Dokters in de Oostelijke mijnstreek – 90 jaar (k ... - KNMG Limburg

16
mijnarts aanwezig, ’s Nachts kon deze snel ter plekke zijn, daar geëist werd dat de aan de
mijn verbonden mijnarts in de nabijheid van de mijn woonde. Een verbandmeester was
24 uur per dag aanwezig op de grotere mijnen. Vossenaar was zeer goed op de hoogte
van de (techniek van de) toenmalige beademingsapparatuur, benodigd bij afdalen in de
mijn na een ongeval ten gevolge van mijnontploffing. Een uitgebreide reddingsbrigade
kwam onder zijn leiding tot stand en regelmatig werd er geoefend (Vossenaar, z.j.).
Vossenaar was er groot voorstander van dat de gehele behandeling van de ongevalspatiënt
in één hand terecht zou komen, en wel in die van de mijnarts. Die bezat in zijn ogen de
grootste expertise en was het best hiertoe uitgerust. Gezien de aansprakelijkheid van de
werkgever waren de mijndirecties overigens dezelfde mening toegedaan De artsen van de
Kring Heerlen en omstreken van de Nederlandse Maatschappij tot bevordering der
Geneeskunst hebben vanaf de oprichting van "Het Instituut Mijnarts" in 1918
gewaarschuwd voor geneeskundige behandeling door de mijnartsen. In 1921 stuurden zij
hierover een boze brief naar het hoofdbestuur van de NMG. Een citaat uit deze brief
kenschetst hun grootste bezwaar: "Thans is het Instituut Mijnarts meer dan twee jaar in
zijn werk en wij kunnen thans vaststellen, dat de vrije Artsenkeuze, waarvoor onze
organisatie steeds met hart en ziel gestreden heeft, tot eene doode letter is geworden". 4
Deze zaak sleept zich vervolgens langdurig voort. In een antwoord schrijft het
Hoofdbestuur dat de "Mijnartsen-kwestie" hun aandacht krijgt, maar dat "de kwestie van
de tarieven voor het oogenblik de gewichtigste is". 5 Eerst in 1926 richt het hoofdbestuur
der Maatschappij zich met een schrijven tot de Minister om daar dezelfde bezwaren
kenbaar te maken ten aanzien van de bedreiging der vrije artsenkeuze.
Inmiddels had Vossenaar de mogelijkheid gecreëerd om zijn ongevalspatiënten zelf verder
te behandelen in het ziekenhuis! Hier maakte hij voor diagnostiek en behandeling gebruik
van de -met geld van de mijnen- ingerichte Röntgen- en Zanderinrichting. Vossenaar
beweerde, dat wanneer de mijnartsen hun ongevalspatiënten zelf zouden behandelen,
blijvende invaliditeit tot een minimum werd beperkt, en ziekteverzuim zou worden
gereduceerd. Dit laatste onderstreepte hij nog eens met een rekenvoorbeeld, waaruit
bleek dat mijnwerkers die zich op de geneeskundige dienst der mijnen lieten behandelen,
sneller het werk konden hervatten (Vossenaar, z.j., p.55). Ook de mijnwerkers hebben
zich er over beklaagd dat zij niet vrij waren in het kiezen van een behandelend arts, maar
genoegen moesten nemen met een mijnarts, die vooral het belang van de werkgever voor
ogen had en de mijnwerker dus zo snel mogelijk "gezond schreef" (Kreukels, 1986, p.106).
Vóór 1930, het jaar van de invoering van de ziektewet, was ziekte-risico- verzekering een
particulier initiatief. Het bestond ook reeds op het mijnbedrijf maar van een duidelijke
scheiding van behandeling en controle van zieken was nog geen sprake (Van Royen, 1987).
Voor wat betreft de uitvoering van de ongevallenwet (1901), de eerste Nederlandse
sociale verzekeringswet (Wijnen & Berkers, 1992, p.11), was deze scheiding wel reeds
4. Dossier van de Kring Heerlen der KNMG. Brief van 29 januari 1921 van Kring Heerlen aan Hoofdbestuur.
5. Idem; brief van 3 november 1922 van de secretaris der Huisartsen Organisatie van de Ned. M'ij tot bevordering der Geneeskunst
aan de secretaris onderafdeling Huisartsen Organisatie van de Kring Heerlen.
90 JAAR KNMG AFDELING HEERLEN & OMSTREKEN