Untitled - Holland Historisch Tijdschrift

Jonkvrouw Sophie van der Goude, haar familie en haar stad
men dan maken met betrekking tot de positie van Sophie van der Goude? De etappes in de
levensgang van Sophie (voogdij door Cats nog tot in 1279, huwelijk met Renesse uiterlijk in
1282) hebben elkaar sneller opgevolgd dan tot nu toe aangenomen, en haar geboortedatum
zou, als andere gegevens zich er niet tegen verzetten, naar 1265-70 kunnen worden verscho­
ven (Geselschap reconstrueerde 1260-65). 95
Duidelijk is in ieder geval dat Sophie aanvanke­
lijk een pion was op het schaakbord van enkele Hollandse groten in het anti-Stichtse en anti-
Woerdense kamp. De Stichtse connecties die haar familie, zoals we zullen zien, ook heeft ge­
had, waren tanende. Ze werden pas weer geactiveerd op het moment dat dit politiek oppor­
tuun was.
Dirk van der Goude
Daarmee zijn we aangekomen bij de vraag naar Sophies verwantschapsbetrekkingen. Wie de
vader van Sophie van der Goude is geweest, blijkt uit geen enkel document. Drie personen
komen in aanmerking: heer Dirk van der Goude, Wouter Gerard de burggraaf van Montfoort
en Gerrit Wouter genaamd Spierinck. 96
Driemaal wordt een Dirk van der Goude genoemd als getuige in een oorkonde: op 17 au­
gustus 1243 als 'dominus Theodericus de Gouda' temidden van Hollandse edelen als Willem
van Teylingen, Nicolaas Persijn, Dirk van Wassenaar, Nicolaas van Putten en Hendrik van
Voorne in een oorkonde waarin graaf Willem II regelingen treft voor de kooplieden uit Lü-
beck en Hamburg op doorreis in zijn gebied; 9
' op 18 juni 1252 als 'Th. de Gouda' temidden
van een reeks Hollandse milites in een oorkonde van Rooms-koning Willem waarin deze de
burgers van Utrecht het jus de non evocando verleent; 98
en als 'Th. dominus de Gouda' op 25
augustus 1260 in een akte van uitgifte door Aleid, voogdes van Holland, van een cope in Wad-
dinxveen. 99
Aan eerstgenoemde oorkonde hangt het zegel van Dirk van der Goude, een
schild met zes (3,2,1) achtpuntige sterren. 1110
Uit het kalendarium van Sint Servaas te Utrecht
blijkt bovendien dat Dirk op 4 maart in een onbekend jaar moet zijn overleden;"" volgens
het nccrologium van Oudmunster echter op 5 maart, dat eraan toevoegt dat een memorie
wordt bekostigd uit de inkomsten van een hoeve in Vleuten. 102
Of deze gegevens op één Dirk
van der Goude slaan of wellicht op vader en zoon, 103
valt moeilijk uit te maken. Wel is duide­
lijk, dat deze Van der Goudes personen van enig gewicht zijn geweest. Van de cope-uitgifte
van 1260 kan men nog vermoeden dat Dirk van der Goude er als lokaal belanghebbende in is
95 Geselschap, 'Zwaansdrecht', 8.
96 Op deze plaats een woord van dank aan dis. N. Plomp van het Centraal Bureau voor Genealogie, die zo vriendelijk
was aan de auteur mededeling te doen van de vondsten door hem betreffende de Van dei Goudes gedaan.
97 OHZII nr. 632. Voor de in de oorkonde genoemde personen vgl. Coenen, Graaf rn grafelijkheid, 77v en 87.
98 OHZU nr. 930.
99 07/ZIII m. 1242.
100 Corpus Sigillmum Neerlandicorum (Den Haag 1937-1910) nr. 886. ZieJ.E.J. Geselschap, 'De zegels en hei wapen van
Gouda', in: E.C.M. Leemans-Prins (red.), /.egels en wapens van steden in Zuid-Holland (Den Haag 1966) 105-112. aldaar
I06v.
101 RAL. Verzameling Buchèll - Booth inv. 6: kalendarium van Sint Servaas, f. lliv. 'dominus Theodericus miles de
Gouda'.
102 Archief Aartsbisdom Utrecht 10 (1882) 313.
103 Geselschap, 'De opkomst van Gouda', 20, op grond van de titulatuur dominus (1213) resp. miles (1252): Visser.
'Gouda polderstad', 49; maar zie het nccrologium van Oudmunster. Voor de titulatuur zie nog Antheun Janse,
'Adel en ridderschap in de tweede helft van de dertiende eeuw', in: De Boer, Cordfunke en Sarfatij, Wi Horens, 154-
172. aldaar 159.
76