OM HET WOORD GODS EN DE GETUIGENIS ... - dewoesteweg.nl

34
Een wordt genoemd Mauritaanse-Arabische editie van de Pentateuch. Vervaardigt door een
Moorse Israëliet, (Ethiopiër) in de 13 e eeuw met rabbijnse lettertekens en punten voor de
klinkers. (klinkstippen) Dit zeldzaam exemplaar werd door de beroemde Josef Justus Scaliger uit
het Midden Oosten naar Leiden gebracht. Daar gaf hij het als geschenk aan de Hogeschool. Deze
hoogleraar bestudeerde de Talmoed met de Joden. De hogeschool te Leiden kwam in het bezit
van meerdere handschriften die de hoogleraar Erpenius vanuit het Oosten en Italië meebracht.
Mulder spreekt ook over de Statenvertaling. Deze werd vervaardigd door Joh. Bogerman, Guil.
Baudart en G. Bucerus. Men zegt dat zij in hun arbeid door de geleerde Opperrabijn R. Menassé
Ben Israël, een vriend van Hugo de Groot en Casper Barlaeus, die in het jaar 1630 zijn verbeterde
Spaanse vertaling van de Heilige Schrift uitgegeven heeft, meermalen ondersteund zijn geworden.
Mulder vervolgt:
“Hamersveld in het begin van de 19 e eeuw en Van der Palm in 1818 hebben een nieuwe vertaling
uitgegeven. Elk onbevooroordeelde zal hun verdiensten erkennen. Maar zij hebben zich nimmer
gebonden geacht aan hetgeen de Israëliet niet uit het oog mag verliezen: de Masora, of bepaling
van letters, klankstippen en toontekens; de vastgestelde betekenis van sommige verzen of
afgeleide wetten en geboden; de vertaling van gezaghebbende Targumim en overeenstemmende
verklaringen van beroemde Israëlitische taal- en letterkundigen. Dit alles beperkt de weg van
Israëlitische overzetters. … Er is tot nu toe bij de onderscheiden Bijbelvertalingen niets zo zeer
verwaarloosd dan de spelling van de eigennamen.”
Omdat zij die Nederlandse klanken gewend zijn Hebreeuws aanstotelijk vinden, gebruikte Muller
toch de namen zoals ze geschreven worden in de Statenvertaling.
Muller besteedt ook aandacht aan de vertaling van het woord יהוה JHWH.
“Omdat de ware uitspraak verloren is moeten we de oudste verklaarders en vertalers hierover
raadplegen. In de Talmoed en de Midras wordt het woord JHWH verklaard zoals Exodus 3:14:
"Hij Die is, was, en namaals zijn zal". Óf: "Ik die thans voorzie, zal ook namaals voorzien". Deze
verklaring is taalkundig juist, als zijnde de Tetragram samengesteld van: היה Hij was, Hij is, Hij zal
zijn. Dit zijn de drie hoofdtijden van het enige verbum substantivum dat in het Hebreeuws
bestaat. Dit werkwoord betekend niet alleen zijn, maar ook wezen, of worden.
Tevergeefs hebben beroemde rabbijnen geprobeerd om een evenveel omvattend woord in de
Arabische taal te vinden. Nog minder kan zulks in de Westerse taal plaats grijpen. Er blijft niets
anders over dan de heilige Naam naar een van de eigenschappen Gods uit te drukken. De grote
Mendelssohn, het voetspoor van de geachtste Israëlitische vertalers volgend, heeft de Tetragram
vertaald met EEUWIGE.”
(Vergelijk met de Franse Bijbel: l' Eternel = de Eeuwige)
7. Conclusie van de diverse teksoverleveringen
De studie van de verschillende uitgaven en vertalingen heeft ook betekenis voor de juiste
betekenis van Hebreeuwse woorden. De vertalingen van bepaalde woorden in de Septuaginta of
in de Targum Onkelos kunnen zeer waardevol zijn. Degenen die deze teksten samenstelden,
stonden nog vrij dicht bij het oud-Hebreeuws taalgebruik. Deze vertalers kunnen nog een
redelijke kennis gehad hebben van de mondelinge overlevering aangaande de uitspraak en de
betekenis van bepaalde Hebreeuwse gezegden. Dit sluit echter niet in, dat hun vertalingen zó
gezaghebbend zijn, dat zij altijd als het laatste woord moeten worden beschouwd, zoals reeds
blijkt uit hun onderlinge verschillen.
In de laatste helft van de 20 e eeuw is de kennis van oude semitische talen en dialecten behoorlijk
toegenomen. Vooral na de oprichting van de Hebreeuwse Universiteit te Jeruzalem is de kennis
van oud Hebreeuws vermeerderd. Er zijn nu meer mogelijkheden om oude teksten te verstaan en
te interpreteren, dan in de tijd van de Reformatie. Met name is de kennis van het Hebreeuws in
aanzienlijke mate toegenomen in vergelijk met de tijd toen de Statenvertalers hun werk deden.