productieoperator in de voedingsindustrie - IPV

SOCIAAL-ECONOMISCHE RAAD
VAN VLAANDEREN
SECTOR: VOEDINGSINDUSTRIE
PROFIEL: PRODUCTIEOPERATOR
In samenwerking met het Instituut voor
Professionele Vorming van de
Voedingsnijverheid, het opleidingscentrum
van de voedingsindustrie
Oktober 2000
D/2000/4665/37 AO/voeding/operator_def
Jozef II-straat 12-16, 1000 Brussel, tel. : 02/209 01 11, fax :02/217 70 08, E-mail : serv@serv.be

VOORWOORD
Het beroepsprofielenproject van de SERV gaat zijn vierde werkjaar in vanaf 2000.
Eigenlijk gaat het vanaf nu niet meer om een project. De SERV wordt namelijk
structureel gefinancierd voor dit onderzoekswerk door de Vlaamse Minister van
Economie die de voogdijminister is van de SERV. Het onderzoeksteam is ook
uitgebreid met een extra onderzoeker.
Het beroepsprofielenonderzoek is dus uit zijn experimentele fase gegroeid. Het
werk krijgt ook meer en meer erkenning. Dat blijkt niet alleen uit de financiering van
overheidswege, maar ook uit de vertaling van SERV-beroepsprofielen naar
opleidingsprofielen, het gebruik van de SERV-beroepsprofielen voor de modules die
het modulariseringsproject van het departement onderwijs maakt voor het BSO, de
mogelijke vertaling van de beroepsprofielen in basiscompetenties voor het
beroepsgerichte gedeelte van een opleiding.
Een belangrijk debat dat momenteel ook in de SERV wordt gevoerd is dat over
levenslang leren en certificering van reeds verworven competenties.
Beroepsprofielen zouden daarvoor een dienstig instrument kunnen zijn.
Met de structurele verankering van het project in de SERV is ook een inhoudelijke
uitbreiding gebeurd. Vanaf 2000 zal de aandacht ook meer gaan naar
beroepenstructuren. Uiteraard blijven we beroepsprofielen maken. Een derde
belangrijke en nieuwe opdracht is het uitbouwen van een informatiebank over
sectoren en beroepen op basis van het onderzoekswerk. Die informatiebank zal op
de SERV-website komen en voor iedereen gratis toegankelijk zijn.
*
* *
Voor meer informatie over het onderzoek kan U - uiteraard - terecht bij de SERV of
op de SERV-website: www.serv.be.
Het onderzoeksteam bestaat uit: Veerle De Keersmaecker, Ann Olbrechts, Anne
Roose en Leen Vanaerschot (coördinatie).
1.
Voorwoord

2.
Voorwoord

INHOUDSTAFEL
INLEIDING 5
DEEL I AFBAKENING 7
1 AFBAKENING EN OMSCHRIJVING 9
1.1 DOMEIN 9
1.2 AFBAKENING 10
1.3 BEROEPSINHOUD 12
1.4 DOORGROEIMOGELIJKHEDEN 13
DEEL II PROFIEL PRODUCTIEOPERATOR IN DE VOEDINGSINDUSTRIE 15
1 TAKEN EN ACTIVITEITEN 17
1.1 VOORBEREIDENDE TAKEN 18
1.1.1 ORGANISEREN VAN DE WERKVLOER 18
1.1.2 VOORBEREIDEN VAN DE MACHINE(S) 18
1.2 UITVOERENDE TAKEN 19
1.2.1 AANMAKEN VAN EEN ‘MIX’ 19
1.2.2 OPVOLGEN VAN HET VERLOOP VAN HET AANMAAK-, BEREIDINGS-, INPAK- OF AFVULPROCES 20
1.2.3 INGRIJPEN BIJ STORINGEN 21
1.2.4 OPLEIDEN VAN BEGINNENDE OPERATORS 21
1.2.5 ONDERHOUDEN VAN DE MACHINES 22
1.3 ONDERSTEUNENDE TAKEN 23
1.3.1 SCHOONHOUDEN VAN DE WERKPLAATS 23
1.3.2 NALEVEN VAN REGELS I.V.M. VEILIGHEID, HYGIËNE, KWALITEIT EN MILIEU 23
1.4 BELANGRIJKHEID VAN DE TAKEN 24
2 COMPETENTIES 25
2.1 ALGEMENE BEROEPSKENNIS 25
2.2 SLEUTELVAARDIGHEDEN 26
2.3 FYSISCHE VEREISTEN 27
3 BIJZONDERE ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN 28
3.
Inhoudstafel

4.
3.1 VEILIGHEIDSRISICO’S 28
3.2 GEZONDHEIDSRISICO’S 29
3.3 WELZIJNSRISICO’S 30
4 ARBEIDSORGANISATIE 31
5 KNELPUNTEN 33
6 TOEKOMSTIGE EVOLUTIES 34
6.1 ALGEMEEN 34
6.2 SPECIFIEK 34
7 INSTAPVEREISTEN 36
7.1 UITVOERENDE TAKEN 36
7.1.1 AANMAKEN VAN EEN ‘MIX’ 36
7.1.2 OPVOLGEN VAN HET VERLOOP VAN HET AANMAAK-, BEREIDINGS-, INPAK- OF AFVULPROCES 37
7.1.3 INGRIJPEN BIJ STORINGEN 37
7.1.4 ONDERHOUDEN VAN DE MACHINES 38
7.2 ONDERSTEUNENDE TAKEN 38
7.2.1 SCHOONHOUDEN VAN DE WERKPLAATS 38
7.2.2 NALEVEN VAN REGELS I.V.M. VEILIGHEID, HYGIËNE, KWALITEIT EN MILIEU 39
LIJST VAN ORGANISATIES EN BEDRIJVEN DIE DEEL UITMAAKTEN VAN DE CONFERENTIES
“PRODUCTIEOPERATOR IN DE VOEDINGS-INDUSTRIE” 41
BIJLAGE 43
1 HACCP: HAZARD ANALYSIS CRITICAL CONTROL POINT 43
2 DE VOEDINGSSECTOR 43
BRONNEN - LITERATUURLIJST 49
Inhoudstafel

INLEIDING
In dit beroepsprofiel worden de kwalificatiebehoeften voor de productieoperator in de
voedingsindustrie beschreven.
In deel I komen we tot een afbakening van het beroep productieoperator in de
voedingsindustrie. Op de eerste plaats wordt het domein waarin de operator
werkzaam is verkend, namelijk de voedingsindustrie. Daarna volgt een afbakening
voor de verdere uitwerking van het beroepsprofiel. Welke plaats neemt de
productieoperator in het productieproces van voedingswaren in? Vervolgens wordt de
beroepsinhoud omschreven, evenals een aanduiding van verschillende benamingen
die naar het beroep refereren. Tenslotte wordt kort toegelicht welke
doorgroeimogelijkheden er voor de productieoperator in de voedingsindustrie bestaan.
In deel II komen we tot de eigenlijke kern van het beroepsprofiel.
In Hoofdstuk 1 wordt dieper ingegaan op de taken en activiteiten van de
productieoperator. Wij maken daarbij een onderscheid tussen voorbereidende,
uitvoerende en ondersteunende taken. Het onderliggende doel van deze takenanalyse
is het detecteren van de vaardigheden die vereist zijn voor de uitoefening van het
beroep. We wensen er de aandacht op te vestigen dat deze beroepsprofielen slaan op
de doorsnee beroepsuitoefening. Hierbij maken we abstractie van verschillen die
kunnen voorkomen verbonden met de bedrijven die operators tewerkstellen. Na deze
takentabellen volgt een overzicht van de belangrijkheid van de verschillende taken.
In hoofdstuk 2 komt het geheel van de vereiste competenties aan bod. Er volgt een
overzicht van de algemene beroepskennis en de sleutelvaardigheden die noodzakelijk
zijn om het beroep van productieoperator te kunnen uitvoeren. Ook worden nog
enkele fysische vereisten belicht.
Hoofdstuk 3 maakt melding van de bijzondere arbeidsomstandigheden die met het
uitoefenen van het beroep gepaard gaan. De mate waarin het werk kan leiden tot
lichamelijke en psychische belasting en mogelijke voorzorgsmaatregelen worden
beschreven.
De arbeidsorganisatie waarmee de productieoperator te maken krijgt, bespreken we in
hoofdstuk 4. Hierbij wordt weer abstractie gemaakt van de eigenheid van de
organisatie die in elk bedrijf apart geldt.
5.
Inleiding

6.
Inleiding
Hoofdstuk 5 behandelt de knelpunten die voor het beroep van productieoperator in de
bedrijven worden aangetroffen. Er tekent zich daarbij zowel een kwantitatief als een
kwalitatief probleem af.
Wat de toekomstige evoluties voor het beroep van de productieoperator betreft,
verwijzen we naar hoofdstuk 6.
Het laatste hoofdstuk tenslotte behandelt het takenpakket van een beginnend
beroepsbeoefenaar. Met andere woorden, de instapvereisten voor het beroep komen
aan bod.

