75 jaar - InternetBladeren.nl

geboekt met multidisciplinaire behandelingen en
dat zijn we als één van de eerste Nederlandse ziekenhuizen
ook hier gaan doen’, vertelt reumatoloog Dirk
Jan de Rooij. ’We zijn één voor één bij alle patiënten
langsgegaan om voor hen de beste behandelmethode
te selecteren. We vroegen de patiënten ook wat ze
zelf dachten nodig te hebben en zelf zouden kunnen
doen. Dit paste in de tijdsgeest, maar was na zo’n lang
recept van rust voor sommige patiënten wel een grote
overgang.’
Onderzoek steeds belangrijker
Veel van de medicatie voor reumatische aandoeningen
werd bij toeval ontdekt. Bijvoorbeeld door een
patiënte die goudinjecties kreeg tegen tuberculose.
De injecties hielpen niet tegen die ziekte, maar haar
klachten van reumatische artritis namen wel af. Deze
toevalstreffers worden sinds de jaren tachtig wetenschappelijk
getoetst. Door het hoogleraarschap van
Van de Putte participeerde de Maartenskliniek sinds
de ommekeer ook meer in wetenschappelijk onderzoek.
De afgelopen tien jaar heeft reumaonderzoek
een vlucht genomen. ‘Met Van den Hoogen als directeur
en inmiddels veertien reumatologen en een
afdeling reumaresearch met tien onderzoekers heeft
het reumaonderzoek een belangrijke plaats gekregen
binnen de Maartenskliniek’, legt De Rooij uit. In 2010
resulteerde dit in bijna honderd publicaties naar aan­
het recept
leiding van onderzoeken. Bijvoorbeeld over de effectiviteit
en manier van toediening van medicijnen en
over de toegevoegde waarde van een interdisciplinaire
behandeling.
Afweersysteem afremmen
De introductie van zogeheten biologicals zorgde voor
een uitbreiding van de behandelmogelijkheden. ‘Bij
reumatische aandoeningen, zoals reumatoïde artritis,
de ziekte van Bechterew en artritis psoriatica, is ons
afweersysteem van slag’, verklaart Bart van den Bemt,
apotheker bij de Maartensapotheek. Ons lichaam
activeert bij deze aandoeningen ons afweersysteem.
Daardoor krijgen mensen pijn, gezwollen gewrichten
en ontstaat er vermoeidheid. Dit kan leiden tot
gewrichtsbeschadiging. Biologicals remmen daarom
het afweersysteem een beetje af.’
Steeds agressiever
De vele ontwikkelingen in de reumatologie van de
laatste decennia vragen veel flexibiliteit van de patiënt
en behandelaar. ’Dit is één van de redenen waarom
ik het al zo lang als reumatoloog uithoud. Het is
fantas tisch dat we aandoeningen steeds beter kunnen
behandelen’, zegt De Rooij. Want naast het gebruik
van nieuwe medicijnen wordt er sinds de jaren tachtig
ook steeds sneller ingegrepen. ‘Eerst was het vooral
afwachten. Brengt dit medicijn de reuma tot rust?
Nee, dan proberen we wat anders.’ Geleidelijk aan is
de behandelwijze steeds agressiever geworden. De
Rooij: ’We proberen de schade nu zo snel mogelijk te
voorkomen en binnen drie tot zes maanden de reuma
tot rust te krijgen. Met de huidige medicatie is dat
mogelijk.’
Geen zandzakken meer
Reuma blijft een chronische ziekte. De Rooij: ‘Hoewel
we de ziekte tegenwoordig tot rust kunnen brengen,
kan die nog altijd terugkomen. Maar patiënten van nu
zijn veel zelfredzamer dan veertig jaar geleden.’ Op
het ambulant reumacentrum van de Maartenskliniek
in Nijmegen is dit goed te zien. Hier geen tractiestellages,
rijen rolstoelen of zandzakken meer, maar
patiënten die zelf binnen komen lopen. En aan het
eind van de dag, als bijvoorbeeld de behandeling met
biologicals, het gesprek met de maatschappelijk werker,
het fietsen op de hometrainer met de fysiotherapeut
of het bezoek aan de reumatoloog achter de rug
is, lopen ze gewoon weer naar huis. •
Dag van een reumapatiënt in 1968
MM | zomer 2011 21
Mevrouw Verhoeven werkte in 1968 als verpleeg kundige op
de reuma­afdeling. Zij schetst een normale dag op de afdeling.
‘Iedere dag verliep precies hetzelfde, een ijzeren regelmaat.
’s Ochtends na het ontbijt wasten we de patiënten in bed.
Daarna was het tijd voor fysiotherapie. In het begin van de
middag moesten ze rusten; plat op bed, hun handen in spalken
en hun benen in tractie met een zandzak op de knieën.
Tussen twee en drie mochten de patiënten rechtop zitten
want dan kwam het bezoek. Om half vier kwam de fysiotherapeut
nog een keer, maar om zes uur moest iedereen weer in
bed liggen. Tot tien uur, want dan ging het licht uit. En dat de
volgende dag opnieuw.’