Film en tooneel zijn

Film en tooneel zijn 

GEEN CONCURRENTENl 

Er heerscht in vele kringen nog altijd een misverstand 

over de onderlinge verhouding tusschen film en tooneel. 

Men denkt aan beide te vaak als aan concurrenten, die 

onmogelijk kunnen samengaan en dus ook niet in één 

tijdschrift broederlijk kunnen worden behandeld, laat 

staan: bevorderd. 

Wel is waar heerscht dit misverstand meer onder de 

vakmenschen van het tooneel dan onder het publiek. Doch 

dit laatste is dan toch dikwijls geneigd de film slechts 

als een amusement te beschouwen, waarbij men gemakke- 

lijk kan zitten en zijn jas kan aanhouden, en dat boven- 

dien goedkooper is; waartegenover het tooneel eerder als 

kunstuiting wordt gezien, waarvoor men zich een Zon- 

dagsch pak aantrekt en tweemaal zooveel geld aan de 

kassa neertellen moet. Daar het gemak den mensch dient 

en hij bovendien liefst zoo weinig mogelijk wil betalen, 

is het aanmerkelijk grootere aantal bioscoop- dan schouw- 

burgbezoekers wel verklaarbaar: in 1940 bij voorbeeld 

werden er vier-en-dertig milioen bioscoopkaartjes ver- 

kocht, doch slechts tien millioen kaarten voor tooneel-, 

dansen variété-voorstellingen en concerten tezamen! 

Wie echter met ons de opvatting is toegedaan, dat er 

geen sprake van concurrentie kan zijn tusschen twee 

zaken, die elk een volkomen eigen taak hebben, welke van 

de andere aanmerkelijk verschilt, zal ook tusschen tooneel 

en film geen concurrentie zien. Er is geen andere concur- 

rentie dan tusschen den hoedenverkooper en den schoenen- 

verkooper: wie zijn geld aan den één uitgeeft, kan dat- 

zelfde geld niet tegelijk aan den ander uitgeven — doch 

men moet aan beiden geld uitgeven, want beiden heeft 

men noodig, omdat zij elkaar aanvullen. 

Dit is een vergelijking, die naar wij hopen door de 

vakmenschen uit film- en tooneelwereld niet zal worden 

misverstaan; wij schrijven echter niet voor vakmenschen, 

doch voor „het publiek". En wij hielden de vergelijking 

vooral op het materieele, op de geldzij de gericht, omdat 

het concurrentie-idee materieel gericht is. Daarom ook is 

de opvatting over" geldelijke concurrentie — in de kunst- 

wereld even goed als in de handelswereld — een opvat- 

ting, welke zoo spoedig mogelijk plaats dient te maken 

voor de overtuiging, dat men meer van collega's moet 

spreken. Concurrentie mag alleen betrekking hebben of de 

prestaties. En is er schooner opgave dan te trachten in 

ideëel opzicht steeds hooger te streven. .. ? 

Wij zeiden het reeds: film en tooneel hebben een ge- 

heel eigen taak, bij alle overeenkomst en... schijnbare 

overeenkomst. Beide zijn een vorm van kunst, waarbij 

menschelijke ontroeringen op de toeschouwers worden 

overgebracht door een samengaan van auditieve en visu- 

eele middelen, door samengaan van klank en beeld. Bij 

het tooneel worden die middelen geproduceerd op het 

oogenblik, waarop de toeschouwer ze ervaart; het is „kunst 

in natura". Bij de film zijn zij reeds geproduceerd, wor- 

den zij nog slechts langs mechanischen weg gereprodu- 

ceerd ; hier is „kunst in blik"... doch het is verre van ons, 

de film als een tweede-rangs-kunst te beschouwen! Mits 

ieder zijn eigen taak begrijpt en niet er naar streeft de 

ander slaafs na te volgen. 

Wij herinneren ons allen uit den begintijd der film, en 

opnieuw uit den begintijd der geluidsfilm, dat er op het 

witte doek weinig meer te zien was dan een fotografie van 

een tooneelstuk. Dat was fout, en dat is nog steeds een 

fout in menige recente film. Want de filmvorm moet ge- 

heel anders zijn dan die van het tooneel. 

De toeschouwer in den schouwburg ziet alles van een 

standpunt: van zijn stoel uit. Pas wanneer het gordijn 

sluit, is er gelegenheid een ander tafereel op te bouwen, 

zoodat hij, wanneer het doek weer opgaat, een andere • 

entourage ziet dan eerst. Maar zoolang het doek open 

blijft, verandert hier niets of vrijwel niets. De tafel links 

blijft de tafel links — en steeds even groot. 

De „rond" die tafel gezeten spelers zitten slechts aan 

drie zijden, omdat de toeschouwer aan den vierden kant 

zit en liever geen spelers op hun rug ziet. 

En hetgeen er van doek-opgaan tot doek-vallen gebeurt, 

moet gebeuren in een normaal tempo: een kwartier is een 

kwartier. 

De oude klassieke stelregel der eenheid van plaats, tijd 

en handeling, eischt zelfs in zijn meest ijzeren (maar daar- 

om zelden gehandhaafde) consequentie, dat het geheele 

stuk zich in één decor en binnen ongeveer drie uur af- 

speelt! 

Bij de film daarentegen ziet de toeschouwer hetzelfde 

als de camera zag. En die camera zat niet rustig op een 

vasten stoel, doch is gemonteerd op een rijdenden wagen, 

kan omhoog en omlaag gaan, kan scheef en kan recht 

staan. Daarom blijft een tafel links niet steeds een tafel 

links, en bovendien niet steeds even groot; die tafel kan 

een veel actiever aandeel nemen in de handeling dan de 

tooneeltafel: een vlekje in het tafelkleed, dat den tooneel- 

toeschouwer absoluut moet ontgaan, kan zelfs een hoofdrol 

in de film vervullen! 

De rond die tafel zittende spelers zitten ook werkelijk 

rond die tafel, want de filmcamera rijdt telkens naar die 

zijde, van waaruit de op dat oogenblik belangrijkste speler 

het beste is te zien. 

De filmmogelijkheden, ja de bestaansredenen van de 

film naast het tooneel, verwerpen bovendien den klassieken 

theaterregel, doch verheffen tot leuze: géén eenheid van^ 

plaats, géén eenheid van tijd. Alleen wat de eenheid van 

handeling betreft, is zij gebonden aan de oude wet, want 

een kunstwerk moet tenslotte in één opzicht een eenheid 

zijn! Doch die handeling kan zich uitstrekken over de ge- 

heele wereld, over een stad en over het land. En in een 

filmkwartier kan aanmerkelijk méér gebeuren dan in een 

echt kwartier. Men kan zelfs zeggen: moet meer gebeuren, 

omdat de film anders traag gaat worden! 

Dit alles wil geenszins een pleidooi zijn voor een boven 

het tooneel te stellen filmkunst. Het wil slechts zijn een 

eenvoudige aanduiding van enkele verschillende karakter- 

trekken. Wanneer beide zich aan hun karakter houden, 

kunnen beide dezelfde groote artistieke hoogte bereiken. 

Een volgend maal daarover nader H-p. 

CINEMA & THEATER - (15) 2 

..} 

't 

lAî 

f

ï 

De film der misdaad 

in een nieuw stadium 

Honderden misdaden zijn er in de 

filmstudio gepleegd! Moord, roof, 

afpersing, dat alles heeft zich onder 

de schijnwerpers afgespeeld. 

Gelukkig kunnen wij den nadruk 

op gespeeld leggen. Gelukkig wa- 

ren de misdadigers brave acteurs en 

ook actrices, die slechts in schijn, 

den schijn van de film, iets met het 

duistere bedrijf van den misdadi- 

ger van doen hadden. En dat alles 

nog ter wille van ons vermaak, ons 

plezier in griezelen, onze behoefte 

aan romantiek. 

De vraag is gewettigd, in hoe- 

verre het filmverhaal van misdaad 

op licht ontvankelijke geesten een 

funesten invloed heeft gehad. 

Cijfers, die verband leggen tus- 

schen biosoopbezoek en misdadig- 

heid, kunnen bezwaarlijk gegeven 

'worden. Wel heeft elke politieman, 

elke rechter en vooral ook elke kin- 

derrechter in zijn praktijk ervaren, 

dat menig boefje in boefjesmentali- 

teit mede gevormd is door het veel- 

In den cirkel en onder: Rudolph Fernau in de film 

„Vatsch geld". 

Rechts: Rudolph Fernau en Christine Grobe in de film 

„Schadutven der duisternis'", 

vuldig zien van films der misdaad. 

Is er dientengevolge aanleiding 

Ie zeggen, dat de film boefjes en 

boeven gekweekt heeft. . . f Neen; 

tot een dergelijke bewering ont- 

breekt elke aanleiding. 

Een dergelijke bewering strookt 

ook niet met het veelomvattende van 

het probleem der verhouding tus- 

schen maatschappij en misdaad, Wat 

foto's Terra Film. 

*SÏW9 

misdadigers kweekt, is een ingewik- 

keld samenstel van verschijnselen; 

verschijnselen van sociaal - econo- 

misch karakter, van erfelijkheid, 

van massa- en individueel-psycholo- 

gischen aard. 

De criminologie — de wetenschap, 

welke zich ten doel stelt het euvel 

der misdaad in zijn vollen omvang 

te bestudeeren — verwerpt over het 

algemeen het bestaan van een on- 

veranderlijk dezelfde eigenschappen 

demonstreerend misdadigerstype. 

Eigenlijk neemt deze wetenschap 

maar één karaktertrek aan, waar- 

door het meerendeel der misdadi- 

gers gemeenschappelijk geken- 

merkt wordt: een zwak-moreelen 

aanleg, heel vaak gepaard aan ge- 

notzucht, aan uitsluitend materieele 

neigingen. 

Vooral jeugdige personen met 

zwak-moreelen aanleg zullen in hun 

neigingen tot de misdaad door het 

romantische verhaal geactiveerd 

kunnen worden, al is er geen enkele 

aanleiding te veronderstellen, dat 

zij zónder dit verhaal buiten de sfeer 

van de misdaad zouden blijven. 

Een Nederlandsch rechter, die 

zich bezighoudt met de zorg voor 

jeugdige boefjes, vertelde ons en- 

kele jaren geleden, dat het in de 

CINEMA fr» THEATER - 3 (15)

groote stad opereeren van jonge 

belhamels in bendeverband sterk 

was toegenomen sedert het in de 

mode komen der ,,gangster"-film. 

Hier had de film dus wel degelijk 

invloed op de jonge geesten. Doch 

hier was een invioed-van-het-twee- 

de-plan bedoeld: de „gangster"-jUrn 

kweekt de boef jes niet, zij leerde 

slechts tactiek; zij zette niet aan tot 

het misdadige spel, zij leerde slechts 

hbè te spelen. Want de jeugdige 

boefjes waren, ondanks de bende- 

film, toch al voorbestemd voor het 

hellende vlak. . . . 

Overigens moet ook een erken- 

ning als „zij (de film) leerde 

(slechts!) tactiek" voor verantwoor- 

delijke personen in het filmbedrijf 

reeds een aanleiding zijn om zich 

ernstig te bezinnen op de misdadi- 

gersfilm. 

Waarvoor houden de landen sterk 

ontwikkelde politieele en justitieele 

apparaten in leven, die van eiken 

belastingbetaler offers vergen? Om 

de maatschappij te beschermen tegen 

de misdaad en daarmede ook den 

misdadiger tegen zichzelf, al kan er 

over de in zwang zijnde strafvormen 

nog heel veel gepraat worden. 

Is het dan, uit maatschappelijk 

oogpunt, toelaatbaar, dat een middel 

des vermaaks als de film het boefje 

zooiets als tactiek leert? Is het dan 

toelaaibaar, dat door het weven van 

een romantisch idool om het hoofd 

van den misdadiger, er een zekere 

vereering voor hem gekweekt wordt? 

Dit laatste deed de film toch dik- 

wijls, zelfs de zoogenaamde detec- 

tive-film, waarin de „groote speur- 

der" het uiteindelijk won. 

Zij gaf in haar boeiende zwart- 

wit-werking (kunt U zich als fil- 

misch speurdersverhaal een kleuren- 

film denken?) een beeld van het 

Paul Klingcr en Alexan- 

der Engel in de film: 

..Inspecleiir Eyck 

in de ra/". 

misdadigersleven, dat 

voor velen in de donkere 

zaal bijzonder aantrek- 

kelijke kanten had. De 

filmmisdadiger was dik- 

wijls een in weelde 

badend man. met groo- 

ten moed, avonturen- 

lust, een hevig bewogen 

leven, omringd door schoone vrou- 

wen en. . . door veelal allerbelache- 

lijkste politiemannen achtervolgd. 

Ja, bij voorkeur kozen scenario- 

schrijvers politiemannen tot komi- 

sche figuren en maakten zij van het 

politieele apparaat een stelsel van 

domme, lachwekkende vergissin- 

gen . . . 

Geen wonder, dat moreel-zwak- 

ken zich vergaapten aan de weelde 

en de schoone vrouwen en zich, met 

een vaag besef van komende eigen 

misdadige activiteit, gerustgesteld 

voelden bij het zien van bokken 

schietende speurders. 

