/pSÜ - Zoek direct in de EYE-bibliotheek

DE DERBE MUZE
BIJ HET EINDE VAN HET JAAR
Het is niet zoo maar toevallig,
dat ik juist in dit nummer de
vraag stel: „Heeft het dilettan-
tisme reden van bestaan?"
Wanneer dit nummer verschijnt, is
het jaar haast ten einde. De balans
kan opgemaakt worden, maar de winst-
en verliesrekening kan helaas niemand
enthousiast maken en de „aandeelhou-
ders van het Amateur-Tooneel" hebben,
in de hoofdstad, geen reden tot een
gerechtvaardigd optimisme, zooals het
zoo dikwijls in verslagen luidt
Sprekend over het „Amateur-Too-
neel", heeft men over het algemeen
een te vaag denkbeeld van wat hier-
mede bedoeld wordt. Bedoelt men er
een collectief begrip mede van alle ver-
eenigingen, die het Amateur-Tooneel wel
eens of geregeld beoefenen? Zoo
ja, dan zou het niet fair zijn, de wäärde
van het Amateur-Tooneel gelijk te stel-
len met een (denkbeeldig) gemiddeld
waardeeringscijfer voor alle- verrichtin-
gen dezer vereenigingen, instellingen,
clubjes, enz.
Het zou niet eerüjk zijn tegenover
het Amateur-Tooneel zelf, doch even-
min tegenover de prestaties van enkele
vereenigingen, die met veel toewijding
en ernst het dilettantisme beoefenen.
Waaróm beoefent gij (en zoovelen
met u) het Amateur-Tooneel? Het
maandblad „Ons Tooneel" schreef dit
jaar een prijsvraag uit voor het beste
antwoord op deze vraag. Ziehier de met
den eersten en tweeden prijs bekroonde
antwoorden:
Eerste prijs.
Omdat serieuze beoefening kennis
van psychologie, literatuur en geschie-
denis aankweekt;
omdat men zijn zelf-critiek, vrijheid
van optreden en omgangsvormen ont-
wikkelt en algemeene kennis vergaart;
omdat het analyseeren van een stuk
en rol, en de gedachtenwisseling daar-
over met bevoegden, het zich inleven
in het uit te beelden karakter, het
motiveeren van de daden (goede en
slechte) der voorkomende personen, het
doorgronden dus van het zieleleven der
karakters, de dilettanten helpt in het
werkelijke leven voor de juiste beoor-
deeling van personen, daden en dingen;
omdat de kunst te benaderen óók
kunst is, en elke uitvoering doet ver-
langen naar een volgende betere.
REMBRANDT
THEATER
AMSTERDAM
BRENGT STEEDS
DE BESTE
PR OG RAM MA'S
Tweede prijs.
Ik ben dilettant-tooneelspeler, omdat
geen enkele vorm van ontspanning mijn
leven meer heeft verrijkt dan het pogen
om den gedachte-mensch van den schrij-
ver zoo zuiver mogelijk te wekken tot
een levend wezen.
Het aantal antwoorden, dat binnen-
kwam, was zeer groot, maar zeer velen
antwoordden met niets-zeggende uitingen
als: „Omdat ik niet anders kän," „Om-
dat ik er veel van houd," enzoovoort.
Wilt u hier even bij blijven stil-
staan? Even denken — geheel u zelf
blijven — en u zélf een geheel eerlijk
antwoord op deze vraag geven?
Dan kunt u zélf de conclusie trek-
ken. 'Indien u voor uzelf weet, dat
ijdelheid pas in de laatste plaats komt,
dat u vóór alles het Amateur-Tooneel
beoefent, omdat u van het gesproken
woord houdt, omdat u onze Neder-
landsche taal mooi vindt, omdat het u
een genot is een stuk en de voorkomen-
de rollen te analyseeren, omdat de
serieuze beoefening u zooveel helpt in
de beoordeeling van vroeger voor u
onbegrijpelijke problemen, dän... wen-
schen wij u geluk! Dan weten wij ook,
dat u een van die serieuze dilettanten
zijt, die den naam van het Amateur-
Tooneel zal helpen hóóg houden.
