Psychiatrie - Europa Ziekenhuizen

Een schilderatelier
op Psychiatrie?
Afgezien van de technische vaardigheden is
de schilderkunst bovenal een soort van kijk
op de wereld en een manier om je innerlijke
energie te ontdekken. Het is een taal die
iets zegt over de ziel, die zich slechts zo kan
uiten. Het is een gevoelstaal.
Iemand vergezellen in dit creatieproces, is hem
deze taal van gevoelens helpen ontdekken.
Het is hem helpen de beelden uit zijn innerlijke
wereld op een rijtje te zetten. Het is hem
uitnodigen tot een dialoog met de materie,
kleur, ritme, dit alles in één penseelstreek.
Het is de patiënt helpen zich te durven laten
gaan om hem mee te nemen naar een toestand
van verrassing. Zich storten in een speels
avontuur om zich te laten verrassen, niet op
voorhand weten wat men gaat doen… Zich
in beweging zetten, gewoon “doen” en
“kunnen” aan de kant laten. Het gaat er niet
om iets "moois" te maken met de patiënt maar
om een naakte expressie aan te moedigen.
Zijn werk verwelkomen, aanmoedigen en
hem als persoon te waarderen. “Heb ik dat
gedaan?”, zal hij dan zeggen. De werken zelf
zijn dikwijls weinig overtuigend maar mogen
er zijn. Het gaat er vooral om dit creatief proces
aan te vatten en om af te rekenen met dooddoeners
als “schilderen is moeilijk”, “ik kan
niet tekenen”, of “het zou toch niet mooi zijn”.
Dit schilderatelier is dus geen bezigheidstherapie.
Het is een taal, die van de schilderkunst. We
spreken over het warme en het koude, het
vlakke en het ruwe, het lege en het volle,
het ronde en het rechte… nooit geven we
een analyserende of psychologiserende
interpretatie. De begeleiding in de eerste
stappen van de schilderkunst, is immers voor
iedereen verschillend en vergt een sociaal
en technisch engagement. Dit kan dankzij
het vertrouwen dat het ziekenhuis stelt in
het werk van een artiest in zijn dienst psychiatrie.
Wij beperken ons tot schilderen en boetseren.
Dit laatste is een andere vorm om zich emotioneel
uit te drukken.
HARTEDIEF
Er is geen enkele verplichting deel te
nemen...De patiënten worden uitgenodigd
zich in te schrijven.
Soms is er niemand. Dan ga ik zelf aan het werk
of laat ik iemand poseren… Er gebeurt iets…
Men komt kijken… Het werkt aanstekelijk: de
magie werkt of ze werkt niet.
“N. heeft deelgenomen aan meerdere ateliers.
Ze begon wolken te schilderen. Eerst een
monotone achtergrond, na een tijdje enkele
wolken. Ze is niet tevreden. Ik toon haar de
wolken door het raam: er zijn meerdere
lagen, sommigen glijden voor de anderen.
Nu kan ze diepte geven aan haar tekeningen.
Beetje bij beetje wordt het schilderij rijker aan
texturen. N. begint te spelen met verdunningen,
strijkt meerdere malen haar penseel
over diezelfde plaats en… ‘verven’ wordt
‘schilderen’.”
Zijn deze schilder- of boetseerateliers therapeutisch?
Wij denken dat zij dat kunnen zijn indien zij
spontaan of ‘niet geforceerd’ ontstaan. Het
is alsof men is beginnen schilderen bij toeval.
Het therapeutisch effect is dan meegenomen.
TIJDSCHRIFT VAN DE EUROPA ZIEKZNHUIZEN
Marie Desbarax
Schilder
animatrice op de site 2 Alice
29