Het avontuurlijke van het ver- 

filmde misdadigersleven wekte hun 

begeerten op. De tekortkomingen 

van den Heiligen Hermandad deden 

hun ingeburgerde vrees voor den 

politieman luwen. 

Laten wij hierbij vooral niet ver- 

geten, dat een typisch kenmerk der 

filmromantiek is haar vaardigheid 

om als werkelijkheid ondervonden te 

worden. De film spreekt een be- 

drieglijke taal als zij dat wil. Een 

taal, die in de harten kan branden 

en de werking van het verstand kan 

uitschakelen! 

Met dit alles voor oogen zijn de 

pogingen van de filmindustrie om 

de film der misdaad- op een ander, 

een maatschappelijk-positiever plan 

te brengen, van groot belang. 

Vóór den oorlog kon men al in de 

filmproductie van verschillende lan- 

den verschijnselen waarnemen, wel- 

ke op dergelijke pogingen wezen. 

Van de Duitsche filmindustrie 

bij voorbeeld is er in de laatste jaren 

een reeks producten gekomen, die, 

als films van misdaad, een sterk ont- 

wikkeld verantwoordelijkheidsbesef 

demonstreeren. 

Het gaat hier om films, die in de 

haar samenstellende stof een typi- 

sche mengeling brengen van roman- 

tiek en realiteit. 

De romantiek blijft, voor zoo ver 

het de buiten de misdaad staande 

thema's als liefde, landschapsschoon, 

sport betreft. Dergelijke aan het 

hoofdthema ondergeschikte motie- 

ven, die in het geheel noodig zijn 

om het de film mogelijk te maken 

een groot publiek te kunnen blijven 

aanspreken, behouden een roman- 

tisch-filmische behandeling. Het 

hoofdthema echter wordt zooveel 

mogelijk ontleend aan en behandeld 

in de sfeer van de grimmige reali- 

teit. 

In een Ufa-film als „Inspecteur 

Eyck in den val", welke t3-pisch is 

voor de geschetste ontwikkeling van 

de speurdersrolprent, bestaat het 

hoofdthema uit de achtervolgin" 

eener bende juweelendieven. 

Politieinspecteur Eyck (gespeeld 

door Paul Klinger) en zijn collega 

Brandner (Herbert Wilk) opereeren 

tegen de bende, waarvan de zange- 

res Barbara Sydow (Anneliese Uh- 

lig) en de schrijver Gorgas (H. 

Büttner) goed gecamoufleerde leden 

zijn, geheel volgens echte politie- 

methoden. 

Hierdoor werd de gelegenheid 

geschapen de moderne outillage van 

het opsporingsapparaat te laten zien 

en vooral de wetenschappelijke on- 

verbiddelijkheid van den politie- 

arbeid aan te toonen. Tegenover 

dezen onverbiddelijken, strikt logi- 

schen arbeid, staat dan de misdaad 

ontmaskerd. Zij toont den misdadi- 

ger evenzeer als den politieman in 

zijn ware gedaante. 

Noch het grof-materieele van des 

misdadigers motieven, noch zijn ge- 

wetenloosheid bij het najagen van 

zijn doel heeft men willen verbloe- 

men of opsmukken in valsch-roman- 

tisch licht. 

Het streven van scenario-schrij- 

vers, regie (Milo Harbich) en zelfs 

architectuur (Herbert Frohbersr 

bouwde het Rijkspolitiebureau te 

Berlijn getrouw na) is voortdurend 

gebleven: /;/ ////// eigen milieu aan- 

nemelijke menschen in voor hu/i 

eigen milieu aannemelijke omgeving. 

Speurder en misdadiger werden 

zooveel mogelijk geteekend in aan- 

vaardbare kracht, list en instelling 

tegenover de samenleving. 

Zoo moest de werking van deze 

film zijn, dat zij de onontkoombaar- 

heid van den misdadiger aan de 

CINEMA

jacht van den speurder accentueerde. 

De speurder en de misdadiger 

mogen persoon tegenover persoon 

volkomen aan elkander gewaagd 

lijken, de eerste kan niet anders dan 

het overwicht hebben, omdat achter 

hem een onoverwinnelijk apparaat 

meestrijdt: De moderne, centrale 

politieorganisatie met haar onuitput- 

telijke middelen. 

Hier is de idee geweest: de vrees 

van den moreel-zwakke voor de ver- 

gelding door de maatschappij juist 

aan te wakkeren. 

Een andere film, welke nog eens 

gememoreerd kan worden, is het 

Terra-product „Valsch geld" onder 

regie van Hermann Pfeiffer. 

Ook bij deze rolprent was het van 

het begin af aan het weergeven der 

werkelijkheid, waarop men doelde. 

Wij herinneren ons een frappante 

scène tusschen den dit keer tot boef 

gedegradeerden Hermann Speelmans 

en den jongen acteur Hermann Brix. 

Speelmans komt als Harry • Gern- 

reich na jaren op het spoor van zijn 

vroegeren schoolkameraad Herbert 

Engelke (Brix). Zij zijn samen op 

(15) CINEMA &> THEATER 

een grafische school geweest, waar 

Engelke een groot talent toonde in 

het voor de grap namaken van 

bankbiljetten. 

Met een dezer biljetten is een 

onverkwikkelijke geschiedenis ge- 

beurd. Engelke heeft hierin een te 

verontschuldigen, doch vervelend 

aandeel gehad, waarover hij maar 

het liefste zwijgt. 

Nu zoekt Gernreich hem op, doet 

met tergende nadrukkelijkheid dit 

spook uit het verleden herleven en 

prest Engelke tot medewerking aan 

het op grooté schaal vervalschen van 

bankbiljetten. 

Ziehier een levensechte si'uatie; 

hoe vaak wordt de medeplichtige 

immers in de misdaad meegetrokken, 

omdat hij zwicht voor geraffineerde 

chantage! Wat blijft er bij eerlijke 

behandeling van dit thema over van 

dien „kameraadschr.ppelijken" geest, 

waardoor de bendeleden zich teza- 

men verbonden zouden voelen? 

Uit officieele stukken van de 

Duitsche opsporingspoliüe is het 

scenario voor ..Valsch geld" door 

Per Schwenzen en Walter Maisch 

vervaardigd! 

Ten slotte 

zien wij nog 

als voorbeeld 

van het door 

ons behandel- 

de onderwerp 

de rolprent 

„Schaduwen 

der duister- 

nis'', die even- 

eens door de 

Terra werd 

gemaakt on- 

der regie van 

Erich Engel. 

Deze film 

beeldt den 

strijd uit tus- 

Rudolph Fer- 

nau ei> Her- 

inaim Speel- 

mans in de 

film ..Valsch 

geld". 

schen de Rijkspolitie en een troep 

autobandieten. 

Het idee van niet te kunnen ont- 

komen aan de politie, vindt een apo- 

theose in scènes van een avondlijken 

politieoverval op het huis, waarin 

zich een misdadiger schuil houdt. 

Straten worden afgezet, overvahva- 

o-ens met loeiende sirenen komen van 

verschillende zijden aanrijden,sterke 

zoeklichten worden op het dak ge- 

richt. 

Die man daarbinnen is verloren. 

Een overmacht belegert hem, sluipt 

boven zijn hoofd stap voor stap 

nader, goed gewapend, goed ge- 

oefend, met het gezag van den gan- 

sehen staat als moree'.en steun ach- 

ter zich. . . . 

Dan tot slot enkele beelden uit de 

Paul Kl.rger als Inspecteur Eyck. 

Foto's UFA 

rechtszaal; een nieuwe rijkswet, die 

autobandie'.en met den dood be- 

dreigt, vindt toepassing; een gratie- 

verzoek wordt afgewezen; in een cel 

zet de veroordeelde met een moe ge- 

baar een kruis achter een datum op 

den cel muur. 

Met dit soort films is de detec- 

tivefilm evenals de misdadigers- 

film in een nieuw stadium van ont- 

wikkeling gekomen. 

Ken belangwekkend stadium, dat 

een einde waakt aan de filmroman- 

tiek, welke dikwijls niet schroomde 

gevaarlijke illusies te wekken in het 

gemoed van licht ontvankelijke 

z'wakkelingen. 

P. BEISHUIZEN.

BALLET 

YVONNE GEORG/.- 

Het optreden van het Ballet 

Yvonne Georgi — tot voor weinige 

jaren nog een avontuurlijke onder- 

neming van een dansgroep, die, ge- 

heel op eigen risico, te hooi en te 

gras eens voor een enkelen avond 

een theater kon huren en die nauwe- 

lijks gelegenheid kreeg voor repe- 

tities — is den laatsten tijd in betere 

banen geleid. 

Bij een vraaggesprek met de 

leidster van het ballet, onlangs in 

dit weekblad gepubliceerd, is reeds 

herinnerd aan haar aandeel in de 

Zomer.spelen van 1940 te Amster- 

dam en van dien tijd af is het, on- 

danks enkele inzinkingen, met de 

prestaties van deze dansgroep voort- 

durend bergopwaarts gegaan. 

Verleden jaar werd het groote 

ballet „Orpheus en Eurydice", waar- 

voor Henk Badings de muziek 

schreef, een nieuw hoogtepunt en 

nog kort geleden kon ik, naar aan- 

leiding der balletten in Molière's 

„Burger-Edelman", in dit blad con- 

stateeren, dat mevrouw Georgi 

steeds meer begrip toont voor het- 

geen zij met haar ballet kan berei- 

ken. 

Dikwijls heeft deze voortreffelijke 

choreografe in vroeger jaren zelf 

solo-dansen voor haar rekening ge- 

nomen, die zij niet aankon omdat 

zij haar niet „lagen", of artistieke 

idealen nagestreefd, die de techniek 

van haar dansgroep te boven gingen. 

En anderzijds heeft zij in dien 

moeilijken tijd haar leerlingen wel 

laten optreden in onbenullige daas- 

jes, uitgevoerd in een milieu, waar- 

aan geen eer te behalen was. 

Haar dansgroep is niet bijzonder 

talrijk en men vindt er geen sterren 

onder, al zou het jonge danseresje 

Marie-Jeanne van der Veen wel eens 

een ster kunnen worden. Maar deze 

groep, nu niet meer aan zooveel wis- 

selingen onderhevig en blijkbaar 

beter in de gelegenheid om te oefe- 

nen, bereikt thans onder de bekwame 

leiding van mevrouw Georgi, die 

vooral als choreografe de laatste 

jaren een zeer opmerkelijk talent 

heeft ontplooid, buitengewoon ver- 

rassende resultaten. 

Ditmaal was het programma al 

zeer gelukkig samengesteld met een 

groot, dramatisch ballet op de mu- 

„SYMPHONIE PHANTAST1QUE" 

en „VERNISSAGE" 

ziek der „Symphonie fantastique" 

van Hector Berlioz vóór de pauze en 

een vroolijk gedanste schildershis- 

torie, „Vernissage", waarvoor onze 

landgenoot Cor de Groot de geestige 

muziek had geschreven, tot besluit. 

Het onstuimige jeugdwerk van 

Berlioz, dat in 1830, in den bloeitijd 

der Fransche romantiek, zijn eerste 

uitvoering beleefde, heeft tot onder- 

titel: „Episode uit het leven van een 

kunstenaar". Voorts is niet alleen elk 

der vijf deelen der symphonie van 

een titel voorzien, maar ook heeft 

Berlioz zélf indertijd een vrij uit- 

voerige omschrijving gegeven van 

hetgeen hij in ieder onderdeel van 

zijn werk door middel der orkest- 

muziek heeft willen uitdrukken. 

Het geheel is de, in muziek weer- 

gegeven droom van een jong, over- 

spannen musicus, die zich in een 

vlaag van vertwijfeling met opium 

heeft vergiftigd, zonder daaraan 

echter te sterven. 

In het eerste deel, „Droomen en 

hartstochten", ondergaat hij zijn 

hevige gevoelens nog eens en sterker 

dan ooit. Dan verschijnt hem, in zijn 

droom, de vrouw, die hem buiten 

zichzelf heeft gebracht en die hem 

nu, lokkend en afwijzend, opnieuw 

in den maalstroom zijner.toomelooze 

hartstochten terugstoot. 

Op .een bal (in het tweede deel) 

ziet hij baar weer, temidden van 

wereldsch vermaak, waar zij, terwijl 

de anderen zich naar hartelust aan 

de meesleepende dansmuziek over- 

geven, wederom haar fatalen invloed 

op den jongen kunstenaar laat 

gelden. 

Dan zoekt hij zijn troost en zijn 

rust in een landelijke omgeving te 

midden van fluitspelende herders en 

minnekoozende paren. Maar ook 

daar ver.schijnt hem de vrouw, die 

zijn noodlot geworden is, en onder 

den indruk der liefdesscènes, waar- 

van hij getuige is geweest, wordt de 

jonge kunstenaar met zijn overge- 

voelige fantasie door een razende 

jaloezie overvallen. Nu droomt hij, 

dat hij in een vlaag van jaloersch- 

heid de geliefde vermoord heeft; dat 

hij derhalve ter dood is veroordeeld 

en naar de plaats der terechtstelling 

wordt geleid. Nóg eens hoort hij 

vóór de bijl valt, het liefdesmotief; 

nóg eens ziet hij de geliefde. 