Maar velen zal het bovenstaande be-
lachelijk toelijken. Daarom was ik in
den aanhef van dit artikel niet zoo
enthousiast gestemd. Ik zou dan ook
het Amateur-Tooneel in twee groote
groepen willen verdeelen, en wel be-
staande uit:
i. de serieuze vereenigingen, welker
regisseur of, liever nog, de geheele
werkende kring en in de laatste in-
stantie ook de leden, zware eischen aan
hun eigen opvoeringen stellen, zoowel
wat het genre der stukken betreft als
de wijze van opvoering;
2. de vereenigingen, die — met
hoofdmotief „bal na" — meer speciaal
de goedkoope amusementsstukken .na- '
jagen, waar de medespelers, noch het
publiek iets aan hebben, behalve
„misschien" een paar uur licht ver-
maak. En dan hebben die arme spelers
avond aan avond gerepeteerd, en ze
gaan na afloop der uitvoering naar
huis... even arm als zij gekomen
zijn!
Met een paar woorden heb ik hier
getracht het Amateur-Tooneel in twee
groepen te splitsen.
Alleen de eerste groep is voor het
Amateur-Tooneel van belang, maar die-
genen, die zich daaronder kunnen fang-
schikken, zullen er ook alles voor over
hebben iets te bereiken. En dan zullen
zij ook bevrediging vinden in hun vrij-
willige werk.
In het werkelijke leven vindt men
echter ook een voorbereidende en een
gewone school. Er bestaat dus geen
enkele reden, waarom vereenigingen van
groep 2 niet „over kunnen gaan" naar
groep i. Laat dät dan uw streven zijn
gedurende het komende nieuwe kalen-
derjaar. De groote moeilijkheid is
- 28 —
meestal de regie, dus de technische
tooneelleiding. Het beste is een goed
regisseur te vinden, óf uit uw midden,
die het volle vertrouwen heeft van alle
spelers en die volkomen objectief tegen-
over alles staat en zelf niet medespeelt,
óf iemand buiten uw vereeniging om,
die niet alleen voldoende kundig is,
maar er ook pleizier in heeft uw wer-
kenden kring verder te bekwamen. Met
doorzettingsvermogen, goeden wil en
bovenal ernstige studie is veel te be-
reiken. En wanneer u dat voor de
dpor u vrijwillig gekozen liefhebberij
met over hebt, dan vrees ik, dat u nooit
een plaats zult innemen bij het Amateur-
Tooneel, waar änderen met lof over
zullen spreken.
1932 staat voor de deurl Welnu,'
wij kijken niet meer achter ons, alleen
maar recht vooruit en wij zullen allen
hard meewerken om aan het einde
van het volgende jaar te kunnen zeg-
gen: „Het Amateur-Tooneel bloeit in
Nederlandl" C. J. PIETERS
FIEM-ENTHOUSIASTEN
K. J. £e 5CHEVENINGEN. In deze
serie is een boekje over Käthe von Nagy
verschenen.
M. G. £e HILVERSUM. Deze boekjes
zijn alleen in heé Dui£sch verkrijgbaar.
U kunt ze in iederen boekhandel bestellen.
Neen, bedoelde films worden niet verkocht.
K. T. te AMSTERDAM. Greta Garbo
geeft geen autogram meer. Zij was niet
met wijlen Maurits Stiller getrouwd.
N. d. J. te 's-GRAVENHAGE. Anna
Sten is getrouwd. Gustav Diesl woont
nohenzollerndamm 207, Berlijn. Käthe von
Nagy is gescheiden.
D. A. D. te 's-GRAVENHAGE. Het
adres van Robert Montgomery is Metro«
Goldwyn-Mayer Studios, Culver-City,
Californië; dat van Hans Albers, Lenné-
strasse 7, Berlijn.
N. A. G. B, te ROTTERDAM. Hierbij
de gevraagde adressen. Lien Deijers, Kur.
fürstendamm 103, Berlijn. Emil Jannings.
Hotel Kaiserhof, Berlijn. Asta Nielsen,
Fasanenstrasse 69, Berlijn.