DEEL I
AFBAKENING

8.
Afbakening

1 AFBAKENING EN OMSCHRIJVING
1.1 Domein
1 Zie bijlage.
Denkend aan het zeer ruime gamma voedingswaren op de markt, valt het niet te
verwonderen een grote diversiteit aan subsectoren binnen de voedingsindustrie 1
terug te vinden. Toch ligt, ondanks het feit dat deze subsectoren zeer
uiteenlopende producten kennen, hetzelfde principe ten grondslag aan het
productieproces. Hun gemeenschappelijke doelstelling is het verwerken van
grondstoffen tot etenswaren.
Voor een overzicht van de diverse branches doen we een beroep op de NACEcodes:
DA15 Vervaardiging van voedingsmiddelen en dranken
DA151 Slachterijen en vleesverwerking
DA1511 Slachterijen (excl. pluimvee-)
DA1512 Pluimveeslachterijen
DA1513 Vleesverwerking
DA15131 Vervaardiging van snacks en kant- en klaarmaaltijden
DA15132 Vervaardiging van vleeswaren (excl. –snacks) en overige
vleesverwerking
DA152 Visverwerking
DA1520 Visverwerking
DA153 Groente- en fruitverwerking
DA1531 Vervaardiging van aardappelproducten
DA1532 Vervaardiging van fruit- en groentesap
DA1533 Groente en fruitverwerking (excl. vervaardiging van sap)
DA154 Vervaardiging van plantaardige en dierlijke oliën en vetten
DA1541 Vervaardiging van ruwe plantaardige en dierlijke oliën en
vetten
DA1542 Raffinage van plantaardige en dierlijke oliën en vetten
DA1543 Vervaardiging van margarine
DA155 Vervaardiging van zuivelproducten
DA1551 Vervaardiging van zuivelproducten (excl. consumptie-ijs)
DA1552 Bereiding van consumptie-ijs
DA156 Vervaardiging van meel
DA1561 Vervaardiging van meel (excl. zetmeel)
DA1562 Vervaardiging van zetmeel
DA157 Vervaardiging van diervoeder
DA1571 Vervaardiging van veevoeder
DA1572 Vervaardiging van voer voor huisdieren
9.
Afbakening

10.
Afbakening
DA158 Vervaardiging van overige voedingsmiddelen
DA1581 Broodfabrieken, brood- en banketbakkerijen met verkoop in
winkel
DA1582 Banketfabrieken en vervaardiging van beschuit en biscuit
DA1583 Vervaardiging van suiker
DA1584 Verwerking van cacaobonen en vervaardiging van chocolade
en suikerwerk
DA15841 Verwerking van cacaobonen
DA15842 Vervaardiging chocolade en suikerwerk
DA1585 Vervaardiging van deegwaren
DA1586 Koffiebranderijen en theepakkerijen
DA1587 Vervaardiging van azijn, specerijen en kruiderijen
DA1588 Vervaardiging
dieetvoeding
van gehomogeniseerde preparaten en
DA1589 Vervaardiging van overige voedingsmiddelen n.e.g.
DA15891 Vervaardiging van bakkerijgrondstoffen
DA15892 Vervaardiging van voedingsmiddelen n.e.g.
DA159 Vervaardiging van dranken
DA1591 Distilleerderijen en likeurstokerijen
DA1592 Vervaardiging van ethylalcohol door gisting
DA1593 Vervaardiging van wijn
DA1594 Vervaardiging van cider en andere vruchtenwijnen
DA1595 Vervaardiging van andere niet-gedistilleerde, gegiste dranken
DA1596 Bierbrouwerijen
DA1597 Mouterijen
DA1598 Vervaardiging van mineraalwater en frisdranken
Tegen deze achtergrond van verschillende branches is de ‘productieoperator in de
voedingsindustrie’ werkzaam.
1.2 Afbakening
Voor het opstellen van dit beroepsprofiel is het bijgevolg noodzakelijk een ruime
waaier van subsectoren te betrekken. Alleen op deze manier kunnen
gemeenschappelijke kenmerken over verschillende bedrijven en branches heen
weerhouden worden.

Voor het opstellen van dit beroepsprofiel is het tevens noodzakelijk na te gaan waar
in de voedingsnijverheid operators precies werkzaam zijn. Wanneer we het
productieproces 2 in de voedingsindustrie beschouwen dan onderkennen we zes
grote fasen, namelijk: (1) de aanvoer van grondstoffen, (2) de voorbereiding van
grondstoffen, (3) het aanmaken van een ‘mix’ van grondstoffen, (4) de bereiding van
het voedingsproduct, (5) het inpakken van de afgewerkte producten en (6) de
distributie.
In onderstaande afbeelding wordt dit productieproces schematisch voorgesteld:
(1) (2)
Tekening 1. Verloop van het productieproces in de voedingsindustrie.
Wel nu, operators zijn terug te vinden bij het aanmaken (3), bereiden (4) en
inpakken (5) van de producten. Zij zijn als het ware betrokken bij het kerngebeuren
van het productieproces; zij zijn medeverantwoordelijk voor de kwaliteit van de
voedingswaren. Soms zijn deze fasen gescheiden, soms is dit een doorlopend
proces. Zo kan in sommige bedrijven één productieoperator verantwoordelijk zijn
voor het aanmaken van de ‘mix’ én de verdere bereiding. In andere bedrijven
daarentegen zijn deze fasen duidelijk over twee operatoren verdeeld. Het kan
anderzijds ook voorkomen dat één operator verantwoordelijk is voor de bereiding én
de inpak, of dat deze fasen over twee operatoren worden verdeeld.
2
Afhankelijk van het product dat gemaakt wordt, bestaat het productieproces uit branden, afkoelen,
bakken, malen, invriezen, pasteuriseren, enz.
(4)
(3)
(5) (6)
11.
Afbakening

12.
Afbakening
Dat één operator verantwoordelijk is voor drie fasen (aanmaak, bereiding en inpak)
tegelijkertijd hebben we in geen enkel bedrijf aangetroffen.
Gezien de verschillende combinaties die we in het werkveld hebben aangetroffen en
gezien een beroepsprofiel per definitie een bedrijfsoverstijgende beschrijving is,
opteren wij ervoor om in het takenprofiel deze drie fasen aan bod te laten komen.
We spreken dus van ‘productieoperator in de voedingsindustrie’ in zeer algemene
termen, abstractie makend van bedrijfseigen kenmerken.
1.3 Beroepsinhoud
Machines nemen meer en meer handenarbeid over. Het werk vindt langsom meer
machinaal plaats. Anderzijds zijn er wel mensen nodig om deze machines te
besturen en te controleren. Dit is de opdracht van de operator.
Een productieoperator in de voedingsindustrie bedient machines waarmee
voedingswaren worden geproduceerd en ingepakt. Via een schakelpaneel met
allerlei meters en knoppen stelt hij/zij de machine in. Wanneer de bediening reeds
computergestuurd (PLC-sturing) verloopt, leest de operator allerlei gegevens van
een beeldscherm af en ‘stuurt’ via een toetsenbord. De hoofdopdracht van de
operator is om zo het productieproces te regelen en op te volgen of alles juist
verloopt, bijvoorbeeld dat de druk niet te hoog of juist te laag wordt, of er nog
voldoende inpakmateriaal is. Daartoe loopt de operator af en toe ook langs de
machines.
Tijdens het productieproces voert de operator ook beperkte kwaliteitscontroles 3 uit.
Hiervoor bestaan precieze voorschriften en regels. Hij/zij neemt stalen met de
daartoe gepaste apparatuur, vult de resultaten op een controleformulier 4 in en
interpreteert deze gegevens in functie van het verdere verloop van het
productieproces. Bij afwijkende waarden zal de operator de machine bijsturen zodat
het proces weer normaal verloopt. Het is belangrijk dat de operator zorgvuldig werkt
en constant aandachtig is.
Bij storingen moet de operator ingrijpen. Bij kleine storingen probeert hij/zij deze
zelf te verhelpen. Dit kan bijvoorbeeld zijn dat het automatisch sluiten van een klep
niet gebeurd is. De operator zal dan proberen de klep ter plaatse te sluiten. En hij
meldt het optreden van deze storing aan de ploegleider. Blijft de storing voorkomen
of treedt er plots een grote storing op dan roept hij/zij de chef erbij en/of
waarschuwt de technische dienst. Storingen kunnen behoorlijk wat ‘rommel’
opleveren, die de operator dan opruimt.
3 De eindverantwoordelijkheid van de kwaliteitscontrole ligt bij het labo. Het nemen van stalen en
doorgeven van informatie aan de operator is de hoofdtaak van de laboranten.
4 Dit controleformulier is zeer belangrijk bij de ‘traceability’ of ‘naspeurbaarheid’ van voedingswaren.
Wanneer er fouten zijn in een afgewerkt product, dan kan precies opgezocht worden wanneer en onder
welke omstandigheden dit product gemaakt werd. Zo kan de oorzaak van de fout gevonden worden.

Het werk doet de productieoperator zelfstandig, meestal met een groep collega’s die
elk een eigen opdracht hebben. De opdrachten kan de operator aflezen van een
dag- of weekplanning, die hij/zij strikt dient te volgen. Voor de uitvoering van het
werk houdt de operator zich ook aan bepaalde opgegeven kwaliteitsnormen (ISO)
en hygiënevoorschriften (HACCP 5 ). De operator moet geconcentreerd kunnen
werken, terwijl hij/zij steeds dezelfde handelingen verricht. Daarbij is het belangrijk
dat de operator zich een veilige manier van werken eigen maakt.
Het komt voor dat de operator de afdeling productontwikkeling behulpzaam is met
het proefdraaien als er een nieuw of verbeterd product in productie wordt genomen.
Verder houdt de operator ook de werkomgeving schoon en netjes.
Zoals reeds gezegd zijn operatoren in verschillende subsectoren van de
voedingsindustrie en in verschillende fasen van het productieproces werkzaam.
Ook op het vlak van benamingen zijn er allerlei termen die naar het beroep
verwijzen. Zo is er een eerste categorie die bestaat uit de term ‘operator’ en een
verwijzing naar de machine waarmee de operator werkt. Voorbeelden zijn operator
pasteurisatieketels, operator garneerlijn, operator oven, operator afvulmachine,
operator branderij-installatie, … Een andere categorie is die van synoniemen.
Hieronder vallen termen als machinebediener, voorman, bereider,
productiemedewerker, lijnverantwoordelijke, menger, …
Operatoren werken dus met verschillende producten en machines. Toch hebben ze
allen echter de bediening en controle van machines gemeenschappelijk.
Samenvattend kunnen we stellen dat de productieoperator in de voedingsindustrie
machines instelt, controleert en storingen bijstuurt zodat het productieproces van
voedingswaren ongestoord kan blijven verlopen. Daartoe neemt hij/zij op geregelde
tijdstippen kwaliteitsstalen en vult de nodige formulieren in. Ook zorgt de operator
voor een propere en hygiënische werkomgeving.
1.4 Doorgroeimogelijkheden
Momenteel is er nog geen schoolse opleiding voor dit beroep. Vandaag de dag zijn
er twee mogelijkheden om productieoperator te worden. Een eerste mogelijkheid is
onmiddellijk als operator te starten, zij het met een inwerkperiode waarvan de duur
o.m. afhankelijk is van ervaring. Men moet namelijk altijd een inwerkperiode
doorlopen om de machines en het productieproces in het bedrijf te leren kennen.
Een tweede toegangsweg tot het beroep van operator is te starten als
lijnmedewerker (of inpakker). Sommige bedrijven hanteren ook bewust deze laatste
optie in hun loopbaanbeleid om op deze wijze kandidaat-operators te laten
kennismaken met het product dat geproduceerd wordt. Dit heeft vooral de
5 Zie bijlage.
13.
Afbakening