Dan volgt het laatste deel, het 

vijfde van de .symphonie, „Heksen- 

sabbath" getiteld. Een inferno vol 

verschrikkingen schildert hier de 

muziek, waarin het Allerzielen- 

motief van het „Dies irae" beurte- 

lings somberdreigend en satanisch 

spottend doorklinkt. Ook bij die 

duivelsche orgie verschijnt de ge- 

liefde, ontluisterd thans met een 

persiflage van het liefdesmotief, dat 

door de geheele symphonie al,s een 

heerlijke belofte had geklonken. 

Het is alleszins te begrijpen, dat 

CINEMA & THEATER - (15) 6 

V-

een choreografe, een ballet-meeste- 

res muziek van een dergelijk be- 

schrijvend karakter gaarne voor- 

een dans-drama kiest. Maar Yvonne 

Georgi stond daarbij voor een ge- 

weldige taak. Want juist omdat 

Berlioz' muziek bij den toehoorder 

zeer speciale gevoelens en gedach- 

ten om niet te zeggen voorstelhngen 

(en dan uiteraard zeer subjective) 

opwekt, scheen het bijna ondoenlijk 

die fantasieën in een vasten, alge- 

meen aanvaardbaren balletvorm te 

objectiveeren. Maar Yvonne Georgi 

is juist daarin zeer goed geslaagd! 

Daarom komt het er weinig op aan 

of scherpslijpers onder de musicolo- 

: .en zich misschien zullen beroepen 

op Schubert, die, ofschoon hij vee 

van dit werk hield, verklaarde, dat 

hij Berlioz' beschrijvend programma 

overbodig achtte, omdat de muziek 

der „Symphonie fantastique dui- 

delijk genoeg voor ziotaelf spreekt. 

Met die duidelijkheid heeft me- 

vrouw Georgi juist haar voordeel 

weten te doen. Het werd hierdoor 

ook mogelijk de bedoelingen van 

den dans te volgen zonder eemge 

nieuwe toelichting in het ballet- 

programma. De dansen en de muziek 

verduidelijkten elkander. 

Het eenige bezwaar, dat men te- 

o-en dit groote ballet zou kunnen 

maken, is, dat de zeer ly^sche ex- 

pressieve muziek vol gevoelsuitbars- 

7 (15) - CINEMA & THEATER 

tingen van den jongen, hartstochte- 

Inken en hevig-romantischen com- 

ponist, den danser die deze manne- 

Uike hoofdrol te vervullen kreeg. 

weinig gelegenheid bood tot wer- 

kelijk dansen. Tony Raedt zag zich 

dan ook voornamelijk op gebaren- 

spel aangewezen en ofschoon hij 

daarmede, en vooral ook met zijn 

gelaatsuitdrukking, zeer goed aan 

de gestelde eisohen beantwoordde, 

bleef hij, als middelpunt van het ge- 

heele werk, noodgedwongen toch wel 

wat te passief. ■ 

Yvonne Georgi daarentegen had 

als de fatale vrouw een voor hmr 

ideale partij, waarin zij van het 

hartstochtelijke en tegelijk onwerke- 

lijke, droom-achtige, dat haar wijze 

van dansen eigen is, een voortreffe- 

liik êbruik wist te maken. En daar- 

door'was er ook minder sprake van 

een tegenstelling tusschen haar ma- 

nier van dansen en die van haar 

balletgroep, welke tegenstellmg 

vroeger vaak hinderlijk wa.s. 

De moeilijkheid, waarmede dit 

ballet vaak te kampen had, was im- 

mers, dat de leidster - die er te- 

recht naar streeft haar medewerkers 

een op de voorbeelden van het klas- 

sieke ballet gebaseerde techniek bij 

te brengen -- zélf is voortgekomen 

uit de eertijds modern geheeten. 

school, welke die klassieke techniek 

nagenoeg göheel had venvaarloosd. 

Bij de foto's: Links- 

boven: Een scène uit 

„Vernissage". 

Midden: en onder: 

uit „Symphonie Phan- 

tnstique". 

Een dergelijk verzuim laat zich 

later nu eenmaal niet meer inhalen. 

Van Berlioz' compositie heeft de 

choreografe echter een zeer goed ge- 

bruik weten te maken om deze moei- 

lijkheid te ontgaan. Zij is hier wel- 

iswaar tevens de eerste danseres, 

maar de partij, welke zij danst, staat 

op een geheel ander plan dan die 

der overige medewerkers. 

Dat daardoor de innerlijke een- 

heid niet werd verstoord, pleit wel 

zéér sterk voor mevrouw Georgi s 

bekwaamheid als artistiek leidster! 

Na dit groote en vaak grootsche 

werk, waarbij de muziek werd uit- 

gevoerd door het Residentie-orkest 

met Arntzenius als dirigent, maakte 

.Vernissage" - de gedanste voor- 

bezichtiging van een tentoonstelling 

met schilders, kunstkoopers en -ver- 

koopers. schildersmodellen en pers 

— een ietwat luchtigen, maar ook 

zeer geestigen indruk. 

Veel gedanst wordt er eigenlijk 

niet in „Vernissage" en het geheel 

.stond wel wat al te dicht bij de pan- 

tomime. Maar het was, als genoeglijk 

divertissement, een goed besluit na 

een werk, dat zooveel inspanning 

van uitvoerenden en publiek vergt 

als de „Symphonie âstuiue 

Namen noemen heeft hier bijna 

ceên zin, want, met uitzondering van 

de twee hoofdfiguren van het eerste 

ballet, hadden ongeveer allen gelijk- 

waardige rollen. Als altijd hebben 

Marie-Jeanne van der Veen en 

Mascha ter Weeme zioh weer dooi 

haar sierlijke solodansen onderschei- 

den, en van de dansers zou ik in het 

bijzonder Johan Mittertreiner, den 

man-van-de-krant in „Vernissage , 

willen noemen. „ ^ „ ^ TTV 

CHR. DE GRAAFF.

,^\ 

Bernd Birkhoff met zijn Gisela (Karl 

John en Monika Burg). 

een aardig mei.sje is! Gisela vindt 

hem op 'naar beurt niet minder sym- 

pathiek, doch wil zich dit aanvan- 

kelij'k maar half bekennen. 

Bernd gaat naar Friedenau, doch 

de hospita vertelt hem, dat de pers- 

fotografe wel niet voor 's avonds 

zeven uur thuis zal zijn. Zij helpt 

hem over deze teleurstelling met een 

stevig ontbijt heen en ontwikkelt 

zelfs een plannetje, zoodat hij zich 

dien dag ten minste in zijn eentje 

niet behoeft te vervelen. Zij ver- 

schaft hem een burgerpak en een 

zwembroek van een van haar zoons, 

raadt hem sterk aan naar Wannsee 

te gaan, waar hij wel gezelschap zal 

vinden, en belooft in dien tijd 

zijn uniform te zullen schoonmaken. 

Ondertusschen heeft Gisela Mein- 

MONIKA BURG en KARL JOHN 

m: 

TWEE IN EEN WERELDSTAD 

Bernd Birkhoff, „Feldwebel", die 

als nacht jager reeds een groote reeks 

successen 'heeft geboekt en drager 

is van het IJzeren Kruis eerste en 

tweede klasse, wordt door zijn com- 

mandant wegens zijn jongste succas 

in den luchtstrijd boven de Kanaal- 

kust een dag buitengewoon verlof 

verleend. 

Hij besluit dezen dag in Berlijn 

door te brengen om de persfotografe 

Gisela Brückner te gaan opzoeken, 

aan wie hem prettige herinneringen 

aan een maanlichten nacht van twee 

jaar geleden binden. Sedertdien 

heeft hij haar nimmer meer gezien. 

Slechts enkele brieven 'hielden den 

vriendschapsband in tact, terwijl 

Bernd 'haar foto als talisman steeds 

bij zich draagt. 

Bij aankomst in Berlijn waclit hem 

reeds dadelijk een groote teleurstel- 

ling; zij is niet aan het station om 

hem af te halen. Hij wil daarom 

naar haar woning in Friedenau 

gaan, doch hij is volslagen onbekend 

in Berlijn en vervoegt zich dus bij 

Twee, die ondanks alles voor elkaar 

bestemd zijn! 

(Karl John en Monika Burg). 

de Roode Kruispost op het station 

om inlichtingen. 

Daarbij rent hij in letterlijken zin 

in de armen van de vrijwillige 

Roode-Kruishelpster Gisela Mein- 

hold, die net op weg was naar het 

perron met een eetketel soep. Wel 

is waar wordt zijn uniform ernstig 

besmeurd, doch Bernd heeft toch 

nog tijd om op te merken, dat zij 

hold op aandringen van de hoofd- 

zuster besloten ook eens een dagje 

vrijaf te nemen. Met haar vriendin 

Inge trekt ook zij naar Wannsee en 

een nieuwe ontmoeting tusschen 

Bernd en Gisela Meinhold kan hier 

niet uitblijven. Zij beleven enkele 

gelukkige uren. 

Wanneer Bernd echter op een ge- 

geven moment uit zijn portefeuille 

CINEMA fr= THEATER - (15) 8

-- 

Rechts: Gisela Meinhold met haar vriendin in ffaniisee, 

— Midden: Zel/beicuste jeugd! — Onder: Gisela Bruck- 

ner (Hnnsi Wendler) met haar verloofde (Volker von 

Collande) en Bernd Birkhoff (Karl John). 

de foto van Gisela Brückner laat vallen, draait de 

kleine Roode-Kruishelpster om als een blad aan een 

boom. Zij heeft haar conclusie natuurlijk al getrokken: 

..Die foto is het portret van Bernds verloofde en ik 

beteeken voor hem slechts een vluchtig avontuur." 

Reeds is ihaar jaloezie opgewekt. Woedend loopt zij 

weg. Bernd kent noch haar naam. nodh weet 'hij, waar 

zij woont. Maar nogmaals ontmoeten zij elkaar en wel 

op het kleine bootje, dat een dienst onderhoudt tusschen 

Wannsee en Berlijn. Er volgt een verzoening en een 

rit in een voorwereldlijk „aapje" door den „Tier- 

garten", waarbij beiden in een zalig-verliefde stem- 

ming de göheele wereld om zich heen vergeten. 

In de ondergrond.sche raken zij elkaar kwijt. Bernd 

doet wanhopige moeite haar terug te vinden en ten 

einde raad besluit hij dan maar naar Friedenau te 

gaan om zijn uniform te halen. Hij belt edhter Gisela 

Brüokner eerst nog op en krijgt een hevig opgewonden 

Gisela aan de telefoon, die hem dringend uitnoodigt 

naar Friedenau te komen, daar er iets zeer onaange- 

naams heeft plaatsgevonden. Als Bernd de telefooncel 

verlaat, staat plotseling Gisela Meinhold voor ■hem, 

dolgelukkig dat zij hem teruggevonden heeft en dub- 

bel teleurgesteld, wanner zij hoort, dat hij plotsling 

naar die andere Gisela moet. Zonder een woord rent 

zij Aveg, Bernd diep-ongelukkig achterlatend. 

In Friedenau ontdekt hij, dat Gisela Brückner al 

lang verloofd is met een zee-officier, met wien zij dien 

dag de grootste onaangenaamheden heeft gehad. 

Want Bernds vrienden, die voor hem het telegram 

van zijn komst naar Berlijn .hadden verzonden, hebben 

dit, bij wijze van grap. met overdreven liefdestetui- 

gingen gekruid .... 

Dit misverstand i,s echter spoedig uit den weg ge- 

ruimd en Bernd kan naar eer en geweten verklaren, 

dat zoo Gisela Brückner hem niet onverschillig is, hij 

dolverliefd is op een ander. 

En zoo gebeurt het, dat zij gedrieën de jacht op de 

andere Gisela openen en Bernd is tenslotte overgeluk- 

kig als hij nog kort voor zijn vertrek sij'n Gise'a in de 

armen kan sluiten! 

(Fclo's r/n) 

„ZWEI IN EINER GROSSEN STADT" 

REGIE: VOLKER VON COLLANDE 

Productieleider: Robert Wuellner. Aan de camera: Fritz 

Nitzschmann. Draaiboek: Ursula von Witzendorf en 

Volker von Collande. naar een idee van Rudolf Lauck- 

ner. Muziek: Willi Kollo. Architecten: Carl Böhm en 

Georg Behring. 

Rolverdeeling: 

Gisela .Meinhold Monika Burg 

Feldwebel Bernd Birkhoff . . Karl John 

Gisela Brückner Hansi Wendler 

Dr. Eberhard Berg .... Volker von Collande 

Inge Torff Marianne Simson 

Peter Peller Hannes Keppler 

Juffr. Böhme Margarete Kupfer 

Hoofdzuster Käthe Haack 

Aapjes-koetsier Paul Henckels 

9 (15) CINEMA THEATER 

\ 

-^ X..j*g vfc

V 

'nwiiri') 

Xu ik Lully's balletmuziek in 

.,Le Bourgeois Gentilhomme" van 

Molière heb gehoord bij de opvoe- 

ringen door het Amsterdamsche 

Theaterbedrijf en eigenlijk zoo vaak 

ik iets las uit zijn leven en werken 

als grondlegger van Frankrijks 

opera-kunst, heb ik me afgevraagd 

of deze figuur, die gedurende een 

eeuw niet alleen zijn tweede vader- 

land beheerschte, maar ook ver daar- 

buiten een sterken invloed uit- 

oefende, niet de laatste en tevens 

geniaalste uitlooper of liever: ,,uit- 

danser" is geweest van het jongleur- 

dom. Die jongleurs, koorddansers, 

harlekijns, acrobaten, goochelaars, 

muzikanten, liedjeszangers, dichters; 

de dragers der wereldlijke muzikale 

.,cultuur" sedert de middeleeuwen, 

tegelijk het uitschot der maatschap- 

pij en behoorende tot de zooge- 

naamde „goede bekenden der po- 

litie"! 