W. R. te UTRECHT. Mady Christians
is in Amerika. Ramon Novarro is werkelijk
niet verloofd. Fritz Schultz is met Agnes
Esterhazy getrouwd.
M. P. te GRONINGEN. Het adres van
Conrad Veidt is Paulsbomerstrasse 2,
Berlijn. Truus van Aalten is den 2den
Augustus jarig,
O. M. E. te AMSTERDAM. De ware
naam van Georg Alexander is G. A.
Ludieke. Richard Dix is getrouwd. Het
adres van Marlene Dietrich is Paramount.
Studios, 5451 Marathon Street, Hollywood
Hans Albers is met Hansi Burg getrouwd
„Je weet toch, dat we over ong'eveer vier
dagen zullen'vertrekken?" vroeg- hij, zoodra
ze alleen waren.
„Neen, dat hadt u me nog niet verteld."
„Wel, dan weet je het nu. Ik zal waar-
schijnlijk het zilver meenemen, tot we aan
een bank komen, waar ik het deponeeren
kan."
Ze gaf geen antwoord en hij vervolgde,
koel en met zakelijk overleg sprekend.
„Ik bedenk daar juist, dat je misschien,
omdat je mij den laatsten tijd heelemaal niet
aan het werk hebt gezien, zult denken, dat
er niets gebeurt. Maar in dat geval kan ik
je slechts verzekeren, dat je je vergist. Je
bent hier gekomen met een zeker doel voor
oogen, en ik met een ander. Ik zou graag
willen weten, of je het jouwe hebt bereikt?"
„Wat bedoelt u?" vroeg ze. -
„Jouw doel was een indruk te krijgen van
je verloofde terwijl hij niet wist, dat hij werd
gadegeslagen. Dat is je gelukt, denk ik?"
Sylvia werd er zich opeens van bewust,
dat zij nu zóó moest handelen, als zij nog
nooit tevoren had gedaan. Ze kon niet zeg-
gen, waarom ze dit zoo voelde, maar het
leek haar onvermijdelijk en juist,
„U hebt net zooveel gezien als ik," ant-
woordde ze kalm.
Hij glimlachte even. „Ja, we hebben heel
wat geleerd, niet? Vind jij het ook vol-
doende?"
„Ik moet het antwoord op deze vraag aan
uzelf overlaten."
„Welnu dan, indien je nog meer wilt we-
ten, dan wil ik je zeggen, dat ik heb ontdekt,
wèt er op de Victrix aan de hand is."
„Werkelijk? Hoe interessant!"
Hij keek haar doordringend aan. Dit was
een nieuwe Sylvia en hij vond die nog
aantrekkelijker dan anders.
„Ja, en de man, die de hoofdrol speelde
in die charmante scène, welke wij moesten
onderbreken op den oever der Lost River,
speelt eveneens de hoofdrol in de geschie-
denis der Victrix."
Haar hart begon onregelmatig te kloppen,
maar haar gezicht verried slechts een na-
tuurlijke verbazing.
„U bedoelt mr. Brent toch niet?"
„Niemand anders! Er zijn nu voldoende
bewijzen, dat de pas aangestelde beheerder
der Victrix zijn eigen bed tracht op te ma-
ken ten koste der Maatschappij. De wil graag
aannemen, dat hij dit deed voor de toe-
komst van het meisje, waarmee hij hoopte
te trouwen. Ik heb later echter vaak moeten
denken, dat dit maar een zeer twijfelachtig
compliment voor haar is!"
Sylvia voelde het bloed van verontwaar-
diging naar haar wangen stijgen en alleen
door een uiterste krachtsinspanning slaag-
de zij er in, een vlammend protest in te
houden. Maar ze begreep opeens, dat ze
door dit gezegde van King méér wist dan
tevoren, en dat hij ook meer in zijn kaar-
ten had laten zien,- Vergeefs echter vroeg
zij zich af, waaróm hij zich zoo bloot gaf.
„Dat verbaast me heel erg," slaagde zij
er tenslotte in te zeggen.
King knikte en was zichtbaar voldaan.