14.
Afbakening
bedoeling hun ervaring te laten opdoen rond de kwaliteit van een goed product.
Deze strategie heeft ook te maken met de hoge complexiteitsgraad van het
productieproces van een bepaald voedingsproduct.
Operators hebben doorgaans een diploma van het hoger secundair onderwijs, soms
ook van het lager secundair onderwijs, en één enkele keer van het hoger onderwijs
van het korte type. Veel belangrijker is echter op dit ogenblik de persoonlijke inzet,
motivatie en verantwoordelijkheidszin. Het is van belang om inzicht in het hele
productieproces te hebben en vooral te weten hoe zowel storingen aan de machine
als fouten aan het product op te lossen. Door ervaring zal een operator de
machine(s) steeds beter kennen en deze ook preciezer weten te regelen om een
optimale productkwaliteit te bekomen.
De mogelijkheid bestaat dat een operator alle machines in een bedrijf leert
bedienen. Zo wordt hij/zij een polyvalent of allround-operator.
Verdere doorgroeimogelijkheden van een operator bestaan uit de niveaus van
ploegbaas en hoofdploegbaas. Als ploegbaas of hoofdploegbaas zal men minder
uitvoerende taken en meer leidinggevende taken waarnemen. Dit wil zeggen dat
men niet meer rechtstreeks een machine bedient, maar daarentegen een aantal
productielijnen onder zijn/haar hoede heeft, een werkplanning voor de verschillende
operators opstelt, attent maakt op hygiënevoorschriften, medebeslist of een product
wordt afgekeurd, enz.
Samenvattend kunnen we stellen: De operator in de voedingsindustrie start
vandaag de dag zijn/haar carrière als lijnmedewerker of als hulpoperator. Na
verloop van tijd wordt hij/zij operator. In een latere fase kan de operator
doorstromen tot allround-operator. Voor sommigen is het weggelegd uiteindelijk het
niveau van ploegbaas en hoofdploegbaas te bereiken. Dit maakt dat het mogelijk
carrièreverloop van de operator in de voedingsindustrie er als volgt uitziet:
(Lijnmedewerker) → Hulpoperator → Operator →
Allround-Operator → Ploegbaas → Hoofdploegbaas
Noot 1: In dit beroepsprofiel wordt het takenpakket van de ervaren operator
toegelicht.
Noot 2: Hulpoperator, operator en allround-operator zijn verschijningsvormen van
hetzelfde beroep 6 .
6 Zie deel 2, hoofdstuk 4: Arbeidsorganisatie.

DEEL II PROFIEL
PRODUCTIE-
OPERATOR IN DE
VOEDINGS-
INDUSTRIE

16.
Profiel “Productieoperator in de voedingsindustrie”

1 TAKEN EN ACTIVITEITEN
Het takenpakket zal telkens ingedeeld worden in voorbereidende, uitvoerende en
ondersteunende taken. De voorbereidende taken zijn die taken die voorafgaand aan de
uitvoerende taken verricht moeten worden. Het kan onder meer gaan om het plannen
van de uit te voeren activiteiten, het klaarzetten van materiaal,… . Het gaat dus heel
specifiek om taken die verricht worden ter voorbereiding van het eigen werk en niet ter
voorbereiding van het werk van anderen. De uitvoerende taken maken de kern van de
functie uit. De ondersteunende taken maken dat de uitvoering van het werk ongestoord
en vlot kan plaatsvinden. Het kan gaan om onderhoud, kwaliteitscontrole,
administratie,… . Ook hier wordt de ondersteuning van het eigen werk bedoeld, niet de
taken die ter ondersteuning van het werk van anderen worden uitgevoerd.
Per activiteit van het takenpakket wordt tevens melding gemaakt van de bijzondere
kennis en/of vaardigheden. Het gaat hierbij om de kennis en vaardigheden die
noodzakelijk zijn voor het uitvoeren van die welbepaalde activiteit. Kennis en
vaardigheden daarentegen die doorheen het hele takenpakket vereist zijn en het niveau
van één activiteit bijgevolg overstijgen, komen in het volgende hoofdstuk aan bod.
De volgende taken kunnen onderscheiden worden:
Voorbereidende taken
➤ Organiseren van de werkvloer (tabel 1.1.1)
➤ Voorbereiden van de machine(s) (tabel 1.1.2)
Uitvoerende taken
➤ Aanmaken van een ‘mix’ (tabel 1.2.1)
➤ Opvolgen van het verloop van het aanmaak-, bereidings-, inpak- of afvulproces (tabel
1.2.2)
➤ Ingrijpen bij storingen (tabel 1.2.3)
➤ Opleiden van beginnende operators (tabel 1.2.4)
➤ Onderhouden van de machine(s) (tabel 1.2.5)
Ondersteunende taken
➤ Schoonhouden van de werkplaats (tabel 1.3.1)
➤ Naleven van regels i.v.m. veiligheid, hygiëne en milieu (tabel 1.3.2)
17.
Profiel “Productieoperator in de voedingsindustrie”

18.
1.1 Voorbereidende taken
1.1.1 Organiseren van de werkvloer
Profiel “Productieoperator in de voedingsindustrie”
Activiteiten Bijzondere kennis en/of vaardigheden
➤ Lezen en begrijpen van de opdrachten op
de productieplanning (per dag of per
week)
➤ Controleren of grondstoffen en/of
verpakkingsmateriaal voorradig zijn
1.1.2 Voorbereiden van de machine(s)
➤ Kunnen lezen en rekenen
➤ Kunnen opvolgen van deze planning
➤ Kennis van de te gebruiken machines en
tanks in functie van de opdrachten
➤ Kennis van de te gebruiken
hoeveelheden
➤ Kunnen nagaan of er voldoende
grondstoffen/verpakkingsmateriaal is
➤ Kunnen aanvullen of laten aanvullen van
grondstoffen/verpakkingsmateriaal
Activiteiten Bijzondere kennis en/of vaardigheden
➤ Instellen van de machine(s) op de juiste
lengte, dikte, snelheid, … afhankelijk van
de productieserie en inpakmateriaal
➤ Ombouwen van de machine(s) voor een
andere productieserie en aansluitingen
maken
➤ Kennis van de werking van de machine(s)
➤ Kunnen instellen van de machine(s) 7
➤ Kennis van de opbouw van de machine(s)
➤ Kunnen installeren van de machine(s)
➤ Kunnen aanbrengen van de nodige
hulpinstrumenten in de machine(s)
➤ Opstarten van de machine(s) ➤ Kunnen verzorgen van de
opstartprocedure
7 De hoofdprogrammering van deze machine(s) op basis van PLC gebeurde door een ingenieur. De
operator staat het nog vrij eenvoudige bewerkingen in te stellen, zoals bijv. de grootte van een
inpakdoos.

1.2 Uitvoerende taken
1.2.1 Aanmaken van een ‘mix’
Activiteiten Bijzondere kennis en/of vaardigheden
➤ Aanbrengen van grondstoffen in een tank
en laten mengen tot een ‘mix’
➤ Toevoegen van andere grondstoffen op
een later tijdstip
➤ Controleren van de productkwaliteit van de
‘mix’ aan de hand van een aantal
parameters 8 op regelmatige tijdstippen
➤ Optreden bij vastgestelde afwijkingen aan
het product en de machine(s) a.d.h.v. de
controles en stalen of resultaten van het
labo
➤ Laten afvloeien van de bereide ‘mix’ naar
de volgende machine 9 na akkoord van het
labo
19.
➤ Kennis over de grondstoffen in de
bereiding
➤ Kunnen lezen van het mengrecept
➤ Kunnen omrekenen van percentages naar
kilo’s/liters grondstoffen (indien dit nog niet
automatisch gebeurt)
➤ Kunnen instellen van het mengrecept op
computer bij de eerste bereiding
➤ Kunnen selecteren van het juiste
mengrecept op computer (bij reeds
eerdere bereidingen van hetzelfde
mengrecept)
➤ Kunnen registreren van de verbruikte
grondstoffen (indien dit nog niet
automatisch verloopt)
➤ Kunnen opvolgen van het mengrecept
➤ Kunnen toevoegen van deze
grondstoffen (manueel of automatisch)
➤ Kunnen nemen en meten van
werkplaatsgebonden stalen en hierop
testen kunnen uitvoeren
➤ Kunnen vergelijken van deze stalen met
referentiestalen of voorgeschreven
waarden
➤ Kennis van de voorgeschreven waarden
➤ Kunnen noteren van de waarden op een
formulier
➤ Kunnen bedienen van de machine via
het beeldscherm of controlepaneel
➤ Kennis over de werking van de machine
in functie van het bijsturen van het
bereidingsproces
➤ Kennis van correcties die moeten
worden uitgevoerd bij het onnauwkeurig
werken van een machine
➤ Kennis over het eindproduct van de
bereiding
➤ Kunnen geven van deze opdracht via
beeldscherm of controlepaneel
8
Deze parameters kunnen o.a. de temperatuur, het gewicht, het vochtgehalte, de zuurtegraad, de kleur,
… van de bereiding zijn.
9
Afhankelijk van het product kan dit een sterilisatiemachine, een vriesmachine, een kookmachine, … of
onmiddellijk een verpakkingsmachine zijn.
Profiel “Productieoperator in de voedingsindustrie”