Lully's leven is de apotheose van 

het saltimbanque-bestaan. 

De gewiekstheid, de handigheid, 

de artistieke natuur, de gauwdief- 

achtige gladheid van het rondrei- 

zende volkje, dat steeds in de gaten 

gehouden moest worden, vinden hun 

hoogtepunt in het leven van dezen 

aal-vluggen Italiaan, die ongetwij- 

feld tot hun patroonheilige uit- 

geroepen zou zijn, indien hij vroeger 

had geleefd. 

De veertien-jarige Florentiner 

straatbengel trekt door gestalte en 

karakter den ridder de Guise aan, 

die hem meeneemt naar Frankrijk, 

waar hij hem cadeau doet aan zijn 

nicht, de gravin van Orleans, klein- 

dochter van Henri IV. De donker- 

'S* 

JEAN BAPTISTE LULLY 

1652—1687 

Gromileggor van Frankrijks 

opera-kunst. Zijn woelige leven. 

Zijn drainatisch einde. 

oogige bengel doet hiermede zijn 

intrede in de Fransche hofkringen, 

waar hij zich tot zijn dood hand- 

laaft als collega van zijn hooge be- 

schermers : als ongekroond koning 

der kunst. 

Vooreerst wordt hij kamer jonker 

bij de adellijke dame, die al conver- 

seerend het Italiaansch van hem 

leert, maar bovendien speelt hij 

viool en guitaar, danst volmaakt in 

de balletten, zingt zelfgevonden 

Italiaansche aria-tjes, en alles met 

dat ondefinieerbare gemak en die 

zeldzame gave, waardoor de Ita- 

lianen tot op den dag van heden het 

opera-volk der wereld gebleven zijn. 

Hij is „prima-donna" van het 

ballet, viert triomfen als zanger, 

danser en auteur en laat bovendien 

door zijn geestige gezegden en 

snaaksche invallen den koning en 

het hof schudden van het lachen. 

Hij wordt benoemd tot „Compo- 

siteur de la Musique Instrumentale 

de la Chambre", beheerscht spoedig 

het muziekleven en trouwt rijk. 

Hij werkt samen met Molière, den 

anderen grooten Jean Baptiste van 

dien tijd, zet heel handig een paar 

concurrenten opzij en wordt nu met 

Quinault, overigens een onbeteeke- 

nend tekstdichter, dien hij geheel 

naar zijn pijpen laat dansen en soms 

tientallen malen een ding laat om- 

werken, de leverancier-met-monopo- 

lie van de muziekdramatische wer- 

ken, waarin hij op onnavolgbare 

wijze — hij, de vreemdeling — aan 

Frankrijk precies geeft, wat het 

noodig heeft en verlangt. 

Met dien goeierd-van-een-Qui- 

nault schreef Lully gedurende 

twaalf jaar zoowat elk seizoen een 

opera (1673—1686) ; maar toen gaf 

de dichter onder het motief: „Nu 

genoeg van gekkigheid en mallig- 

heid", er verder den brui aan en 

kwam als slotnummer van de reeks 

..Acis et Galathé" tot stand met be- 

hulp van den librettist Campriston. 

De inhoud van al deze tragedies 

is ongeveer altijd dezelfde: twee 

gelieven hebben te lijden onder de 

inmenging van goden en godinnen, 

die alle krachten der natuur op- 

roepen. 

„Acis et Galathé" werd door de 

Wagner-vereeniging eens opgevoerd 

en het Gemeentelijk Theaterbedrijf 

bracht nu de comédie-ballet „De 

Burger-Edelman" ten tooneele, en 

dus zou het interessant zijn ook zijn 

chef d'oeuvre op te voeren, n.1. de 

„Armide". Doch het eischt onmoge- 

lijk ingewikkelde tooneel-machine- 

rieën voor de mise-en-scène, want 

daarin zocht men in de zeventiende 

eeuw vaak op geniale wijze zijn heil! 

Deze „Armide" werd 's componi.sten 

smartenkind, want door een zeden- 

schandaal had hij de gunst des 

konings verloren, die absoluut bij 

zijn weigering bleef, het stuk te 

komen zien! 

Voor „Acis et Galathé" diende het 

geluk echter den auteur weer aller- 

beminnelijkst, want hij kreeg hier- 

voor de opdracht van de prinsen van 

Vendóme, die bekend .stonden om hun 

zwierige levenswijze. Lully trok met 

zangers, ballet en orkest naar hun 

landgoed te Anet, waar een week 

lang eiken avond een voorstelling 

van „Aci.s" ging, met steeds een 

„deugdelijk" souper van gastheeren 

en artisten toe . . . 

Miste de gunsteling der Muzen 

en van de Fortuin koning Lodewijk 

XIV, in plaats daarvan kwam . . , 

de dauphin en nam in hoogst eigen 

persoon aan de feesten deel. Sedert 

de koning „dévot" was geworden, 

vond de koningszoon het aan 't hof 

vrij vervelend en zocht dus zijn ver- 

maak „buitenshuis" . . . 

Toen het werk ook met groot sr- 

ces in Parijs ging, bood Lully 1 

partituur den koning aan met e. 

voorwoord, waarin hij verklaarde 

nog iets veel mooiers voor den dag 

te brengen, indien zijn heer hem een 

nieuwe opdracht zou geven. 

Dit zou echter niet meer gebeuren. 

Bij de uitvoering van een Te Deum 

voor het herstel des konings, wondde 

hij zich tijdens het dirigeeren met 

den wandelstok (dien hij voor dat 

doel hanteerde) aan den voet; de ge- 

nezing wilde niet gelukken en na 

stoïcijnsch gedragen smarten over- 

leed hij eenige maanden later, op 

22 Maart 1687. 

CINEMA & THEATER - (15) 10

HOORBAAR 

DIRIGEEREy. 

Het lijkt voor de hand liggend: 

de dirigent geeft duidelijk met een 

stok de beweging aan en de uitvoerders 

volgen de aanwijzingen. Doch 

vroeger meende men, dat het aangeven 

van de maat hoorbaar moest 

geschieden. Hiervoor zorgde dan de 

kapelmeester-cembalospeler, doch 

wanneer er een koor meewerkte, was 

er iemand, die de maat sloeg met 

een stok, een papierrol, een zakdoek 

of een sleutel. 

Daniël Friderici (1649) 

liekelt de 

dirigenten „die met den maatstok er 

zóó op los slaan, dat de stukken er 

af vliegen"; Daniël Speer (1687) 

vertelt: „dat men zulke donderende 

.slagen verder hooren kan dan de 

zangers"; Johann Bahr (1719) telt 

vele" slechte dirigeermanieren op, 

zooals „stampen met den voet, knik- 

ken met het hoofd" (als gij daar 

staat en men vraagt u: ben je met 

een ezelskop?, antwoordt gij im- 

mers: ja, ja, ja, ja!). 

De Fransöhe opera werd wegens 

geerd met een langen stok, waarvan 

men het stampen door de heele zaal 

hoorde; zoo'n stomp per ongeluk op 

den voet in plaats van op den vloer 

kostte Lully het leven! 

De Fransche Opera werd wegens 

dat stampen en stompen tot in de 

achttiende eeuw heftig aangevallen 

en den kapelmeester schold men 

voor houthakker. 

Villeneuve (1756) op zijn beurt 

hekelt de Italiaansche opera weer en 

zegt: „In de Italiaansche opera 

slalit men niet de maat, dat is waar. 

doch de eerste violist vervangt dit 

door de even onaangename manier 

van met den voet te stampen en zich 

aan te stellen als een bezetene; hij 

houdt het orkest bij elkaar door 

zulke luide slagen met zijn strijk- 

stok, dat men ze aan het einde der 

""^ jp.al nog hoort; de cembalospeler 

beukt zóó hard om de maat aan te 

.■ -reven, dat hij goed deed hand- 

schoenen van buffelleer aan te trek- 

ken om de vingers niet te verwon- 

den. Als echter de kapelmeester zelf 

de opera leidt, herkent men dit voor- 

recht aan het feit, dat hij de maat 

met vuistslagen aangeeft." 

Rousseau schrijft (1767) : „Hoe- 

veel ooren worden in de Parij sehe 

Opera niet gekweld door het on- 

onderbroken lawaai, dat de dirigent 

met zijn stok maakt! Doch dat is een 

onvermijdelijk kwaad (zegt hij bij- 

U (15)- CINEMA & TH EAT EK 

Lnlly in de rol vnn den Moefti in „De 

Burger-Edelman" 

(Vit „Hisloire Ghn-rale du Theatre) 

tend!) want zonder dat gestamp kan 

men de maat niet volgen; de muziek- 

alleen is daartoe niet voldoende." 

Toch is er door autoriteiten als 

Pisa, Corvinus en Friderici herhaal- 

delijk geijverd voor geluidloos diri- 

geeren en Antimo Liberati haalt 

(1661) de Pauselijke Kapel als voor- 

beeld aan, hoe 't mogelijk is om 

zonder dirigeeren zelfs een uitste- 

kend ensemble te vormen. 

In het tijdperk der barok is het 

notenbeeld slechts een aanduiding 

voor de uitvoerenden, die allerlei fi- 

guren en versieringen fantaseerden 

om de door den componist geschre- 

ven melodieën. Uitzonderingen ma- 

ken Lully, Couperin en Bach, waar- 

bij men zich aan de geschreven noten 

hield. 

Met groote handigheid nam Lully 

de plechtige rethoriek van het na- 

tionale drama der Fran.schen (Raci- 

ne) over; dat was de trots der natie 

en in het bijzonder bestudeerde hij 

de voordracht van de gevierde 

tragedienne Marie Desmares— 

Champmesié. Tijdgenooten schilde- 

ren die geijkte voordrachtskunst als 

een soort gezang met groote muzi- 

kale intervallen en luide kreten bj 

hartstochtelijke passages. Deze ma- 

nier van voordragen neemt Lully 

voor zijn recitatief over, dat aldus 

een .streng, realistisch spreekgezang 

wordt met enkele meer melodische 

wendingen op woorden als „tonnère", 

terwijl ook de aria vrij streng, lied- 

achtig blijft en niet overgaat naar de 

weelderige melodiek der Italianen. 

Het orkest ondersteunt en schil- 

dert soms programmatisch den 

tekst; bij de tallooze herders-scenes 

komen behalve strijkers en cembalo 

ook blaasinstrumenten als hobo's, 

fluiten en bassons; bij groote na- 

tuurtafereelen (storm!) werken ook 

koperblazers en pauken mede. 

Wanneer men de strenge, voor- 

name lijnen der ballet-muziek in „De 

Burger-Edelman" beluistert, zou de 

mockrne mensch van heden niet zoo 

spoedig denken, dat Lully's oeuvre 

de kasstukken leverde voor de Fran- 

sche theaters niet alleen, maar ook 

voor vele buitenlandsche. Zooals 

tegenwoordig geen gezelschap kan 

buiten de trekpleisters van Verdi. 

Puccini, Gounod, zoo speelde men 

in de 17e en 18e eeuw overal Lully. 

In Nederland 'hebben in die dagen 

Amsterdamsche en Haagsche opera- 

gezelschappen ook dikwijls hun sei- 

zoen „goed moeten maken" door zijn 

pastorales uit te voeren. 

De hoorder van heden kan con- 

stateeren, dat al bezat Lully's mu- 

ziek nog niet de oerkracht van 

Handel's en Bach'.s kunst — zijn 

scheppingen toch een onvermijdelijke 

schakel vormen in de ontwikkeling 

der Europeesche vocaal-dramatische 

kunst en dat de geniale saltim- 

banque de grondlegger werd van 

een der belangrijkste genres daar- 

van : de Fransche opera. 

THEO VAN DER BIJL. 

Hel sloldécor tan „Armide tan Lully 

en Quinault, zooah deze opera m 

1686 werd opgevoerd. 

{X.inr rnt sravttre v(l" Bêrnhl)

Dat ondanks den oorlog ook de Italiaan- 

sche filmindustrie doorwerkt, bewezen reeds 

de kort geleden in omloop gebrachte films 

„Alcazar" en ,,Het witte escadron", doch dit 

bewijst ook de thans in circulatie gekomen 

film „Verlaten" („Abbandono"), een Sang- 

raf-productie onder regie van Mario Mattóli. 

De thema's dezer film zijn geenszins nieuw: 

Ten eerste is er de zoon van rijke reeders- 

familie Stefano Courier, die de knappe kroeg- 

meid Anna uit Trinidad tot vrouw neemt, 

haar op zijn zeilend vrachtschip meevoert (dé 

film speelt ruim een eeuw geleden) en des- 

wege onaangename familietwisten ontketent. 

