ESTINA- ONEN

Belgische Correspondentie
van onzen bijzonderen medewerker
^^^—I
Gheelf Dit stadje, dat het
verbJijf is van 2800 krankzin-
nigen, geniet een soort wereld-
faam om de allensizins merk-
waardige gezins-verpleging die
aldaar sinds eeuwen ten aan-
zien van de zinneloozen wordt
beoefend. In het bijizondcr
Vestigen nu de lustrum-feesten
der heilige Dymphna, patro-
nesse van Gheel, de aandacht
op deze gemeente, eenig in
haar aard.
De stichting der kolonie' is
zeer oud. Zij dagteekent uit 't
einde der Vie eeuw en hangt,
zooals dit in het godsdienstige
Vlaanderen het geval is, vastge-
knoopt aan Sinte Dymphna's
legende, welke trouwens aan-
leiding tot de stichting was.
Dymphna was een Engelsche
koningsdochter. Haar vader
werd weduwnaar en vond zijn
dochter zoo mooi, dat hij ze
wilde huwen. De verschrikte
maagd vluchtte weg, landde te
Antwerpen en vestigde zich dan
dieper in het land langs den
oever der Nette — waar haar
woedende vader haar trouwens
toch ^ist te ontdekken en ze,
wegens haar volgehouden
weigeriag, vermoordde. Haar
dood echter gaf den vader
berouw — en hieraan is het,
dat het ontstaan der krankzin-
nigen-kolonie te Gheel moet
verbonden.
De menschen aanzagen den
wu'pschen koning als 'n soort
krankzinnige, of — ziooals het
te dien tijde luidde — 'n soort
bezetene. Dymphna' overwon,
door haren marteldood, in
haar's vaders . boezem den
boozen geest. Over al de krank-
zinnigen zei men, dat 'n kwaade
geest in. hen huisde. De nu
heilig verklaarde Dymphna zou
ze verder oplossen, allemaal
die met piëteit op haar graf
kwamen bidden.
Zoo ontstond de bedevaart.
Waar echter sommige zinne-
loozen meerdere dagen daar
bidden wilden, groeide hieruit
de gewoonte onder de bevol-
king, deze vreemde gasten in
huis te nemen on ze logies en
onderhoud te verschaffen. Dat
werd de gezin&verpleging, zoo-
als ze thans ook nog in gebruik
is. Bij de bedevaart werd
namelijk sinds 1 830'n medische
behandeling gevoegd en nu is
de kolonie te Gheel sinds ette-
Generaal Feng Yu Hslang
de man, die in China een machtige positie
inneemt en waarvan gezegd wordt dat hij met
de bolsjewisten in verbinding staat.
r j: ':_( ^::'^e. , ■p^: i ;•'?•l??;■ ,
1 —■ .IP
De Kerk te Gheel
met daaromheen de kruisjes van het kerkhof.
Praalwagen In den herinneringssroef
voorstellende de marteling der H. Dymphna.
ALLERLEI EN VAN OVERAL
De eertijds zoo beroemde
zangeres Mad. Albani heeft van
den engelschen koning een
bijizondere onderscheiding ont-
vangen, welke alleen aan
vrouwen van groote verdienste
of hooge kom-af wordt ver-
leend. Zooals men- weet, is
Mad. Albani een amerikaanschc.
Zij heet eigenlijk Mrs. Grey.
Verondersteld werd, dat zij haar
artistennaam aan de stad Al-
bany in den staat New-York
ontleent, welker inwoners haar
bij den aanvang van haar
studie finantieel steunden. Het
blijkt echter, dat zulks niet het
geval is. Zij studeerde in
Milaan onder leiding van Lam-
perti en het was diens, idee
om haar na den kunstlievenden
kardinaal Albani te noemen.
Mr. Grey is nu pas 88 jaar
oud gestorven. Hij was een be-
kend impressario. Zijn vader
bouwde het bekend Covent
Garden Opera house te Londen.
Men vertelt, dat Mussolini,
de Italinansche eerste minister,
bij ^1 het werk, dat hij als
leider der regeering en hoofd
dier fascistische regeering te
doen heeft, den tijd heeft kun-
nen vinden voor literairen
arbeid. Hij schreef o.a. een
verhaal, getiteld: Het geheim
Van de vijf wegen, waarin de
concurrentie van twee fabri-
kanten van automobielen wordt
beschreven. Een van hen heeft
een wonderlijk snel werkende
motor uitgevonden, zijn con-
current tracht nu door middel
van een wondermooie avon-
t.urierster het geheim aan den
ander te doen ontfutselen, wat
haar gelukt. Wanneer de held
van het verhaal ontdekt dat hij
voor den gek is gehouden, werpt
hij de verleidster in een zijner
machines, welke haar vermor-
selt en slaat zich daarop zelf
de hersens in.
Men ziet, de „hoofdman der
zwarthemden" is ook in zijn
verhalen geen zachtzinnige mijn-
heer.