20.
1.2.2 Opvolgen van het verloop van het aanmaak-, bereidings-, inpak- of
afvulproces
10 Idem 8.
Profiel “Productieoperator in de voedingsindustrie”
Activiteiten Bijzondere kennis en/of vaardigheden
➤ Instaan voor de goede werking van de
machine(s)
➤ Controleren van de productkwaliteit aan de
hand van een aantal parameters 10 op
regelmatige tijdstippen
➤ Bijsturen van de machine(s) a.d.h.v. de
controles en stalen of resultaten van het
labo
➤ Noteren hoe het productieproces verloopt
op regelmatige tijdstippen
➤ Manueel toevoegen van bepaalde
grondstoffen / Controleren en aanvullen
van de hoeveelheid inpakmateriaal
➤ Kennis van de juiste werking van de
machine en dit ter plaatse kunnen
controleren
➤ Kunnen in de gaten houden van het
computergestuurde productieproces op
beeldscherm of controlepaneel (vanuit
de controle- of regelkamer)
➤ Kunnen optreden bij een storing
➤ Kunnen aflezen van allerlei gegevens
van het beeldscherm of controlepaneel
➤ Kunnen nemen en meten van
werkplaatsgebonden stalen en hierop
testen kunnen uitvoeren
➤ Kunnen vergelijken van de waarde van
gegevens en stalen met referentiestalen
of voorgeschreven waarden
➤ Kennis van de voorgeschreven waarden
➤ Kunnen noteren van deze waarden op
een formulier
➤ Kunnen bedienen van de machine via
het beeldscherm of controlepaneel
➤ Kennis over de werking van de machine
in functie van het bijsturen van het
bereidingsproces
➤ Kunnen aflezen van allerlei gegevens
van het beeldscherm of controlepaneel
➤ Kunnen noteren van deze waarden op
een formulier (volgens ISO-normen)
➤ Kunnen maken van opmerkingen
omtrent de werking van de machine(s)
op dit formulier
➤ Kunnen manueel toevoegen van de
juiste grondstoffen
➤ Kunnen ter plaatse de hoeveelheid
inpakmateriaal nakijken of dit kunnen
aflezen van een beeldscherm
➤ Kunnen aanvullen van het
inpakmateriaal

1.2.3 Ingrijpen bij storingen
Activiteiten Bijzondere kennis en/of vaardigheden
➤ Melden van risico op storingen ➤ Technische basiskennis van de
machine(s)
➤ Kunnen onderkennen van storende
invloeden op de kwaliteit
➤ Precies kunnen omschrijven van het
risico aan de ploegleider en/of iemand
➤ Onmiddellijk zelf verhelpen van kleine
storingen (bijv. een afsluiting die weigert)
van de technische dienst
21.
➤ Technische basiskennis van de
machine(s)
➤ Kunnen onderkennen van storende
invloeden op de kwaliteit
➤ Kunnen bijregelen of anders instellen
van de machine(s) via computer
➤ Kunnen manueel ter plaatse de storing
oplossen
➤ Kunnen gebruik maken van gereedschap
(tangen, schroevendraaiers, sleutels, …)
➤ Kunnen lezen van technische
voorschriften
➤ Optreden bij grotere storingen ➤ Technische basiskennis van de
machine(s)
➤ Kunnen onderkennen van storende
invloeden op de kwaliteit
➤ Kunnen waarschuwen van de ploegleider
en/of iemand van de technische dienst
➤ Kunnen stilzetten van de machines
➤ Kunnen uitleggen waar en welke fout
zich voordoet
➤ Opvangen van ‘breuk’ 11 ➤ Kunnen verzamelen van het product op
een geschikte plaats
1.2.4 Opleiden van beginnende operators
Activiteiten Bijzondere kennis en/of vaardigheden
➤ Ondersteunen en begeleiden van
beginnende operators
➤ Kunnen geven van precieze richtlijnen
➤ Kunnen verwoorden waarom men een
handeling stelt
➤ Kunnen in de gaten houden van het werk
van beginnende operators
11 Breuk is product dat zich opstapelt bij een storing aan de machine of is product met een productiefout.
Deze breuk wordt opgevangen en indien mogelijk terug in het productieproces gebracht.
Profiel “Productieoperator in de voedingsindustrie”

22.
1.2.5 Onderhouden van de machines
Profiel “Productieoperator in de voedingsindustrie”
Activiteiten Bijzondere kennis en/of vaardigheden
➤ Verzorgen van het (preventief) onderhoud
en herstellingen van de machine(s) samen
met de technische dienst
➤ Technische basiskennis van de
machine(s)
➤ Kennis van correcties die moeten
worden uitgevoerd bij het onnauwkeurig
werken van een machine
➤ Kennis en kunnen toepassen van
onderhoudsvoorschriften en –
werkzaamheden (smeren, oliën, …)
➤ Kunnen gebruik maken van gereedschap
(tangen, schroevendraaiers, sleutels, …)
➤ Reinigen van de machines ➤ Praktische kennis en kunnen toepassen
van HACCP en hygiëne-normen
➤ Kennis van het reinigingsplan en
reinigingsproducten
➤ Kunnen instellen van de machine voor
automatische reiniging (CIP-installatie)
➤ Kunnen zelf schoonmaken van kleinere
onderdelen

1.3 Ondersteunende taken
1.3.1 Schoonhouden van de werkplaats
Activiteiten Bijzondere kennis en/of vaardigheden
➤ Proper houden van de werkvloer ➤ Praktische kennis en kunnen toepassen
van HACCP en hygiëne-normen
➤ Kennis van het reinigingsplan en
reinigingsproducten
➤ Kunnen schoonmaken van de werkvloer
➤ Opruimen van ‘afval’ bij een storing ➤ Praktische kennis en kunnen toepassen
van HACCP en hygiëne-normen
➤ Kennis van het reinigingsplan en
reinigingsproducten
➤ Kunnen zelf schoonmaken van kleinere
onderdelen en van de werkvloer
1.3.2 Naleven van regels i.v.m. veiligheid, hygiëne, kwaliteit en milieu
Activiteiten Bijzondere kennis en/of vaardigheden
➤ Respecteren van voorschriften en
instructies i.v.m.
➤ Veiligheid en milieu
➤ Hygiëne- en kwaliteitsgarantie
➤ Persoonlijke hygiëne
23.
➤ Kennis en kunnen toepassen van
veiligheids-, hygiëne- en milieuregels, o.a.
HACCP, persoonlijke hygiëne
➤ Kennis en kunnen dragen van de
specifieke kledings- en
beschermingsuitrusting
(veiligheidsschoenen, stofjas, haarnetje,
handschoenen, geen juwelen …)
➤ Kunnen aannemen van de juiste
ergonomische houding naargelang de
omstandigheden
Profiel “Productieoperator in de voedingsindustrie”

24.
1.4 Belangrijkheid van de taken
Onder belangrijke taken verstaan we die taken die van grote betekenis zijn in het
arbeidsproces én die het beroep van operator in de voedingsindustrie aanzienlijk
bepalen. Ze vormen als het ware de kern van het beroep. (Belangrijkheid mag niet
verward worden met de moeilijkheid van een taak of met de hoeveelheid tijd die aan
een taak gespendeerd wordt. Het kan ermee samenvallen, maar dit is niet
noodzakelijk.)
De volgende taken werden als belangrijk tijdens de conferentie aangeduid:
• Lezen en begrijpen van de opdrachten op de productieplanning (per dag of per
week) (1.1.1)
• Instellen van de machine(s) op de juiste lengte, dikte, snelheid, … afhankelijk van de
productieserie en inpakmateriaal (1.1.2)
• Opstarten van de machine(s) (1.1.2)
• Aanbrengen van grondstoffen in een tank en laten mengen tot een ‘mix’ (1.2.1)
• Controleren van de productkwaliteit van de ‘mix’ a.d.h.v. een aantal parameters op
regelmatige tijdstippen (1.2.1)
• Optreden bij vastgestelde afwijkingen aan het product en de machine(s) a.d.h.v. de
controles of resultaten van het labo (1.2.1)
• Instaan voor de goede werking van de machine(s) (1.2.2)
• Controleren van de productkwaliteit a.d.h.v. een aantal parameters op regelmatige
tijdstippen (1.2.2)
• Bijsturen van de machine(s) a.d.h.v. de controles of resultaten van het labo (1.2.2)
• Melden van risico op storingen (1.2.3)
• Onmiddellijk zelf verhelpen van kleine storingen (bijv. een afsluiting die weigert)
(1.2.3)
• Verzorgen van het (preventief) onderhoud en herstellingen van de machine(s)
samen met de technische dienst (1.2.5)
• Reinigen van de machines (1.2.5)
• Respecteren van voorschriften en instructies i.v.m. veiligheid en milieu, hygiëne- en
kwaliteitsgarantie, persoonlijke hygiëne (1.3.2)
Profiel “Productieoperator in de voedingsindustrie”