Ten tweede is er de dochter Maria Courier, 

die wel is waar in haar stand, doch ongelukkig 

gehuwd is met Leonard, een liefdesverhouding 

heeft met een vriend, hiervoor niet durft uit- 

komen, ook niet, wanneer Anna te zamen met 

dien vriend wordt aangetroffen door Leonard, 

die meende zijn vrouw te zullen betrappen; 

doch Anna was slechts daar om Maria voor 

haar naderenden echtgenoot te waarschuwen. 

Ten derde is er de zieke reeder, wiens 

NIEUWE ITALL 

zwakke hart dezen „misstap" van de, ondanks 

haar afkomst in de familie opgenomen, Anna 

niet kan verdragen en sterft, terwijl zijn zoon 

op zee is. 

Ten vierde: de zoon, die zich, omdat hij 

Anna tot vrouw nam en haar als kapitein 

zoolang onverantwoordelijkerwijze alleen liet, 

nu mede schuldig voelt aan den dood van 

zijn vader. Hij verstoot zijn overspelige 

vrouw Anna, die het op zich genomen offer 

ter wille van Maria ten einde toe wil brengen. 

Ten vijfde is er de in Anna's „balling- 

schap" geboren baby, dien Stefano haar wil 

afnemen, maar ook Anna wil hem behouden 

en meenemen naar Trinidad, waarheen zij 

zal terugreizen; om dezen strijd te winnen 

en om voor Stefano alles eenvoudiger te 

maken, zegt zij, dat het kind niet van hem 

is ... . 

Ten zesde is er het zakelijke thema: de 

vraag, of de zeilschepen van stoommachines 

zullen worden voorzien. Stefano, de onder- 

nemende jonge man met ver zienden blik, is 

er vóór; de aandeelhouders der reederij zijn 

BV /%, / ? ^ l "l' yerla j en "; Linksboven: Corinne Luchaire (Ann«) en Giorgio 

Kigaud (Stefano) —Daaronder Maria Denis (Maria) en Ostaldo Valenli (Leonardo). 

— Daaronder: het diner ten huize van Graaf Courier ter eere van den terugkeer 

van zijn zoon. — Linksonder: Anna aan het doodsbed van den reeder. — Midden 

boven: Cam.llo P.lotto (Morand) en Anna. — Midden onder: Morand vaart weer 

mee op hel stoomschip, mèt Anna en Stefano en hun bahr. — Midden rechts-

JNSCHE FILMS 

er tégen, omdat zij niet gelooven kun- 

nen aan de mogelijkheid met stoom te 

varen, zeker en betrouwbaar — zooalä 

de eeuwen door het gros der mensch- 

heid nieuwe dingen met wantrouwen 

beziet en telkens afbreuk doet aan de 

pogingen tot verwerkelijking dier din- 

gen, door de vooruitstrevenden onder- 

| nomen. 

Ten zevende is er, tenslotte, I-eo- 

nard, die niet alleen een onaangenaam 

c-htgcnoot voor Maria is, doch in het 

.„jiv.een een slecht mensch, en die 

ook zijn zwager Stefano op alle moge- 

lijke manieren tegenwerkt. Uit vrees, 

| t\at het door Stefano toch doorgezette 

.V.oomschip-experiment mislukken en 

schatten gelds kosten zal, en dus zijn 

deel der erfenis zal verkleinen, ontziet 

Leonard zich zelfs niet door een aantal 

huurlingen een aanslag op het onder 

stoom liggende schip te doen uitvoeren. 

Hiertoe wordt als bendeleider maar al 

te bereid gevonden een der schepelin- 

gen, die op de reis van Trinidad door 

kapitein Stefano wegens insubordinatie 

werd gestraft met een stevigen kaak- 

stomp en die voor de nieuwe reis niet 

gemonsterd werd. 

Op het laatste moment, wanneer de 

druk van den stoom reeds onrustba- 

rend stijgt omdat de kleppen niet wer- 

ken, wordt deze opzet ontdekt door een 

samenloop van omstandigheden, die 

Anna èn Maria met Stefano te zamen 

brengt op het gevaar loopende schip. 

Maria wordt door de zich verwerende 

huurlingen dusdanig gewond, dat zij 

sterft, doch niet dan nadat zij haar 

schuld erkend en Anna's onschuld be- 

zworen heeft. 

Men ziet het: geen dezer thema's is 

op zichzelf nieuw, doch het scenario 

heeft ze uitnemend tot een boeiend 

geheel verwerkt, zoodat zij onverbre- 

kelijk met elkaar verweven zijn. En al 

mag vooral in den aanvang de camera 

(de fotografie is overigens prachtig) 

wat té weinig bewegingsvrijheid heb- 

ben gehad, de regie heeft dit scenario 

alle recht doen wedervaren, en speciaal 

het tweede deel — de voorbereiding 

en de uitvoering van den aanslag op 

het schip — tot een in den goeden zin 

uiterst spannend stuk film gemaakt. 

Wellicht ook heeft de regisseur met 

opzet dit verschil in tempo en beweeg- 

lijkheid gemaakt, om meer contrast te 

brengen tusschen „den ouden tijd" der 

zeilschepen en den komenden „nieuwen 

tijd" der stoomvaartuigen. In dezen 

zin is dit verschil op zichzelf verant- 

woord, doch het zoojuist bedoelde ge- 

deelte krijgt er wel wat véél relief 

door. 

Rest ons nog de zeer goede vertol- 

king der hoofdrollen te vermelden, 

waarbij vooral genoemd moeten wor- 

den het beheerscht-gevoelige spel van 

Corinne Luchaire als Anna, de Ste- 

fano van Georges Rigaud en Morand, 

de oude zeeman en Stefano's vaderlijke 

vriend (Camillo Pilotto). De betrek- 

kelijk kleine rol van den vader wordt 

uitstekend gespeeld door Enrico Glon ; 

Maria vindt in Maria Dents en Leo- 

nard in Osvaldo Valenti goede ver- 

tolkers. 

De film draait in de welluidende 

Italiaansche taal; de Nederlandsche 

opgedrukte teksten geven slechts de 

hoofdzaken kort maar duidelijk weer, 

hetgeen meer dan voldoende is. Veel 

tekst is bij deze film, die door het 

gevoel moet worden begrepen, met 

noodig, en voor niemand is het Ita- 

liaansch dus een bezwaar. 

Joh. T. Hulsekamp. 

De .„menz.rc.ring voor den aan*laBoP het stoomschip " «/^^ 

Kapitein Stefano Courier op de „Speranza . — Vit •^ lensc %""""" 

lot"- Rechts hiernaast: Laura Solari, en rechtsonder Fosco Cachetu 

„/ cloZ - Vi'- „Piraten": Doris Duranti als de dochtervan den 

trooveren links daaronder: Fosco Ciachetti nog een. doch nu als 

de zoon van den gouverneur. (ôS Sonor. F.lvMnj, N.V.) 

kft^" W^- jii* 

r 

..MENSCHENNOODLOT" en ..PIRATEN" 

Na „Verlaten" brengt zeer binnenkort het Sonora- 

Filmbedrijf twee volgende Italiaansche films uit, name- 

lijk Menschennoodlot", een Titanus-Rodini-productie, 

die in de Duitsche taal is nagesynchroniseerd en in 

Duitschland „Vorbestraft" heet. Het is een film uit het 

artistenleven met de ook in Duitsche films thans triom- 

fen vierende Laura Solari in de hoofdrol met Fosco 

Ciachetti als partner. 

Ciachetti speelt ook in de Manenti-film „1 iraten 

waarin Doris Duranti en Mariella Lotti de hoofdrol- 

speelsters zijn en waarin wij ook Camillo Tilotto zullen 

terugzien. In deze rolprent treedt verder de bokskam- 

pioen Primo Camera op. 

Wij komen op deze films nog uitvoerig terug.

I. 

Kor Kuiler 

De dirigent van het G.O.V. 

orkest vijf en zestig jaar 

„Drie dagen achtereen de 

„Matthäus", dat is wel een maxi- 

mum prestatie. Toen ik voor den 

eersten keer met mijn orkest de 

„Matthäus" bracht, was ik zóó moe, 

dat ik twee dagen achter elkaar heb 

geslapen. Xu zit alle.s er goed in. 

maar toch blijft het elk jaar weer 

een groote inspanning, die veel van 

je vergt, geestelijk en lichamelijk." 

Wij zitten in de directeurskamer 

achter het podium van Groningens 

groote concertzaal in de Harmonie, 

waar emkele dagen te voren het or- 

kest der Groninger-Orkest-Vereeni- 

ging met het Toonkunstkoor „Bek- 

ker", het jongenskoor van Kuiper, 

en niet te vergeten een keur van de 

beste solisten, Bachs meesterwerk 

drie op elkaar volgende avonden 

hebben gegeven voor een overvolle 

zaal, zoodat er bijna vierduizend 

bezoekers rijn geweest. En nog 

moesten er honderden worden teleur- 

gesteld ! 

Iets dergelijks vergt veel van de 

uitvoerenden, doch in de eerste 

ptaats van den dirigent. Vooral als 

deze een seizoen achter den rug 

heeft als Kuiler, die met de G.O.V. 

f/ift minder dan honderd concerten 

gaf. 

„En dan te deniken. dat de inder- 

tijd in geheel Europa beroemde 

Meininger Hofkapelle. waarvan 

prof. Wilhelm Berger de dirigent 

was, acht concerten per jaar instu- 

deerde," zegt Kuiler ... 

^ „Wordt er dan eigenlijk van het 

G.O.V.-orkest niet wat heel veel ge- 

vergd?" 

„Inderdaad. Vooral als u dan nog 

in aanmerking neemt, dat de radio- 

concerten, welke wij geregeld geven, 

zeer veel tijd vragen en ook in de 

zomermaanden geregeld doorgaan. 

Bijna dag aan dag moet er gerepe- 

teerd worden. Onlangs hadden de 

orkestleden in drie weken... één 

eiïkelen dag vrij! 

Maar wij zitten hier in Gronin- 

gen nu eenmaal op een bijzondere 

plaats. Dit brengt onder meer mee, 

dat wij met de solisten als regel ten 

hoogste éénmaal kunnen repeteeren. 

Zelfs komt het wel eens voor, dat wij 

het zonder repetitie moeten doen en 

dan wordt er natuurlijk het uiterste 

van ons gevraagd." 

Kuiler praat graag over zijn or- 

kest en hij is altijd vol waardeering 

voor wat de leden er van presteeren. 

De laatste jaren is het orkest op- 

nieuw uitgebreid, speciaal met strij- 

kers, waardoor het aan klankvolume 

en harmonie nog aanzienlijk heeft 

gewonnen. Verandering en uitbrei- 

ding legden nieuwe lasten op de 

schouders van den dirigent, die 

echter bij het klimmen der jaren aan 

vitaliteit en energie niets inboet. In- 

tegendeel ! 

Voor wie Kuiler kent, is de uit- 

drukking ..met het klimmen der 

jaren" wat lachwekkend, maar toch 

viert deze bekwame directeur en be- 

zielende dirigent den een-en-twin- 

tigsten van deze maand zijn vijf-en- 

Contpotweremlp. 

(Foto's Foll-rr.) 

-— - -^V 

Kor Kuiler als dirigent. 

zestigsten verjaardag. En dit is 

mede een aanleiding voor ons bezoek 

en dit interview, dat de heer Kuiler 

met zijn gewone bereidwilligheid 

toestond. 

MUSICUS OF 

SCHILDER. 

De wanden van de directeurska- 

mer in de Harmonie zijn grooten- 

deels bedekt met schilderijen ... met 

goede schilderijen. Dit wijst op Kui- 

lers belangstelling voor de beelden- 

de kunst, welke hij ook zelf — maar 

dan als amateur — in zijn weinige 

ledige uren en in zijn vacantie be- 

oefent. 

Kor Kuiler is in 1877 te Alblas- 

serdam geboren, waar zijn vader 

Inspecteur bij het Stoomwezen was. 

Hij kreeg zijn eerste muzieklessen 

te Rotterdam. Toen hij nog een jon- 

gen was, werd zijn vader overge- 

plaatst naar Zwolle, waar Kor leer- 

ling werd van Bokelmann, die later 

zijn schoonvader is geworden. 

„Een tijdlang heb ik in dubio ge- 

staan of ik schilder dan wel musicus 

zou worden. Voor beide had ik aan- 

leg. De Kuilers hebben zich veelal 

aan teekenen en arahitectuur gewijd, 

maar muzikaal waren en zijn ze ook 

allemaal. En het laatste is zeker hel ' 

geval met de Verschoors, de familie 

van mijn moeder. 

Enfin, de muziek heeft het o-e- 

wonnen. Ik begreep, dat hij, die zTch 

aan de kunst wil wijden, zich ten 

volle moet concentreeren op het eene, 

dat hij zich als doel heeft gesteld.' 

