Opportuun september 2010 - Openbaar Ministerie

team in Rotterdam. die eerste dagen wordt er
door het team veel werk verzet. Er worden
tientallen getuigen gehoord, zowel politiemensen
als bezoekers van het festival.
de zaaksofficier besluit zelf ook naar het
strand van Hoek van Holland te gaan. ‘dankzij
alle overzichtsfoto’s die er al waren gemaakt
van het terrein had ik wel al een duidelijk beeld
van het festivalterrein. Maar ik wilde daar zelf
staan en me een goed beeld vormen van de
setting.’ Terwijl Hester de Koning daar midden
op het strand staat, belt de persvoorlichter van
het parket. RTV Rijnmond meldde op de
website dat Robby van der Leeden door drie
kogels was geraakt. Uit de sectie die al op
zondag was gedaan, was gebleken dat het om
één kogel ging. Een onzin-verhaal dus. Maar
voor de beeldvorming is het wel belangrijk om
dit bericht de wereld uit te helpen. de Koning:
‘Het maakte me echt pissig. we zaten middenin
het onderzoek en ik wilde hier nog helemaal
niets over zeggen. Maar als we onze mond
zouden houden dan ontstond in de media het
beeld van een afrekening. we voelden ons toen
als OM gedwongen door de pers om iets te
zeggen wat we nog niet wilden, namelijk dat
het om één kogel ging.’
Bodycam
Een belangrijk aandachtspunt in het onderzoek
is om uit te zoeken of er ook door anderen was
geschoten. ‘daar is veel tijd in geïnvesteerd.
Als een getuige vertelde dat hij of zij een
burger met een vuurwapen had gezien, werd
deze persoon met voorrang gehoord. Uit de
verklaringen over tijdstippen, locaties en
beschrijvingen van deze “burgers” met wapens
blijkt dat het wel de agenten in burger moeten
zijn geweest’, aldus de zaaksofficier. Terwijl het
grootste deel van het rechercheteam nog volop
bezig is met sporenonderzoeken en verhoren
van getuigen en agenten, werkt een team van
analisten non-stop aan een reconstructie van
de gebeurtenissen. de Koning: ‘Binnen een
week hadden we al een redelijk beeld van de
geweldsmomenten die er hadden plaatsgevonden.
dat waren er vijf. Ondertussen kregen we
steeds meer filmpjes van ooggetuigen te zien
en werd het plaatje completer. Een aparte
groep rechercheurs hield zich alleen bezig met
het uitkijken van de beelden. Eén van hen
bekeek ze keer op keer opnieuw en herkende
zo steeds weer iets nieuws. dat heeft heel veel
belangrijke informatie opgeleverd. Maar toen
we uiteindelijk de beelden van de bodycam van
een van de agenten zagen, werd nog duidelijker
hoe heftig de situatie was geweest. die beelden
vertelden veel meer dan woorden.’
12 | Alles afwegende - Opportuun 9 - september 2010
Noodweer
Als na verloop van tijd de meeste onderzoekshandelingen
afgerond zijn, nadert het moment
dat de officier een oordeel moet vellen. welke
agenten geschoten hebben is helder, maar was
de situatie nu echt zo heftig dat dit gerechtvaardigd
was? ‘Ik heb mij telkens de vraag
gesteld of het ook anders zou kunnen zijn
geweest. Net zoals je als officier ook in andere
onderzoeken doet. Nadat ik alle informatie zeer
zorgvuldig had bestudeerd en had besproken
met meerdere personen waaronder de tweede
officier die na een week aan het onderzoek was
gekoppeld en de hoofdofficier, kwamen wij
allemaal tot dezelfde conclusie. Er was volgens
het oordeel van het OM op alle momenten dat
er geschoten is sprake van noodweer en de
agenten hadden dus terecht geschoten.’
