Dokters in de Oostelijke mijnstreek – 90 jaar (k ... - KNMG Limburg

36
betrokkenheid. En dat heeft zijn vruchten afgeworpen. Met ingang van 2006 is de GGD OZL
gefuseerd met de andere GGD’en in Zuid-Limburg en maakt nu deel uit van een groter
geheel. Het is een afscheid dat velen wellicht weemoedig zal stemmen. Dit kwam ook tot
uiting in de interviews die we voor dit boekje hielden: mensen werkten altijd met veel
plezier en enthousiasme bij de GGD in Heerlen, eerst aan de Uilestraat en later aan het
Overloon. In dit hoofdstuk hebben we geen volledig verslag van 85 jaar GGD OZL willen
schrijven. Juist omdat we de (oud)medewerkers zelf aan het woord hebben willen laten, is
het vooral een beschrijving van de laatste 40 jaar. We hebben een beeld willen schetsen van
hoe het eraan toeging binnen die steeds groter groeiende gezondheidsdienst.
Schoolartsendienst
In 1916 roept de Raad van de gemeente Heerlen een schoolartsendienst voor het lager
onderwijs in het leven. Die dienst - een eenmansdienst - is belast met het geneeskundig
onderzoek van de kinderen en met het toezicht op de vaak abominabele hygiënische
toestanden op de scholen. Hoe het die eerste schoolarts vergaat, daarover wordt in de
oude jaarverslagen van de GGD niet gerept. Uit de vergeelde papieren blijkt wel dat de
functie een paar jaar later alweer vacant is en dat de gemeente grote moeite heeft
iemand te vinden die deze wil vervullen. Dat heeft, zo wordt geschreven, enerzijds te
maken met de “lage bezoldiging” en anderzijds met de “beperkte werkkring”. Reden voor
de gemeente om die werkkring eens flink uit te breiden.
Tot het toekomstig takenpakket van de schoolarts zal niet alleen het ‘geneeskundig
schooltoezicht’ behoren, maar ‘den medischen dienst der gemeente in den vollen
omvang’. Dat houdt naast het schooltoezicht in: de vaccinatie, de doodschouw, ‘het
keuren van hen die voor een betrekking bij de gemeente in aanmerking wenschen te
komen’, het onderzoek van krankzinnigen en de controle op “ambtenaren en werklieden
die wegens ziekte in het genot van verlof zijn”. “Bovendien echter zal hij, in den meest
uitgebreiden zin des woords, de medische adviseur zijn der gemeente, bijvoorbeeld bij
het nemen van maatregelen bij een dreigende epidemie, bij het houden van toezicht op
vereenigingen en instellingen, welke op hygiënisch gebied werkzaam zijn en van
gemeentewege worden gesubsidieerd”. Verder wordt hij ‘toegevoegd’ aan het Burgerlijk
Armbestuur als “controleerend geneeskundige”. En dit alles voor een bezoldiging van
tussen de 7500 en 8500 gulden per jaar.
Daarmee wordt de schoolarts “gepromoveerd” tot hoofd van de ‘Gemeentelijken
Medischen dienst’ die op 29 december 1922 wordt opgericht. Het eerste hoofd (van
1923 tot 1926) is dokter van Kranendonk Duffels. In zijn eerste jaar dient hij een verzoek
in bij B&W om een twee weken durende cursus school en kinderhygiëne te mogen
volgen. Dat verzoek wordt niet ingewilligd. De reden (uit een brief van B&W):
“Daargelaten de niet onbelangrijke kosten aan het volgen van deze cursus verbonden, komt het
ons ongewenscht voor uwe verlofaanvrage in te willigen. Immers wanneer u verlof verleend zou
worden gedurende dien tijd, de dienst volkomen stop zou moeten worden gelegd.”
90 JAAR KNMG AFDELING HEERLEN & OMSTREKEN