2 COMPETENTIES
Onder competenties verstaan we het samenhangend geheel van kennis, vaardigheden
en houdingen, dat aantoonbaar ontleend is aan concrete handelingen en/of taken die
voorkomen in de beroepsuitoefening van de productieoperator. We onderscheiden
enerzijds de algemene beroepskennis en anderzijds de sleutelvaardigheden. Daarnaast
kunnen er ook nog fysische vereisten zijn die noodzakelijk zijn voor de uitoefening van
het beroep.
2.1 Algemene Beroepskennis
Technologische kennis
Goede kennis van de werking van machines. Inzicht in mechanische componenten
en mechanismen. Praktische kennis van constructiekenmerken, van gereedschap
en uitrusting; interpretatie van technische gegevens; achtergrondkennis van PLCsturingstechnieken
en automatisering; … Kennis van het gebruik van
beeldschermen en toetsenborden.
Opmerking: Deze technologische kennis is belangrijk om inzicht te hebben in het
proces. Het gaat eerder om een opleiding tot ‘technoloog’ dan tot technicus.
Hygiëne en kwaliteit
Kennis van reinigingsmethodieken, onderhoudsproducten en
levensmiddelenhygiëne. Praktische kennis van kwaliteitszorg en -systemen.
Basisprincipes van ISO- en HACCP-normen: kennis over hun rol in het proces, de
procedures en werkwijzen.
Kennis van grondstoffen
Elementaire kennis van de belangrijkste grondstoffen in de voedingsindustrie.
Kennis van de technologische kwaliteiten van levensmiddelencomponenten
(suikers, vetten, eiwitten, …).
Elementaire kennis van logistiek en goederenbehandeling
Kennis van palettisering: wat is een transpalet, hoe stapelen?
Taal- en rekenkennis
Kennis van de Nederlandse taal. Kennis van rekenkunde.
25.
Profiel “Productieoperator in de voedingsindustrie”

26.
2.2 Sleutelvaardigheden
Onder sleutelvaardigheden verstaan we de vaardigheden, attitudes,
persoonlijkheids- en gedragskenmerken die wezenlijk zijn voor de uitoefening van
het beroep als productieoperator in de voedingsindustrie. Onderstaande
sleutelvaardigheden werden tijdens de interviews vermeld. De sleutelvaardigheden
die met een sterretje aangeduid zijn, werden als zeer belangrijk tijdens de
conferentie beschouwd.
Sleutelvaardigheid Omschrijving
➤ Nauwkeurigheid* Erop gericht zijn bij het bereiden en/of inpakken de hoogst
mogelijke correctheid na te streven, o.a. door het inlassen
van controlemomenten en het zorgvuldig te werk te gaan
➤ Kwaliteitsbewustzijn* Weten aan welke vereisten een product dient te voldoen en
bereid zijn zich in te spannen om tijdens het proces aan
deze vereisten tegemoet te komen
➤ Verantwoordelijkheidszin* Getuigen van plichtsbesef bij de uitvoering van de taken en
rapportering
➤ Zelfstandigheid Zonder hulp of toezicht gedurende lange tijd aan een
machine kunnen werken en zich kunnen organiseren en
prioriteiten stellen
➤ Stiptheid* Erop gericht zijn binnen de voorgeschreven
productieplanning en tijd de opdrachten nauwkeurig te
voltooien
➤ Loyauteit Sterk betrokken zijn op de organisatie en zich houden aan
de kwaliteitsnormen en hygiëneregels die er gelden
➤ Veiligheidsbewustzijn* Aannemen van een veilige werkhouding om zichzelf,
collega’s en machines van schade of verlies te vrijwaren
➤ Concentratievermogen Gedurende een aangehouden tijd de aandacht bij het
verloop van het productieproces houden, alert zijn, ook al
zijn er geen storingen aan de machine(s)
➤ Stressbestendigheid Kunnen werken onder een zeker niveau van werkdruk, ook
in moeilijke arbeidsomstandigheden (o.m. door het tempo,
het optreden van storingen, het wegwerken van achterstand
➤ Inzicht in het
productieproces
…)
Profiel “Productieoperator in de voedingsindustrie”
Inzicht hebben in de bedrijfsorganisatie en de wijze waarop
de producten tot stand komen, daarbij beschikken over het
voorstellingsvermogen om zonder het volledige
productieproces in werkelijkheid te ‘zien’ toch de abstracte
voorstelling op computer te kunnen volgen
➤ Teamwerk Kunnen verrichten van een taak in groepsverband, in
samenwerking met de andere leden van de groep
➤ Communicatievaardig- Problemen juist kunnen beschrijven zodat de boodschap
heden
duidelijk is voor collega’s en directe chefs.

2.3 Fysische vereisten
De productieoperator moet tevens over een aantal fysische vereisten beschikken
voor het uitoefenen van het beroep:
Goede handvaardigheid
27.
Profiel “Productieoperator in de voedingsindustrie”

28.
3 BIJZONDERE ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN
Met bijzondere arbeidsomstandigheden worden die arbeidsomstandigheden bedoeld
die typisch zijn voor het beroep van de productieoperator in de voedingsindustrie.
Het gaat ondermeer om de mate waarin het werk kan leiden tot lichamelijke en
psychische belasting. Door de grote verscheidenheid aan subsectoren in de
voedingsindustrie wordt de operator, afhankelijk van de subsector waarin men
werkzaam is, met andere arbeidsomstandigheden geconfronteerd. We geven hier
voor de hele sector samen een overzicht van de belangrijkste risico’s met hun
mogelijke preventie weer.
3.1 Veiligheidsrisico’s
Veiligheidsrisico’s verwijzen naar het gevaar voor arbeidsongevallen. Deze hebben
vooral betrekking op de aard en de plaats van de uit te voeren werken, het gebruik
van hulpmiddelen, toestellen en machines en het risicogedrag van de uitvoerders.
Operatoren lopen kans op verwondingen bij het opheffen van storingen aan
draaiende installatieonderdelen. Dit kan leiden van snijdwonden tot het klem
zitten tussen machines. Om deze ongevallen te voorkomen moet de
operator bij elke ingreep de machine steeds stilzetten en/of volgens de
voorschriften van de fabrikant handelen en de werkpostfiches erop nalezen.
Daarnaast kan ook een automatische beveiliging aangebracht worden, zodat
de machine bij opening ervan onmiddellijk stilvalt. Handkwetsuren kunnen
tevens voorkomen worden door het gebruik van handschoenen.
Deze operatoren werken in een omgeving waar voedingsmiddelen worden
geproduceerd. Het gebeurt dat er al eens grondstoffen op de grond
terechtkomen (olie, bloem, water, …) of dat er zich condensatie op de vloer
vormt. De kans op uitglijden en vallen is daarbij reëel. Het dragen van
veiligheidsschoenen (goed aansluitend, stalen tip en antislipzool) is daarom
zeer belangrijk. Daarnaast kan ook gedacht worden aan het gebruik van
antislipvloeren en –trappen.
Operatoren werken met chemicaliën (o.a. zuren in additieven en onverdunde
reinigingsmiddelen). Om letsels te vermijden is het belangrijk dat de
operator gepaste beschermende kledij (schort, handschoenen,
veiligheidsbril, …) draagt en voorzichtig te werk gaat.
Operatoren lopen kans op verbranding door stoom of hete leidingen. Ook
hier wordt het dragen van beschermende kledij (helm, schort,
handschoenen, veiligheidsbril, …)aanbevolen, evenals het plaatsen van
afscherming rond bepaalde tanken en leidingen.
Profiel “Productieoperator in de voedingsindustrie”

3.2 Gezondheidsrisico’s
Gezondheidsrisico’s houden het gevaar in voor ziekten. De gezondheidsrisico’s
houden onder meer rechtstreeks verband met de invloed van de gebruikte
schadelijke stoffen en producten op het menselijk lichaam, met de hygiënische
aspecten van het werk, met de omgevingsbelasting en de fysische belasting van het
werk. Dit laatste is de belasting die het lichaam ondergaat door de inspanning
geleverd tijdens het werk. In het kader van deze gezondheidsrisico’s is elke
werknemer onderworpen aan een verplichte medische controle.
Door de aanwezigheid van machines werkt de operator in een constante
lawaaierige omgeving. Dit kan leiden tot gehoorvermoeidheid of tot
beroepsdoofheid. Om lawaaihinder tegen te gaan kunnen de operatoren
gehoorbescherming (oorkappen, voorgevormde of kneedbare oordoppen,
…) dragen, maar er kan ook gedacht worden aan het afschermen van de
machinemotoren door geluiddempende schermen of aan het plaatsen van
de machines op voetstukken met trillingsdempers. Een andere optie is de
investering in stillere machines.
De operator is tijdens zijn dagtaak blootgesteld aan omgevingsinvloeden
zoals de temperatuur (koude van de koelruimtes, warmte-uitstraling van
ovens, …) en de geur. Preventie kan bestaan uit het aanpassen van de
werkkledij in het eerste geval en het plaatsen van afzuigkappen in het
tweede geval.
Het komt voor dat de operator zware zakken (25 tot 50 kg) moet tillen en
leegstorten, alhoewel dit steeds minder en minder is. De houdingen die de
operator daarbij moet aannemen, kunnen zeer belastend zijn voor de
wervelkolom. Het aannemen van de juiste til- en hefhouding en het werken
met liftsystemen is aangeraden om rugklachten te voorkomen.
De operator werkt ook met beeldschermen. Om hoofdpijn en vermoeidheid
van de ogen te voorkomen kunnen goede beeldschermen, afschermkappen
en een goede verlichting aangewend worden.
De operator komt tijdens zijn dagtaak in contact met bepaalde grondstoffen
die stof veroorzaken (bijv. cacaopoeder) en/of die aanleiding geven tot
huidirritatie en allergieën. Naast het dragen van handschoenen en een
stofmasker is het belangrijk dat een verplichte medische controle wordt
ingelast.
De operator werkt in een (roterend) ploegensysteem. Dit maakt het fysisch
zwaar.
29.
Profiel “Productieoperator in de voedingsindustrie”