Bij het vormen van een oordeel heeft Hester de
Koning veel gehad aan de analyse van Nico de
Ruijter van de Rijksrecherche. ‘Hij was vanaf
het begin bezig geweest om alles met beelden
in kaart te brengen en dat was uitgemond in
444 flesjes
Tonnen met zand worden in het onderzoek minutieus
doorzocht, op zoek naar achtergebleven
sporen zoals kogelhulzen, bebloede kleding,
achtergebleven flesjes en teenslippers. In totaal
zijn er 444 flesjes waar zand in zat in beslag
genomen om te kijken of ze gebruikt waren als
projectiel tegen de politie. Uit het onderzoek was
namelijk gebleken dat relschoppers flesjes met
zand hadden gevuld en naar de politie hadden
gegooid.
een zeer gedetailleerde reconstructie. door
middel van overzichtsfoto’s, tijdlijnen, sheets
met daarop de locaties waar de agenten
hadden gestaan, geschoten, zich hadden
teruggetrokken in de duinen. dit maakte het
verhaal zo duidelijk, dat we er ook voor
hebben gekozen om deze reconstructie aan
de pers te tonen. Met de beelden van de
bodycam van een van de agenten en de
geluidsopnames van de meldkamer erbij
omdat telkens als het team en ik de beelden
zagen en de meldkamer hoorden, de impact
op de politieagenten voelbaar was; we
werden er ook weer door geraakt.’
Heel erg privé
Op de dag van de presentatie aan de pers
heeft de zaaksofficier een afspraak met de
familie van Robby van der Leeden en met de
vijf agenten die als verdachte waren aangemerkt
en hun advocaten. ‘Zij moesten de
beslissing om niet te vervolgen van politie en
justitie horen en niet via de media. de eerste
afspraak was om 12 uur met de betrokken
politieagenten. Zij reageerden deels opgelucht,
deels zeiden ze het wel te hebben
verwacht. daarna ben ik samen met de
familierechercheurs naar de familie Van der
Leeden gegaan. Hun advocaat was daar ook
bij. dit was begrijpelijkerwijs een heel lastig
gesprek. Ik heb mijn beslissing uitgelegd
maar dat was natuurlijk niet wat zij wilden
horen. Ook heb ik verteld dat we beelden van
die avond op de persconferentie zouden laten
zien. Ik wilde niet dat zij op het nieuws voor
het eerst de politiebeelden zouden zien, dus
toen hebben we ze daar op dat moment
bekeken. dat vond ik heel moeilijk want ik
was aanwezig bij iets heel persoonlijks. Zij
zagen de laatste beelden van hun kind, dat is
niet te bevatten en zo’n moment is heel erg
privé.’
de hoofdofficier van Justitie in den Haag
hield in den Haag de perspresentatie en
Hester de Koning was daar niet bij. ‘Ik vond
het belangrijker dat ik de tijd nam voor een
gesprek met de familie Van der Leeden. Ik
vind het belangrijk dat zij kunnen leven met
deze beslissing.’
Tekst: Nicolette stoel
Foto: Piet Gispen, ANP
Noot: Inmiddels is bekend geworden dat de
familie Van der Leeden een artikel 12 procedure
zal aanspannen tegen de beslissing van
het OM om de agenten niet te vervolgen.
‘Ik heb iets
met
bètavakken’
HesTeR De KoNINg (40) begon direct na
haar studie rechten aan de RAIo-opleiding.
Toen ze na haar opleiding in 1999 bij parket
Utrecht aan het werk ging, werkte ze eerst
drie jaar lang als districtsofficier, daarop
werd ze CIe-officier om vervolgens eerst in
Utrecht en later na haar overstap naar
parket Den Haag de portefeuille Forensische
opsporing invulling te geven. ‘Fo is een heel
andere tak van sport en je moet wel wat
hebben met het technische aspect van het
onderzoek. Ik heb op het gymnasium
examen gedaan in wiskunde, natuurkunde
en biologie en ben dus voor een jurist best
gericht op de bètavakken. De uitkomsten van
NFI-rapporten over bijvoorbeeld DNA zijn
goed te snappen, maar als je goede vragen
moet stellen aan deskundigen, dan is het
handig om er net iets meer van af te weten.
Dat helpt ook bij de begeleiding van col-
lega’s’, aldus de Fo-officier.