Op een der schepen, die van
Engeland naar Frankrijk varen,
is een draadlooze • telefoon-
inrichting aangebracht, welke
aan het draad-net van Groot-
Brittanje kan worden aange-
sloten. Men kan dus aan boord
een willekeurig no. opbellen en
daarmee spreken.
Wie is hoog en droog in
tijden van extra warmte?
De barometer.
lijken tijd een staatsinrichting
geworden, waamver de re-
geering toezicht houdt. Niette-
min blijven de krankzinnigen
uitbesteed bij de particulieren.
Bij hunne aankomst worden ze
gedurende eenige dagen onder-
zocht in een waamemingsge-
sticht, van waaruit dan een
bevoegd comité van dokters
ZE plaatst in het meest pas-
sende gezin, 't Spreekt van zelf,
dat hier geen spraak is. van
zeer aangetaste geweldige gek-
ken •-— wel eerder van zwak-
zinnigen. Het verblijf in de ge-
zinnen, waar zij volledige vrij-
heid genieten en vaak omringd
zijn door een sympathie, die
hun in geen gesticht kan ge-
boden worden, levert vaak zeer
gunstige uitslagen. Vele zieken
genezen er. Andere slijten er
hun leven. Meest allen zijn er
gelukkig —- en die door het
stille dorpje wandelt, heeft geen
vaag vermoeden dat daar 2800
krankzinnigen wonen, kan zeer
moeilijk een gek van een ver-
standig mensch onderscheiden
en kan hier ondervinden wat
Pirandello ons in een eijner
laatste stukken leert: hoe ver-
standig soms een gek is, en
hoe gek soms een verstandig
mensch.
Gij begrijpt, dat de traditie
in dit alles een groote rol
speelt. Traditie is 't aannemen
van een zieke in ieder huis.
Traditie ook de eerbied voor
de zieken. De vreemdeling, die
zich verlustigen zou bij een
plaagpartijtje ten opzichte dezer
kostgangers, zou gauw onder-
vinden, dat de inwoners van
Gheel op dat gebied strenge
stelregels volgen. En dat is
mede een van de vele schoonc
dingen die deze bevolking ons
leert.
Nu is Gheel in feest. De
heele omtrek stroomt er naar
toe. Verschillende keeren gaat
een praalstoet uit ter eere van
de heilige Dymphna. En hierin
spelen de zieken alweer ©en
eigenaardige rol. Verscheidene
krankzinnigen gaan in den stoet,
sommigen zingen zelfs mede in
de koren — en de liederen
klinken, eenvoudig ea ont-
roerend, als zoovele simpele
blijken van den goeden aard
dezer stad, waar nog de
mcnschlievendheid bloeit als
een zeldzame bloem te mid-
den van deze twintigste eeuw:
„Blanke lelie onder de doornen,
Bloei in het wufte koningshof."
UILESP IEGEL.
De prins van Wales In Zuld-Afrika
Een oude zuid-afrikaansche boer, die als be-
wijs van vertrouwelijkheid den prins bij den
arm heeft genomen en een gehoegelijk ge-
sprek met hem voert.
, ■
.;: . - ,. . - . , ^
HET JZIBVBNTÏOSTB LOSTROMFBBST TB OBÏÖBN
Het A—Z spel. door Herman Telrllnck en 3ohan de Meester 3r. In elkaar gezet. Een overzichtfoto.
HET AsJZ" SPEL
De aloude beroemde, wellicht ook
beruchte (om de bedragen, die zij
van de deelnemers eischten) maske-
rades, eertijds het onafscheidelijk
deel der lustrumfeestviering, schijnen
ten doode opgeschreven.
Het artistiek element verheft zich.
Wij laten in het midden, of het
een winste is of niet, doch consta-
leeren het als een feit. Na Alianora
in 1Q10 thans het A—Z spel. dat,
onze foto s bewijzen het, niet weinig
afwijkt van het gebruikelijke stu-
dentenspel.
Alle stadia, waarin hef leven te
verdeden is, worden uitgebeeld, van
den wieg tot de dood. Zij worden
met de regelmatigheid, welke het
leven meestal biedt, vertoont en her-
haalt, totdat een plotselinge ver-
warring onheil brengt.
Verschillende momenten uit het spel.
WMÊÊÊ^
Dan komt de strijd tusschen
Spanje en de opgroeiende Neder-
landsche republiek, een strijd, voor-
gesteld op een wijze, die in het
kader van het geheel past. De beide
figuren A en Z. de leidende mach-
ten in den strijd, zijn door enorme
beelden weergegeven. Zij beheer-
schen het spel.
Aan lederen kant is een kamp
opgesteld.
Na een strijd vol spanning, met
smeekendc vrouwen, Alva, de bloed-
raad en nog veel meer, zegeviert
ten slotte de Geus.
Dan hervat het leven zijn gewo-
nen gang. De kinderen, de gelieven,
de arbeid, de ouderen van dagen.
Het leven.
Behalve de beeren Teirlinck en
Joh. de Meester gaven de beeld-
houwer Agterbcrg en de componist
Leo Smit den uitvoerenden studenten
hun medewerking aan hel A-Z spel.