Opportuun oktober 2007 - Openbaar Ministerie

8 Discriminatie
WaarOM?
Een man van Chinese afkomst wordt in de
buurt waar hij woont regelmatig toegeroepen
door een groep jongens. De jongens roepen
hem al langere tijd kreten toe als: ‘ching chang
chong’ en sinds kort lijken de jongens er plezier
in te hebben om de namen van Chinese gerechten
te roepen als de man langs komt. Omdat
het dagelijkse praktijk begint te worden en het
voor de man in kwestie erg hinderlijk en irritant
is, gaat hij bij de politie langs. De vraag is of het
zinvol is om aangifte te doen.
Vraag 1: Naar welke strafbare feiten moet gekeken
worden?
In casu is de gedraging die ter discussie staat een uiting, namelijk
het roepen van de jongens. In het Wetboek van strafrecht zijn een
aantal uitingsdelicten opgenomen. De meest gebruikte artikelen
zijn smaad (artikel 261 Sr), eenvoudige belediging (artikel 266 Sr)
en de artikelen betreffende discriminerende uitlatingen (artikelen
137c t/m f Sr). Kort gezegd gaan belediging en smaad beide over
het aanranden van iemands eer en goede naam. Bij smaad moet
het daarbij gaan om het ten laste leggen, het aanwrijven of in de
schoenen schuiven, van een bepaald feit. Discriminatie is het beledigen
van een groep, wegens een van de gronden genoemd in de
artikelen, bijvoorbeeld ras of godsdienst of het aanzetten tot haat,
discriminatie of geweld tegen zo’n groep.
Vraag 2: Is er sprake van smaad, discriminatie of
belediging?
Van smaad is in casu geen sprake, omdat er niet wordt geroepen dat
de man een bepaalde concrete gedraging heeft verricht, bijvoorbeeld:
‘die Chinees heeft gefraudeerd’. Er is geen sprake van een
‘telastlegging’ van een bepaald feit.
Discriminatie in de zin van artikel 137c is ook niet aan de orde. De
jongens roepen naar de man, omdat hij van Chinese afkomst is. De
jongens roepen echter niets over Chinezen als groep. Het zou wel
strafbaar kunnen zijn als de jongens uitspraken hadden gedaan
als: ‘Chinezen zijn......’ of ‘Jij bent ook een van die ..... -Chinezen’.
Als deze uitspraken over de groep een beledigende inhoud zouden
hebben, is het een belediging wegens ras als bedoeld in artikel 137c.
In artikel 137d is het aanzetten tot haat, discriminatie of geweld
strafbaar gesteld. De jongens roepen echter niets in die richting.
Een uitspraak als ‘Al die Chinezen moeten het land uit
of ‘Kom op, laten we met z’n allen die Chinees te lijf gaan’ zou onder
artikel 137d kunnen vallen.
Nu er geen groep is beledigd en ook artikel 137d niet van toepassing
is, blijft de vraag over of er sprake is van belediging in de zin van
artikel 266 Sr. Eenvoudige belediging richt zich namelijk op het individu.
Een belangrijk aandachtspunt is dat artikel 266 Sr een klachtdelict
is (zie artikel 269 Sr). Van belediging in de zin van artikel 266 Sr
is sprake als in casu de Chinese man wordt aangetast in zijn eer en
goede naam. Door het roepen van de woorden ‘ching chang chong’
en de namen van Chinese gerechten wordt de man niet in zijn eer en
goede naam aangetast. Er wordt immers niet iets gezegd wat de man
minder doet zijn dan een ander. Als hij zou worden uitgescholden
kan het wel een belediging zijn in de zin van artikel 266 Sr.
De gedragingen van de jongens vallen niet onder een van de
uitingsdelicten in het Wetboek van strafrecht. In een casus als deze
is het echter raadzaam te beoordelen of artikel 426bis van toepassing
zou kunnen zijn (het hinderlijk volgen).
Tekst: Gerdine Dankers
Voor meer informatie m.b.t. de beoordeling van discriminatiezaken,
zie het JKS kennisdomein discriminatie op OMtranet waarop ook
het Handboek discriminatie, inclusief links naar relevante jurisprudentie,
te raadplegen is, of neem contact op met het LECD (Landelijk
Expertise Centrum Discriminatie) via 020-5413788.