30.
3.3 Welzijnsrisico’s
De belasting van de werkpost is niet alleen afhankelijk van de fysieke inspanning die
de arbeid vereist, maar ook van de graad van betrokkenheid van de arbeider.
Welzijnsrisico’s slaan op het risico op stress en afwezigheid van leermogelijkheden.
De snelheid waarmee het werk moet worden uitgevoerd en een te hoog
arbeidsritme kunnen een mentale overbelasting tot gevolg hebben; een te
laag arbeidsritme zal daarentegen eerder een mentale onderbelasting
veroorzaken. Zowel een mentale over- als onderbelasting kan aanleiding
geven tot klachten van psychische aard, zoals prikkelbaarheid, verhoogde
nervositeit, slapeloosheid, … Wanneer deze situaties zich voordoen dient het
melden van ondraaglijke, stresserende situaties of het formuleren van
klachten gestimuleerd te worden.
Door het optreden van piekmomenten is een planning op lange termijn niet
mogelijk. Werken tijdens weekends en vakantie- en feestperiodes, en in
mindere mate ook in een volcontinu systeem, komt voor. Dit kan
onrechtstreeks ook impact hebben op de kwaliteit van het thuisleven en kan
ook stress en druk op het sociale leven veroorzaken, zoals bijv. het niet
kunnen deelnemen aan bepaalde sociale activiteiten in de onderneming.
Profiel “Productieoperator in de voedingsindustrie”

4 ARBEIDSORGANISATIE
De productieoperator in de voedingsindustrie werkt in dienstverband bij een
voedingsbedrijf. De operator is er tewerkgesteld in een twee- of drieploegensysteem
met een vast of roterend stelsel. Deze opties verschillen van bedrijf tot bedrijf en zijn
ook medeafhankelijk van de voedingswaren die er geproduceerd worden.
Een operator werkt aan een productielijn of werkpost. Zijn/haar opdrachten krijgt de
operator van de directe ploegbaas. De taken worden zelfstandig uitgevoerd. Soms
werken er ook lijnmedewerkers aan een productielijn. Zij staan op plaatsen waar de
arbeid nog niet volledig automatisch kan. Bij het afvul- of inpakproces komt dit nog
meer voor dan bij het bereidingsproces van het product. In sommige gevallen geeft
de operator ook effectief leiding aan deze lijnmedewerkers, maar doorgaans
ontvangen deze lijnmedewerkers, net zoals de operator, hun opdrachten van de
ploegbaas. Bij een ploegwissel komen de ploegbazen en de
productieverantwoordelijke, de hoofdploegbaas, samen en wordt de planning
doorgenomen. De operatoren en lijnmedewerkers worden dan op de hoogte
gebracht. De productieplanning is opgesteld door de productiemanager. Dit is de
persoon die op basis van de verkoop bepaalt wat en welke hoeveelheden er zullen
geproduceerd worden. Andere afdelingen waarmee de operator tijdens zijn dagtaak
te maken heeft, zijn de afdelingen technische dienst en kwaliteitszorg of het labo.
Hieronder wordt de productieoperator in een organogram gesitueerd:
Productieassistent planning en personeel Productieassistent rendement
Ploegbazen
Productieoperators Lijnmedewerkers
Directie
Productiemanager
Productieverantwoordelijke Materiaalverantwoordelijke
31.
Profiel “Productieoperator in de voedingsindustrie”

32.
Uiteraard zijn er voedingsbedrijven die meerdere of mindere hiërarchische niveaus
kennen dan in deze voorstelling opgenomen. Het aantal hiërarchische niveaus hangt
doorgaans samen met de grootte van het bedrijf. Hoe groter het bedrijf des te meer
hiërarchische niveaus erin voorkomen.
In sommige bedrijven zijn ook allround-operators werkzaam. Dit zijn mensen die op
alle plaatsen inzetbaar zijn. Ze kennen het volledige productieproces en ze kunnen
ook alle machines bedienen. Ze worden ingeschakeld bij vervangingen tijdens
bijvoorbeeld ziekte of vakantie van collega-operators. In een bedrijf kunnen ook een
aantal hulpoperatoren werken. Dit zijn personen die in hun inwerkperiode zitten (zie
punt 1.4).
De productie in voedingsbedrijven kan al dan niet seizoengebonden zijn. De
werktijden van de operator zijn sterk afhankelijk van deze variabele. Indien de
productie seizoengebonden verloopt dan zullen er op bepaalde tijdstippen
piekmomenten voorkomen. Wanneer het bedrijf daarentegen op lage capaciteit
draait en er bijgevolg minder productiewerk is, wordt de operator op andere plaatsen
ingeschakeld. Dit kan gaan van het assisteren bij de technische revisie van de
machines tot het meehelpen bij het manueel inpakken. In bedrijven waar de
productie niet seizoengebonden is, verloopt het productieproces gelijkmatiger over
het hele jaar.
Tot slot kent het operatorberoep in de voedingsindustrie uiteenlopende
verschijningsvormen. De arbeidsorganisatie en dus de invulling van het beroep is
namelijk onder meer afhankelijk van de volgende variabelen:
• Of men met een volledig geautomatiseerde versus een semi-
•
geautomatiseerde machine werkt
Of men grotendeels een controlerende versus een uitvoerende job heeft (deze
variabele gaat samen met de voorgaande)
• Of men inzetbaar aan één versus aan meerdere lijnen/werkposten is
• Of men in een klein versus een groot bedrijf werkzaam is
• Of men seizoengebonden versus niet-seizoengebonden produceert.
Profiel “Productieoperator in de voedingsindustrie”

5 KNELPUNTEN
Tijdens de interviews werd erop gewezen dat het zeer moeilijk is om geschikte
operatoren aan te werven. Op de eerste plaats is er een kwantitatief tekort aan
kandidaten. Maar ook op het vlak van de vereiste kennis en vaardigheden stellen er
zich uitdagingen. Het produceren van voedingsmiddelen is de laatste jaren van een
ambachtelijk naar een industrieel proces geëvolueerd. Deze evolutie stelt
bijkomende eisen aan de werkkrachten, o.a. meer technologische kennis. Op dit
moment is het moeilijk om operators te vinden die met PLC-gestuurde machines
overweg kunnen, die inzicht hebben in het totale productieproces en die een veilige
en hygiënische manier van werken hebben.
33.
Profiel “Productieoperator in de voedingsindustrie”

34.
6 TOEKOMSTIGE EVOLUTIES
6.1 Algemeen
De meeste voedingsbedrijven zijn van een semi-automatisch proces naar een
volledig geautomatiseerd proces overgeschakeld. Dit betekent dat controlepanelen
met manuele bedieningsknoppen om het proces verder te laten verlopen meer en
meer plaats ruimen voor beeldschermen en PLC-gestuurde machines. Een andere
evolutie is de overschakeling van paletten die met een heftruck vervoerd worden
naar AGV’s of Automatic Guided Vehicles, waardoor de stockage van de paletten
ook automatisch verloopt. Het is de operator die dit geprogrammeerde proces zal
moeten in ’t oog houden en optreden bij storingen. Deze evoluties brengen voor de
dagtaak van de operator een uitbreiding van de controlerende taken mee.
Door deze toenemende automatisering verloopt het productieproces tevens op een
meer abstract niveau, waardoor de complexiteit toeneemt en een hogere
scholingsgraad vereist wordt. Ook tengevolge van ISO- en HACCP-normen wordt
de eis alsmaar groter.
Een nieuwe evolutie is verder het deelnemen aan werkgroepen om
procesverbeteringen te bespreken. Dit veronderstelt de capaciteit van de operator
om mee na te denken over bijvoorbeeld productieverbeteringen en
veiligheidsaspecten. Dit veronderstelt tevens goede communicatieve vaardigheden
van de operator.
6.2 Specifiek
Aan de hand van de bovenstaande takentabellen kunnen voor het beroep van
operator in de voedingsindustrie de volgende trends verwacht worden. Trend
verwijst hier zowel naar het toenemend als afnemend belang van bepaalde taken in
de toekomst. Het gaat dus om taken uit het takenpakket van de operator die al dan
niet belangrijker of frequenter worden. Daarnaast kunnen ook geheel nieuwe taken
aan bod komen.
Profiel “Productieoperator in de voedingsindustrie”

Toenemende trend (taak wordt belangrijker/frequenter in de toekomst)
• Controleren van de productkwaliteit van de ‘mix’ a.d.h.v. een aantal
parameters op regelmatige tijdstippen (1.2.1)
• Optreden bij vastgestelde afwijkingen aan het product en de machine(s)
a.d.h.v. de controles en stalen of resultaten van het labo (1.2.1)
• Instaan voor de goede werking van de machine(s) (1.2.2)
• Controleren van de productkwaliteit a.d.h.v. een aantal parameters op
regelmatige tijdstippen (1.2.2)
• Bijsturen van de machine(s) a.d.h.v. de controles en stalen of resultaten van
het labo (1.2.2)
• Noteren hoe het productieproces verloopt op regelmatige tijdstippen (1.2.2)
• Onmiddellijk zelf verhelpen van kleine storingen (1.2.3)
• Melden van risico op storingen (1.2.3)
• Verzorgen van het preventief onderhoud en herstellingen van de machine(s)
samen met de technische dienst (1.2.5)
• Respecteren van voorschriften en instructies i.v.m. veiligheid en milieu,
hygiëne- en kwaliteitsgarantie en persoonlijke hygiëne (1.3.2)
35.
Profiel “Productieoperator in de voedingsindustrie”

