granida - Dani Cuypers

onvoorwaardelijke liefde voor zijn minnares en latere echtgenote Agnes van Hanxelaer.
Jonkheer Peter van Hardenbroeck was een man van gewicht; al op 14-jarige leeftijd werd
hij lidmaat van de Staten van Utrecht en hij was een groot supporter van de Oranjes.
Ondanks de bescherming van Stadhouder Maurits van Nassau kon de remonstrantse
Van Hardenbroeck zich echter niet alles permitteren. Toen hij verliefd werd op een uit de
cisterciënzer abdij van St. Agatha te Hocht weggelopen non, de dochter van de baron
van Herstal, kon hij deze relatie zonder schandaal niet openbaar maken. Pas in 1628 kon
Van Hardenbroeck zijn “Granida” huwen, toen zijn positie onder Stadhouder Frederik
Hendrik aanzienlijk aan kracht had gewonnen. Toch wenste hij al in 1623, in het jaar dat
Agnes van Hanxelaer het klooster ontvluchtte, zijn liefde voor de jonge vrouw tot uitdrukking
te brengen, en welke vermomming was daartoe nu beter geschikt dan de fameuze
ontmoetingsscène uit het eerste bedrijf? Dat Van Hardenbroecks/Daifilo’s gezicht van de
bezoeker is weggedraaid lijkt in het kader van de geheimhouding van de relatie heel
begrijpelijk, en ook het gebaar van Dorilea, links op het schilderij spreekt boekdelen:
discretie verzekerd!
afb.2: Gerard van Honthorst – Granida en Daifilo overvallen door Artabanus en zijn soldaten (1625).
Centraal Museum, Utrecht
15