Strijd tegen armoede. Een bijdrage aan politiek debat en politieke ...

122
5.2. Professionele inschakeling van jongeren
uit het deeltijds leren en werken
Indien het kwalificatieniveau de allesbepalende determinant
was voor de inschakeling van de deeltijdse
leerlingen, zou men nagenoeg dezelfde tewerkstellingskansen
kunnen verwachten tussen wie uitstroomt uit
het deeltijds onderwijs en uit de leertijd. Maar de situatie
van de schoolverlaters uit het laatste systeem is
veel gunstiger: in Vlaanderen 363 was in 2008 slechts
15,7 % van hen nog werkzoekend na 1 jaar tegenover
26,5 % van leerlingen komende uit het deeltijds
onderwijs; een longitudinale enquête in het Waalse
Gewest 364 stelde vast dat nog 44,9 % van de leerlingen
uit de CEFA 2 jaar na het einde van het deeltijds
traject zich buiten het arbeidscircuit bevonden tegenover
24,6 % van hen komende uit de IFAPME 365 . De
betere score van de leertijd heeft echter ook te maken
met de belangrijke uitval tijdens de eerste twee jaren 366 .
De Waalse enquête wijst effectief op het hoog aandeel
jongeren dat na hun alternerend traject in een job met
een contract van bepaalde duur en een interimcontract
terechtkomt 367 . Verschillende deelnemers bevestigen
363 VDAB Studiedienst (2011). 25ste studie 2088-2009. Werkzoekende schoolverlaters
in Vlaanderen. Een diploma zet je op weg. Schoolverlaters op zoek naar
werk, s.l., p. 16-19.
364 SYSFAL asbl en IFAPME, op.cit., p. 22.
365 De Vlaamse en Waalse cijfers mag men niet zomaar vergelijken: de enquêtes zijn
bijvoorbeeld afgenomen in een ander jaar en de Waalse uitstroom bevat ook de
leerlingen die afhaakten tijdens het traject.
366 VDAB Studiedienst (2011), op.cit., p. 16.; Michel, Isabelle, op.cit., p. 19.
367 SYSFAL asbl en IFAPME, op.cit., p. 19.
Aanbevelingen
Hoewel het nog niet voldoende benut wordt, vormt
het deeltijds leren en werken een interessant alternatief
voor het voltijds onderwijs. Een dergelijk systeem
draagt de mogelijkheid in zich om als springplank te
fungeren naar een kwaliteitsvolle job op voorwaarde
dat de afwisseling tussen de algemene en de professionele
vorming (in de centra en in de onderneming)
evenwichtig is en niet enkel dient om jongeren technische,
maar ook burgerschapsvormende vaardigheden
te laten verwerven. Maar momenteel bereikt het
stelsel maar een beperkt aantal leerlingen en worden
de doelstellingen ervan niet altijd waargemaakt, in het
dat de overgang voor heel wat jongeren uit het deeltijds
onderwijs bestaat uit korte, precaire jobs, ingebed
in een soms langdurige periode van werkloosheid. Zij
menen dat bij deze jongeren het springplankeffect van
een korte naar een duurzame job uitblijft. Over het
algemeen wordt werkloosheid aan het begin van de
loopbaan ervaren als een stigma. Op lange termijn
heeft dit schadelijke effecten voor het beroepstraject
van de jongere. De vicieuze cirkel van inactiviteit en
jobs van korte duur ontmoedigt hem bovendien en
ondermijnen zijn geloofwaardigheid in de ogen van
werkgevers.
Het kunnen beschikken over een eerste, kwaliteitsvolle
baan is dan ook een belangrijke stap bij de professionele
inschakeling. Dit gezegd zijnde, is die eerste job
enkel gunstig op voorwaarde dat de verworven competenties
kunnen worden overgedragen naar toekomstige
jobs, zodat hij kan evolueren 368 .
Deze vaststellingen wijzen op een algemeen gebrek aan
stabiele, kwaliteitsvolle jobs voor laaggeschoolden. Een
structurele verbetering van hun arbeidsmarktpositie is
pas mogelijk indien dit aanbod wordt verhoogd. De
meest kwetsbaren hebben vooraf of gelijktijdig nood
aan langduriger begeleiding op maat, die oog heeft
voor hun algemeen welzijn. Vanuit die optiek is het
paradoxaal dat het activeringsbeleid zich het laatste
decennium vooral toegespitst heeft op de responsabilisering
van de werkloze.
368 Bahier, Tristan, op.cit.
bijzonder voor jongeren in armoede. Die laatsten zijn
oververtegenwoordigd in het systeem. Ze lopen meer
kans om het werkplekleren of hun volledige opleiding
stop te zetten omdat ze geconfronteerd worden in
hun dagelijks leven met financiële problemen en onzekere
levensomstandigheden. Opdat het deeltijds leren
en werken ook voor hen toekomstperspectieven zou
bieden, zijn structurele hervormingen in het onderwijs
onontbeerlijk vóór intrede van de leerlingen in het
stelsel evenals maatregelen die een duurzame transitie
van deeltijdse leerlingen naar de arbeidsmarkt mogelijk
maken.