36.
7 INSTAPVEREISTEN
Instapvereisten zijn een weergave van de taken die iemand moet uitvoeren wanneer
hij/zij start met het beroep. Er wordt evenwel van de beginner ondersteld dat hij/zij
meer kennis en vaardigheden bezit dan tot uiting komt bij de taken van de
instapvereisten. Het is dus uiterst belangrijk dat opleidingen niet alleen op de
instapvereisten gebaseerd zijn, maar ook en meer nog op de belangrijkheid en de
trend van de taken. Anders loopt men het risico de opleiding te verengen tot de
inzetbaarheid onmiddellijk na het verlaten van de opleiding.
De instapvereisten voor het beroep van operator in de voedingsindustrie zijn de
volgende taken:
7.1 Uitvoerende taken
7.1.1 Aanmaken van een ‘mix’
Profiel “Productieoperator in de voedingsindustrie”
Activiteiten Bijzondere kennis en/of vaardigheden
➤ Aanbrengen van grondstoffen in een tank
en laten mengen tot een ‘mix’
➤ Controleren van de productkwaliteit van de
‘mix’ a. d. h. v. een aantal parameters op
regelmatige tijdstippen
➤ Optreden bij vastgestelde afwijkingen aan
het product en de machine(s) a.d.h.v. de
controles en stalen of resultaten van het
labo
➤ Kennis over de grondstoffen in de
bereiding
➤ Kunnen lezen van het mengrecept
➤ Kunnen omrekenen van percentages naar
kilo’s/liters grondstoffen (indien dit nog niet
automatisch gebeurt)
➤ Kunnen instellen van het mengrecept op
computer bij de eerste bereiding
➤ Kunnen selecteren van het juiste
mengrecept op computer (bij reeds
eerdere bereidingen van hetzelfde
mengrecept)
➤ Kunnen registreren van de verbruikte
grondstoffen (indien dit nog niet
automatisch verloopt)
➤ Kunnen nemen van stalen
➤ Kunnen vergelijken van deze stalen met
referentiestalen of voorgeschreven
waarden
➤ Kennis van de voorgeschreven waarden
➤ Kunnen noteren van de waarden op een
formulier
➤ Kunnen bedienen van de machine via
het beeldscherm of controlepaneel
➤ Kennis over de werking van de machine
in functie van het bijsturen van het
bereidingsproces

7.1.2 Opvolgen van het verloop van het aanmaak-, bereidings-, inpak- of
afvulproces
Activiteiten Bijzondere kennis en/of vaardigheden
➤ Controleren van de productkwaliteit
a.d.h.v. een aantal parameters op
regelmatige tijdstippen
➤ Bijsturen van de machine(s) a.d.h.v. de
controles en stalen of resultaten van het
labo
➤ Noteren hoe het productieproces verloopt
op regelmatige tijdstippen
7.1.3 Ingrijpen bij storingen
➤ Kunnen aflezen van allerlei gegevens
van het beeldscherm of controlepaneel
➤ Kunnen nemen van stalen en hierop
testen kunnen uitvoeren
➤ Kunnen vergelijken van de waarde van
gegevens en stalen met referentiestalen
of voorgeschreven waarden
➤ Kennis van de voorgeschreven waarden
➤ Kunnen noteren van deze waarden op
een formulier
➤ Kunnen bedienen van de machine via
het beeldscherm of controlepaneel
➤ Kennis over de werking van de machine
in functie van het bijsturen van het
bereidingsproces
➤ Kunnen aflezen van allerlei gegevens
van het beeldscherm of controlepaneel
➤ Kunnen noteren van deze waarden op
een formulier (volgens ISO-normen)
➤ Kunnen maken van opmerkingen
omtrent de werking van de machine(s)
op dit formulier
Activiteiten Bijzondere kennis en/of vaardigheden
➤ Melden van risico op storingen ➤ Technische basiskennis van de
machine(s)
➤ Kunnen onderkennen van storende
invloeden op de kwaliteit
➤ Precies kunnen omschrijven van de
storing aan de ploegleider en/of iemand
➤ Onmiddellijk zelf verhelpen van kleine
storingen (bijv. een afsluiting die weigert)
van de technische dienst
37.
➤ Technische basiskennis van de
machine(s)
➤ Kunnen onderkennen van storende
invloeden op de kwaliteit
➤ Kunnen bijregelen of anders instellen
van de machine(s) via computer
➤ Kunnen manueel ter plaatse de storing
oplossen
➤ Kunnen gebruik maken van gereedschap
(tangen, schroevendraaiers, sleutels, …)
➤ Kunnen lezen van technische
voorschriften
Profiel “Productieoperator in de voedingsindustrie”

38.
7.1.4 Onderhouden van de machines
Profiel “Productieoperator in de voedingsindustrie”
Activiteiten Bijzondere kennis en/of vaardigheden
➤ Verzorgen van het (preventief) onderhoud
en herstellingen van de machine(s) samen
met de technische dienst
➤ Technische basiskennis van de
machine(s)
➤ Kennis van correcties die moeten
worden uitgevoerd bij het onnauwkeurig
werken van een machine
➤ Kennis en kunnen toepassen van
onderhoudsvoorschriften en –
werkzaamheden (smeren, oliën, …)
➤ Kunnen gebruik maken van gereedschap
(tangen, schroevendraaiers, sleutels, …)
➤ Reinigen van de machines ➤ Praktische kennis en kunnen toepassen
van HACCP en hygiëne-normen
➤ Kennis van het reinigingsplan en
reinigingsproducten
➤ Kunnen instellen van de machine voor
automatische reiniging (CIP-installatie)
➤ Kunnen zelf schoonmaken van kleinere
onderdelen
7.2 Ondersteunende taken
7.2.1 Schoonhouden van de werkplaats
Activiteiten Bijzondere kennis en/of vaardigheden
➤ Proper houden van de werkvloer ➤ Praktische kennis en kunnen toepassen
van HACCP en hygiëne-normen
➤ Kennis van het reinigingsplan en
reinigingsproducten
➤ Kunnen schoonmaken van de werkvloer
➤ Opruimen van ‘afval’ bij een storing ➤ Praktische kennis en kunnen toepassen
van HACCP en hygiëne-normen
➤ Kennis van het reinigingsplan en
reinigingsproducten
➤ Kunnen zelf schoonmaken van kleinere
onderdelen en van de werkvloer

7.2.2 Naleven van regels i.v.m. veiligheid, hygiëne, kwaliteit en milieu
Activiteiten Bijzondere kennis en/of vaardigheden
➤ Respecteren van voorschriften en
instructies i.v.m.
➤ Veiligheid en milieu
➤ Hygiëne- en kwaliteitsgarantie
➤ Persoonlijke hygiëne
39.
➤ Kennis en kunnen toepassen van
veiligheids-, hygiëne- en milieuregels, o.a.
HACCP, persoonlijke hygiëne
➤ Kennis en kunnen dragen van de
specifieke kledings- en
beschermingsuitrusting
(veiligheidsschoenen, stofjas, haarnetje,
handschoenen, geen juwelen …)
➤ Kunnen aannemen van de juiste
ergonomische houding naargelang de
omstandigheden
Profiel “Productieoperator in de voedingsindustrie”

40.
Profiel “Productieoperator in de voedingsindustrie”

LIJST VAN ORGANISATIES EN BEDRIJVEN DIE DEEL UITMAAKTEN VAN
DE CONFERENTIES “PRODUCTIEOPERATOR IN DE VOEDINGS-
INDUSTRIE”
ALKEN MAES De heer Jan Deveux
ALL CRUMP De heer Staf Janssens
AMYLUM De heer Marc Hendrikx
CORONA LOTUS Mevrouw Barbara De Meester
D’ARTA / UNIFROST De heer Steve De Backere
DBO De heer Patrick Hellemans
Mevrouw Viviane Vaes
FARM FRITES Mevrouw Ria Huibers
De heer Patrick Huibers
FEVIA Mevrouw Pascale Hermans
IPV De heer Karl Meuris
De heer Henk Dejonckheere
KHK/IPV De heer Rob Van Deun
OVSG Mevrouw Denise Weiremans
VDAB Mevrouw Katrien Depreitere
VLOR Mevrouw Rita Vanheste
41.
Lijst deelnemers

42.
Lijst deelnemers

BIJLAGE
1 HACCP: HAZARD ANALYSIS CRITICAL CONTROL POINT 12
Het HACCP-concept is een systematische benadering die leidt tot het opsporen,
vastleggen en controleren van ‘hazards’ of gevarenpunten. Van zodra er iets fout
loopt kan snel en efficiënt ingegrepen worden waardoor vermeden wordt dat grote
partijen worden afgekeurd en de volksgezondheid in het gedrang komt.
In dit concept worden de vele zwakke punten inherent aan controle door inspecteurs
en eindproducten omzeild. Door zich enkel te concentreren op deze factoren die
rechtstreeks effect hebben op de veiligheid en kwaliteit van het levensmiddel moet
geen energie en geld gespendeerd worden aan minder belangrijke en bijkomende
zaken. Dit concept is op termijn bijgevolg goedkoper en effectiever dan de
traditionele controlesystemen.
Door rechtstreeks de aandacht toe te spitsen op de kritische punten die veiligheid en
kwaliteit van het voedsel over de ganse productielijn beïnvloeden, kunnen
producenten nu aantonen dat ze de productieomstandigheden onder controle hebben
en dat veilige producten worden afgeleverd. Bovendien kunnen overheidsinspecteurs
nu het effect van de maatregelen genomen door het voedingsbedrijf nagaan op lange
termijn, daar waar vroegere inspecties maar een beeld gaven van de toestand op een
bepaald ogenblik.
2 DE VOEDINGSSECTOR
De voedingsindustrie is per uitstek een KMO-industrietak. Slechts 2% van de
bedrijven heeft meer dan 100 werknemers en slechts 4% heeft meer dan 50
werknemers in dienst.
Aantal
werknemers per
werkgever
Aantal
bedrijven
< 10 6.445 81%
11 – 49 1.001 15%
50 – 99 161 2%
> 99 159 2%
% bedrijven
Tabel 1. Aantal en verdeling van bedrijven volgens het aantal tewerkgestelden
per werkgever.
12 Bron: brochure SGS Agrilab.
43.
Bijlage