Op ruim zestienjarigen leeftijd deed 

ik mijn intrede op het Amsterdam- 

sche Gonservatorium. Julius Röntgen 

en Bernard Zweers zijn hier mijn 

leeraren geweest voor piano en com- 

C1NEMA ê- THEATER . (15) 14

Het Departement van Volksvoorlich- 

ting en Kunsten deed de verheugende 

mededceling. dat er, door oprichting van 

nieuwe en uitbreiding van bestaande or- 

kesten, over enkele maanden plaats zal 

komen voor 120 tot 150 orkestmusici! 

Niet alleen geroutineerde orkestkrach- 

ten komen in aanmerking; ook niet- 

geroutineerden en niet-volleerden musici 

wordt een kans geboden, l'inancieele 

tegemoetkoming kan namelijk worden 

verleend voor eenige maanden intensieve 

studie. 

Aanmeldingen dienen op gepubliceerde 

wijze tot de afdeeling Muziek te worden 

gericht. Prinsessegracht 21, Den Haag. 

ANIKA 

aanst 

In het interview met Anika en haar 

ouders, dat in het nummer van 14 Maart 

j.1. van „Cinema & Theater" werd afge- 

drukt, vermeldde onze verslaggever: „Zeer 

terecht ziet Anika's moeder in, dat het 

dansen van haar dochter nog jaren lang 

als studie opgevat moet worden. Een 

enkel optreden behoort tot deze studie." 

Zoo zaten wij dus in de kleine zaal van 

het Concertgebouw als op een „openbare 

les", en wij moesten het bovenstaande vol- 

ledig beamen: de veertienjarige Neder- 

landsche danseres heeft talent, zij be- 

heerscht de techniek (vooral der beenen) 

in groote mate — maar er zullen nog 

jaren studie noodig zijn om een Pavlova 

te worden, zooals Anika's wensch is! 

Dit is geen critiek, integendeel; het is 

niet anders dan begrijpelijk, dat Anika 

geen groote danseres is. Want wil de dans 

meer zijn dan uiterlijke gratie, wil zij ook 

uitbeelden van binnen uit, dan moet de 

danseres de levensrijpheid bezitten, die 

Anika onmogelijk bezitten kan. 

Zij vermag nu nog slechts uit te beel- 

(Familif-joio) 

î/nipe£4 xraaïl^ wiimör 

Als iets geen buitenlandsch merk 

droeg, kochten wij Y »er niet. 

(Xu koopen wij alles war er nog te 

krijgen is, ook al heeft het heelemaal 

geen naam ... en mag het heelemaal 

geen naam hebben!). 

Als een kunstenaar geen builen- 

landschen naam had, plachten wij 

hem te negeeren, omdat een Neder- 

lander immers tóch niets kon pres- 

teeren. Den Hertog moest zich een 

Hongaarschen schuilnaam aanmeten 

om als tooneelschrijver succes te 

hebben; de Harmony-Sisters schaam- 

den zich voor hun moedertaal, en 

Kovacs Lajos behoef ik maar als 

derde voorbeeld te noemen om dui- 

delijk genoeg te zijn geweest. 

Een dansorkest zónder Engelschen 

of Amerikaanschen naam was natuur- 

lijk absoluut uitgesloten, en zoo had- 

den wij de Ramblers, de Moochers, 

de Grashoppers, en wie en wat niet al. 

Dat hoorde zoo. Evenals de spijs- 

kaarten der restaurants Fransch moes- 

ten wezen, opdat wij er bij voorkeur 

een Hollandsche biefstuk en een 

Wiener Schnitzel uit konden kiezen, 

ook al omdat wii de rest niet lezen 

konden en wat de boer niet kent, 

dat eet hij niet". 

Doch de autoriteiten vonden terecht, 

dat dit niet zoo hoorde. En dus mogen 

de spijskaarten nu niet meer in het 

Fransch zijn gesteld, zoodat wij op 

ons gemak, zónder hulp van den ober, 

kunnen uitkiezen. Ja, wij kunnen er 

zelfs nog eens eetlust-opwekkend 

den, wat een veertienjarig meisje kan be- 

grijpen. Een gevangen vogeltje wekt haar 

deernis op. en zij weet op Delibes' muziek 

en in een geslaagd kostuumpje een ge- 

vangen vogeltje te zijn. 

Zij heeft als kind leeren bidden — 

Anika's moeder vertelde, dat zij haar 

dochter eens een avondgebed hoorde ein- 

digen met: ..Lieve Heer, maak mij een 

groote danseres!" — en zij weet, op 

Schumann's „Träumerei", een biddend 

kind te zijn (al was het werk der handen 

nog wat stroef). 

Doch zij weet — gelukkig! — nog niet, 

hoe zij een Corrida moet dansen, op mu- 

ziek van Valverde ; want het sensueele van 

deze Spaansche dans is haar vreemd. Dan 

wordt het louter aangeleerde beweging, 

met goed castagnettenspel. 

Anika is ook geen „springster" ; al haar 

dansen lijkt wat te zwaar, te zeer aan den 

vloer gebonden (het zwaar-hoorbare glij- 

den der voeten!). Daardoor wordt de 

..Sylphide" (Chopin) te weinig ijl, de 

..Wiener Wals" (Strauss) en de Wals 

van Gounod te weinig zwierig en vloeiend, 

waarbij ook het tekort in de beheersching 

LEVE ONS NEDERLAND5CH\ 

(Ti'f kein 11 f.' Eiine van Eykern) 

smakelijk bij lachen, nu wij ons kun- 

nen te goed doen aan een „konijn, 

zooals hij grooimoeder", aan een 

..biefstuk Financier", enzoovoorts. 

Ook de dansorkesten hebben taal 

moeten bekennen. Weswege wij zuiver- 

Xcderlandsche aankondigingen kregen 

als de „Remblers" en ..de Moetschers". 

Van Dale en Koenen hebben ons niet 

kunnen zeggen, wat deze namen be- 

teekenen, doch wie bekommert zich 

daarom ? 

De „Grashoppers" zijn tenminste 

„Sprinkhanen" en geen „Gras-hop- 

pers" geworden, de „Blue Stars" 

werden „Blauwe Sterren" en hun 

spel werd er niet minder — maar ook 

niet beter! — van. 

Waarschijnlijk omdat men het ver- 

schil tusschen „Ramblers" en „Rem- 

blers" niet kan hooren, heeft de Om- 

roep dien naam geheel weggelaten, 

zoodat wij nu luisteren kunnen naar 

..Theo Uden Masman en zijn dans- 

orkest". Doch waarom niet heel een- 

voudig het Engelsch-Nederlandsche 

woordenboek er op nageslagen en van 

de Ramblers Zwervers gemaakt (of wil 

men, wegens de klankovereenkomst: 

Rammelaars) en van de Moochers 

Landloopers? 

Leve ons Nederlandsch! 

En leve onze zwervende en land- 

loopende kleinkunstenaars. Want nu 

weet u meteen wat „Ramblers" en 

..Moochers" beteekent . . . 

Crity Kus. 

en de beweging der vingers het duidelijk- 

ste naar voren komt. 

Tot de beste dansen behooren daaren- 

tegen de van karakter zwaardere ...Mazur- 

ka" (Delibes) en de strakke slotdans, de 

in travesti gedanste torero op muziek van 

Manuel Pont. En bijzonder geslaagd is 

de groteske „Boerendans" (Weher), goed 

ook van pantomime. Hierin ligt. dunkt mij, 

althans voorloopig. een dankbaar genre 

voor Anika — merkwaardigerwijs juist 

het tegengestelde van haar ideaal: een 

klassiek danseres als Pavlova te zijn! 

Iril Gadescov, haar leermeester en 

choreograaf, mag als geheel echter te- 

vreden zijn over deze „openbare les"; hij 

zal er zonder twijfel nuttige leering uit 

trekken — ook voor eigen choreografie. 

André Rodenhuis begeleidde uitstekend 

aan den vleugel. Hij speelde, ter afwisse- 

ling. Mozart's Variaties, twee études van 

Chopin en twee Spaansche dansen van 

Albeniz, en bewees een bekwaam pianist 

te zijn. Uit de beide brillante eigen etudes, 

welke hij bovendien speelde, bleek zijn 

liefde voor Grieg en Brahms, Chopin en 

Liszt. Joh. T. Hulsekamp.

Tibor stond naast de kassa ; behoedzaam wischte hij er het stof 

af en keek liefdevol naar de stalen kast. .,Als dat zoo doorgaat," 

mompelde hij, ,,koopen wij van den zomer dat aardige kleine 

huisje op den Rozenheuvel. Rosy zal niet meer behoeven te 

werken. De laatste week was veel te inspannend voor haar. Als 

men zoo vlijtig is als wij, wordt deze zaak een goudmijn; wat heb 

ik dezen stand toch goed uitgezocht ..." 

De man in de sneeuwwitte werkjas, die de kassa zoo teeder 

schoon veegde, stak den sleutel in zijn zak. Juist wilde bij een 

blik in het ochtendblad slaan, toen ergens schrille kreten weer- 

klonken. Geïnteresseerd luisterde hij. „Waarschijnlijk weer iemand 

door de trarn overreden op den hoek van de straat . . ." Nieuws- 

gierig ging hij naar het raam en boog zich ver naar buiten. Op 

straat was alles gewoon. 

De schelle vrouwenstem, die tot hem doordrong, werd luider. 

..Merkwaardig," mompelde hij, „misschien een moord op de 

derde étage? Of ranselt de bewoner van het achterhuis zijn dochter 

af, omdat ze vannacht weer zoo laat thuis was gekomen?" 

Hij ging naar de deur. die naar de zaak voerde. Een onaange- 

name brandlucht kwam hem tegemoet. Kortsluiting? Zou het 

electrische kooktoestel doorgebrand zijn? Hij rende de gang door, 

maar zijn bediende kwam hem al, krijtwit, tegemoet. ,,Er is iets 

verschrikkelijks gebeurd!" stamelde deze. 

,,Om Gods wil, is het nieuwe toestel doorgebrand? Brandt 

het . . ." 

,,Ja, het -heeft al gebrand . . ." 

.,De hoogtezon?" 

,,Neen. de klant!!" 

„Ezel!! De dame, die een half uur geleden kwam?" 

„Ja!!" 

Nu werd den eigenaar van de zaak een buitengewone aanblik 

geboden. In de cabine van den salon stond een jonge vrouw met 

een kapmantel om haar schouders, onder ontzettend gegil ver- 

brande haren uit haar hoofd trekkend. Woedend en met tranen 

in haar oogen stampte ze op den grond. 

„Mijnheer Figaro!! Daar zult u voor boeten!! Al mijn haar 

is weg. Zie zelf maar!!" Ze rukte weer eenige haren uit, die ze 

den eigenaar bevend onder den neus hield. Het rook afschuwelijk, 

maar Tibor liet zich niet van de wijs brengen. 

„Houdt u toch kalm, juffrouw! Dat is toch niets! De hoofd- 

huid heeft heelemaal niet geleden!!" 

„Het is een schandaal!!" 

ONS NIEUWE VERVOLGVERHAAL. 

Ed. Penkala, die reeds naam maakte 'met zijn „historische 

detectme-romaits" in de „Sperwer"-serie, schreef voor ons 

blad een spannend verhaal, dal in de film- en theaterwereld 

speelt en een ons uit de opera niet onbekenden Figaro tot 

hoofdpersoon heeft. De illustraties zijn van den auteur. 

Redactie. 

„Wat wilt u eigenlijk? Het zou een schandaal zijn als u brand- 

wonden hadt . . ." 

„Schurk!!" schreeuwde de mishandelde klant. 

„Schurk!? Weest u voorzichtiger met uw uitlatingen, anders 

klaag ik u aan wegens beleediging; u spreekt in tegenwoordigheid 

van getuigen! Jij hebt het gehoord. Ferry! Komt met slecht geverfd 

haar. . ." 

„Geverfd? U bent krankzinnig!" 

„Denk om uw woorden, juffrouw," en Tibor hief dreigend zijn 

wijsvinger op. 

„Ik ga de straat op en schreeuw net zoo lang tot de politie 

komt . . ." Zij maakte aanstalten om door de draaideur naar buiten 

te gaan. In de deur stond echter de intusschen te voorschijn ge- 

komen vrouw van den kapper, die de woedende jonge vrouw 

probeerde tegen te houden. „Maar juffrouw, windt u toch niet 

zoo op!! Zooveel lawaai over zoo'n kleinigheid..." 

De klant begon bitter te schreien. „Juist nu moet mij zóó iets 

gebeuren, juist nu, terwijl ik een engagement bij het Boedapester 

Variété-theater heb gekregen. Ik zal schadevergoeding eischen!" 

„Mij aanklagen?" riep Figaro. „Ik zal de heele geschiedenis 

eerst eens terdege onderzoeken. Niet u. maar ik haal de politie! 

Ferry, kom hier! Hoe ging het eigenlijk? De juffrouw wilde toch 

een permanent-wave hebben, nietwaar . . . ?" 

„Ja. Maar ik heb het de dame afgeraden, omdat ik dacht, dat 

sterk geverfd haar er onder zou lijden . . . 

„Gederfd haar?! Nog nooit heb ik mijn haar laten verven! Mijn 

haar is alleen geblondeerd \" 

„Nou ja. geblondeerd of geverfd, dat is hetzelfde, juffrouw . . ." 

„Ferry, hoe lang heb je de wikkels onder stroom laten staan?" 