„Je zult echter moeilijk iets anders dan
tevreden kunnen zijn," zei hij. „Zonder twij-
fel herinner je je, dat ik je weken geleden
reeds zei, dat ik niet zou dulden, dat er
een andere man tusschen jou en mij zou
staan — dat het naar mij zou zijn, waar-
heen je je op het laatst zoudt wenden, en
dat je zielige pogingen om dit te voor-
komen tot niets zouden lijden! Ik heb je
gewaarschuwd, dat ik hier gekomen ben
om Brent te breken, indien dit noodzakelijk
zou zijn. Welnu, het is niét noodzakelijk,
omdat hij zichzelf al gebroken heeft, en
dat zal ik zonder twijfel zoo duidelijk als
wat binnen een paar dagen kunnen aan-
toonen. En," besloot hij, „ik geloof, dat dit
alles is voor het oogenblik."
„Wat heeft Brent gedaan?" vroeg zij,
met ingehouden adem.
King schudde zijn hoofd. „In een goed
gecomponeerden roman wordt de climax
gereserveerd voor het laatste hoofdstuk.
Dat is kunst. Ik zou nu willen voorstellen,
terug te gaan naar het kamp. Je ziet erg
bleek."
Dien avond was de lucht zwaar en dik
en zonder eenige beweging, en de onder-
gang der zon bleek geen verademing te
hebben gebracht na de gloeiende hitte van
den dag. Een ijle, prikkelende damp hing
over het land, vervaagde de omtrekken der
omringende heuvels en hulde de Victrix in
een soort van grijze onwerkelijkheid. De
lucht smaakte bijna bitter en Sylvia, die
de eenzaamheid had gezocht en zich aan
den oever van het meer had neergezet, had
een vaag gevoel van vrees. Niemand had
over dit zonderling verschijnsel ook maar
een woord gerept, en ze vroeg zich af,
waarom dit niet gebeurd was.
Hierbij kwam nog de groote twijfel met
betrekking tot de vraag, hoe zij diende te
handelen. Ze had de bijna blinde neiging
om naar Brent te gaan en hém te waar-
schuwen, dat zijn reputatie gevaar liep
te worden aangevallen, en dat hij voor
zijn eer diende te vechten. Van zijn
eer voelde zij zich stellig overtuigd. Men
kon moeilijk twijfelen aan de eer van een
man, die eenige dagen tevoren den dood
in de oogen had gezien om het leven
van een vriend te redden. Maar de ont-
stellende waarheid bleef, dat zij hetgeen ze
wilde zeggen, diende te laten voorafgaan
door de erkenning, dat zij zelf niet was
voor wie zij zich had uitgegeven en het
zou haar moeilijk vallen te verklaren, waar-
om zij zich opzettelijk als een ander had
voorgedaan. Neen, hoe meer zij er over
dacht, hoe dwazer het haar leek om te
trachten zichzelf te rechtvaardigen of Brent
te redden, voordat het oogenblik was ge-
komen waarop de intriges van King in heel
hun naakte waarheid onthuld zouden zijn. .
Toen ze tot deze conclusie was gekomen,
begreep ze ook, dat het het beste was, in-
dien zij haar rol nog zoo lang mogelijk
speelde. Opeens werd zij in haar ge-
dachtengang gestoord door de stem vap
Brent, die vlak naast haar stond.
„Je lijkt wel een standbeeld der gelaten-
heid," zei hij glimlachend.
Ze knikte en voelde zich onuitsprekelijk
gelukkig, ornaat ze hem zag.
„Zou het standbeeld van zijn voetstuk
willen afdalen en tot de werkelijkheid
komen?" ■
„Ja, indien het in mijn lijn ligt. En wat
stel je dan voor om verder te doen?"
„Er is niet veel wind op den oever. Wat
denk je er van, als wij de kano eens namen
en naar wat wind gingen zoeken?"
Het idee stond haar aan. Eén oogenblik
Willy Fritsch en Käthe von Nagy in een scène van de Ufatoonfilm-operette „Ronny",
die onder regie van Reinhold Schünzel wordt opgenomen.
-29 -