Nr 1 - mei/juni 2010 - Confederatie Bouw

Nombre de tailleurs de pierre ou de monumentistes s’avouent impuissants
à contrer la pression économique du prêt-à-porter funéraire, et c’est
en ceci que ce décret régional ouvre un jour nouveau. Posant les axes
d’un cadre efficace et structuré, il peut également être un formidable
outil, non pour des actes de résistance économique, mais bien pour une
revalorisation des professionnels de la pierre, soucieux de leur métier, dès
lors qu’il peuvent proposer des réponses de qualité aux questions des
communes devant se mettre en conformité avec la loi.
Que certaines communes se sentent démunies face à leurs obligations
sépulcrales – ou le soient effectivement – n’est sans doute pas étonnant,
même si on peut déplorer l’acculturation de certains gestionnaires pour
une matière de haute sensibilité. Par contre, il semble indispensable,
dès lors que le décret régional provoque un regain d’attention pour les
sites funéraires, que les métiers de la pierre soient attentifs et anticipent
dès à présent les nouvelles demandes qui s’annoncent par une réflexion
adaptée.
Le moment est venu de se rappeler que le cimetière est une vitrine tant
du pouvoir communal que du sérieux (ou du manque de sérieux) des
professionnels qui y interviennent. Sans doute est-il indispensable de
rétablir le dialogue entre les professionnels de la pierre et les gestionnaires
communaux. Ces deux niveaux d’intervention dans les cimetières ont
beaucoup à s’apprendre mutuellement, tant en termes de conseils
judicieux que de contraintes gestionnaires. « Encore faut-il que le pouvoir
local soit ouvert au dialogue » objecteront les milieux professionnels...
et les pouvoirs communaux de répondre « encore faut-il que les
professionnels soient pleinement conscients de la spécificité des lieux dans
lesquels ils interviennent et visent la qualité avant le profit ». Les deux
arguments sont valables, à n’en pas douter ; toutefois, ce premier décret
régional offre un cadre légal dans lequel ce dialogue est aussi essentiel
que réalisable. Ces deux niveaux ont leur responsabilité dans le devenir
des sites funéraires et le décret, par son objectif de gestion transversale et
dynamique de la matière, offre une occasion exceptionnelle pour remettre
en évidence l’apport concret de ceux qui ont une fierté du métier et un
amour du matériau. Cette reconnaissance se doit d’aller de pair avec une
conscience spécifique : la responsabilité des professionnels de la pierre est
de participer à la préservation factuelle de leur propre espace de travail et,
en fin de compte, de leur « carte de visite » la plus efficace.
8 pierre & marbre - steen & marmer - 2010-1/4
[février 2010]
Heel wat steenhouwers en monumentmakers voelen zich machteloos
tegenover de economische druk van kant-en-klare grafmonumenten,
en het gewestelijk decreet schept hier klaarheid in. Door invalshoeken
aan te reiken voor een efficiënt en gestructureerd kader, niet speciaal
bedoeld als wapen om economisch weerstand te bieden, maar wel als
een geweldig werktuig om de professionelen uit de natuursteenwereld,
begaan met hun vak, te revaloriseren. Zij kunnen immers kwaliteitvolle
suggesties aanreiken aan de gemeenten die zich in regel moeten stellen
met de wet.
Dat sommige gemeenten zich onbeholpen voelen ten aanzien van
hun verplichtingen – of het ook zijn – moet ons niet verwonderen,
zelfs als de gedweeë aanpassing van sommige beheerders in zo een
gevoelige materie valt te betreuren. Maar als het regionaal decreet
de begraafplaatsen meer op het voorplan brengt, dan is het absoluut
noodzakelijk dat de natuursteenberoepen meedoen en zich voorbereiden
op nieuwe aanvragen die er aankomen, te beginnen met een aangepaste
overpeinzing.
Het moment is gekomen om er aan te denken dat het kerkhof een
uitstalraam is, zowel van de gemeenteoverheid als van de ernst (of het
gebrek aan ernst) van de aannemers die er op werken. Het is duidelijk dat
er opnieuw een dialoog tot stand moet komen tussen de natuursteenvaklui
en de gemeentebeheerders. Die twee interventieniveaus op de
begraafplaatsen hebben van elkaar veel te leren, zowel wat oordeelkundig
advies als goedschiks beheer betreft. “ Maar dan moet de plaatselijke
overheid daarvoor ook vatbaar zijn” zal men in de beroepsmiddens
tegenwerpen… en de gemeenteoverheid, van haar kant, zal antwoorden
“ maar dan moeten de vaklui de specificiteit van de begraafplaatsen
waarop ze werken onderkennen en kwaliteit voorrang geven op profijt”.
Ze hebben beiden een goed argument, dat wel: toch schept dit regionaal
decreet een wettelijk kader waarbij deze dialoog van essentieel belang en
ook alle kansen krijgt. Deze twee niveaus zijn mede verantwoordelijk voor
de toekomst van de begraafplaatsen en het decreet is zodanig gericht op
een transversaal en dynamisch beheer dat het een unieke gelegenheid
is om een nieuw elan te geven aan de concrete samenwerking met
degenen die fier zijn op hun beroep en het materiaal koesteren. Deze
erkenning moet samengaan met een specifiek bewustzijn: het is aan
de professionelen uit de natuursteensector om hun bijdrage te leveren
aan de wezenlijke bescherming van hun eigen werkveld en, per slot van
rekening, aan het meest efficiënte “visitekaartje”.
7. Ossuaire du cimetière de La Buissière à Huy. Magnifique contre-exemple de ce qu’elle devrait être, cette structure ne présente aucune marque de respect communal, aucun souci
mémoriel et, en fin de compte, aucune réflexion patrimoniale. (© XDfl)
Knekelhuis van de begraafplaats van La Buissière in Hoei. Een treffend voorbeeld van wat het niet moet zijn. Deze structuur geeft helemaal niet de indruk van gemeentelijk respect,
noch gedenkeniswaarde en uiteindelijk ook niet van enige erfgoedkundige reflectie.
7