44.
Bijlage
In feite is het dan ook beter te spreken van een KO-sector, aangezien 81% van de
bedrijven minder dan 10 mensen tewerkstelt. De grote bedrijven vertegenwoordigen
daarbij wel 43% van de werkgelegenheid.
De jaarlijkse omzet van de voedingsindustrie bedraagt 916 miljard BEF (1998). Dit is
15% van de omzet van de totale Belgische industrie en goed voor een derde plaats.
Onderstaande afbeelding toont per branche het aandeel in de totale omzet:
Omzet per branche in de voedingsindustrie (1998).
andere
15%
water en limondades
2%
graanverwerking en
deegwaren
4%
suikernijverheid
4%
groente- en
fruitverwerking
6%
cacao, chocolade,
confiserie
7%
brouwerijen
8%
veevoeding
10%
zuivel
13%
slachterijen en
vleeswaren
11%
plantaardige en
dierlijke vetten en
oliën, margarines
10%
brood en banket,
koekjes
10%
De zuivelindustrie is traditioneel de grootste sector qua omzet. Maar sinds het begin
van de jaren ’90 heeft een dalende trend zich ingezet, waardoor het verschil met de
tweede grootste sector, de vleesindustrie, nu klein geworden is. Deze laatste zag de
laatste tien jaar de omzet – tot de dioxinecrisis - haast continu stijgen.
De branches met de snelst groeiende omzet zijn de sectoren van oliën en vetten,
groenten en fruit, diverse, van chocolade en confiserie, en van vlees. De
zuivelindustrie en de sector van de dranken zagen tussen 1993 en 1997 hun omzet
dalen. Hoewel de chocolade- en confiserienijverheid nog steeds tot de snellere
groeiers behoort, is de omzetstijging de laatste jaren toch afgezwakt. Op het einde
van de jaren ’80 was de sector nog de grootste groeier.

Waar de grote bedrijven zich richten op de massa-markt, bedienen de KMO’s eerder
de lokale markten of voeren een niche strategie. Via productdiversificatie en
geografische uitbreiding kunnen de grote voedingsproducenten hun omzet doen
toenemen. Deze groei gebeurt vooral via overnames, eerder dan via interne groei.
De toegevoegde waarde van de voedingsindustrie komt neer op 220 miljard BEF
(1998). Met een aandeel van 13% van de totale Belgische industrie neemt de
voedingsindustrie de tweede plaats in. In 1997 was dit nog de derde plaats. Ten
opzichte van 1997 is de toegevoegde waarde met 8 miljard gestegen.
De investeringen van de voedingsindustrie zijn goed voor 38,6 miljard BEF (1998).
In het laatste decennium werd voor niet minder dan 380 miljard BEF geïnvesteerd.
Hiermee bekleedt de voedingsindustrie de derde plaats in de Belgische industrie met
een aandeel van 12%.
47% van de omzet is voor export bestemd. Hiervan gaat 80% naar EU-landen; 20%
naar verdere landen. De Belgische voedingsindustrie is met andere woorden sterk op
de binnenlandse markt gericht. Alhoewel daar de laatste jaren een lichte verandering
in komt.
Werkgelegenheid. In 1998 stelt de voedingsindustrie 87.000 werknemers te werk.
Dit maakt de voedingsindustrie tot de tweede grootste industriële werkgever. Om een
volledig beeld te krijgen van de werkgelegenheid die de voedingsindustrie schept
moeten we hier nog de 6.200 interimkrachten (aantal uitgedrukt in voltijds equivalent)
aan toevoegen.
Aantal werknemers per werkgever. Niettemin de voedingsindustrie voornamelijk
een KMO-sector is, is het merendeel van de werknemers, namelijk 43%,
tewerkgesteld bij de grotere bedrijven met meer dan 99 werknemers. Zoals reeds
vermeld maken deze grote bedrijven slechts 2% van alle bedrijven in de
voedingsindustrie uit.
Aantal
werknemers per
werkgever
Aantal
werknemers
% werknemers
< 10 16.415 20%
11 – 49 20.892 24%
50 – 99 11.263 13%
> 99 38.227 43%
Tabel 2. Aantal en verdeling van werknemers volgens het aantal tewerkgestelden
per werkgever.
45.
Bijlage

46.
Bijlage
Werkgelegenheid per branche. Onderstaande figuur maakt duidelijk dat een groot
percentage van de werknemers in de branche brood en banket, koekjes aan de slag
is. Ook slachterijen en vleeswaren stellen veel mensen te werk.
Tewerkstelling per branche in de voedingsindustrie (1998).
water en limonades
4%
graanverwerking en
deegwaren
6%
suikernijverheid
2%
groente- en
fruitverwerking
6%
cacao, chocolade,
confiserie
8%
brouwerijen
7%
veevoeding
4%
andere
8%
zuivel
7%
slachterijen en
vleeswaren
16%
plantaardige en
dierlijke vetten en
oliën, margarines
2%
brood en banket,
koekjes
30%
Gemiddeld personeelsbestand per branche. De zetmeelindustrie heeft gemiddeld
het hoogste personeelsbestand. Aan het andere uiteinde vinden we de ambachtelijke
bakkerijen.

Zetmeel 166,2 Aardappelen 34,6
Diepvries 139,5 Voeding (excl. amb.
bakkerij)
30,0
Geraff. olie en vetten 136,3 Industriële bakkerij 27,9
Diepvriesgroenten 95,8 Overige 27,7
Suiker 91,5 Deegwaren 26,8
Visproducten 84,8 Specerijen en sausen 26,3
Frisdranken 77,3 Chocolade
confiserie
en 25,3
Aardappelen 58,8 malt 23,9
Margarine 58,3 Vleeswaren 23,9
Cider 55,2 Roomijs 21,9
Bier 55,2 Thee en koffie 19,7
Ruwe olie en vetten 54,6 Gevogelte 19,5
Zuivel 51,2 Veevoeder 16,0
Beschuit en koek 48,1 Vis 15,1
Groenten 44,6 Meel 15,0
Dieetvoeding e.d. 39,8 Vlees 14,4
Fruit 36,9 Ethylalcohol 12,0
Fruit- en groentesap 35,8 Ambachtelijke bakkerij 3,9
Evolutie werkgelegenheid. In 1997 waren 86.762 mensen actief in de Belgische
voedingsindustrie. Ten opzichte van 1996 is dit een daling van 0,4%; ten opzichte
van 1992 zelfs een daling van 3,6%. Ondanks deze achteruitgang in de
werkgelegenheid doet de voedingsindustrie het in verhouding tot de algemene
verwerkende industrie relatief beter. Deze laatste kende tussen 1992 en 1996
immers een daling van 10,3%. Het aandeel van de voedingsindustrie in de
werkgelegenheid daarentegen nam in diezelfde periode toe van 12,65% in 1992 tot
13,66% in 1996.
Groei van de werkgelegenheid per branche. Behalve een verschillend aandeel in
de werkgelegenheid, vertonen de branches ook verschillen qua groeiritme van
werkgelegenheid. Tussen 1992 en 1996 is de werkgelegenheid vooral in de
vleesindustrie, diverse en soft drinks gegroeid. Deze branches worden gevolgd door
chocolade en confiserie en door groente en fruit. Wijn en likeur daarentegen kende
het sterkst een negatieve groei. De beperkte daling van het aantal arbeidsplaatsen in
de voedingsindustrie is vooral te wijten aan de werkgelegenheidstoename in dit
aantal grote branches.
47.
Bijlage

48.
Bijlage

BRONNEN - LITERATUURLIJST
Interviews :
➤ Dhr. Frederik Bosmans, ASTRA SWEETS (operator gietmachine)
➤ Dhr. Jean-Claude De Kaesstecker, BONDUELLE (productieverantwoordelijke)
➤ Mevr. Katelijne De Vos, MIKO (medewerker personeelsdienst)
➤ Dhr. Frederiek De Savoye, BELGOMILK (productiemanager)
➤ Dhr. Ronny D’Joos, BECKERS (productieleider inpak)
➤ Dhr. Alain Dedeyne, ALGIST BRUGGEMAN N.V. (personeelsverantwoordelijke)
➤ Dhr. Geert Depreitere, BELGOMILK (operator all round)
➤ Dhr. Dirk Ghekière, VANDEMOORTELE (personeelsverantwoordelijke)
➤ Dhr. Daniël Maes, ASTRA SWEETS (operator kookafdeling)
➤ Dhr. Albert Mylle, BELGOMILK (personeelsmanager)
➤ Dhr. Danny Nijs, TROPICANA / LOOZA N.V. (HR Manager)
➤ Dhr. Rik Plessers, CERES (personeelsverantwoordelijke)
➤ Mevr. Ann Van Dyck, SERV-A-PORTION (recruteringsverantwoordelijke)
➤ Dhr. Robert Van Hadwermeiren, CERES (hoofdploegverantwoordelijke)
➤ Mevr. Marleen Van Hallemeersch, BONDUELLE (bandleidster)
➤ Mevr. Karen Van Ruysevelt, J. VAN DE KERCKHOVE / PASTRIDOR
(medewerkster personeel en productie)
➤ Dhr. Paul Vandeputte, BELGOMILK (productiemanager)
➤ Dhr. Frank Vanhauwaert, YSCO (productiemanager)
➤ Dhr. Luc Vanhoenacker, VANDEMOORTELE (productiemanager)
49.
Bronnen - Literatuurlijst

50.
➤ Dhr. Walter Verhoeven, SCHÖLLER N.V. (hoofdploegverantwoordelijke)
Documenten :
➤ Berenschot. (1998). Sectorale functieclassificatie voor de arbeiders van de
voedingsnijverheid. Paritair Comité voor de arbeiders uit de voedingsnijverheid.
➤ FEVIA. (1999). Anders werkt: voorwaarden en beleid voor groei en jobs in de
voedingsindustrie. Brussel: FEVIA.
➤ Malfait, D. (1996). Het opstellen van een beroepsprofiel, het proces van A tot Z.
Leuven: HIVA.
➤ VDAB. (1999). Analyse vacatures ’98 – Deel 1, 2, 3. Brussel: VDAB.
Bronnen - Literatuurlijst