met een circulaire van 23 november uitgaande van de huidige minister van lokale besturen. Voor de eerste maal bepaalt een decreet de hoofdlijnen voor een duidelijk beheer van de kerkhofsites, zowel rekening houdend met de desiderata van families of gemeenschappen, de wensen van beroepslui, de gemeentelijke tegenstrijdigheden, als met de erfgoedkundige specificiteit van de begraafplaatsen. De pers besteedde er al ruime aandacht aan vanuit verschillende invalshoeken, maar dit platform dat het tijdschrift Steen & Marmer wel is, leent zich uitstekend om de wetgeving nog eens onder de loep te nemen vanuit een specialer standpunt: dat van de beroepslui uit de natuursteensector, steenhouwers en plaatsers van grafmonumenten. Welke nieuwigheden of welk actieveld geeft deze wettekst aan? Het decreet van 6 maart dat de rechten en plichten van de verschillende tussenkomende partijen herbenadrukt, brengt een nieuw inzicht in de erfgoedkundige materie. Anders gezegd, dit decreet creëert, met kennis van de evolutie van de mentaliteiten en toestanden ter plaatse, een wettelijk kader voor een dynamisch beheer van begraafplaatsen waarbij de natuursteenvaklui een belangrijke rol moeten spelen. Elkeen moet
marquant. Il faut que chacun soit conscient des responsabilités qu’il a dans le développement de ces aires communales que sont les cimetières Que faut-il, globalement, retenir du texte ? Quatre axes peuvent être dégagés. Dans chacun de ces axes, le rôle de conseilleur et de guide qui revient aux milieux de la pierre auprès des autorités communales peut s’affirmer. 1. AXe gestionnAire Ce premier axe concerne directement les gestionnaires de sites funéraires. Deux notions d’importance : - Un encadrement de tout projet pour la création, l’extension et la réaffectation des cimetières (L 1232-2 à 1232-7). - La volonté de rétablir une gestion effective des sites funéraires, entre autres points par l’uniformisation des durées concessionnaires (entre 10 et 30 ans)(L 1232-8), la révision des règlements-taxes communaux (L 1232-9), l’obligation d’affichage des anciennes concessions à perpétuité (L 1232-10) ou encore le rappel de l’obligation à disposer, dans chaque cimetière, d’un ossuaire. Mais ce n’est pas la seule portée qu’il faille retenir : si l’ossuaire est défini tel “monument mémoriel fermé” (L 1232-21), c’est bien que le législateur a tenu à ce qu’à l’aspect technique de ces structures communales s’ajoutent immanquablement les dimensions mémorielle et patrimoniale. L’ossuaire, monument visible, offert à la mémoire de la population par la volonté communale, transcrit avec quel respect les gestionnaires communaux considèrent et leurs prédécesseurs, et leurs contemporains. Concernant ce point précis, il est évident qu’il y a matière à réflexion pour des structures adaptées, passant par la réaffectation d’anciens caveaux surmontés de monuments en petit granit – ce qui implique, peu ou prou, pour les tailleurs de pierres, des actes de restauration – jusqu’à la création de structures résolument contemporaines, respectueuses des sites et des matériaux lithiques en place. 1. Ossuaire du cimetière communal de Mons. Cette structure obligatoire, aménagée par la réaffectation d’un monument ancien (sépulture d’importance historique locale), a demandé la collaboration avec les milieux professionnels, tant en termes de restauration, de nettoyage que de fournitures et de mises en place de matériaux. Dire qu’il y a une belle possibilité pour les tailleurs de pierre qui se concentreront sur ce créneau n’est que répéter une évidence. (© XDfl) Knekelhuis op de gemeentelijke begraafplaats van Bergen. Voor deze verplichte structuur, verbouwd om een nieuwe bestemming te geven aan een oud monument (grafzerk van lokaal historische waarde), werd beroep gedaan op professionelen, zowel voor de restauratie, de reiniging als voor de levering en plaatsing van de materialen. Hoeft het nog herhaald dat er hier vanzelfsprekend mooie kansen te grijpen vallen voor steenhouwers die zich op deze markt willen richten ? 2. Parcelle d’inhumation des urnes (Quievrain). Exemplative d’une nouvelle pression économique, ces petits monuments posent d’ores et déjà des questions. Perte de place, disparité, problèmes techniques sont autant de thématiques auxquelles les communes redeviennent attentives. Le nouveau décret, incitant les communes à revoir leurs réglements communaux, devrait amener, dans de nombreux endroits, à mieux guider la proposition des professionnels dès lors que des contraintes de coloris, de gabarits et de hauteur sont en cours d’élaboration par les gestionnaires pour préserver la qualité de leurs sites funéraires sur la durée. (© XDfl 1. Ossuaire du cimetière de La Buissière à Huy. Magnifique contre-exemple de ce qu’elle devrait être, cette structure ne présente aucune marque de respect communal, aucun souci mémoriel et, en fin de compte, aucune réflexion patrimoniale. (© XDfl) Perceel voor het begraven van urnen (Quievrain). Deze kleine monumenten die een nieuwe economische druk aantonen, roepen nu al vragen op. Ruimteverlies, ongelijkheid, technische problemen behoren tot de vele thema’s waar de gemeenten opnieuw aandacht voor hebben. Het nieuwe decreet dat de gemeenten aanspoort om hun gemeentereglementen te herzien, zou op vele plaatsen moeten aanzetten tot een betere begeleiding van het voorstel van de professionelen zodra er een dwang uitgeoefend beseffen welke verantwoordelijkheid hij draagt in de ontwikkeling van deze gemeentelijke gebieden, namelijk de kerkhoven. Wat moeten we uit de tekst in zijn geheel meenemen? Er kunnen vier hoofdlijnen uitgehaald worden. Bij elk ervan opent er zich voor de natuursteenmiddens een taak van adviseur en gids bij de gemeenteoverheid. 