„Twaalf minuten, op uitdrukkelijk verlangen van de klant," 

antwoordde Ferry gelaten. 

„Maar dat is toch te lang, vier minuten te lang. Ferry. Heb je 

dat de dame niet afgeraden?" 

„Ik heb haar natuurlijk gewaarschuwd. Ze wou het echter 

toch, op eigen verantwoording." 

„Twaalf' of acht minuten maakt geen verschil," riep de klant 

opgewonden. ,,Uw bediende heeft mij eenvoudig vergeten! Een 

half uur heeft hij mij onder stroom laten zitten; mijn hulpgeroep 

heeft hem er pas aan herinnerd, dat het de hoogste tijd was . . ." 

„Neemt u mij niet kwalijk, dat klopt niet! Het is nu half tien 

en u kwam precies om negen uur in onze zaak. Tien minuten om 

het haar uit te kammen en te wasschen, en tien minuten om in te 

rollen . . ." 

I !■■ 

„Jou schelm! Jij hebt de klok verzet! Gespuis 

Verscheidene klanten, die intusschen den winkel waren binnengekomen, 

hadden den kappersalon „Figaro" ijlings weer verlaten. 

Blijkbaar vreesden zij ook voor /;;/;; haar. Talrijke mensrhen 

stonden reeds voor de uitstalkast, hun gezicht tegen liet glas ge-~ 

drukt, om de scène ook mee te maken. Het was inderdaad een 

tooneel om menigeen aan het lachen te brengen: Een jonge 

elegante vrouw met een goed figuur, met een half kaal hoofd en 

een van woede vertrokken gezicht, die wild met haar kleine voeten 

op den grond stampte en den eigenaar dreigde met haar gelakte 

nagels de oogen uit te krabben . . . 

De krijtwitte bediende was bezig de verbrande lokken van de 

tierende tooneelspeelster uit de wikkels los te maken, terwijl de 

kappersvrouw ze met een bezem op den vloer bijeenveegde. 

Eindelijk drong er een politieagent door de menigte heen. „Wat 

is er hier gebeurd?" vroeg hij. 

„Een moord!" riep iemand. ..Ze hebben een tooneelspeelster 

gescalpeerd!" riep een ander. „Ze wilden haar haar stelen om er 

een pruik van te maken." „Mijnheer Figaro staat bekend als een 

slechte kapper," zei een vrouw. „Kort geleden heeft hij mijn haar 

ook verbrand!" En een ander, die de actrice had herkend, viel haar 

CINEMA & THEATER - (15) 20

ij: ,,Zijn permanent houdt niet langer dan twee dagen. Zijn 

winkel moest gesloten worden en men moest de menschen waar- 

schuwen. Die arme Ilonka, die kleine lieve tooneelspeelster! Ieder- 

een kent toch haar mooie blonde haar — en nu is zij het slacht- 

offer geworden van deze knoeiers! En dan maakt hij nog reclame, 

dat hij zich bij de beste leermeesters heeft bekwaamd!" 

De politieagent trok een somber gezicht en betrad onheilspellend 

den kappersalon. ,,\Vat heeft u hier aangericht, mijnheer Figaro? 

— Houdt u kalm, juffrouw Ilonka, u krijgt gelijk, als u gelijk 

hebt, en dan kunt u een groote schadevergoeding eischen." 

„Maar agent, het is toch de schuld van de dame zelf! Het staat 

onwrikbaar vast, dat wij onschuldig zijn. . ." 

„Hou je mond! Dat zijn laffe uitvluchten! De vermoorde heeft 

het altijd gedaan, nietwaar? . . . Uw naam?" 

„Wie praat er hier van moord!?" riep de kappersvrouw. „Er 

zijn maar een paar haren van de dame verbrand. Die groeien net 

zoo vlug weer aan als gras!" 

„Praat geen onzin! Juffrouw Ilonka had prachtig haar! En 

kijk nu eens. hoe ze er uitziet! Kijk eens, hoe u haar hebt toe- 

getakeld! Dus: uw naam?" 

„Tibor Munkaczi. genaamd Figaro . . ." 

De agent nam nu verder het verhoor af en maakte aanteeke- 

ningen. De verklaringen spraken elkaar tegen, zooals meestal, maar 

het scheen, dat hij zoo onder den indruk was van de schoonheid 

van juffrouw Ilonka, dat geen enkel argument van den eigenaar 

gewicht bij hem in de schaal legde. 

„Ik kan geen verzachtende omstandigheden ontdekken, mijnheer 

Figaro! Niet uw bediende, maar u bent zelf verantwoordelijk! Hoe 

kunt u zooicts gewichtigs als de behandeling van een der mooiste 

meisjes van Boedapest, zóó lichtvaardig aan een bediende over- 

laten ? Als ik kapper was. zou ik het een voorrecht gevonden 

hebben juffrouw Ilonka persoonlijk te bedienen. Hoe jammer van 

haar mooie lokken!" Hij raapte een haarlok van den grond op en 

borg hem als bewijsstuk in zijn notitieboekje. 

„Huilt u maar niet, juffrouw Ilonka! Zet uw aardige hoedje 

op en gaat u maar mee naar het politiebureau. De zaak komt voor 

het gerecht." 

Snikkend verliet Ilonka Dorosch den kapsalon. 

„Jij hebt mij een mooi koopje geleverd. Ferry . . ." 

„Mooi? Mijnheer Figaro, ik ga weg. U hebt mij steeds inge- 

prent: de klant heeft altijd gelijk, men moet doen wat hij wil. 

En nu zegt u zóó iets! Ik ga naar Marcel. U zult gauw genoeg 

merken, wat het beteekcnt, dat ik er niet meer ben. De meeste 

dames vragen altijd naar mij. Hoevelen willen er niet speciaal 

door mij geonduleerd worden?" Hij trok zijn jas uit, wierp ze 

Tibor voor de voeten en keerde hem den rug toe. 

(wordt vervolgd). 

BIJ EEN NIEUW BEGIN 

Bij den aanvang eener verheugende, doch door de 

papierbesparing helaas overschaduwde nieuwe periode in 

het bestaan van „Cinema & Theater", een hernieuwde 

periode van zelfstandigheid na een tijdelijke combinatie 

met ..Unicum", willen wij niet nalaten den lezer en leze- 

res evenveel belangstelling voor de komende nummers te 

"vragen als zij voor de reeds verschenen nummers toonden. 

In het hoofdartikel van dit nummer — het eerste van 

een korte reeks — mochten wij op enkele elementaire 

vragen uit de verhouding tooneel-film, die uit den titel 

spreekt, de aandacht vestigen. Doch wij zullen ook radio- 

hoorspel, dans, muziekdramatiek en „kleinkunst" in ons 

gezichtsterrein betrekken. Want ook op die gebieden wil 

„Cinema & Theater", meer dan vroeger, volgen wat er 

geschiedt en daarover in prettig leesbaren, en dus niet 

zwaarwichtigen vorm berichten, voor zoover het ons woord 

en ons beeld waard is. Redactie. 

21 (15) - CINEMA & THEATER 

l)K DAA 

(slot) 

uit het ui 

„Besparen?" herhaalt Schoppenstein zachtjes. „Ach ja, mis- 

schien is het wel het beste, als wij er maar niet verder over praten. 

Je zult me toch wel nooit heelemaal kunnen begrijpen, omdat je 

nu eenmaal niet weet, welk een harde jeugd ik heb gehad. Onze 

opvattingen over moraal zullen altijd wel blijven verschillen. Maar 

één ding moet ik je toch zeggen : ik heb Schrattenhofer nergens 

toe overgehaald en het is op mijn woord zijn eigen schuld, dat 

het mis is gegaan. Hij is gaan bouwen — ik had hem het geld 

er voor geleend — maar hij is geen zakenman. Het móést ver- 

keerd afloopen ; daar was nu eenmaal niets aan te veranderen . . .'' 

„Het is goed, Johann Baptist," zegt mevrouw Schoppenstein 

en verlaat het vertrek. Zij is toch door een vreemd medelijden 

met haar man bewogen. 

Even later ontvangt Schoppenstein een telegram. Het werk aan 

den Fiz Palü zal worden uitgevoerd en hem is de opdracht daartoe 

verstrekt. 

Er breekt nu een drukke tijd aan; de eene bespreking volgt op 

de andere en tijdens een van deze weet hij een overeenkomst te 

treffen met Victor Krüger, die ter plaatse bekend is en als hoofd- 

ingenieur het heele werk nu zal leiden. 

Claudia kan inmiddels in Boedapest vaststellen hoe haar ver- 

loofde Albert daar leeft. Ze merkt, dat zij niet „zijn eenige liefde" 

is, en als zij hem vraagt, wanneer zij zullen trouwen, ontwijkt hij 

een rechtstreeksch antwoord. Bovendien ontdekt zij, dat hij haai 

vaders naam onder een schuldbekentenis heeft geplaatst om zich 

uit een hachelijke situatie te redden, en dus feitelijk valschheid 

in gestrifte pleegde. Claudia vreest een schandaal, keert ontnuch- 

terd naar huis terug, deelt haar vader mede, wat zij heeft ontdekt, 

en weigert verder nog iets met Albert te maken te hebben. Om de 

praatjes, die er natuurlijk over haar verbroken verloving ontstaan, 

snel te doen doodbloeden, vertrekt zij naar Lugano, in gezelschap 

van haar moeder. 

Intusschen vordert het werk aan den Piz Palü uitstekend en 

Krüger doet zich als een zéér kundig ingenieur kennen. Schoppen- 

stein waardeert hem hoogelijk en ook zijn dochter stelt veel belang , 

in hem. Het is den ingenieur niet onbekend gebleven, dat de ver- 

loving van Claudia geëindigd is. maar hoewel ook hij Vaak aap 

haar heeft gedacht — en dikwijls met een groot verlanj^n — wij 

hij toch aan geen enkele gevoclsoverweging van zijn kant toei'evfn, 

omdat hij zijn vrouw, van wie hij zielsveel heeft geh u'!,— ■••'t 

kan en niet wil vergeten. 

Een vraag van Schoppenstein brengt hem echter in et.' ino,-i? ; jk 

parket. Deze wil namelijk, dat Claudia zich verloven z-1 n-e' t\, 

man. die „een goede partij" voor haar zou zijn, doch die o^-i/c.is 

weinig bij het nog jonge meisje past, omdat hij m-er ' . .< 

zoo oud is als zij . . . Zou Krüger nu niet eens npa- .", ...„j o 

willen gaan om Claudia over te halen met Lorenzcr te tl uu .ven.' 

Hij, Krüger, die zoo'n invloed op haar heeft? 

Misschien omdat Krüger zich een dergelijke zending n;ei 'Airft 

toevertrouwen — hij is onbevangen genoeg om te erkennen, dat 

het voor zijn gemoedsrust beter is, wanneer hij Claudia niet reel 

ziet — weigert hij op het verzoek van Schoppenstein in te a. 

Maar hij doet een voorstel: hij zal haar schrijven, dat het Ivt 'ir .; 

is als zij den wil van haar vader volgt. 

Doch Krügers brief heeft een andere uitwerking op Ca ai ., 

dan bij had verwacht. 

„Gelooft u werkelijk, mama." zoo vraagt zij haar moeder a.s 

zij het epistel heeft gelezen, „dat Lorenzer en ik bij elkaar passen? 

Xeen, u weet het evengoed als ik. Papa meent het goed. maar wat 

hij van me verlangt is onmogelijk!" En dan op een geheel anderen 

toon verder gaand: „Ach, mama, ik weet niet wat het is; maar 

ik ben hierheen gegaan om te vergeten ... en . . . :k kan niet 

vergeten. Het is mij zoo zonderling te moede ... Ik weet niet, 

wat me scheelt ..." Tranen komen in haar oogen . . .

'^ 

Mevrouw Schoppenstein dwingt zich tot een glimlach. „En als 

ik ie Te« kind, dat je van hem houdt, heel veel van hem houiO. 

Claudio kijkt haar niet-begnjpend aan. „Van w.en bedoelt u, 

'"^Dat'weét je net zoo goed als ik . . . neen. nog beter . . ."ant- 

woordt haar moeder. .Je houdt van den man, over w.en je dage- 

^^rgfnaa/huis..." zegt ze, en haar moeder knikt. Ze be- 

grijpt . . . 

Den volgenden dag staat Claudia tegenover Krügen „Ik ben 

gekomen Victor." zegt ze, „om je iets te vragen. Je hebt m.J een 

br Hij^ST hij '-ar terugziet en voelt, wat er in haar om- 

Jt waagt hij het niet ook maar één woord te spreken. Hy weet. 

d'ziin stem hem zou verraden, en zij onmiddellijk zou merken, 

rlat ook hii van haar houdt ... . . 

^ Je heb dien brief geschreven omdat vader ^t 3e gev^gd 

heeft, nietwaar?" Ze is opgestaan en ze staat nu zoo dicht naast 

hem dat hii den geur van haar haren ruikt. 

ja "antwoordt hij, en hij voelt zich in den ban van haar 

"""rn iii zelf . als vader het je niet gevraagd had . ..' ' 

'ik begrijp je niet..." antwoordt hij. Maar hij begrijpt heel 

^ê^flü^êrkelijk, dat ik met dien man gelukkig zou 

'TaTin^ër... Ze heeft zijn hand gegrepen; hij wil ze los- 

vrouw... Claudia... mijn vrouw is wel dood, maar... HIJ 

""Sant mijn vrouw . . ." Die woorden ^bben haar pijn gedaan 

maar hii heeft ook gezegd, dat ze gestorven is, dat hij dus vrij is. 