1. Het beHeer Deze eerste hoofdlijn heeft rechtstreeks betrekking op beheerders van begraafplaatsen. Twee begrippen zijn belangrijk: - Een kader voor elk project van creatie, uitbreiding en herbestemming van begraafplaatsen (L 1232-2 à 1232-7). - Een effectief herstelbeheer van de kerkhofsites, meer bepaald door het gelijkstellen van de duurtijden van de concessies (tussen 10 en 30 jaar) )(L 1232-8), het herbekijken van de gemeentereglementen- taksen (L 1232-9), het verplicht bekendmaken van oude altijddurende concessies (L 1232-10) en verder het opnieuw aankaarten van de verplichting op elk kerkhof een knekelhuis te voorzien. Maar dat is niet het enige wat men moet onthouden: als het knekelhuis een “gesloten herdenkingsmonument” (L 1232-21) genoemd wordt, dan is het omdat de wetgever aan het technisch aspect van deze gemeentelijke structuren zeker ook een vorm van herdenking en erfgoedkundige betekenis wil toegevoegd zien. Het knekelhuis, een zichtbaar door de gemeente ter beschikking gesteld monument tot nagedachtenis van de bevolking, toont aan met hoeveel respect de gemeentelijke beheerders hun voorouders en hun tijdgenoten bejegenen. Wat dit specifiek punt betreft, kan er natuurlijk nagedacht worden over aangepaste structuren, van bij het hergebruik van oude grafkelders bekleed met monumenten in blauwe steen. – wat toch wat restauratiewerk meebrengt voor steenhouwers – tot de creatie van volledig nieuwe structuren met respect voor de sites en lytische materialen ter plaatse. 2 3 4 wordt op kleuren, modellen en hoogten om de kwaliteit van de begraafplaatsen op lange termijn te handhaven. (© XDfl) Knekelhuis van de begraafplaats van La Buissière in Hoei. Een treffend voorbeeld van wat het niet moet zijn. Deze structuur geeft helemaal niet de indruk van gemeentelijk respect, noch gedenkeniswaarde en uiteindelijk ook niet van enige erfgoedkundige reflectie. 3. Ossuaire du cimetière communal de Comines. Collaboration fructueuse entre la Commission communale de sauvegarde du patrimoine funéraire, les pouvoirs communaux, un artiste et un tailleur de pierre, ce monument contemporain est tout à fait surprenant par sa richesse symbolique. Ayant réintégré les restes d’un calvaire funéraire disparu, cette œuvre mémorielle s’imprègne de l’histoire spécifique du lieu et reflète bien ce que doivent devenir les ossuaires de nos cimetières : des espaces techniques communaux mis au service de la mémoire collective. (© Ch. Bertouille) Knekelhuis van het gemeentekerkhof van Comines. Dit hedendaags monument, het resultaat van een vruchtbare samenwerking tussen de gemeentelijke commissie voor de bescherming van het funerair erfgoed, de gemeenteoverheid, een kunstenaar en een steenhouwer, is opmerkelijk vanwege zijn symbolische rijkdom. Men heeft er de overschotten van een verdwenen kerkhofkruisweg in ondergebracht zodat dit œuvre vervuld is van de specifieke geschiedenis van de plek en heel goed weergeeft hoe de ossuaria van onze begraafplaatsen er uit moeten zien: technische gemeentelijke ruimten in dienst van het collectief geheugen. (© Ch. Bertouille) 4. Ossuaire du cimetière communal d’Arlon. Aménagée par les services communaux dans un monument d’importance historique locale, cette structure témoigne tout autant d’un souci patrimonial que d’une recherche qualitative et économique pour des structures communales qui ont une réelle visibilité au sein de la population. (© XDfl) Knekelhuis op de begraafplaats van Aarlen. De structuur van deze verbouwing door de gemeentediensten in een monument van lokaal historische waarde, getuigt zowel van een erfgoedkundige bezorgdheid als van een kwalitatief en economisch streven naar gemeentelijke structuren met een goede zichtbaarheid binnen de bevolking. <strong>2010</strong>-1/4 - pierre & marbre - steen & marmer 5
Page 1: ACTUALITE / ACTUEEL Nouveau décret
Page 6 and 7: 2. AXe cinérAire L’axe cinérair
Page 8 and 9: Nombre de tailleurs de pierre ou de
Page 10 and 11: TEChnIqUE / TEChnIEk le tAcHAGe pAr
Page 12 and 13: ACTUALITE / ACTUEEL lA Journee d’
Page 14 and 15: ACTUALITE / ACTUEEL fossoyeurs entr
Page 16 and 17: TRIBUnE / TRIBUnE pension complemen
Page 18 and 19: TRIBUnE / TRIBUnE modificAtion impo
Page 20 and 21: ACTUALITE / ACTUEEL stonA 2010 GrAn
Page 22 and 23: ACTUALITE / ACTUEEL ombudsmAn votre
Page 24 and 25: ACTUALITE / ACTUEEL enquÊte enquet
Page 26 and 27: AgEndA chaud. Il est intarissable s
Page 28: thetis - design: nicola pedrini PRO

Nr 1 - mei/juni 2010 - Confederatie Bouw

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?