Ik smeek je geef mij den tijd ... Ik dank je voor d.t uur . , 

veôlgt hTals'zl blijft zwijgen, omdat ze den snellen loop harer 

^^^naf^schT^^^Ten je heusch blij, omdat 

^ t^ntwoo^dt hij, en het komt regelrecht uit zijn hart. 

Seh, victor?' zegt ze en kust hem plotseling midden oP z.jn 

mond . . . 

met zijn vrouw in den afgrond te hebben doen storten door het 

touw waaraan zij zich vasthielden, door te snijden 

Als een oude man verlaat Krüger na deze bekentenis strom- 

pelend de armelijke hut. De heele wereld schijnt aan scherven 

om zijn voeten te liggen. Claudia... Er prikken tranen in zijn 

oogen . Hoe zou hij kunnen trouwen met de dochter van den 

man, die de moordenaar is van zijn vrouw, en die ook hem in 

den dood heeft willen drijven . . . ? 

O vader, waarom hebt u dat gedaan? Waarom hebt u Haupt- 

mann en zijn vrouw... in die spleet van de Piz ^lu . . . . Ik 

wist er niets van tot daarnet ... Ik sprak Victor ... H.J w.1 

weg . . . Hij kan niet blijven nu hij alles weet . . . Het is te ver- 

SChr Kind 0 . .' kind . . ," hijgt Schoppenstein, die het juist erg met 

ziin hart te kwaad heeft. En dan slaagt hij er in haar met moe.te 

de waarheid te vertellen. Hij heeft Knaur niet aangezet de af- 

schuwelijke daad te bedrijven, maar uit een on OTZlch ;.lS ^ 

hem gesproken woord had Knaur. die in financieele moeilijkheden 

verkende, begrepen, dat hij. door Hauptmann uit den weg te 

ruimen zichzelf zou kunnen redden. Dat was de waarhe.d H.J. 

Schoppenstein, heeft zelf erg geleden onder het verschrikkelijk 

ge euren dat hem dikwijls slapelooze nachten heeft bezorgd. 

Fn nu is Knaur dood, zooals je zegt," besluit Schoppenstein 

moelijk, „maar ik moet verder leven en mijn last verder dragen . . . 

Waar is Krüger . . . Waar is Hauptmann? 

Wee " zegt Claudia. , ^ . 

Weg."' herhaalt hij zachtjes, en nu pas dringt het tot hem 

do;r, da daarmede de man verdwenen is. dje z.jn k'^ ^rvan 

hij ôo ontzettend veel houdt, gelukkig had gunnen maken J 

moet hem de waarheid zeggen, Musch, zegt hl J "^ ^M 

stem . . , „de waarheid, precies zooals ik je haar verteld heb . . . 

Claudia snelt langs den weg, en het geluk snelt met haar mee 

want zij treft Krüger als hij juist zijn kantoor verlaten .il om 

voorgoed uit Claudia's leven te verdwijnen. 

Je mag niet weggaan..," roept zij reeds uit de verte. „J. 

moet e^st naar me luisteren... eerst de waarheid weten 

Dan begint ze te vertellen ... En Krüger luistert. En het is, also 

er een zware last van hem afgewenteld wordt. 

Ils de sterren reeds lang aan den hemel schitteren, zitten z, 

nog samen op de bank voor zijn kantoor 

Een diepe vrede heerscht er om en m hen . . . 

\lles goed?" vraagt Schoppenstein, als Krüger de käme 

binnentreedt, waar hij te bed ligt, wegens een heviger, aanval va 

hartzwakte. Krüger knikt, „Alles is goed . zegt £ Schoppen 

stein glimlacht. ..Het werk?" vraagt hij. Kruger knik «eer E- 

net CHudia ? „Ook..." zegt Krüger, en h,j glimlacht n 

ëveneeis „Dan ... is Mies goed!" zegt Schoppenstein. He, ware 

zijn laatste woorden 

EINDE 

STEDELIJKE OPERA KREFELD 

WOENSDAG 22 APRIL - 7.30 UUR - STADSSCHOUWBURG DEN HAAG 

DONDERDAG 23 APRIL - 7.30 UUR - STADSSCHOUWBURG AMSTERDAM 

Wiener Blut 

OPERETTE IN 3 AKTEN VAN 

JOHANN STRAUSS — 

CINEMA &• THEATER - (15)

Het meisje, dat geen toegangsbewijs meer kon 

krijgen en dat den beroemden heldentenor toch 

wilde hooren. ... 

(Köln. lil. Zeitung) 

„Halt, jongedames! Ik heb u toch zóó gezegd, 

dat voor deze scène wel andere costuums gedragen 

zullen worden!" 

(Neue lil. Z.) 

De auteur: „En hoe vond je mijn nieuwe istuk?" 

Zijn vriend: „Een heel aardige persiflage. . ." 

„Persiflage . . . ? Waarop?" 

„Op derde-rangs-tooneelschrijfkunst!" 

UTRECHT. 

SCAIÂ THEATER 

Potterstraat 16 - Tel. 12461 

steeds de nieuwste UFA- en TOBIS-films 

LITERATUUR 

ter overname gevraagd 

standaardwerken en zeldzame uitgaven op het ge- 

bied van tooneel, film, opera enz., mits in goeden 

staat verkeerend. 

Brieven met omschrijving en uitersten prijs onder 

nummer C. &. Th. 2 aan het Bureau van dit blad, 

Paulus Potterstraat 4, Amsterdam-Z. 

Zonder twijfel bevalt U dit nummer; 

zorgt dat gij het elke week thuis ont- 

vangt! Zendt daarom onderstaanden 

bon na invulling in gesloten enveloppe in! 

Mijne Heeren, 

Adm. „Cinema & Theater 

Paulus Potterstr. 4, Amsterdam-Z. 

Ondergeteekende verzoekt U hem haar te noleeren 

als 'kwartaalVhaUjaar/'jaarabonné op .CINEMA & 

THEATER", met ingang van 

op de voorwaarden, welke in elk nummer staan vermeld. 

Naam 

Adres 

te 

Datum 

• Doorhalen hetgeen niet verlangd wordt. 

Onderteekening: 

"Het weekblad „Cinema & Theater" verschijnt des Vrijdags. - Wnd. Hoofdredacteur: P. van der Lelie -Chef van Dienst. 

Joh. T. Hulsekamp, Amsterdam. - Verantwoordelijk voor de advertenties: R-.^- A- ^"f ms ' ^'"f ^ -^'^ ^^ 

NV Nederlandsche Uitgeverij „Opbouw", Paulus Potterstraat 4, Amsterdam-Zuid. (P1083). — Druk dei N.V. Diukkeii] 

Elsevier, Van Ostadestraat 233, Amsterdam-Z. (K199), 

Telefoon: Directie en Administratie 21511 (na zes uur 55888). Redactie 21424 (na zes uur S6949 >•. Ams ' erd f"^" ^fs^'°' 

rekening no. 78676. - Advertentietarieven op aanvrage verkrijgbaar. - Prijs ^r losse nummers locents^^ 

franco per post ƒ 6.50 per jaar, ƒ 3.25 per half jaar. ƒ 1.02} per kwartaal, b j vooruitbotahng: '" ^ t ^l^\.^ / ; ü n r g S d el 1 S nd Z S 

gevestigd, desgewenscht 12i cents per week. Abonnementen worden stilr^.jgend telkens voor ^ 

niet twee weken v66r afloop schriftelijke opzegging is ontvangen. (Prijsverhcn.g.ng toegestaan ^ b " ef ^^ "J ^^^ f 4 "'^ 

1017 P.R. van het Rijksbureau voor de Grafische Industrie.) - Nadruk alleen toegestaan V00 ^ k01 ^ «f e ^ te ":f "XeTde 

bronvermelding. - Bij ongevraagde bijdragen sluite men retourporto (zoo mogeHjk een f^^^l^^Zl 

enveloppe) in. - Alle bijdragen, foto's, teekeningen en redactioneele correspondentie, zonder ^ meld,nê i; a " ^"nTsâUe^" 

te richten aan de Redactie, abonnementsopgaven en andere administratieve correspondentie aan de Administratie van 

Het Weekblad „Cinema & Theater", Paulus Potterstraat 4. Amsterdam-Zulfl. 

23 (15) - CINÉMA & THEATER

. ^t. 

RAADSEL VARIETE 

Oplossingen der onderstaande opgaven zende men — liefst op een briefkaart — 

uiterlijk 27 April a.s. aan den „Raadsel-regisseur", Redactie „Cinema & Theater", 

Paulus Potterstraat 4, Amsterdam-Z. Op de adreszijde te vermelden: „Raadsel- 

variété 27 April". 

Onder de inzenders van oplossingen van ten minste twee der drie opgaven worden 

verloot: een hoofdprijs van ƒ2.50 en vijf prijzen van ƒ 1.—. 

In elk vakje 

van onderstaande 

figuur komt een 

letterirreep. Van 

de cijfertjes af 

gelezen vormen 

zij, telkens tot 

••en dikkere af- 

scheiding, woor- 

den van de gege- 

ven beteekenissen. 

11 orizont lal: 

LETTERGREEP-KRUISWOORDRAADSEL 

1. opera van 

Puîni 

5. misdadigers 

7. over eenigen tijd 

8. berichten 

e), niet afkeerig zijn van 

10. plaatsje in Friesland 

1 1. redactioneele beschouwing 

13. verzeker 

14. verzuimen 

16. kippensoort 

17. vergiftige verf 

ig. steensoort 

20. van groot gewicht. 

Verticaal. 

1 zoo-zoo. 

iets op het brood, 

is boven ons. 

worden vaak in één adem genoemd 

met de Perzen 

operette van Léhar 

6. op straat verkoopen 

T O. onzin 

deel van paardentuig 

Indogermaansche stam in West- 

Europa 

deel van een mes 

van groot gewicht 

18. hard werkend. 

1 2 i . |5 6 

7 

10 

V 

ö 

11 

H 

r | 

(2 

15 |'6 '/ lö""" 

19 20 

LETTERGREEP-RAADSEL 

Lit onderstaande 33 lettergrepen moe- 

ten dertien woorden worden gevormd, 

waarvan slechts gegeven wordt: 

ie. de eerste letters vormen, van boven 

naar beneden gelezen, den naam van een 

filmster ; 

2e, het eerste woord duidt iemand uit 

de handelswereld aan; 

3 e. het laatste woord is de naam van 

een beroemd schilderij, dat juist driehon- 

derd jaar oud is. 

Lettergrepen: aan - aard - am - ar - ap 

- baan - dam - de - duin - erf - ge - gen 

- ger - koop - loop - loos - lijk - man - 

mees - moe - naam - nacht - ne - ne - 

nier - per - ren - ster - stuk - te - ter - 

wacht - zicht. 

P 1083/3 

VOORZET-RAADSEL 

Zet voor elk der volgende woorden tel- 

kens één letter, zoodat ge nieuwe woorden 

of plaatsnamen vormt. De voorgezette let- 

ters vormen samen den naam van een 

Nederlandsch tooneelspeelster. 

dorp - even - aap - aal - der - ijl - ruk 

- er - oon - uil - der - ik - oer. 

OPLOSSINGEN 

van 7 April 

Kruiswoordraadsel: zie figuur. 

Kaniraadscl: Hans Moser — 1. heng- 

sel, 2. nitriet. 3. moesson. 4. schuwen, 5. 

Riviera. 

Invulraadset: 1. anders, 2. landen. 3. 

kranig, 4. balans, 5. badman. 

Vlechlmntje: 1. eerewijn, 2. deegbak, 

3. lijfarts. 

Fotoraadsel: de dame hield een tas/ 

onder den arm, zie de foto! 

(Foto Terra; 

Du 

door 

PRIJSWINNAARS 

f 1 ^ 

hoofdprijze n werden vcrworve» •, 

Mej. 1. Holier, Rotterdam en de hecre 

K. C. Pik, Amsterdam; F. Schweppi 

Amsterdam; T, Postuma, Olst; H 

Veen, Leeuwarden. 

De troostprijzen vielen ten deel aan: f'V 

Mevr. II. Koole, 's-Gravenhage; Mftvf 

K. de Soet, 's-Gravenhage; Mej. N. Dt^ 

vilee. Leiden ; Mej. H. Quist, 's-Gravep'; 

hage; en de beeren II. Westers, Cronuf 

gen; W. Valkenburg. 's-Gravenhage; A 

Wagener, Rotterdam; K. Sijtsma, Franij"' 

kér; W. J. Ruygers, Rotterdam; J. H " 

I.azft, Rotterdam. (j'l 

wpeolt 

met zijn iôli^teii 

Zaterdag 18 April — 7.30 uur: Amsterdam, Concertgebouw 

Woensdag 22 April — 7 uur: Rotterdam, Capitol 

Donderdag 23 April - 7.30 uur: Den Haag, Geb. v K. & W. 

CINEMA &> THEATER - (15) 2'

Film en tooneel zijn

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?